Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels

Gladde nagels met een consistente kleur zijn kenmerken van gezonde nagels. Wanneer afwijkingen in het uiterlijk of de groei van de vingernagels of teennagels optreden, duidt dit mogelijk op een aandoening of probleem. De nagels van een patiënt geven namelijk veel informatie prijs over de gezondheidstoestand. Nagelafwijkingen zijn in de meeste gevallen niet ernstig en zijn gemakkelijk te behandelen. In sommige gevallen ligt een aandoening aan de basis van de nagelafwijking en is een medische behandeling nodig voor de onderliggende oorzaak.

• Voorbeelden van nagelafwijkingen
• Afgebeten nagels
• Blauwe nagels
• Bleke nagels
• Clubbing
• Gebarsten of gespleten nagels
• Gele nagel-syndroom
• Gezwollen nagelplooi
• Lepeltjesnagels (koilonychia)
• Lijnen van Beau
• Lindsay's nails
• Onycholyse
• Paronychia
• Putjesnagels
• Ramshoornnagels
• Strepen van Mees
• Witte vlekken op nagels (leukonychie)
• Terry's nagels
• Mechanismen achter nagelafwijkingen
• Alarmsymptomen bij veranderingen aan nagels
• Diagnose en onderzoek van nagelafwijkingen
• Behandeling van nagelafwijkingen
• Psychosociale impact van nagelafwijkingen
• Levensstijl en ondersteuning
• Nagelproblemen voorkomen
• Praktische tips voor het omgaan met nagelafwijkingen
• Zorg voor een goede hygiëne
• Vermijd trauma en letsel
• Herken symptomen van onderliggende aandoeningen
• Gebruik de juiste verzorgingsproducten
• Raadpleeg een arts bij ernstige afwijkingen
• Pas je voeding aan voor gezonde nagels
• Misvattingen rond nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagelafwijkingen komen alleen voor bij mensen met een slechte hygiëne
• Nagelafwijkingen wijzen altijd op een ernstige ziekte
• Nagelveranderingen zijn altijd het gevolg van schimmelinfecties
• Nagelveranderingen kunnen altijd zelf behandeld worden
• Nagelveranderingen zijn alleen een cosmetisch probleem

Voorbeelden van nagelafwijkingen

Afgebeten nagels

Patiënten die langdurig en consequent nagelbijten, lijden mogelijk aan angst of een obsessief compulsieve stoornis (OCD).

Blauwe nagels

Blauwachtige nagels hebben een blauwe tint door onvoldoende zuurstof in het lichaam. Dit is te wijten aan hartaandoeningen, bloedsomloopproblemen of longproblemen.

Bleke nagels

Bleke of licht gekleurde nagels duiden op een voedingstekort of een bloedsomloopprobleem waardoor het bloed de vingertoppen niet bereikt. Nagels die er erg bleek uitzien, zijn soms het resultaat van:

• congestief hartfalen
• leverziekte
• ijzertekort in het bloed (ferriprieve anemie)
• ondervoeding

Clubbing

Clubbing is een verdikking van de nagels die buigen rond de vingertoppen. De nagelverandering ontwikkelt zich vaak over meerdere jaren. Lage zuurstofconcentraties in het bloed veroorzaken clubbing. Oorzaken voor dit tekort aan zuurstof in het bloed zijn:

• aids
• een hartziekte
• een inflammatoire darmaandoening
• een leverziekte
• een longziekte

Gebarsten of gespleten nagels

Gebarsten of gespleten nagels zijn droog en broos. Raken de nagels van een patiënt snel beschadigd, dan is dit mogelijk toe te schrijven aan ondervoeding of een huidaandoening. Door de natuurlijke veroudering worden de nagels ook brozer. Daarnaast spelen leefstijlfactoren een rol, want met de handen werken of de handen langdurig in water gedrenkt houden, verhoogt de kans op gebarsten of gespleten nagels. Gebarsten of gespleten nagels wijzen mogelijk ook op een schildklieraandoening, schimmelinfecties of psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers). Circa de helft van de patiënten met psoriasis heeft namelijk nagelafwijkingen, die bekend staan als 'nagelpsoriasis'.

Gele nagel-syndroom

Patiënten met het gele nagel-syndroom hebben nagels die geel en dikker dan normaal zijn en niet zo snel groeien als gezonde nagels.

Het gele nagel-syndroom is mogelijk het gevolg van:

• een luchtwegaandoening
• interne maligniteiten
• lymfoedeem (aandoening met zwelling van ledematen)
• pleura-effusie (vochtophoping tussen borstvlies en longvlies)
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)

Gezwollen nagelplooi

Een rode en gezwollen huid rond de nagels is kenmerkend voor gezwollen nagelplooien. De huid lijkt hierbij ontstoken. Deze nagelafwijking komt tot stand door bindweefselaandoeningen, infecties of lupus.

Lepeltjesnagels (koilonychia)

Koilonychia kenmerkt zich door vingernagels die lepelvormig zijn, met verhoogde ruggen en een uitgeholde inzinking.

Koilonychia is een teken van:

• de ziekte van Raynaud (wijzigingen in huidskleur met koude en pijn)
• een hart- en vaatziekte
• ferriprieve anemie
• hemochromatose (ijzerstapelingsziekte met orgaanschade)
• hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier)
• systemische lupus erythematosus

Lijnen van Beau

Bij de lijnen van Beau bevinden zich kleine depressies over de vingernagel. Ze wijzen op:

• een longontsteking
• een perifere vaatziekte
• ondervoeding
• ongecontroleerde diabetes mellitus (suikerziekte)
• ziekten met hoge koorts zoals:
• bof (virale infectie met gezwollen oorspeekselklieren)
• mazelen (virale infectieziekte met symptomen aan ogen en huid)
• roodvonk (bacteriële infectie met keelpijn en een huiduitslag)
• zinkdeficiëntie (tekort aan zink)

Lindsay's nails

Bij Lindsay’s nails is een deel van de nagel wit, terwijl het andere deel roze, rood of bruin is. Beide helften zijn gescheiden met een scherpe lijn. Patiënten met de nagels van Lindsay lijden mogelijk aan een nierziekte of krijgen hemodialyse of hebben recent een orgaantransplantatie ondergaan.

Onycholyse

Onycholyse (nagelloslating) is een witte verkleuring van de nagels die optreedt wanneer de nagelplaat en het nagelbed uit elkaar vallen.

Oorzaken van onycholyse omvatten:

• bepaalde nagelproducten
• een infectie
• een letsel aan de nagel
• een schildklieraandoening
• psoriasis

Paronychia

Een groenachtig zwarte kleur op de nagel is het belangrijkste kenmerk van paronychia. Deze ontsteking van de nagelwal is meestal een teken van een bacteriële nagelinfectie.

Putjesnagels

Wanneer zich kleine groefjes en kleine putjes in de nagel bevinden, is sprake van putjesnagels. Deze veranderingen in de nagels zijn vaak het gevolg van psoriasis of systemische ziekten.

Ramshoornnagels

Patiënten met ramshoornnagels hebben een verdikking en overgroei van de nagels.

Ramshoornnagels zijn mogelijk het resultaat van:

• circulatieproblemen
• genetica, omdat deze aandoening voorkomt in gezinnen
• ichthyosis (huidziekte met droge en schilferige huid)
• psoriasis

Strepen van Mees

Dwarsdoorzichtige witte lijnen op de nagels zijn gekend als ‘strepen van Mees’. Ze wijzen mogelijk op een arsenicumvergiftiging of koolmonoxidevergiftiging of treden op wanneer een patiënt chemotherapie krijgt.

Witte vlekken op nagels (leukonychie)

Niet-uniforme witte vlekken en lijnen op de nagels zijn kenmerken van leukonychia. Deze vlekken zijn goedaardig en zijn meestal het resultaat van een klein trauma aan de nagel. Soms kent leukonychie andere oorzaken:

• bijwerkingen van medicijnen
• infecties
• metabolische problemen
• systemische ziekten
• voedingstekorten

Terry's nagels

Het hebben van een donkere band op elke nagel is kenmerkend voor de nagels van Terry.

Terry's nagels resulteren mogelijk uit:

• congestief hartfalen
• de veroudering
• leverfalen
• suikerziekte

Mechanismen achter nagelafwijkingen

Nagelafwijkingen kunnen ontstaan door een breed scala aan oorzaken die variëren van tijdelijke gezondheidsproblemen tot chronische aandoeningen. Het begrijpen van de mechanismen achter deze afwijkingen kan artsen helpen bij het stellen van een nauwkeurige diagnose en het bepalen van de juiste behandelingsaanpak.

Genetische factoren en nagelafwijkingen
Sommige nagelafwijkingen kunnen erfelijk zijn en zich manifesteren bij meerdere leden van dezelfde familie. Genetische aandoeningen zoals het syndroom van Turner of het syndroom van Ehlers-Danlos kunnen zich bijvoorbeeld uiten in specifieke nagelafwijkingen. Het herkennen van genetische patronen is essentieel voor het vaststellen van de onderliggende oorzaak en het bieden van gericht genetisch advies.

Hormonale invloeden op nagelgezondheid
Veranderingen in hormoonniveaus, zoals die tijdens de zwangerschap, menopauze of bij schildklieraandoeningen, kunnen aanzienlijke invloed hebben op de gezondheid van de nagels. In sommige gevallen kunnen hormonale veranderingen leiden tot broze, gespleten of verkleurde nagels, die de patiënt mogelijk verder moeten worden gecontroleerd om andere aandoeningen uit te sluiten.

Immuunsysteem en nagelafwijkingen
Aandoeningen die het immuunsysteem beïnvloeden, zoals lupus of psoriasis, kunnen ook nagelveranderingen veroorzaken. Bij lupus bijvoorbeeld kunnen de nagels bleek worden of kunnen er witte vlekken verschijnen, terwijl psoriasis vaak gepaard gaat met putjes in de nagels. Het herkennen van deze veranderingen kan bijdragen aan het vroege stadium van diagnose en behandeling van onderliggende auto-immuunziekten.

Alarmsymptomen bij veranderingen aan nagels

Nagelafwijkingen duiden soms op een medisch probleem waarvoor een behandeling vereist is. Meestal treden dan ook nog andere symptomen op. Verder is een doktersbezoek nodig wanneer één of meer van de volgende nagelveranderingen optreden:

• bloedingen rond de nagels
• broze nagels
• nagels die loskomen van de huid
• ontpitte nagels
• pijn rond de nagels
• roodheid rond de nagels
• veranderingen in de dikte, zoals nagels die verdunnen of verdikken
• veranderingen in de vorm van de nagel, zoals krullen
• verkleuring, zoals donkere of witte strepen of andere kleurveranderingen
• zwelling rond de nagels

Diagnose en onderzoek van nagelafwijkingen

Het stellen van een juiste diagnose bij nagelafwijkingen vereist vaak een combinatie van klinisch onderzoek, medische geschiedenis en aanvullende tests.

Fysiek onderzoek van de nagels
Een grondig onderzoek van de nagels omvat het inspecteren van de kleur, textuur, vorm en groei van de nagels. Dit biedt waardevolle aanwijzingen voor de arts over mogelijke onderliggende oorzaken van afwijkingen. Nagels die bijvoorbeeld vertonen van clubbing kunnen wijzen op hart- of longaandoeningen, terwijl lepelvormige nagels een teken kunnen zijn van ijzergebreksanemie.

Laboratoriumtests en beeldvorming
In sommige gevallen zijn aanvullende laboratoriumtests of beeldvorming nodig om de oorzaak van de nagelafwijking te identificeren. Dit kan bloedonderzoek omvatten om bijvoorbeeld te controleren op infecties, tekorten aan voedingsstoffen of auto-immuunziekten. Röntgenfoto’s of echografie kunnen nuttig zijn om de toestand van de onderliggende botten of weefsels te beoordelen.

Biopsie van nagelweefsel
In zeldzame gevallen kan een biopsie van het nagelweefsel nodig zijn om te bepalen of er sprake is van kanker of andere ernstigere aandoeningen. Dit gebeurt meestal wanneer er tumoren of verdachte laesies op de nagels worden aangetroffen, zoals bij subunguale melanoom (een zeldzame vorm van huidkanker onder de nagels).

Behandeling van nagelafwijkingen

De behandeling van nagelafwijkingen is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst van de afwijking.

Medische behandeling van infecties
Wanneer een nagelafwijking het gevolg is van een bacteriële of schimmelinfectie, zoals paronychia (een infectie rond de nagelriem), kunnen antibiotica of antimycotica worden voorgeschreven. In sommige gevallen kan chirurgische ingreep nodig zijn om geïnfecteerd weefsel te verwijderen.

Behandeling van systemische aandoeningen
Nagelveranderingen die het gevolg zijn van systemische aandoeningen, zoals diabetes of psoriasis, vereisen vaak een behandeling gericht op het onder controle krijgen van de onderliggende aandoening. Bij diabetes kan bijvoorbeeld betere bloedsuikercontrole helpen om nagelafwijkingen te voorkomen of te verminderen. Voor psoriasis kunnen speciale nagelverzorgingsproducten of systemische medicijnen worden aanbevolen.

Cosmetische benaderingen van nagelafwijkingen
Voor patiënten die last hebben van cosmetische nagelafwijkingen, zoals lelijke of beschadigde nagels door trauma of andere aandoeningen, kunnen cosmetische ingrepen zoals nagelprothesen of esthetische nagelbehandelingen helpen de nagels er beter uit te laten zien, terwijl de onderliggende oorzaak wordt behandeld.

Psychosociale impact van nagelafwijkingen

Nagelafwijkingen kunnen niet alleen fysieke gevolgen hebben, maar ook een grote invloed hebben op het psychologische welzijn van een patiënt. Het uiterlijk van de nagels kan invloed hebben op iemands zelfvertrouwen en sociale interacties.

Emotionele gevolgen van nagelafwijkingen
Patiënten die nagelafwijkingen ervaren, kunnen zich onzeker of beschaamd voelen over het uiterlijk van hun nagels, vooral als de afwijkingen zichtbaar zijn voor anderen. Dit kan leiden tot vermijdingsgedrag, zoals het dragen van handschoenen of het vermijden van sociale situaties.

Therapeutische benaderingen voor emotionele ondersteuning
Psychologische therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), kunnen nuttig zijn voor patiënten die worstelen met de emotionele impact van nagelafwijkingen. Het aanpakken van zelfbeeldproblemen kan bijdragen aan een algeheel beter welzijn van de patiënt.

Levensstijl en ondersteuning

Patiënten met nagelafwijkingen kunnen baat hebben bij een multidisciplinair team, waaronder dermatologen en andere specialisten. Het ontwikkelen van een persoonlijk zorgplan kan helpen om de symptomen beter te beheersen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Nagelproblemen voorkomen

Om nagelproblemen te voorkomen, zijn goede zorgen voor de nagels nodig:

• de nagels droog en schoon houden
• de nagels recht afknippen en de nagelriemen niet verwijderen
• goed passende schoenen kiezen
• langdurig gebruik van nagellak, nagellakverwijderaars en kunstnagels vermijden
• nagels knippen met behulp van een goede nagelknipper of een scherpe manicureschaar
• nagels knippen na het baden wanneer ze zacht zijn
• niet nagelbijten
• niet trekken aan nagels
• vaak gebruik maken van vochtinbrengende middelen

Praktische tips voor het omgaan met nagelafwijkingen

Nagelafwijkingen kunnen zich op verschillende manieren voordoen, zoals verkleuring, vervorming, broosheid of pijn. Dit kan vaak een aanwijzing zijn voor onderliggende gezondheidsproblemen. Het is belangrijk om naar deze signalen van je lichaam te luisteren en indien nodig medische hulp te zoeken. Er zijn echter ook enkele praktische tips die je kunt volgen om je nagels gezond te houden en ongemak te voorkomen.

Zorg voor een goede hygiëne

Een van de belangrijkste dingen die je kunt doen om nagelafwijkingen te voorkomen, is zorgen voor een goede hygiëne. Houd je nagels schoon en droog om te voorkomen dat bacteriën of schimmels zich ophopen, wat kan leiden tot huidinfecties of andere infecties rondom de nagels. Was je handen en nagels regelmatig met zeep en water, vooral na contact met vuil of na het aanraken van je voeten.

Daarnaast kun je een nagelborsteltje gebruiken om vuil uit de randen van je nagels te verwijderen zonder ze te beschadigen. Dit kan helpen om infecties zoals schimmelnagels of ingegroeide nagels te voorkomen.

Vermijd trauma en letsel

Nagels kunnen gemakkelijk beschadigen, wat kan leiden tot tijdelijke of blijvende afwijkingen. Het is belangrijk om voorzichtig te zijn bij activiteiten waarbij je je handen of voeten kunt stoten of vastklemmen, zoals het dragen van strakke schoenen of het doen van fysieke arbeid. Vermijd het gebruik van je nagels als gereedschap om objecten open te breken of te krabben, aangezien dit de nagel kan beschadigen.

Als je een ongeluk hebt gehad waarbij je nagel beschadigd is, zorg er dan voor dat je het letsel goed schoonmaakt en het nagelbed beschermt om infecties te voorkomen.

Herken symptomen van onderliggende aandoeningen

Nagelafwijkingen kunnen soms een teken zijn van een onderliggende aandoening. Als je nagels verdikken, verkleuren of broos worden, kan dit wijzen op een schimmelinfectie of een ziekte zoals diabetes mellitus, huidaandoening of een schildklierprobleem. Het is belangrijk om je bewust te zijn van andere symptomen die je mogelijk ervaart, zoals pijn of zwelling rond de nagels, en deze met je arts te bespreken.

Als je nagels er ongewoon uitzien, vooral als dit gepaard gaat met andere gezondheidsproblemen, aarzel dan niet om medische hulp te zoeken voor verder onderzoek.

Gebruik de juiste verzorgingsproducten

Nagels kunnen baat hebben bij het gebruik van verzorgingsproducten die de gezondheid bevorderen. Breng regelmatig een voedende olie of crème aan op je nagels en nagelriemen om uitdroging en broosheid te voorkomen. Er zijn speciale nageloliën beschikbaar die rijk zijn aan vitamines zoals vitamine E, die de nagels sterk en gezond kunnen houden.

Als je last hebt van broze nagels, kan het ook helpen om een versterkende nagellak te gebruiken die de nagels beschermt tegen breken. Zorg er echter voor dat je geen agressieve producten gebruikt die de nagels verder kunnen verzwakken.

Raadpleeg een arts bij ernstige afwijkingen

Als je nagels ernstig beschadigd zijn, als je pijn ervaart of als er sprake is van langdurige veranderingen in de vorm of kleur van je nagels, is het belangrijk om medische hulp in te schakelen. In sommige gevallen kan een arts een diagnose stellen van een aandoening zoals een schimmelinfectie, een abces, of een andere infectie die een behandeling vereist.

Een arts kan je ook doorverwijzen naar een specialist, zoals een dermatoloog, voor verdere evaluatie en behandeling.

Pas je voeding aan voor gezonde nagels

Een evenwichtig voedingspatroon speelt een cruciale rol in de gezondheid van je nagels. Zorg ervoor dat je voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt, zoals biotine, zink en vitamine E, die de nagels helpen groeien en versterken. Het toevoegen van voedingsmiddelen zoals eieren, noten, vis, en groene bladgroenten kan bijdragen aan sterkere nagels.

Een evenwichtig voedingspatroon zorgt ervoor dat je de nodige bouwstoffen binnenkrijgt om nagels te ondersteunen die er gezond uitzien en goed functioneren.

Misvattingen rond nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels

Nagels kunnen veel vertellen over de algehele gezondheid van het lichaam. Veranderingen in de nagels kunnen een aanwijzing zijn voor bepaalde medische aandoeningen, maar er bestaan ook veel misvattingen over wat deze veranderingen precies betekenen. Het is belangrijk om te begrijpen dat niet elke verandering aan de nagels wijst op een ernstige aandoening.

Nagelafwijkingen komen alleen voor bij mensen met een slechte hygiëne

Een veelvoorkomende misvatting is dat nagelafwijkingen alleen optreden bij mensen met slechte hygiëne. Hoewel slechte hygiëne inderdaad kan bijdragen aan infecties of andere nagelproblemen, zijn nagelveranderingen vaak een symptoom van onderliggende medische aandoeningen. Veranderingen zoals verkleuring, vergroving, of misvormingen van de nagels kunnen worden veroorzaakt door een breed scala aan factoren, waaronder kaak of mondproblemen, huidziekten, of zelfs ziekten die de mentale gezondheid beïnvloeden.

Nagelafwijkingen wijzen altijd op een ernstige ziekte

Hoewel sommige veranderingen in de nagels inderdaad kunnen wijzen op ernstigere aandoeningen, zoals kanker of psychische stoornissen, betekent niet elke verandering een ernstige ziekte. Kleine veranderingen, zoals een lichte verdikking van de nagels of een klein vlekje, kunnen onschuldig zijn en veroorzaakt worden door onschuldige factoren zoals trauma, veroudering of zelfs voedingstekorten. In sommige gevallen kan een hartprobleem of infectie invloed hebben op de nagels, maar het is belangrijk dat men niet meteen tot conclusies komt zonder professioneel advies van een arts.

Nagelveranderingen zijn altijd het gevolg van schimmelinfecties

Hoewel schimmelinfecties inderdaad een veelvoorkomende oorzaak zijn van nagelveranderingen, zoals verkleurde of broze nagels, zijn ze lang niet altijd de oorzaak van alle nagelproblemen. Nagelafwijkingen kunnen ook optreden door andere oorzaken, zoals huidaandoeningen, trauma aan de nagel, allergische reacties op nagellak, of zelfs bloedonderzoeken die afwijkingen in de bloedwaarden aan het licht brengen. In sommige gevallen kunnen systemische aandoeningen zoals diabetes of problemen met de schildklier een invloed hebben op de gezondheid van de nagels.

Nagelveranderingen kunnen altijd zelf behandeld worden

Sommige mensen denken dat nagelveranderingen eenvoudig thuis te behandelen zijn, maar dit is niet altijd het geval. Hoewel er bepaalde huismiddeltjes kunnen helpen bij kleinere ongemakken, is het belangrijk om bij aanhoudende of ernstige afwijkingen een arts te raadplegen. Het is mogelijk dat nagelafwijkingen een symptoom zijn van een onderliggende aandoening, zoals een hersenenprobleem of een auto-immuunziekte, waarvoor gespecialiseerde behandeling noodzakelijk is.

Nagelveranderingen zijn alleen een cosmetisch probleem

Hoewel nagelveranderingen vaak als cosmetische problemen worden beschouwd, kunnen ze in sommige gevallen wijzen op ernstigere gezondheidsproblemen. Het is belangrijk om te begrijpen dat nagels niet alleen een esthetisch aspect van het lichaam zijn, maar ook een indicatie kunnen zijn van de algehele gezondheid. Veranderingen in de nagels kunnen soms een teken zijn van een botprobleem, infecties, of zelfs bepaalde types van medicatie die de nagels kunnen beïnvloeden.

Lees verder

• Terry's nagels: Nagelafwijking met band aan rand van nagels
• Broze nagels: Nagelproblemen door veroudering of ziekte
• Dikke teennagels: Oorzaken en tips bij verdikte teennagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Leukonychie: Witte nagels (witte lijntjes, vlekken, puntjes)