Bruine nagels: oorzaken en symptomen van bruine vlekken

Last van bruine nagels of bruine vlekken onder de nagels? Je nagels kunnen je veel vertellen over je algehele gezondheid. Dat komt omdat bepaalde aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, lever- of nierproblemen en voedingsgebreken in je nagels zichtbaar kunnen worden. De meest voorkomende oorzaken van bruine nagels zijn het veelvuldig gebruik van nagellak (remover), roken (vooral van de nagels van de vingers waarmee je de sigaret vasthoudt) en een schimmelinfectie, zogeheten 'schimmelnagels'. De behandeling van bruine nagels hangt af van wat de verkleuring veroorzaakt. Het is handig om te weten welke andere symptomen er zijn, naast de bruin gekleurde nagels, en welke medicijnen je gebruikt, aangezien sommige medicijnen ook aanleiding kunnen geven tot bruine nagels.

• Normale en verkleurde nagels
• Mogelijke oorzaken van bruine nagels
• Nagellak en roken
• Schimmelinfectie
• Externe oorzaken van bruine vlekken onder de nagel
• Huidaandoeningen en nagelafwijkingen
• Schimmelnagel
• Psoriasis
• Tekort of toxiciteit
• Bruine nagels door geneesmiddelen
• Aangeboren aandoeningen
• Acrodermatitis enteropathica
• Ziekte van Darier
• Hormoonstoornissen
• Bruine nagels door kanker
• Vlekken, strepen en banden op de nagels door systeemziekten

Normale en verkleurde nagels

De vingernagels kunnen een belangrijke indicator zijn van de gezondheid van een persoon. Normaal gesproken zijn je nagels huidkleurig, met een lichtroze nagelbed als gevolg van de onderliggende bloedstroom, en vrij witte randjes. Er kan een bepaalde mate van variatie zijn in deze witte kleur die als normaal wordt beschouwd, vergelijkbaar met de variaties in de kleur van tanden. Wanneer de vingernagels zichtbaar verkleurd zijn, kan het een teken zijn van een nagelprobleem of een onderliggende systemische ziekte. In dat geval is het raadzaam je huisarts te raadplegen.

Er kunnen veel verschillende kleuren zichtbaar zijn in verkleurde nagels: groen, geel, bruin, zwart, etc. De nagel kan ook deels verkleurd zijn. Een voorbeeld hiervan is melanonychia striata. Dit zijn bruine, bruinzwarte of zwarte banden in de nagel in de lengterichting. Dit hoeft niet te wijzen op een afwijking of een aandoening. Het komt als fysiologisch fenomeen veel voor bij donkergepigmenteerde rassen. Het kan ook optreden tijdens de zwangerschap, en trekt dan vaak weg na de bevalling.

Mogelijke oorzaken van bruine nagels

Nagellak en roken

De meest voorkomende oorzaken van gele of bruine nagels zijn het intensief gebruiken van nagellak en sigarettenrook. Stoppen met het frequent lakken van je nagels of stoppen met roken, zorgt ervoor dat de kleur verdwijnt doordat de nagel weer gezond uitgroeit. Een geelachtige kleur van de nagels kan ook worden veroorzaakt door diabetes, longproblemen, artritis, lupus, bepaalde medicijnen, lymfatische stoornissen en leverziekten. Als je niet genoeg vitamine B12 binnenkrijgt, kunnen je nagels donker, dun en mogelijk lepelvormig worden.

Schimmelinfectie

Een schimmelinfectie van de nagel kan een nagel ook bruin of geel doen verkleuren. De textuur verandert bij een schimmelnagel gewoonlijk ook; nagels worden vaak erg dik en brokkelig en kunnen loslaten. Schimmelnagels komen vaker voor in de teennagels en minder vaak in de vingernagels. Een schimmelnagel is vaak moeilijk te behandelen. Donkere vlekken of strepen in plaats van volledige verkleuring van de nagels kunnen veroorzaakt worden door een bloeduitstorting onder de nagel, psoriasis, melanoom (een soort huidkanker), chronische infecties en medicijnen zoals chemotherapie ter behandeling van kanker.

Externe oorzaken van bruine vlekken onder de nagel

Bruine verkleuring van de nagels of bruine vlekken onder de nagels kan optreden door externe factoren. Er is hierbij geen interne afwijking aanwezig die leidt tot de verandering in nagelkleur en als de externe factor verdwijnt, zullen de nagels na verloop van tijd weer hun normale kleur terugkeren. Sommige van deze factoren zijn:

• Roken;
• Contact met verf, inkt of kleurstoffen;
• Excessief gebruik van nagellakremover;
• Verbranding van (een deel van) de nagel;
• Bepaalde nagellak;
• Mechanische trauma aan de nagels waaronder nagelbijten;
• Blootstelling aan straling;
• Zonlicht;
• Vreemd lichaam onder de nagel, zoals een splinter.

Huidaandoeningen en nagelafwijkingen

Er zijn een aantal huidaandoeningen en nagelafwijkingen die verantwoordelijk zijn voor een bruine verkleuring. Deze zijn:

• Schimmelnagel (onychomycose);
• Psoriasis;
• Lichen planus;
• Moedervlekken;
• Sclerodermie.

Schimmelnagel

Dit is een schimmelinfectie van de nagel veroorzaakt door een groep schimmels bekend als dermatofyten. Deze schimmels zijn ook verantwoordelijk voor infecties van de huid, vooral op de voeten (tinea pedis of voetschimmel) en lies (tinea cruris of liesschimmel). Hoewel de voeten en de lies het meest vaak getroffen zijn, kunnen de handen en vingernagels ook aangetast worden door een schimmelinfectie.

Psoriasis

Psoriasis is een auto-immuun aandoening waarbij het immuunsysteem van het lichaam zich richt op de huid. Bij psoriasis ontstaan er jeukende, scherp begrensde, wit-schilferende plakkaten op een rode ondergrond. Psoriasis kan ook op de vingernagels en teennagels voorkomen. Dit wordt 'nagelpsoriasis' genoemd. Nagelpsoriasis wordt gekenmerkt door putjes in de nagel, nagelloslating en het olievlekfenomeen. Dat laatste wil zeggen een geelbruine verkleuring van de nagelplaat, waarbij het lijkt alsof er een druppel olie ondergelopen is.

Tekort of toxiciteit

Een gele, bruine tot grijze verkleuring van de nagels en vaak ook de teennagels kan gezien worden door een tekort aan bepaalde macro- en micronutriënten, zoals:

• Vitamine B12-tekort;
• Zinktekort;
• Ondervoeding.

Een overmatige inname of blootstelling aan bepaalde stoffen kan ook verkleuring van de vingernagel veroorzaken. Het kan hierbij om de volgende stoffen gaan:

• Arseen;
• Jodium;
• Fluoride;
• Kwik;
• Tallium.

Bruine nagels door geneesmiddelen

Een aantal geneesmiddelen kan een bruine verkleuring van de nagels veroorzaken. Het kan hierbij gaan om de volgende medicijnen:

• Bepaalde antibiotica zoals tetracycline;
• Sommige antiretrovirale middelen zoals lamivudine;
• Chemotherapeutische middelen;
• Corticosteroïden (medicijnen die lijken op de hormonen die de bijnierschors maakt);
• Goudzouten;
• Fenytoïne of difenylhydantoine, een al lang bestaand anti-epilepticum;
• Psoralenen (een lichtgevoelige stof die de huid gevoelig maakt voor lichttherapie);
• Bepaalde tricyclische antidepressiva zoals clomipramine.

Aangeboren aandoeningen

De twee belangrijkste aangeboren aandoeningen waarbij bruine verkleuring van de nagels kan optreden zijn acrodermatitis enteropathica (syndroom van Danbolt, Brandt syndroom, Danbolt-Cross syndroom, congenitale zinkdeficiëntie), en de ziekte van Darier (dyskeratosis follicularis, Darier-White disease, keratosis follicularis).

Acrodermatitis enteropathica

Dit is een zeldzame erfelijke aandoening. Bij acrodermatitis enteropathica wordt het vermogen van het lichaam om zink uit de darm te absorberen gecompromitteerd door een mutatie in het gen SLC39A4 dat codeert voor een transmembraan eiwit dat de zinkopname verzorgt. Dit resulteert in een tekort aan zink.

Ziekte van Darier

De ziekte van Darier is een zeldzame erfelijke aandoening, welke vooral van invloed is op de huid met kleine rode tot bruine schilfertjes en korstjes op borst en rug. Ook de nagels kunnen aangedaan zijn.

Hormoonstoornissen

Een bruine verkleuring van de nagels kan worden gezien bij een aantal endocriene ziekten. Dit zijn ziekten waarbij er sprake is van storing in de hoeveelheid en/of het functioneren van bepaalde hormonen of de klieren die het produceren. De nagelverkleuring komt voor bij de ziekte van Addison, syndroom van Cushing, hyperthyreoïdie (overactieve schildklier) en diabetes mellitus.

Bruine nagels door kanker

Een bruine verkleuring van de nagels kan worden gezien bij bepaalde soorten huidkanker, zoals een subunguaal melanoom. Dit is huidkanker onder een teen- of vingernagel. Dit is een vorm van huidkanker, die ontstaat uit de melanocyten, de pigmentcellen van de huid. Een bruine tot grijze verkleuring van de nagels kan ook bij borstkanker worden gezien, hoewel dit ongewoon is.

Vlekken, strepen en banden op de nagels door systeemziekten

Er zijn verschillende (systemische) ziekten waarbij bruine vlekken, strepen en banden op de nagels kunnen verschijnen, zoals:

• Aids;
• Cardiovasculaire aandoeningen zoals infectieuze endocarditis (waarbij onder meer vlekjes op de huid, in het oogwit of onder de vingernagels (petechiën) kunnen optreden);
• Hemosiderose (een aandoening waarbij hemosiderine, een geel-bruin, ijzerbevattend pigment, accumuleert);
• Leverziekte of hartfalen (waarbij Terry's nagels kan optreden: witte nagels met een donkere of bruine rand);
• Peutz-Jeghers Syndroom (met onder andere typische pigmentvlekjes op de nagelbedden);
• Systemische lupus erythematosus (SLE).

Lees verder

• Gele nagels: oorzaken van gele nagels op vingers en/of tenen
• Zwarte nagel: oorzaak van zwarte vlekken onder de nagel
• Groene nagels: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie
• Gele nagel-syndroom: symptomen, oorzaak en behandeling
• Schimmelnagels behandelen: wat te doen aan kalknagels?