Gespleten nagels: Oorzaken & behandeling van gebarsten nagel

Gespleten nagels (onychoschizia) komen veel voor bij zowel de vinger- als teennagels. Dit kan optreden door een verwonding of een tekort aan voedingsstoffen. Hoewel er verschillende thuismethoden zijn om het probleem te verhelpen, kan medische behandeling noodzakelijk zijn wanneer het nagelbed is aangetast. In sommige gevallen kunnen gespleten nagels worden voorkomen, maar dit is niet altijd mogelijk.

• Anatomie nagels en relatie tot gespleten nagels
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van gespleten nagels
• Nagelbijten of plukken en gespleten nagels
• Nagelpsoriasis en splijting van nagels
• Overmatige blootstelling aan chemicaliën
• Overmatige blootstelling aan vocht
• Schildklierproblemen
• Schimmelinfecties van de nagels
• Trauma of letsel
• Veroudering
• Voedingstekorten
• Andere onderliggende aandoeningen of problemen
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van gespleten nagels
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van gespleten nagels

Anatomie nagels en relatie tot gespleten nagels

De anatomie van de nagels speelt een cruciale rol in hun gezondheid en integriteit. Een gespleten nagel kan ontstaan wanneer een van de lagen van de nagelplaat beschadigd raakt of wanneer de nagel te veel wordt belast. Nagels zijn opgebouwd uit keratine, een sterk eiwit dat de nagelplaat vormt. De nagelplaat wordt ondersteund door de nagelmatrix, de groeizone, en de nagelbed, het weefsel waar de nagel op rust.

Opbouw van de nagelplaat
De nagelplaat bestaat uit meerdere lagen van keratine die een stevige structuur bieden. De bovenste laag is dunner dan de lagen eronder en kan gemakkelijker splijten of scheuren wanneer de nagel te veel druk ondervindt of wordt blootgesteld aan schadelijke stoffen. Het gezond houden van deze lagen is essentieel om te voorkomen dat de nagels splijten.

Functie van de nagelmatrix
De nagelmatrix is de plek waar de nagelcellen worden geproduceerd. Beschadigingen aan de matrix kunnen resulteren in misvormde of gespleten nagels, aangezien de nagelplaat niet goed kan groeien of zich herstellen. Een gezonde matrix is essentieel voor de langetermijngezondheid van de nagels.

Nagelbed en zijn rol
Het nagelbed is het weefsel waarop de nagelplaat rust. Wanneer het nagelbed beschadigd raakt, kan de nagel zelf niet goed hechten, wat kan leiden tot verhoogde kwetsbaarheid voor het splijten of breken van de nagel. Dit is vooral belangrijk voor de nagels van de handen, die voortdurend in contact komen met omgevingsfactoren.

Epidemiologie

Gespleten nagels zijn een veelvoorkomend probleem bij zowel mannen als vrouwen, maar de frequentie varieert afhankelijk van verschillende risicofactoren. Het komt vaker voor bij mensen die hun handen vaak in contact brengen met water of chemische stoffen, evenals bij patiënten met onderliggende gezondheidsaandoeningen.

Prevalentie van gespleten nagels
De prevalentie van gespleten nagels varieert wereldwijd. In sommige bevolkingsgroepen wordt een hoger percentage van vrouwen met gespleten nagels waargenomen, met name in de volwassen leeftijdsgroep. Gespleten nagels kunnen vaker voorkomen in koude klimaten, waar de nagels meer kans hebben om uit te drogen of beschadigd te raken door blootstelling aan kou.

Gespleten nagels bij oudere volwassenen
Bij ouderen komen gespleten nagels vaker voor als gevolg van verminderde bloedcirculatie en een afname van de productie van keratine, het belangrijkste eiwit in nagels. De verminderde elasticiteit van de nagels naarmate we ouder worden maakt ze kwetsbaarder voor scheuren en splijten.

Gespleten nagels in verband met onderliggende aandoeningen
Bepaalde medische aandoeningen, zoals schildklierproblemen, diabetes of huidaandoeningen, kunnen het risico op gespleten nagels verhogen. Dit komt doordat de algemene gezondheid van de nagels vaak afhangt van de algehele gezondheid van het lichaam, wat betekent dat aandoeningen die het immuunsysteem of de bloedsomloop beïnvloeden, ook invloed hebben op de nagels.

Mechanisme

Gespleten nagels ontstaan door verschillende mechanismen, afhankelijk van de oorzaak. De meest voorkomende oorzaken zijn traumatische letsels, herhaalde belasting en omgevingsfactoren zoals temperatuur en vochtigheid.

Trauma en fysiek letsel
Een van de belangrijkste oorzaken van gespleten nagels is direct trauma of letsel aan de nagelplaat. Dit kan variëren van een scherpe impact tot herhaaldelijk gebruik van de handen voor activiteiten zoals typen of schoonmaken. Dergelijke verwondingen kunnen de lagen van de nagelplaat scheiden, wat leidt tot scheuren of splijten.

Chemische invloeden en overmatige blootstelling aan water
Chemische stoffen zoals nagellakremovers of schoonmaakmiddelen kunnen de nagels uitdrogen en broos maken. Wanneer de nagels onvoldoende vocht vasthouden, kunnen ze gemakkelijk splijten. Langdurige blootstelling aan water zonder bescherming kan ook leiden tot broze nagels.

Genetische factoren
Sommige mensen hebben van nature zwakkere nagels die gemakkelijker splijten door genetische aanleg. Deze personen hebben mogelijk een tekort aan keratine, wat de structuur van hun nagels verzwakt en vatbaarder maakt voor beschadiging.

Oorzaken van gespleten nagels

Gespleten nagels kunnen door verschillende factoren worden veroorzaakt. Hieronder worden de belangrijkste oorzaken en hun behandelingen besproken.

Nagelbijten of plukken en gespleten nagels

Het nagelbijten of pulken aan de nagels is een veelvoorkomende oorzaak van gespleten nagels. Deze gewoonten kunnen de nagels verzwakken en ze vatbaarder maken voor splijting. Het is belangrijk om deze schadelijke gewoonten te vermijden en indien nodig professionele hulp te zoeken om deze gewoonte te doorbreken.

Nagelpsoriasis en splijting van nagels

Psoriasis is een chronische huidaandoening die vaak leidt tot rode, schilferige plekken op de huid. Tot 78% van de mensen met psoriasis ervaart ook nagelafwijkingen. Nagelpsoriasis kan resulteren in broze nagels die sneller splijten. Deze aandoening kan het nagelbed beschadigen. Behandeling kan bestaan uit het gebruik van vitamine D-zalven, corticosteroïden of fototherapie, waarbij de nagels worden blootgesteld aan speciaal licht.

Overmatige blootstelling aan chemicaliën

Het gebruik van acetonbevattende nagellakremovers kan de nagels verzwakken en gevoelig maken voor breuken en splijtingen. Dit geldt ook voor chemicaliën in producten voor gelnagels en huishoudelijke reinigingsmiddelen. Deze chemicaliën kunnen ook leiden tot kleurveranderingen en een doffere uitstraling van de nagels.

Overmatige blootstelling aan vocht

Hoewel nagels vocht nodig hebben, kan overmatige blootstelling aan vocht zoals bij langdurig zwemmen, frequent handen wassen of afwassen, leiden tot broze nagels. Het regelmatig gebruik van nagellak kan ook bijdragen aan nagelproblemen, zoals splijting.

Schildklierproblemen

De schildklier speelt een cruciale rol in de stofwisseling en de groei van huid, haar en nagels. Een trage schildklier kan leiden tot problemen met de nagels, zoals droogheid, broosheid en splijting.

Schimmelinfecties van de nagels

Schimmelinfecties zijn een veelvoorkomende oorzaak van gespleten nagels, vooral bij teennagels. Deze infecties veroorzaken vaak gele of lichtbruine verkleuring en verdikking van de nagels, die brozer worden. Schimmelinfecties komen vaker voor bij mensen met diabetes mellitus, een slechte bloedsomloop of een verzwakt immuunsysteem. Ze kunnen worden behandeld met vrij verkrijgbare antischimmelmiddelen of voorgeschreven medicijnen.

Trauma of letsel

Letsels aan de vingers of teennagels, zoals het vastzitten van een vinger in een deur of het laten vallen van een zwaar voorwerp, kunnen leiden tot gespleten nagels. Ernstige letsels kunnen ook het nagelbed aantasten, wat medische behandeling kan vereisen.

Veroudering

Met de leeftijd worden vingernagels vaak dunner en brozer, wat hen vatbaarder maakt voor splijting. Teennagels kunnen juist verdikken door veroudering.

Voedingstekorten

Een ijzertekort kan bijdragen aan gespleten nagels, omdat ijzer essentieel is voor een goede nagelgezondheid. Ook eiwitten en B-vitaminen zijn belangrijk voor het behouden van sterke, gezonde nagels.

Andere onderliggende aandoeningen of problemen

Naast de genoemde oorzaken kunnen ook andere aandoeningen bijdragen aan gespleten nagels:

• Bacteriële infecties, die antibiotica vereisen om verdere schade te voorkomen
• Leverziekte
• Nierziekte
• Huidkanker
• Sjögren-syndroom (aandoening met droge ogen, droge mond en droge keel)
• Sarcoïdose (aandoening met symptomen aan huid, ogen, longen en zenuwstelsel)
• Medicijnen, zoals chemotherapie voor de behandeling van kanker of medicijnen voor acne

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op gespleten nagels kunnen verhogen. Het begrijpen van deze factoren kan helpen bij het ontwikkelen van preventieve maatregelen en behandelingsstrategieën.

Omgevingsfactoren
Omgevingsomstandigheden zoals droogte, kou of overmatige blootstelling aan water kunnen de gezondheid van de nagels beïnvloeden. Koude klimaten dragen bij aan uitdroging van de nagels, terwijl warmte en water ze kunnen verzwakken door de oppervlaktelaag van de nagel aan te tasten.

Levensstijl en gewoonten
Ongezonde gewoonten, zoals het bijten van nagels of het voortdurend gebruik van agressieve schoonmaakmiddelen zonder handschoenen, kunnen het risico op gespleten nagels verhogen. Nagelbijten is vooral schadelijk omdat het de structuur van de nagels verzwakt.

Onderliggende gezondheidsaandoeningen
Aandoeningen zoals schildklierziekten, diabetes, huidziekten en vitaminegebreken kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van gespleten nagels. Het is belangrijk om deze aandoeningen te behandelen om de gezondheid van de nagels te verbeteren.

Risicogroepen

Bepaalde groepen mensen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van gespleten nagels. Dit kan te maken hebben met zowel omgevingsfactoren als onderliggende gezondheidsproblemen.

Vrouwen in de vruchtbare leeftijd
Vrouwen, vooral degenen in de vruchtbare leeftijd, hebben vaak een hoger risico op gespleten nagels. Dit kan deels te maken hebben met hormonale veranderingen die de nagelstructuur beïnvloeden. Bovendien kunnen bepaalde schoonheidsbehandelingen en nagelverzorgingsproducten bijdragen aan de beschadiging van de nagels.

Ouderen
Naarmate mensen ouder worden, neemt de snelheid van de nagelgroei af, en de nagels worden brozer. Ouderen zijn vaak vatbaarder voor gespleten nagels door de verminderde bloedcirculatie en lagere vochtgehaltes in hun huid en nagels.

Personen met medische aandoeningen
Mensen met onderliggende medische aandoeningen, zoals diabetes of huidziekten, lopen een groter risico op het ontwikkelen van gespleten nagels. Deze aandoeningen kunnen de bloedcirculatie, vochtbalans en keratineproductie verstoren, waardoor de nagels broos en kwetsbaar worden.

Geassocieerde symptomen

Gespleten nagels kunnen gepaard gaan met verschillende symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst van de beschadiging.

Pijn en gevoeligheid
In sommige gevallen kunnen gespleten nagels gepaard gaan met pijn of gevoeligheid, vooral als de scheur diep is of als er infectie ontstaat. De pijn kan verergeren bij druk of wanneer de nagel in contact komt met bepaalde stoffen.

Verkleuring of ontsteking
Gespleten nagels kunnen leiden tot veranderingen in de kleur van de nagelplaat, zoals een gele of bruine verkleuring. Dit kan het gevolg zijn van een infectie of van een reactie op blootstelling aan chemische stoffen. Ontsteking van de huid rond de nagel kan ook voorkomen, wat kan bijdragen aan verdere beschadiging van de nagel.

Verlies van nagelstructuur
In ernstigere gevallen kan een gespleten nagel de integriteit van de nagelplaat volledig verstoren, wat leidt tot verlies van de nagelstructuur en mogelijke vervorming van de nagel.

Alarmsymptomen

Bij ernstige gespleten nagels moet een arts worden geraadpleegd. Symptomen waarvoor medische hulp nodig kan zijn, zijn onder andere:

• Een ernstig gebarsten nagel
• Een blauwachtige of paarsachtige verkleuring van de nagel
• Een nagelinfectie
• Witte verkleuring onder de nagels
• Horizontale ribbels op de nagels
• Ingegroeide teennagels en/of ingegroeide vingernagels
• Pijnlijke nagels
• Vervormde nagels

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van gespleten nagels is vaak klinisch, waarbij de arts de nagels inspecteert en de medische geschiedenis van de patiënt beoordeelt. Soms kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn om onderliggende aandoeningen te identificeren die bijdragen aan het probleem.

Klinisch onderzoek en visuele inspectie
Meestal zal een arts de nagels visueel inspecteren en vragen stellen over de gewoonten van de patiënt, zoals het gebruik van nagelverzorgingsproducten of blootstelling aan chemische stoffen. Dit helpt om de oorzaak van het probleem vast te stellen.

Bloedonderzoek en tests
Als er vermoeden is van een onderliggende gezondheidsaandoening, zoals een schildklieraandoening of vitaminegebrek, kan bloedonderzoek nodig zijn. Deze tests helpen om de oorzaak van de gespleten nagels te achterhalen en de juiste behandeling voor te stellen.

Behandeling van gespleten nagels

Lijm
Een manier om een gespleten nagel te herstellen is door het gebruik van lijm. Een klein beetje lijm wordt aangebracht op de gespleten nagel en vervolgens wordt er lichte druk uitgeoefend om de nagel weer in elkaar te duwen. Na het uitharden van de lijm kan de nagel worden gelakt om het herstel te camoufleren.

Gel en zijdefolie
Een andere methode is het aanbrengen van een stukje zijdefolie op de gespleten nagel, gevolgd door een gellaag. Na droging kan de nagel worden gepolijst en gelakt.

Kunstnagel
Een kunstnagel kan worden aangebracht op de gespleten nagel of op de gehele nagel als tijdelijke oplossing.

Theezakje
Een deel van een theezakje kan worden uitgesneden en op de gespleten nagel worden aangebracht met behulp van lijm. Na uitharding kan de nagel worden gepolijst en gelakt. Wikihow biedt een filmpje met deze techniek aan.

Prognose

De prognose voor gespleten nagels hangt af van de oorzaak en de ernst van de beschadiging. In veel gevallen kunnen de nagels herstellen met de juiste zorg, maar in andere gevallen kan het probleem chronisch zijn.

Herstel en genezing
In de meeste gevallen zal de nagel herstellen als de oorzaak van de beschadiging wordt aangepakt en de nagel goed wordt verzorgd. Het kan enige tijd duren voordat de nagel volledig hersteld is, vooral als de schade diep is.

Langetermijncomplicaties
In zeldzame gevallen kunnen gespleten nagels leiden tot blijvende veranderingen in de nagelstructuur of infecties. Als een infectie zich ontwikkelt, kan dit het herstel vertragen en extra behandeling vereisen.

Complicaties

Gespleten nagels zijn een veelvoorkomende aandoening die geen directe bedreiging voor de gezondheid vormen. Echter, in sommige gevallen kunnen gespleten nagels leiden tot complicaties:

• Pijn en ongemak: Gespleten nagels kunnen scheuren, waardoor pijn en ongemak ontstaan, vooral bij activiteiten zoals het dragen van schoenen of het vasthouden van voorwerpen.
• Infecties: De scheuren in gespleten nagels kunnen een toegangspoort vormen voor bacteriën en schimmels, wat kan leiden tot nagelinfecties zoals schimmelnagels (onychomycose).
• Ingroeiende nagels: In sommige gevallen kan een gespleten nagel ingroeien, wat pijn, roodheid en ontsteking kan veroorzaken.
• Verzwakking van de nagel: Gespleten nagels zijn brozer en vatbaarder voor breken en scheuren.
• Esthetische problemen: Gespleten nagels kunnen er onverzorgd uitzien, wat voor sommige mensen een cosmetisch probleem kan zijn.
• Psychologische impact: Schaamte en zelfbewustzijn over het uiterlijk van de nagels kan leiden tot psychologische problemen.

De kans op complicaties is groter bij:

• Mensen met een verzwakt immuunsysteem
• Mensen met diabetes
• Mensen die vaak hun handen nat maken of blootstellen aan chemicaliën
• Mensen die bijten op hun nagels of nagelriemen

Preventie van gespleten nagels

Hoewel het niet altijd mogelijk is om gespleten nagels volledig te voorkomen, kunnen bepaalde tips en levensstijlveranderingen helpen het risico te verkleinen:

• Het nemen van biotinesupplementen kan de nagelgezondheid bevorderen, maar alleen onder begeleiding van een arts.
• Regelmatig hydrateren van de nagels en nagelriemen.
• Een gezonde en gevarieerde voeding volgen die rijk is aan vitaminen en mineralen.
• Het vermijden van agressieve nagellakremovers.
• Het dragen van handschoenen bij het gebruik van chemische reinigingsmiddelen of bij het afwassen.
• Niet aan de nagels trekken of bijten.
• Overmatige blootstelling aan water vermijden.
• Voldoende bescherming dragen tijdens activiteiten waarbij de handen betrokken zijn.
• Voorzichtig werken met de handen om letsel te voorkomen.

Lees verder

• Broze nagels: Nagelproblemen door veroudering of ziekte
• Nagelpsoriasis: Afwijkingen aan nagels door psoriasis
• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Nagelgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende nagels