Witte nagels: oorzaken & behandeling witte stipjes op nagels

Last van witte nagels? Er bestaan verschillende vormen van een witte nagel, variërende van enkele witte stipjes op de nagel, vlekjes, of strepen, tot een compleet witte nagel. De medische term voor witte nagel is 'leukonychia'. Een totale witte nagelkleur kan worden veroorzaakt door een tekort aan albumine (soort eiwit) in het bloed. Ook kan het komen door antibioticagebruik op basis van sulfonamiden. Als je hele nagel wit is, dan is het dus verstandig om je huisarts te raadplegen. De huisarts kan bekijken wat er aan de hand is en een diagnose stellen. Behandeling van witte nagels hangt af van de oorzaak.

• Wat zijn witte nagels?
• Indeling van witte nagels
• Geheel witte nagels
• Gedeeltelijke witte nagels
• Wie krijgen witte nagels?
• Oorzaken
• Trauma of letsel
• Gifstoffen en geneesmiddelen
• Erfelijke aandoeningen
• Systemische ziekten
• Infectie
• Huidziekten
• Onderzoek en diagnose
• Diagnostisch onderzoek
• Differentiële diagnose
• Behandeling van witte nagels
• Prognose
• Bleke nagels

Wat zijn witte nagels?

Nagels hebben over het algemeen een roze kleur. Witte nagels verwijzen het uiterlijk van de vingernagels en/of teennagels die gedeeltelijk of volledig wit van kleur zijn. Dit fenomeen staat ook wel bekend als 'leukonychia'. Dit moet onderscheiden worden van bleke nagels als gevolg van verminderde doorbloeding van het weefsel onder de nagel of bloedarmoede.

Indeling van witte nagels

Geheel witte nagels

Geheel witte nagels of totale leukonychia c.q. leukonychia totalis, is een witkleuring van de gehele nagelplaat. Terry's nagels verwijst naar het fenomeen waarbij alle nagels voor een groot deel wit verkleurd zijn met een rode, of roze, of bruine rand aan het eind van de nagel. Terry's nagels staat ook bekend als 'Terry's nails'.

Gedeeltelijke witte nagels

Gedeeltelijke leukonychia kent vier subtypes:

• Enkele witte vlekjes of stippen op de nagel (leukonychia punctata);
• Vlekjes, stipjes of strepen (leukonychia striata);
• Longitudinale witte strepen (in de lengte);
• Een of meer witte horizontale (transversale) lijnen of strepen in de nagel over de gehele nagel, ook bekend als Mees 'lines.

Muehrcke's lines, welke sterk lijken op Mees' lines, is een schijnbare vorm van leukonychie als gevolg van veranderlijke bloedstroom onder de nagel; druk op de nagelplaat laat ze verdwijnen. Bij vitiligo (ook leukoderma genoemd) verliest de huid en het haar pigment, waardoor melkwitte plekken van verschillende grootte en vorm ontstaan. Deze huidaandoening kan ook schijnbare gedeeltelijke of longitudinale leukonychia veroorzaken.

Wie krijgen witte nagels?

Iedereen kan witte nagels krijgen, zowel mannen als vrouwen van elke leeftijd of etnische achtergrond.

Oorzaken

Witte nagels kunnen veroorzaakt worden door verschillende factoren, omstandigheden en aandoeningen.

Trauma of letsel

De nagelplaat kan gedeeltelijk of geheel beschadigd raken door beschadiging van de nagelplaat of de matrix (groeigebied aan de onderkant van de nagel). De nagelplaat (de zichtbare bovenkant) bestaat uit drie lagen. Ontwrichting van de keratinelaag (sponslaag), welke alle voedingsstoffen opneemt en vocht en vet vasthoudt, kan leiden tot het vasthouden van lucht. Dit leidt tot reflectie en gebrek aan doorzichtigheid.

Soorten letsel die leukonychia punctata veroorzaken, zijn nagelbijten, beschadigingen bij het verzorgen van je nagels, doordat je je nagels ergens hard tegenaan stoot, of het dragen van te strakke schoenen. De witte vlekken groeien vanzelf uit de nagel; het duurt ongeveer 6 tot 9 maanden voordat een nagel uitgegroeid is. Leukonychia striata kan het gevolg zijn van schade aan de nagelmatrix, en er kunnen ook lijnen, ribbels en groeven ontstaan. Totale leukonychia kan volgen op een ernstiger letsel en gaat vaak gepaard met het loslaten van de nagelplaat uit het nagelbed (nagelloslating) en verandering in de nagelcontour.

Gifstoffen en geneesmiddelen

Witte nagels kunnen het gevolg zijn van:

• Zware metaalvergiftiging (bijvoorbeeld lood of arseen);
• Chemotherapie (behandeling van kanker met medicijnen die cellen doden of hun celdeling remmen);
• Sulfonamiden (antibiotica ter behandeling van infectieziekten).

Erfelijke aandoeningen

Longitudinale leukonychia is soms geassocieerd met Darier ziekte, die ook erythronychie kan veroorzaken (een rode band). Totaal leukonychia loopt ook soms in gezinnen. Striate leukonychia kan het gevolg zijn van geërfde omstandigheden die keratinisatie beïnvloeden.

Systemische ziekten

Terry's nagels worden geassocieerd met:

• Levercirrose;
• Chronische nierziekten;
• Hartfalen
• Proteïne malabsorptie, bijvoorbeeld bij colitis ulcerosa of kortweg colitis, een chronische ontsteking van de dikke darm;
• Protein losing enteropathy (PLE) of eiwit verliezende darmziekte;
• Diabetes;
• IJzergebreksanemie;
• Zinktekort;
• Hyperthyreoïdie ofwel een te snel werkende schildklier.

Infectie

Oppervlakkige witte onychomycose (schimmelnagel) is een onregelmatige vorm van partiële leukonychie als gevolg van chronische schimmelinfectie door de dermatofyt Trichophyton interdigitale.

Huidziekten

Leukonychia kan het gevolg zijn van een ontstekingsziekte die de nagelmatrix beïnvloedt, meestal nagelspsoriasis of handeczeem.

Onderzoek en diagnose

Diagnostisch onderzoek

Als de oorzaak van leukonychia niet duidelijk is, kunnen de volgende onderzoeken nuttig zijn voor de arts om tot een goede diagnose te komen.

• Nagelknipsels voor onderzoek naar bijvoorbeeld een schimmel;
• Nagelbiopsie waarbij stukjes nagel worden weggenomen om microscopisch onderzocht te worden op afwijkingen;
• Bloedonderzoek om systemische ziekten op te sporen, met name lage albumineniveaus (albumine is een eiwit gemaakt in de lever dat vele functies in het lichaam heeft).

Differentiële diagnose

Leukonychia moet onderscheiden worden van onycholyse (schimmelnagel), waarbij de nagelplaat wit of geelachtig tot bruin wordt, en dikker wordt en vaak ook brokkelig.

Behandeling van witte nagels

De behandeling van witte nagels hangt af van de onderliggende oorzaak. Een schimmelnagel kan bijvoorbeeld bestreden worden met inwendige antischimmelmiddelen of een laserbehandeling.

Prognose

Leukonychie door een klein trauma of als gevolg van een bepaald medicijn, kan in enkele maanden volledig verdwijnen. In andere gevallen blijft de witte nagelplaat langdurig aanwezig of keert het terug.

Bleke nagels

Bleke nagels kunnen wijzen op bloedarmoede, waarbij je te weinig rode bloedcellen in je bloed hebt of je rode bloedcellen werken niet goed. De meest voorkomende oorzaak is een ijzertekort. Bloedarmoede als gevolg van een te laag ijzergehalte kan leiden tot onvoldoende zuurstof in het bloed, waardoor de huid en weefsels bleek worden, met name de weefsels onder de nagels. Bleke nagels kunnen ook een teken zijn van vroege diabetes of leverziekte, die beide kunnen leiden tot een verminderde (perifere) doorbloeding.

Lees verder

• Zwarte nagel: oorzaak van zwarte vlekken onder de nagel
• Blauwe nagels of blauwe nagel: oorzaken en wat te doen?
• Bruine nagels: oorzaken en symptomen van bruine vlekken
• Gele nagels: oorzaken van gele nagels op vingers en/of tenen
• Soorten nagelafwijkingen: symptomen, oorzaak en behandeling