Onycholyse (nagelloslating): Scheiding nagels van nagelbed

Onycholyse (onycholisis) is een nagelaandoening waarbij één of meer nagels van een patiënt loskomen van de onderliggende huid. De nagelloslating gebeurt soms door schade of een ziekte aan de nagel(s) zelf, maar wijst mogelijk ook op een onderliggend medisch probleem. Het is dan ook verstandig om met symptomen van loslatende nagels een arts op te zoeken. Wanneer het de arts lukt om succesvol een onderliggend probleem te behandelen, ontstaat een nieuwe nagel. Dit proces duurt wel meerdere maanden. Tot slot zijn enkele tips en zelfzorgmaatregelen voorhanden voor het verminderen van het risico van een loslatende nagel.

• Epidemiologie van loslatende nagel
• Oorzaken van onycholyse
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van nagelloslating
• Prognose van scheiding van nagel met nagelbed
• Complicaties van nagelafwijking
• Preventie van problemen aan nagels

Epidemiologie van loslatende nagel

De wereldwijde incidentie van onycholyse is onbekend. De verspreiding van onycholyse per ras is eveneens onbekend volgens Emedicine. Onycholyse komt echter voor bij personen van alle rassen. Verder zijn zowel mannen als vrouwen aangetast door de nagelafwijking, maar de ziekte komt vaker voor bij vrouwen. Tot slot zijn mensen van elke leeftijd mogelijk aangetast, maar vooral volwassenen lijden aan onycholyse.

Oorzaken van onycholyse

De nagel is - buiten de buitenste rand - vergroeid met de eronder liggende huid, gekend als het nagelbed. Bij onycholyse scheidt de nagel van het nagelbed of van de huid direct onder de nagel. Dit gebeurt door een rechtstreeks probleem met de nagel zelf, zoals een trauma of het toepassen van chemische middelen op de nagel, maar soms wijst de nagelafwijking ook op een probleem met de algemene gezondheid.

Aandoeningen

Veel verschillende aandoeningen zijn bekend voor onycholyse zoals:

• aangeboren nagelafwijkingen
• atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• bloedarmoede (ijzerdeficiëntie)
• bronchiëctasieën: verwijde en geïrriteerde luchtwegen
• dermatitis: een huidontsteking
• diabetes mellitus: suikerziekte
• een aangeboren ectodermale afwijking
• een allergie voor nagellijm
• een bacteriële infectie (Pseudomonas-infectie)
• een dermatofytose (Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes)
• een herhalend trauma (zoals het indrukken van toetsen op een toetsenbord)
• een letsel
• een schimmelinfectie (Candida-infectie)
• een virale infectie (herpes simplex-infectie)
• een zenuwontsteking
• een zwangerschap
• erythropoietische porfyrie: aandoening met symptomen aan huid of zenuwstelsel
• het gele nagel-syndroom: aandoening met zwelling aan benen en afwijkingen aan nagels
• het Reiter-syndroom (reactieve artritis: ziekte met symptomen aan huid, maag, darmen en ogen)
• het Shell-nagelsyndroom
• histiocytose x (Langerhans celhistiocytose: multisystemische aandoening)
• hyperhidrose: overmatig zeweten door overactieve zweetklieren
• hyperthyreoïdie: overmatig actieve (overactieve) schildklier
• hypothyreoïdie: een te traag werkende schildklier
• ischemie (perifere, verminderde circulatie)
• lepra: infectie met zenuwschade en symptomen aan ogen en huid
• lichen planus: aandoening met symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen
• lichen striatus: huidziekte met huidletsels op arm of been
• longkanker
• lupus erythematosus: auto-immuunaandoening (lichaam tast eigen immuunsysteem aan)
• pachonychia congenita
• pellagra: vorm van ondervoeding met tekort aan niacine
• pemphigus vegetans
• pemphigus vulgaris: zweren en blaren aan huid en slijmvliezen
• pleura-effusie: vochtophoping tussen borstvlies en longvlies
• porphyria cutanea tarda
• psoriasis: een chronische huidziekte met een droge huid en schilfers
• psoriatrische artritis: ziekte met symptomen aan huid en gewrichten
• sarcoïdose: aandoening aan huid, ogen en zenuwstelsel
• sclerodermie: opbouw van littekenweefsel in huid en organen
• spiercelcarcinoom (van nagelbed)
• syfilis: bacteriële infectie via seksueel contact
• vitaminetekorten en mineralentekorten
• ziekte van Graves: overproductie van schildklierhormonen
• ziekte van Kahler: kanker van plasmacellen met botpijn

Omgevingsfactoren

Ook enkele omgevingsfactoren zorgen sneller voor de loslating van de nagel(s) zoals:

• een langdurige blootstelling aan water
• een reactie op chemicaliën, zoals nagellak, nagellakverwijderaar (nagellakremover) of huishoudelijke schoonmaakmiddelen
• een reactie op medicatie zoals chemotherapie, antibiotica en ontstekingsremmende pijnstillers
• een vreemd voorwerp onder de nagels
• het toepassen van kunstnagels

Mensen met langere vingernagels zijn ook vaker getroffen dan mensen met korte vingernagels.

Symptomen

In de meeste gevallen zijn meerdere nagels getroffen bij de nagelafwijking. Wanneer een patiënt onycholyse heeft, komt de nagel spontaan van het nagelbed los. De symptomen hiervan zijn echter soms pas duidelijk na enkele dagen. Tussen de nagel en het nagelbed verkleurt het rood, waarna de nagel loskomt van het nagelbed. Wanneer de nagel is losgekomen, ontstaan soms afwijkingen aan de vorm en grootte van de nagel. Zo ontstaan mogelijk dikkere teennagels. Verder treedt een nagelverkleuring onder de nagel zelf op bij een infectie (geel, grijs, groen, paars of wit). De kleur hangt af van de onderliggende oorzaak van de nagelinfectie. Onycholyse zelf is meestal niet pijnlijk. Het onderliggend probleem van onycholyse veroorzaakt echter mogelijk wel pijn.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts bevraagt de patiënt over zijn medische voorgeschiedenis en de aanwezige symptomen. Daarna onderzoekt de arts de vinger- en teennagels. Hij bekijkt hierbij het uiterlijk van de huid rond de nagels, let op onregelmatigheden en tevens is de vorm en kleur van de nagels belangrijk. Soms bemerkt de arts nog andere aanwezige tekenen, zoals een huiduitslag.

Diagnostisch onderzoek
De arts moet voor een goede diagnose stukjes van de nagel en het nagelbed wegnemen. Dit is nodig om te kijken welke eventuele infectie aan de basis ligt van de nagelafwijking, wat nodig is voor het inzetten van een effectieve behandeling.

Behandeling van nagelloslating

De arts moet eerst de oorzaak van de scheiding van de nagel met het nagelbed kennen, om hierop dan de juiste behandeling in te kunnen zetten. Wanneer de huid na het loskomen van de nagel ook open is, is het belangrijk om dit schoon en droog te houden om zo een infectie te voorkomen. De patiënt mag het gebied onder de nagel daarom zelf niet reinigen, omdat het water juist bacteriën of schimmels nog dieper onder de nagel kan duwen. Schimmelinfecties behandelt de arts met antimycotica, waarmee de onderliggende infectie geneest. Bacteriële infecties zijn te behandelen met antibiotica. Voor virale infecties zijn antivirale geneesmiddelen beschikbaar. De patiënt brengt deze medicinale crèmes of zalven aan dichtbij of op de nagel. Veroorzaken medicijnen de loslating van de nagels, dan zet de arts mogelijk andere medicatie of een andere dosis in. Psoriasis behandelt de arts met topische (op de huid aangebrachte) crèmes en fototherapie (behandeling via licht). Voor schildklierproblemen kunnen schrijft de arts medicijnen voor. Vitamine- en mineralentekorten behandelt de arts met voedingsveranderingen en soms ook supplementen. Een patiënt met broze nagels of losse nagels krijgt voorts af en toe om ijzersupplementen voorgeschreven zodat de nagels verstevigen.

Prognose van scheiding van nagel met nagelbed

Normaal gesproken herstelt de nagel zich als de onderliggende ziekte is verholpen maar het genezingsproces neemt meerdere maanden in beslag. Een nieuwe nagel moet namelijk groeien en de oude nagel vervangen. Gemiddeld genomen duurt het vier tot zes maanden alvorens de vingernagels genezen zijn, terwijl dit bij teennagels soms acht tot twaalf maanden in beslag neemt. De vingernagels groeien gemiddeld 0,1 mm per dag, terwijl deze van de teennagels circa 0,2 mm per week groeien. Het al dan niet bijknippen van de nagels beïnvloedt de groeisnelheid van de nagels niet.

Complicaties van nagelafwijking

Is het niet mogelijk om de onderliggende oorzaak te behandelen, dan leidt dit tot verdere medische complicaties, geneest de nagel niet en/of ontstaan (blijvende) littekens. Verder ontstaan bij een aantal patiënten secundaire infecties, waardoor de nagelaandoening nog moeilijker te behandelen is.

Preventie van problemen aan nagels

Het is niet altijd mogelijk om onycholyse te voorkomen. Dankzij volgende adviezen verminderen mensen wel het risico op een nagelloslating:

• blootstelling aan irritatie en vochtigheid vermijden
• de nagels kort houden (lange vingernagels verhogen het risico op een nagelloslating)
• eventuele schildklieraandoeningen laten behandelen
• gezonde en evenwichtige voeding eten en eventueel aanvullen met vitamine D en ijzersupplementen
• katoenen handschoenen gebruiken en geschikte schoenen dragen bij werkzaamheden
• nagelbedden goed afdrogen
• psoriasis goed onder controle houden met therapieën en medicijnen
• warme, natte schoenen niet dragen voor langere perioden

Lees verder

• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Nagelgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende nagels
• Gespleten nagels: Oorzaken & behandeling van gebarsten nagel
• Broze nagels: Nagelproblemen door veroudering of ziekte