Vitamine B-complex: Voedingsbron, functie en tekort
De vitamine B-groep omvat een verscheidenheid aan vitaminen die gezamenlijk bekend staan als het vitamine B-complex. Deze vitaminen zijn cruciaal voor de stofwisseling in het lichaam en spelen een rol in tal van fysiologische processen. Iedere vitamine binnen het B-complex vervult unieke functies, maar ze werken ook samen om de algehele gezondheid te ondersteunen. Tekorten aan deze vitaminen kunnen leiden tot ernstige problemen met belangrijke lichaamsstructuren zoals het hart, de huid, het bloed, de ogen en de hersenen. Indien mensen onvoldoende van deze vitaminen, waaronder vitamine B, binnenkrijgen, kan het noodzakelijk zijn om supplementen te nemen. Daarnaast kan een arts een onderliggende ziekte behandelen die mogelijk het vitaminetekort veroorzaakt.
- Geen opslag in het lichaam, behalve vitamine B12
- Vitamine B1, thiamine
- Vitamine B2, riboflavine
- Vitamine B3, nicotinezuur, niacine, nicotinamide
- Vitamine B4, choline
- Vitamine B5, pantotheenzuur
- Vitamine B6, pyridoxine, adermine
- Biotine (vitamine B8, vitamine H)
- Vitamine B11, folaat, foliumzuur
- Inositol (inosiet)
- Para-aminobenzoëzuur (PABA)
- Vitamine B12, cobalamine
Geen opslag in het lichaam, behalve vitamine B12
In tegenstelling tot sommige
vitaminen zoals vitaminen A en D, die door het lichaam voor toekomstig gebruik worden opgeslagen, kan het lichaam geen vitaminen uit het vitamine B-complex opslaan. Hierdoor wordt een overmatige hoeveelheid van deze vitaminen via de urine uitgescheiden. Dit betekent dat een dagelijkse inname van B-vitaminen noodzakelijk is. Vitamine B12 is een uitzondering op deze regel. Dit vitamine kan worden opgeslagen in het lichaam, maar een specifieke stof, de 'intrinsic factor', is nodig voor deze opslag.
Vitamine B1, thiamine
Voedingsbron
Vitamine B1 komt voor in graanproducten, peulvruchten, vlees, melk, aardappelen en diverse groenten.
Functie
Vitamine B1 speelt een belangrijke rol in de suikerstofwisseling en is essentieel voor de impulsgeleiding in zenuwcellen, wat noodzakelijk is voor een gezonde hersenfunctie. Daarnaast ondersteunt vitamine B1 de productie van zoutzuur, wat belangrijk is voor een goed functionerend spijsverteringsstelsel.
![Chronisch alcoholmisbruik leidt mogelijk tot een tekort aan vitamine B1 / Bron: Jarmoluk, Pixabay](/artikel-fotos/miske/452786927654-thumb1.jpg)
Chronisch alcoholmisbruik leidt mogelijk tot een tekort aan vitamine B1 /
Bron: Jarmoluk, Pixabay Tekort
Een tekort aan thiamine kan leiden tot aandoeningen van het perifere zenuwstelsel (zoals polyneuritis en
syndroom van Wernicke), het centrale zenuwstelsel (Korsakovpsychose), het hart (hartdecompensatie) en het maagdarmkanaal. Bovendien kan een gebrek aan deze vitamine het risico op
cataract verhogen en de voortgang van atherosclerose (
slagaderverkalking) versnellen. Bij
chronisch alcoholisme kan er sprake zijn van een ernstige deficiëntie door een slecht voedingspatroon.
Vitamine B2, riboflavine
Voedingsbron
Vitamine B2 is te vinden in melkproducten, vlees, bladgroenten (zoals spinazie),
champignons, dierenlever en eidooier.
Functie
Vitamine B2 is een onderdeel van flavoproteïnen, enzymen die betrokken zijn bij de omzetting van suikers, aminozuren en vetten. Deze vitamine speelt een belangrijke rol in de foetale ontwikkeling tijdens de zwangerschap en kan het risico op
hart- en vaatziekten verlagen. Vitamine B2 is ook nuttig bij de behandeling van het carpaletunnelsyndroom.
![Wazig zien komt mogelijk voor bij een gebrek aan vitamine B2 / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)](/artikel-fotos/miske/478933249317-thumb1.jpg)
Wazig zien komt mogelijk voor bij een gebrek aan vitamine B2 /
Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0) Tekort
Tekort aan vitamine B2 kan leiden tot problemen met de slijmvliezen, zoals wondjes aan de lippen (
droge lippen), scheurtjes in de mondhoeken en jeukende lippen. Andere symptomen zijn een tongontsteking (
glossitis), een
aardbeientong en tongtintelingen. Het risico op
oogvermoeidheid, cataract,
fotofobie (lichtschuwheid) en
migraine kan ook toenemen.
Vitamine B3, nicotinezuur, niacine, nicotinamide
Voedingsbron
Vitamine B3 komt voor in vlees, vis (vooral tonijn), champignons,
eieren, aardappelen, graanproducten, groente en fruit.
Functie
Vitamine B3 is cruciaal voor de verbranding van koolhydraten, vetten en eiwitten, wat energie oplevert. Voldoende inname van vitamine B3 kan het risico op
maculadegeneratie verlagen en mogelijk diabetes mellitus (suikerziekte) voorkomen. Onder medisch toezicht kan vitamine B3 helpen bij het verlagen van LDL-
cholesterol en triglyceriden, terwijl het HDL of 'goede' cholesterol wordt verhoogd. Het kan ook atherosclerose vertragen en het risico op een
hartaanval verminderen. Niacinamide is nuttig bij de behandeling van
artrose en beschermt mogelijk tegen de
ziekte van Alzheimer.
Tekort
Een langdurig tekort kan leiden tot
pellagra, een vorm van ondervoeding gekenmerkt door huidontsteking,
diarree en
dementie. Andere symptomen zijn een droge huid,
gebarsten huid,
schilferige huid, spierzwakte,
vermoeidheid, verlies van eetlust,
indigestie en
bevingen aan de handen. Mentale symptomen kunnen omvatten
depressie,
prikkelbaarheid,
angst en
verwardheid.
Vitamine B4, choline
Voedingsbron
Choline komt voor in eieren, dierlijke organen, graanproducten en peulvruchten.
Functie
Hoewel het technisch gezien geen vitamine is, speelt choline een rol in het remmen van vetafzetting in de lever en stimuleert het de parasympathicus (het autonome zenuwstelsel). Het wordt in het lichaam gevormd uit andere verbindingen.
Tekort
Een tekort aan choline kan leiden tot
leverproblemen zoals
levercirrose en leverbeschadiging, hoge bloeddruk, en nierproblemen. Verdere symptomen zijn abnormale botvorming, slechte groei bij zuigelingen, vermoeidheid, slapeloosheid en
onvruchtbaarheid.
Vitamine B5, pantotheenzuur
Voedingsbron
De voornaamste bronnen van vitamine B5 zijn melk, aardappelen, brood, groente (vooral
bloemkool en champignons), dierenlever en ruwe rijstzemelen.
Functie
Vitamine B5 vervult tal van belangrijke functies:
- Ondersteunt de normale functie van het maagdarmkanaal
- Helpt bij de omzetting van koolhydraten, vetten en eiwitten in energie
- Ondersteunt de overdracht van zenuwimpulsen tussen zenuwcellen
- Bevordert de productie van bijnierhormonen (helpt bij het omgaan met stress)
- Speelt een rol in de productie van hemoglobine
- Ondersteunt de stofwisseling van de huid en slijmvliezen
- Betrokken bij de synthese van vetzuren en cholesterol
- Helpt bij de vorming van antilichamen voor infectiebestrijding
- Vergemakkelijkt het gebruik van andere vitaminen en mineralen in het lichaam
![Hoofdpijn treedt mogelijk op bij een tekort / Bron: Geralt, Pixabay](/artikel-fotos/miske/946927968934-thumb1.jpg)
Hoofdpijn treedt mogelijk op bij een tekort /
Bron: Geralt, Pixabay Tekort
Een tekort kan resulteren in een verminderde energieproductie, wat leidt tot symptomen zoals vermoeidheid, hoofdpijn, prikkelbaarheid, depressie, maagkrampen en diarree. Bij ernstige tekorten kunnen symptomen zoals slecht genezende wonden en spierpijn optreden.
Vitamine B6, pyridoxine, adermine
Voedingsbron
Vitamine B6 is te vinden in vlees, vis, gevogelte, aardappelen, groenten, fruit, granen en noten.
Functie
Vitamine B6 speelt een rol in de stofwisseling van eiwitten, vetten en koolhydraten, de werking van het zenuwstelsel en de afweer van het lichaam. Het is betrokken bij de productie van neurotransmitters en
serotonine, wat belangrijk is voor de stemming en slaap.
Tekort
Een tekort aan vitamine B6 kan leiden tot symptomen zoals
depressie, geïrriteerdheid, vermoeidheid, verwardheid, huiduitslag, ontstekingen van de mond en tong, en verzwakte immuunrespons. Bij ernstige tekorten kunnen symptomen zoals perifere neuropathie en aanvallen optreden.
Biotine (vitamine B8, vitamine H)
Voedingsbron
Biotine, ook bekend als vitamine B8 of vitamine H, komt voor in een verscheidenheid aan voedingsmiddelen zoals eieren, melk, noten, vis, groenten, fruit en volkorenproducten.
Functie
Biotine speelt een essentiële rol in het behoud van een gezonde huid, haar en
nagels. Het is ook noodzakelijk voor de
DNA-replicatie, celdeling en groei. Verder ondersteunt biotine de
stofwisseling van koolhydraten, eiwitten en vetten, wat belangrijk is voor het verkrijgen van energie. Biotine helpt bij de regulatie van de bloedsuikerspiegel en kan nuttig zijn voor patiënten met
diabetes mellitus type 2. Daarnaast verlaagt biotine het triglycerideniveau en het LDL-cholesterolgehalte, wat het risico op
atherosclerose kan verminderen, vooral wanneer het wordt gecombineerd met
chroom.
Tekort
Een tekort aan biotine kan leiden tot verschillende symptomen:
- Energie: Vermoeidheid of extreme uitputting door een verminderde energieproductie. Spierpijn en krampen door fysieke inspanning kunnen ook optreden.
- Hersenen: Zenuwschade kan leiden tot krampen, gevoelloosheid en tintelingen in de armen en benen, spierzwakte en coördinatieproblemen zoals ataxie.
- Huid, haar en nagels: Problemen zoals een droge huid, broos en dunner haar, en haaruitval. Nagels kunnen broos worden en gemakkelijk breken.
- Maag en darmen: Maag- en darmklachten zoals verlies van eetlust, misselijkheid en braken.
- Mentaal: Symptomen zoals depressie en slapeloosheid kunnen ook optreden bij een tekort aan biotine.
Vitamine B11, folaat, foliumzuur
Voedingsbron
Foliumzuur, ook wel vitamine B11 genoemd, komt voor in een verscheidenheid aan zowel dierlijke als plantaardige voedingsmiddelen. Belangrijke bronnen zijn bladgroenten (zoals spinazie), citrusvruchten, peulvruchten en lever.
![Foliumzuur is nodig bij zwangere vrouwen / Bron: PublicDomainPictures, Pixabay](/artikel-fotos/miske/466442775828-thumb1.jpg)
Foliumzuur is nodig bij zwangere vrouwen /
Bron: PublicDomainPictures, Pixabay Functie
Vitamine B11 speelt een onmisbare rol bij de vorming van erytrocyten (rode bloedcellen) en de synthese van DNA en RNA. Een tekort aan
foliumzuur kan leiden tot diverse vormen van anemie (bloedarmoede) en depressieve symptomen. Het is ook bijzonder belangrijk voor zwangere vrouwen, aangezien het de ontwikkeling van de foetus ondersteunt en het risico op neurale buisdefecten vermindert.
Tekort
Bij een foliumzuurtekort ontstaan tal van mogelijke klachten zoals:
- foetus en baby:
- hart en longen:
- hersenen:
- mentale vermoeidheid
- niet-seniele dementie
- prikkelbaarheid
- vergeetachtigheid
- verwardheid
- vijandigheid
- zenuwschade aan de handen en benen
- huid:
- maag en darmen;
- maagzweren (branderige pijn)
- spijsverteringsklachten
- mond en tong:
- slaapstoornissen:
- andere:
Inositol (inosiet)
Voedingsbron
Inositol is voornamelijk aanwezig in vruchten zoals bananen, citrusvruchten en cantaloupes, en in groene bladgroenten.
Functie
Inositol speelt een cruciale rol in het vet- en cholesterolmetabolisme en helpt bij het voorkomen van arteriosclerose. Het ondersteunt ook de gezondheid van het haar en de hersenen.
Tekort
Een tekort aan inositol kan verschillende symptomen veroorzaken, waaronder:
Para-aminobenzoëzuur (PABA)
Voedingsbron
PABA komt voornamelijk voor in gist, lever en tarwekiemen.
Functie
PABA is belangrijk voor een gezonde huid en haar. Het is nodig voor de vorming van rode bloedcellen en speelt een rol in het behoud van een gezonde darmflora.
Tekort
Een tekort aan PABA kan leiden tot symptomen zoals eczeem, vroegtijdig grijs haar, vermoeidheid, prikkelbaarheid, nervositeit, hoofdpijn, obstipatie en andere maag- en darmklachten.
Vitamine B12, cobalamine
Voedingsbron
Vitamine B12, ook bekend als cobalamine, komt voornamelijk voor in dierlijke producten zoals lever, vis (zoals kabeljauw, heilbot, haring, makreel,
zalm), en forel.
Functie
Vitamine B12 is essentieel voor de stofwisseling, de productie van rode bloedcellen en een gezonde hersenzenuwfunctie. De opname van vitamine B12 is afhankelijk van de aanwezigheid van de 'intrinsic factor', een door maagcellen geproduceerde stof. Bij mensen met maagaandoeningen kan de opname van vitamine B12 verminderd zijn, wat kan leiden tot
pernicieuze anemie (bloedarmoede door falende absorptie van vitamine B12).
![Een vitamine B12-tekort leidt tot vermoeidheid / Bron: Concord90, Pixabay](/artikel-fotos/miske/771519238963-thumb1.jpg)
Een vitamine B12-tekort leidt tot vermoeidheid /
Bron: Concord90, Pixabay Tekort
Een
vitamine B12-tekort kan verschillende symptomen veroorzaken, waaronder:
- Bewegingsstoornissen
- Dementie
- Desoriëntatie
- Diarree
- Bleke huidskleur
- Depressie of andere stemmingsstoornissen
- Lage bloeddruk (hypotensie)
- Onstabiele beweging
- Verhoogd risico op borstkanker
- Verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer
- Verlies van eetlust
- Vertraagde groei
- Evenwichts- en coördinatieproblemen
- Geheugenverlies
- Gewichtsverlies
- Hallucinaties
- Hartkloppingen
- Prikkelbaarheid
- Problemen met het gezichtsvermogen
- Roos
- Rode tong of mond
- Verhoogd risico op een hartaanval en een beroerte
- Vermoeidheid
- Verwardheid
- Zenuwschade (tintelingen en gevoelloosheid in de handen en voeten)
- Zwakte
Lees verder