Onycholyse (nagelloslating): Scheiding nagels van nagelbed

Onycholyse, ook wel onycholisis genoemd, is een aandoening waarbij één of meer nagels loskomen van het onderliggende nagelbed. Deze nagelafwijking kan ontstaan door fysieke schade aan de nagel of door een ziekte die de nagels aantast. Onycholyse kan ook een teken zijn van een onderliggend medisch probleem. Het is daarom belangrijk om bij symptomen van loslatende nagels een arts te raadplegen. Bij effectieve behandeling van de onderliggende oorzaak kan een nieuwe nagel groeien, wat echter enkele maanden kan duren. Er zijn ook tips en zelfzorgmaatregelen beschikbaar om het risico op nagelloslating te verminderen.

• Epidemiologie van loslatende nagel
• Oorzaken
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van nagelaandoening
• Prognose
• Complicaties van onycholyse
• Preventie

Epidemiologie van loslatende nagel

De wereldwijde incidentie van onycholyse is niet goed gedocumenteerd. De prevalentie per ras is eveneens onbekend, maar onycholyse komt voor bij mensen van alle etnische groepen. Zowel mannen als vrouwen kunnen worden getroffen, hoewel de aandoening vaker voorkomt bij vrouwen. Onycholyse kan op elke leeftijd optreden, maar volwassenen zijn over het algemeen meer kwetsbaar.

Oorzaken

Onycholyse ontstaat wanneer de nagel losraakt van het nagelbed of de huid direct onder de nagel. Dit kan worden veroorzaakt door:

Aandoeningen

Onycholyse kan worden veroorzaakt door een breed scala aan aandoeningen, waaronder:

• Aangeboren nagelafwijkingen
• Atopische dermatitis (atopisch eczeem): een huidziekte gekenmerkt door jeuk
• Bloedarmoede (specifiek ijzerdeficiëntie)
• Bronchiëctasieën: verwijde en geïrriteerde luchtwegen
• Dermatitis: een ontsteking van de huid
• Diabetes mellitus: suikerziekte
• Aangeboren ectodermale afwijkingen
• Allergieën voor nagellijm
• Bacteriële infecties, zoals Pseudomonas-infecties
• Schimmelinfecties zoals Candida of dermatofytose (Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes)
• Herhaaldelijk trauma (bijvoorbeeld door intensief gebruik van toetsenborden)
• Letsels
• Virale infecties zoals herpes simplex
• Zenuwontsteking
• Zwangerschap
• Erythropoietische porfyrie: een aandoening met symptomen aan huid of zenuwstelsel
• Gele nagel-syndroom: gekenmerkt door zwelling aan de benen en afwijkingen aan de nagels
• Reiter-syndroom (reactieve artritis): symptomen aan huid, maag, darmen en ogen
• Shell-nagelsyndroom
• Histiocytose X (Langerhans celhistiocytose): een multisystemische aandoening
• Hyperhidrose: overmatig zweten door overactieve zweetklieren
• Hyperthyreoïdie: een overactieve schildklier
• Hypothyreoïdie: een traag werkende schildklier
• Ischemie: verminderde bloedcirculatie
• Lepra: infectie met zenuwschade en symptomen aan ogen en huid
• Lichen planus: symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen
• Lichen striatus: huidziekte met huidletsels op arm of been
• Longkanker
• Lupus erythematosus: auto-immuunaandoening waarbij het lichaam zijn eigen immuunsysteem aanvalt
• Pachonychia congenita
• Pellagra: een vorm van ondervoeding door een tekort aan niacine
• Pemphigus vegetans
• Pemphigus vulgaris: gekenmerkt door zweren en blaren aan huid en slijmvliezen
• Pleura-effusie: vochtophoping tussen borstvlies en longvlies
• Porphyria cutanea tarda
• Psoriasis: een chronische huidziekte met een droge huid en schilfers
• Psoriatrische artritis: symptomen aan huid en gewrichten
• Sarcoïdose: aandoening aan huid, ogen en zenuwstelsel
• Sclerodermie: opbouw van littekenweefsel in huid en organen
• Spiercelcarcinoom van het nagelbed
• Syfilis: bacteriële infectie via seksueel contact
• Vitamine- en mineralentekorten
• Ziekte van Graves: overproductie van schildklierhormonen
• Ziekte van Kahler: kanker van plasmacellen met botpijn

Omgevingsfactoren

Enkele omgevingsfactoren die onycholyse kunnen bevorderen zijn:

• Langdurige blootstelling aan water
• Contact met chemicaliën zoals nagellak, nagellakverwijderaar (nagellakremover) of huishoudelijke schoonmaakmiddelen
• Reacties op medicatie zoals chemotherapie, antibiotica en ontstekingsremmende pijnstillers
• Voorwerpen die onder de nagels komen
• Het dragen van kunstnagels

Mensen met langere vingernagels hebben een verhoogd risico op nagelloslating in vergelijking met mensen met kortere nagels.

Symptomen

Bij onycholyse komen meerdere nagels vaak los van het nagelbed. De symptomen worden meestal enkele dagen na het begin zichtbaar. De huid tussen de nagel en het nagelbed kan rood worden, waarna de nagel loskomt. Na loslating kunnen er afwijkingen in de nagelvorm en -grootte optreden, zoals dikkere teennagels. Nagelverkleuring kan optreden bij een infectie, variërend van geel, grijs, groen, paars tot wit, afhankelijk van de oorzaak. Onycholyse zelf is doorgaans niet pijnlijk, maar de onderliggende oorzaak kan wel pijn veroorzaken.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts zal beginnen met een gedetailleerd gesprek over de medische voorgeschiedenis van de patiënt en de symptomen. Vervolgens onderzoekt de arts de vinger- en teennagels, waarbij hij let op het uiterlijk van de huid rond de nagels, onregelmatigheden, en de vorm en kleur van de nagels. Soms worden ook andere tekenen zoals een huiduitslag opgemerkt.

Diagnostisch onderzoek
Voor een nauwkeurige diagnose kan het nodig zijn om monsters van de nagel en het nagelbed te nemen. Dit helpt bij het identificeren van eventuele infecties of andere oorzaken, wat cruciaal is voor het bepalen van een effectieve behandeling.

Behandeling van nagelaandoening

De behandeling van onycholyse begint met het identificeren van de oorzaak van de nagelafwijking. Als de huid onder de nagel open is, is het belangrijk om het gebied schoon en droog te houden om infecties te voorkomen. Het is cruciaal dat de patiënt het gebied niet zelf reinigt, omdat water bacteriën of schimmels dieper onder de nagel kan duwen.

Schimmelinfecties worden behandeld met antimycotica.
Bacteriële infecties worden aangepakt met antibiotica.
Virale infecties kunnen worden behandeld met antivirale geneesmiddelen.
Als medicijnen de oorzaak van de nagelloslating zijn, kan de arts alternatieve medicatie of doseringen voorschrijven. Psoriasis kan worden behandeld met topische crèmes en fototherapie (lichttherapie). Schildklieraandoeningen worden behandeld met medicatie. Tekorten aan vitamines en mineralen kunnen worden gecorrigeerd met voedingsveranderingen en supplementen. Bij broze of losse nagels kan de arts ijzersupplementen aanbevelen om de nagels te verstevigen.

Prognose

De nagels herstellen meestal als de onderliggende aandoening is behandeld. Het genezingsproces kan echter enkele maanden duren. Het duurt gemiddeld vier tot zes maanden voordat vingernagels volledig zijn hersteld, terwijl teennagels acht tot twaalf maanden nodig hebben. Vingernagels groeien gemiddeld 0,1 mm per dag, terwijl teennagels ongeveer 0,2 mm per week groeien. Het al dan niet bijknippen van de nagels beïnvloedt de groeisnelheid niet.

Complicaties van onycholyse

Als de onderliggende oorzaak niet kan worden behandeld, kunnen er verdere complicaties optreden. Dit kan leiden tot aanhoudende of verergerde symptomen en zelfs (blijvende) littekens. Secundaire infecties kunnen de aandoening ook verergeren en de behandeling bemoeilijken.

Preventie

Hoewel onycholyse niet altijd te voorkomen is, kunnen de volgende maatregelen helpen om het risico te verkleinen:

• Blootstelling aan irriterende stoffen en vocht minimaliseren
• Nagels kort houden; lange nagels verhogen het risico op onycholyse
• Schildklieraandoeningen laten behandelen
• Gezond en evenwichtig eten, eventueel aangevuld met vitamine D en ijzersupplementen
• Katoenen handschoenen dragen en geschikte schoenen gebruiken tijdens werkzaamheden
• Nagelbedden goed afdrogen
• Psoriasis goed onder controle houden met therapieën en medicijnen
• Warme, natte schoenen vermijden voor langere periodes

Lees verder

• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Nagelgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende nagels
• Gespleten nagels: Oorzaken & behandeling van gebarsten nagel
• Broze nagels: Nagelproblemen door veroudering of ziekte