Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels

Gladde nagels met een consistente kleur zijn kenmerken van gezonde nagels. Wanneer afwijkingen in het uiterlijk of de groei van de vingernagels of teennagels optreden, duidt dit mogelijk op een aandoening of probleem. De nagels van een patiënt geven namelijk veel informatie prijs over de gezondheidstoestand. Nagelafwijkingen zijn in de meeste gevallen niet ernstig en zijn gemakkelijk te behandelen. In sommige gevallen ligt een aandoening aan de basis van de nagelafwijking en is een medische behandeling nodig voor de onderliggende oorzaak.

• Afgebeten nagels
• Blauwe nagels
• Bleke nagels
• Clubbing
• Gebarsten of gespleten nagels
• Gele nagel-syndroom
• Gezwollen nagelplooi
• Lepeltjesnagels (koilonychia)
• Lijnen van Beau
• Lindsay's nails
• Onycholyse
• Paronychia
• Putjesnagels
• Ramshoornnagels
• Strepen van Mees
• Witte vlekken op nagels (leukonychie)
• Terry's nagels
• Alarmsymptomen bij veranderingen aan nagels
• Nagelproblemen voorkomen
• Levensstijl en ondersteuning

Afgebeten nagels

Patiënten die langdurig en consequent nagelbijten, lijden mogelijk aan angst of een obsessief compulsieve stoornis (OCD).

Blauwe nagels

Blauwachtige nagels hebben een blauwe tint door onvoldoende zuurstof in het lichaam. Dit is te wijten aan hartaandoeningen, bloedsomloopproblemen of longproblemen.

Bleke nagels

Bleke of licht gekleurde nagels duiden op een voedingstekort of een bloedsomloopprobleem waardoor het bloed de vingertoppen niet bereikt. Nagels die er erg bleek uitzien, zijn soms het resultaat van:

• congestief hartfalen
• leverziekte
• ijzertekort in het bloed (ferriprieve anemie)
• ondervoeding

Clubbing

Clubbing is een verdikking van de nagels die buigen rond de vingertoppen. De nagelverandering ontwikkelt zich vaak over meerdere jaren. Lage zuurstofconcentraties in het bloed veroorzaken clubbing. Oorzaken voor dit tekort aan zuurstof in het bloed zijn:

• aids
• een hartziekte
• een inflammatoire darmaandoening
• een leverziekte
• een longziekte

Gebarsten of gespleten nagels

Gebarsten of gespleten nagels zijn droog en broos. Raken de nagels van een patiënt snel beschadigd, dan is dit mogelijk toe te schrijven aan ondervoeding of een huidaandoening. Door de natuurlijke veroudering worden de nagels ook brozer. Daarnaast spelen leefstijlfactoren een rol, want met de handen werken of de handen langdurig in water gedrenkt houden, verhoogt de kans op gebarsten of gespleten nagels. Gebarsten of gespleten nagels wijzen mogelijk ook op een schildklieraandoening, schimmelinfecties of psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers). Circa de helft van de patiënten met psoriasis heeft namelijk nagelafwijkingen, die bekend staan als 'nagelpsoriasis'.

Gele nagel-syndroom

Patiënten met het gele nagel-syndroom hebben nagels die geel en dikker dan normaal zijn en niet zo snel groeien als gezonde nagels.

Het gele nagel-syndroom is mogelijk het gevolg van:

• een luchtwegaandoening
• interne maligniteiten
• lymfoedeem (aandoening met zwelling van ledematen)
• pleura-effusie (vochtophoping tussen borstvlies en longvlies)
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)

Gezwollen nagelplooi

Een rode en gezwollen huid rond de nagels is kenmerkend voor gezwollen nagelplooien. De huid lijkt hierbij ontstoken. Deze nagelafwijking komt tot stand door bindweefselaandoeningen, infecties of lupus.

Lepeltjesnagels (koilonychia)

Koilonychia kenmerkt zich door vingernagels die lepelvormig zijn, met verhoogde ruggen en een uitgeholde inzinking.

Koilonychia is een teken van:

• de ziekte van Raynaud (wijzigingen in huidskleur met koude en pijn)
• een hart- en vaatziekte
• ferriprieve anemie
• hemochromatose (ijzerstapelingsziekte met orgaanschade)
• hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier)
• systemische lupus erythematosus

Lijnen van Beau

Bij de lijnen van Beau bevinden zich kleine depressies over de vingernagel. Ze wijzen op:

• een longontsteking
• een perifere vaatziekte
• ondervoeding
• ongecontroleerde diabetes mellitus (suikerziekte)
• ziekten met hoge koorts zoals:
• bof (virale infectie met gezwollen oorspeekselklieren)
• mazelen (virale infectieziekte met symptomen aan ogen en huid)
• roodvonk (bacteriële infectie met keelpijn en een huiduitslag)
• zinkdeficiëntie (tekort aan zink)

Lindsay's nails

Bij Lindsay’s nails is een deel van de nagel wit, terwijl het andere deel roze, rood of bruin is. Beide helften zijn gescheiden met een scherpe lijn. Patiënten met de nagels van Lindsay lijden mogelijk aan een nierziekte of krijgen hemodialyse of hebben recent een orgaantransplantatie ondergaan.

Onycholyse

Onycholyse (nagelloslating) is een witte verkleuring van de nagels die optreedt wanneer de nagelplaat en het nagelbed uit elkaar vallen.

Oorzaken van onycholyse omvatten:

• bepaalde nagelproducten
• een infectie
• een letsel aan de nagel
• een schildklieraandoening
• psoriasis

Paronychia

Een groenachtig zwarte kleur op de nagel is het belangrijkste kenmerk van paronychia. Deze ontsteking van de nagelwal is meestal een teken van een bacteriële nagelinfectie.

Putjesnagels

Wanneer zich kleine groefjes en kleine putjes in de nagel bevinden, is sprake van putjesnagels. Deze veranderingen in de nagels zijn vaak het gevolg van psoriasis of systemische ziekten.

Ramshoornnagels

Patiënten met ramshoornnagels hebben een verdikking en overgroei van de nagels.

Ramshoornnagels zijn mogelijk het resultaat van:

• circulatieproblemen
• genetica, omdat deze aandoening voorkomt in gezinnen
• ichthyosis (huidziekte met droge en schilferige huid)
• psoriasis

Strepen van Mees

Dwarsdoorzichtige witte lijnen op de nagels zijn gekend als ‘strepen van Mees’. Ze wijzen mogelijk op een arsenicumvergiftiging of koolmonoxidevergiftiging of treden op wanneer een patiënt chemotherapie krijgt.

Witte vlekken op nagels (leukonychie)

Niet-uniforme witte vlekken en lijnen op de nagels zijn kenmerken van leukonychia. Deze vlekken zijn goedaardig en zijn meestal het resultaat van een klein trauma aan de nagel. Soms kent leukonychie andere oorzaken:

• bijwerkingen van medicijnen
• infecties
• metabolische problemen
• systemische ziekten
• voedingstekorten

Terry's nagels

Het hebben van een donkere band op elke nagel is kenmerkend voor de nagels van Terry.

Terry's nagels resulteren mogelijk uit:

• congestief hartfalen
• de veroudering
• leverfalen
• suikerziekte

Alarmsymptomen bij veranderingen aan nagels

Nagelafwijkingen duiden soms op een medisch probleem waarvoor een behandeling vereist is. Meestal treden dan ook nog andere symptomen op. Verder is een doktersbezoek nodig wanneer één of meer van de volgende nagelveranderingen optreden:

• bloedingen rond de nagels
• broze nagels
• nagels die loskomen van de huid
• ontpitte nagels
• pijn rond de nagels
• roodheid rond de nagels
• veranderingen in de dikte, zoals nagels die verdunnen of verdikken
• veranderingen in de vorm van de nagel, zoals krullen
• verkleuring, zoals donkere of witte strepen of andere kleurveranderingen
• zwelling rond de nagels

Nagelproblemen voorkomen

Om nagelproblemen te voorkomen, zijn goede zorgen voor de nagels nodig:

• de nagels droog en schoon houden
• de nagels recht afknippen en de nagelriemen niet verwijderen
• goed passende schoenen kiezen
• langdurig gebruik van nagellak, nagellakverwijderaars en kunstnagels vermijden
• nagels knippen met behulp van een goede nagelknipper of een scherpe manicureschaar
• nagels knippen na het baden wanneer ze zacht zijn
• niet nagelbijten
• niet trekken aan nagels
• vaak gebruik maken van vochtinbrengende middelen

Levensstijl en ondersteuning

Patiënten met nagelafwijkingen kunnen baat hebben bij een multidisciplinair team, waaronder dermatologen en andere specialisten. Het ontwikkelen van een persoonlijk zorgplan kan helpen om de symptomen beter te beheersen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Lees verder

• Terry's nagels: Nagelafwijking met band aan rand van nagels
• Broze nagels: Nagelproblemen door veroudering of ziekte
• Dikke teennagels: Oorzaken en tips bij verdikte teennagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Leukonychie: Witte nagels (witte lijntjes, vlekken, puntjes)