Psychomotorische agitatie: Doelloze bewegingen door angst

Psychomotorische agitatie: Doelloze bewegingen door angst Psychomotorische agitatie is een symptoom waarbij een patiënt rusteloze, betekenisloze bewegingen maakt terwijl hij angstig is. Dit symptoom komt tot stand bij enkele psychische aandoeningen zoals een bipolaire stoornis, en neemt milde tot ernstige vormen aan. Enkele bekende tekenen van psychomotorische agitatie zijn wangbijten, kleding uittrekken en weer aandoen, en snel praten. Meestal is een combinatie van een andere levensstijl, medicatie en psychotherapie nodig om de tekenen te doen minderen. De vooruitzichten zijn dankzij een snelle diagnose en behandeling meestal zeer goed.
Rokers leiden eveneens sneller aan psychomotorische agitatie / Bron: Geralt, PixabayRokers leiden eveneens sneller aan psychomotorische agitatie / Bron: Geralt, Pixabay

Oorzaken: Door angst en mentale stress

Psychomotorische agitatie is een kenmerk van een aantal verschillende psychische aandoeningen. Het is een fysieke expressie van angst en mentale stress. De snelle of herhalende, doelloze en/of onopzettelijke bewegingen zijn een manier van onderdrukking van het onderbewustzijn. Soms is psychomotorische agitatie niet gerelateerd aan mentale stress en angst. Het symptoom is mogelijk eveneens gerelateerd aan het gebruik van nicotine (roken), alcohol en drugs. Daarnaast leidt het gebruik van bepaalde antipsychotica mogelijk eveneens tot psychomotorische agitatie.

Risicogroepen: bipolaire stoornis en andere psychische aandoeningen

Bipolaire stoornis

Psychomotorische agitatie is een relatief vaak voorkomend symptoom van patiënten met een bipolaire stoornis, een soort stemmingsstoornis. Patiënten met een bipolaire stoornis ervaren drie verschillende soorten episodes:
  • manische episode (extreme energie veroorzaakt door een bipolaire stoornis of een andere stemmingsstoornis)
  • gemengde affectieve episode
  • depressieve episode

In deze drie episodes komt psychomotorische agitatie tot stand, maar de presentatievormen zijn wel variabel.

Manische episode
Psychomotorische agitatie gaat hierbij gepaard met racende gedachten, die overweldigend aanvoelen. Dit resulteert in zich doelloos verplaatsen en snel praten. De gemaakte bewegingen lijken hierbij chaotisch.

Gemengde affectieve episode
De patiënt ervaart hierbij zowel depressieve als manische symptomen. Hij voelt zich enerzijds zeer depressief en anderzijds zeer opgewonden en geïrriteerd. Hierdoor maakt hij herhalende bewegingen om te proberen om deze gevoelens van zich af te schudden.

Depressieve episode
Patiënten voelen zich erg depressief en hopeloos, en zijn hierbij traag. Ze maken bewegingen als gevolg van gevoelens van wanhoop, en niet als gevolg van prikkelbaarheid.

Het symptoom komt ook voor bij alcoholmisbruik / Bron: Jarmoluk, PixabayHet symptoom komt ook voor bij alcoholmisbruik / Bron: Jarmoluk, Pixabay
Andere ziekten
Daarnaast komt het symptoom sneller tot stand bij volgende ziekten of problemen:

Symptomen: Herhalende, doelloze of onbewuste bewegingen

De patiënt maakt herhalende, doelloze of onbewuste bewegingen en gedragingen, die hij maakt in reactie op gevoelens van rusteloosheid door een verhoogde angst. De patiënt voelt zich hierbij vaak verveeld en het lijkt vaak ook vreemd voor de omgeving. Patiënten met psychomotorische agitatie ervaren een verstijfd gevoel van het lichaam, waarbij ze in tranen zijn en/of niet in staat zijn om stil te zitten of om een comfortabele positie te vinden. Mentale klachten zijn ook aanwezig zoals niet in staat om zich te ontdoen van stress, prikkelbaarheid, racende gedachten, steeds meer angst en verbitterdheid.

In de praktijk gaan patiënten bijvoorbeeld volgende symptomen vertonen:
  • de handen omwringen
  • de huid uit de buurt van de nagels trekken
  • de huid van de lippen afbijten
  • kleding uittrekken en ze weer aandoen
  • lipbijten totdat ze bloeden
  • met de handen en/of voeten wriemelen
  • objecten zonder reden verplaatsen
  • op de vingers en/of voeten tikken
  • rond een kamer lopen
  • snel met activiteiten starten maar ook stoppen
  • snel praten
  • wangbijten

Dit zijn gedragingen die buiten het normale gedragspatroon van de patiënt vallen en dus toe te wijzen zijn aan de psychische aandoening.

Behandeling van symptoom

Een patiënt met psychomotorische agitatie praat best met een arts, die de oorzaak hiervan bepaalt en informatie geeft over de beste behandelingsmethode(n). Wanneer het symptoom resulteert uit medicatiegebruik, dan schrijft de arts mogelijk een alternatief geneesmiddel voor. Bij een psychisch probleem, zet de arts medicatie, psychotherapie en/of andere behandelingen in. Het voorgeschreven type medicatie hangt af van de aandoening. Patiënten met een bipolaire stoornis krijgen vaak stemmingsstabilisatoren en antipsychotica. Mogelijk helpen benzodiazepinen (medicatie bij angst en slaapproblemen) bij patiënten met dit symptoom, en dan vooral wanneer psychomotorische agitatie het gevolg is van een psychose (verlies van realiteit met wanen en hallucinaties). Een psychose komt vooral voor bij patiënten met een bipolaire stoornis of schizofrenie. Ook levensstijlwijzigingen helpen patiënten met het verminderen van angst, wat de tekenen van psychomotorische agitatie doet verbeteren: regelmatige lichaamsbeweging, yoga, muziektherapie, meditatie en diepe ademhalingsoefeningen. Verder is het belangrijk om de emotionele uitlokkende factoren te verminderen die leiden tot angst, omdat hierdoor de tekenen van psychomotorische agitatie starten. Vaak is een combinatie van een gezonde levensstijl met medische behandelingen noodzakelijk.

Prognose van psychomotorische agitatie

Patiënten met psychomotorische agitatie vinden het symptoom vaak zelf vervelend, maar met de juiste behandeling vallen de tekenen wel onder controle te krijgen. Een snelle diagnose en behandeling is de beste manier om de symptomen die bij psychomotorische agitatie te horen, te verminderen.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Verschillende soorten depressiesVerschillende soorten depressiesEen depressieve periode is in het alledaagse spraakgebruik een vrij normale gemoedstoestand. Waarin bedroefdheid, pessim…
Bipolaire stoornis (manisch depressief)Bipolaire stoornis (manisch depressief)Een bipolaire stoornis is een stoornis waarbij je veel stemmingswisselingen hebt. Een ander woord hiervoor is manisch de…
Bipolaire stoornis oftewel manische depressieEen bipolaire stoornis wordt ook wel een manische depressie genoemd. Deze stoornis kan zowel bij mannen als vrouwen voor…
Alcoholverslaving en comorbiditeitAlcoholverslaving en comorbiditeitEen alcolholverslaving an sich is een heftig fenomeen met verstrekkende gevolgen voor het sociale, persoonlijke en zakel…

Bruine nagels: oorzaken en symptomen van bruine vlekkenBruine nagels: oorzaken en symptomen van bruine vlekkenLast van bruine nagels of bruine vlekken onder de nagels? Je nagels kunnen je veel vertellen over je algehele gezondheid…
Cerebrale hypoxie: Gebrek aan zuurstof aan hersenenCerebrale hypoxie: Gebrek aan zuurstof aan hersenenCerebrale hypoxie is een toestand waarbij de hersenen onvoldoende zuurstof (en voedingsstoffen) krijgen. Hierdoor komt d…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: RobinHiggins, Pixabay (bewerkt)
  • Geraadpleegd op 17 oktober 2017:
  • Bipolar Symptom Psychomotor Agitation, Mixed Moods and Suicide, https://natashatracy.com/bipolar-disorder/bipolar-symptom-psychomotor-agitation-mixed-moods-suicide/
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Everything You Should Know About Psychomotor Agitation, https://www.healthline.com/health/psychomotor-agitation
  • Psychomotor Agitation in Bipolar Disorder, https://www.verywell.com/psychomotor-agitation-380167
  • Symptom of the Day: Physical Restlessness, https://blogs.psychcentral.com/bipolar-laid-bare/2016/05/symptom-of-the-day-physical-restlessness/
  • Symptomen depressie, http://www.lichtopdepressie.nl/symptomen/
  • What is psychomotor agitation?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/319711.php
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Jarmoluk, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-11-2019
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.