Leukonychie: Witte nagels (witte lijntjes, vlekken, puntjes)

In een aantal omstandigheden ontstaan kleine tot grote witte puntjes, vlekjes of lijntjes op de nagels, gekend als ‘leukonychie’ of ‘leukonychia’. Vaak is deze nagelafwijking te wijten aan een tekort in het lichaam, een ziekte of contact met chemicaliën. Naast de witte verschijning van de nagel, is het mogelijk dat nog een aantal andere klachten optreden, afhankelijk van de onderliggende aandoening. Zeker bij ernstige nagelafwijkingen of bijkomende klachten, is het verstandig om een dokter op te zoeken. Niet altijd is een medische behandeling nodig bij een witte nagel, en volstaat een evenwichtige voeding of het wegnemen van de uitlokkende stof. Na verloop van tijd herstelt de nagel dan vanzelf. Maar af en toe is een uitgebreide behandeling nodig van het onderliggend probleem.

• Soorten leukonychie
• Aandoeningen en witte verkleuring van de nagels
• Chemicaliën en medicijnen en witte nagels
• Tekorten in het lichaam en leukonychia
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling en tips bij witte vlekjes op de nagels
• Prognose van witte lijntjes, vlekken of puntjes op nagel

Soorten leukonychie

Leukonychie presenteert zich in verschillende vormen, afhankelijk van de oorzaak.

• leukonychia punctata: kleine witte vlekjes op de nagels door een trauma of bij inflammatoire huidziekten
• leukonychia striata: een overdwarse witte streepvorming in de nagels = strepen van Mees), vaak bij een iets zwaarder nageltrauma, een systemische ziekte of bij medicatiegebruik.
• leukonychia totalis en subtotalis: volledig wit gekleurde nagel of bijna volledig witte nagel bij een aangeboren aandoening, geïsoleerd of als onderdeel van een syndroom
• longitudinale leukonychie: een soort witte lijn is in de nagel aanwezig

Aandoeningen en witte verkleuring van de nagels

Diverse aandoeningen zorgen voor witte vlekjes op de nagels.

Allergische reactie

Bij een allergische reactie op nagellak of andere nagelproducten, ontstaan witte vlekjes op de nagels. Het langdurig gebruik van nagellak of nagelverzorgingsproducten leidt eveneens tot dit symptoom.

Erfelijke aandoeningen

In zeer zeldzame gevallen ontstaan witte nagels als gevolg van een genetische aandoening. Dit gebeurt bij onder andere:

• de ziekte van Darier (wratachtige vlekken op verschillende lichaamsdelen, nagelafwijkingen en symptomen aan slijmvliezen)
• het Bart-Pumphrey syndroom (nagelproblemen, knokkelproblemen en doofheid)
• het Bauer syndroom (ziekte met nagelproblemen en huidcysten omvat)
• het Buschkell-Gorlin syndroom (nagelafwijkingen, huidcysten en nierstenen)

Huidziekten

Bij diverse huidziekten komt leukonychie vaker tot stand zoals bij:

• alopecia areata (haaruitval met ronde, kale plekken)
• chronisch eczeem (huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• een huidinfectie
• psoriasis (chronische huidaandoening met droge huid en schilfers)
• vitiligo (huidaandoening met witte vlekken op de huid)

Nageltrauma

Door een letsel aan de nagel ontstaat sneller een witte vlek of lijn op de nagel. Deze witte vlek komt niet direct na het trauma tot stand. Dit gebeurt bijvoorbeeld na het nagelbijten, bij het stoten van de nagel tegen een deur, bij het fout knippen van de nagels, bij het dragen van te klein schoeisel waardoor een abnormale druk ontstaat op de nagels, … De vlek zal bij een nageltrauma steeds groeien met de nagel.

Schimmelnagel

Onychomycose is de medische term voor een schimmelnagel. Dit komt vooral voor bij teennagels, waar witte vlekken op de nagelplaat verschijnen die zich verspreiden naar het nagelbed. De nagel heeft eerst een vlokkige à schilferige verschijning. Daarna verdikt de nagel en vervolgens splijt (splitst) de nagel, vooral bij het dragen van schoenen. De arts moet voor het diagnosticeren van deze aandoening een stukje van de teennagel wegnemen om dit verder te laten analyseren.

Systemische ziekte

Bij een aantal ernstige aandoeningen ontstaat een witte verschijning van de nagels, zoals bij

• bloedarmoede door ijzertekort (ferriprieve anemie)
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een hartziekte (congestief hartfalen)
• een Hodgkin-lymfoom (kanker van lymfesysteem)
• een leverziekte (zoals levercirrose)
• een longziekte
• een nierziekte (nierstenen, nierfalen)
• een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)

Chemicaliën en medicijnen en witte nagels

Enkele medicijnen en chemicaliën staan in verband met de totstandkoming van witte vlekjes op de nagels zoals:

• een bijwerking van systemische chemotherapie voor de behandeling voor kanker
• het gebruik van cytotoxische medicijnen of immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken)
• sulfonamiden, een medicijn gebruikt voor bacteriële infecties, zoals huidinfecties, septikemie (bloedvergiftiging) en urineweginfecties
• zware metaalvergiftiging door bijvoorbeeld loodvergiftiging en arseen (arsenicumvergiftiging)

Tekorten in het lichaam en leukonychia

Een tekort van calcium (hypocalciëmie), proteïne en zink (zinkdeficiëntie) in het lichaam leidt sneller tot de witte vlekken op de nagels.

Calcium

Hypocalciëmie (een verlaagd calciumgehalte in het bloed) gaat soms gepaard met witte plekjes op de nagels. Het is belangrijk om voldoende calcium in de voeding op te nemen om dit probleem te verhelpen.

Proteïne

Het lichaam heeft voldoende proteïne (eiwit) nodig. Bij een tekort hiervan ontstaan horizontale streepjes over het nagelbed. Deze witte lijnen groeien niet in het nagelbed zelf. Wanneer de patiënt op de nagel drukt en de lijnen verdwijnen, dan is een eiwittekort de oorzaak van de witte vlekjes op de nagel. Het is belangrijk om de eiwitinname via de voeding te verhogen zodat de witte lijntjes verdwijnen.

Zink

Zink is een metaal dat natuurlijk voorkomt in veel voedingsmiddelen zoals oesters, kip en champignons . Een tekort van zink in het lichaam leidt tot witte vlekjes op de nagels. Een voedingswijziging of supplementen zijn nodig om het zinktekort te herstellen.

Symptomen

Bij leukonychie ontstaan witte puntjes, vlekjes of lijnen op de nagel of het nagelbed. Verder ontstaan soms nog andere klachten, maar deze zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Zo is een verdikking en splijting van de nagel aanwezig bij een schimmelinfectie. Bloedarmoede gaat gepaard met vermoeidheid en frequente kneuzingen.

Diagnose en onderzoeken

De arts neemt een stukje van de nagel weg en laat dit microscopisch verder onderzoeken. Soms is ook een stukje weefsel uit de nagel nodig (nagelbiopsie). Verder voert de arts mogelijk een bloedonderzoek uit om een systemische ziekte op te sporen.

Behandeling en tips bij witte vlekjes op de nagels

De witte nagels zelf zijn niet behandelbaar; de verkleuring moet er zelf uitgroeien. De volledige hergroei van een nagel duurt vaak wel gemiddeld zes tot negen maanden voor een vingernagel en twaalf tot achttien maanden bij een teennagel.

De patiënt mag voorts de volgende adviezen in acht nemen bij de witte lijntjes, stipjes of vlekjes op de nagels.

• de nagels bevochtigen
• de nagels schoonhouden en de nagels goed afknippen om het risico op een infectie te verminderen
• de nagels tegen een letsel beschermen
• de plekjes laten uitgroeien
• de witte vlekjes eventueel camoufleren met kunstnagels
• de witte vlekken met transparante nagellak bedekken totdat deze uitgegroeid zijn
• een gezonde en evenwichtige voeding met zink, eiwit, calcium, vitamine c en ijzer innemen
• het contact met irriterende stoffen vermijden
• het overmatig gebruik van nagellak vermijden
• niet op de nagels bijten (nagelbijten)

Bij ernstige symptomen, ernstige nagelveranderingen (verdikkingen, scheuren, …) of bij vlekjes die zich verspreiden, is het verstandig om een arts te raadplegen.

Prognose van witte lijntjes, vlekken of puntjes op nagel

In de meeste gevallen verdwijnen de witte nagels vanzelf na verloop van tijd.

Lees verder

• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Nagelgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende nagels