Chroomvergiftiging: Overmatige blootstelling aan chroom

Chroom is een type zwaar metaal dat te vinden is in veel industriële toepassingen. Wanneer personen overmatig veel chroom in het lichaam hebben, is sprake van chroomvergiftiging (chroomtoxiciteit). De overmatige blootstelling gebeurt door de inname via de mond, door inhalatie (inademing) of door contact met de huid. Deze blootstellingsvormen veroorzaken diverse symptomen zoals problemen met onder andere de longen, de lever, de nieren en de darmen. Normaal gesproken verwijdert het lichaam de overmatige hoeveelheid chroom zelf maar een ondersteunende behandeling is noodzakelijk. De vooruitzichten zijn variabel maar vaak resulteert een een snelle diagnose en behandeling in een goed herstel van de patiënt. Vooral een chronische blootstelling aan chroom leidt tot complicaties, zoals een verhoogd risico op kanker. Preventieve maatregelen zijn tot slot noodzakelijk om chroomvergiftiging te voorkomen.

• Epidemiologie van chroomvergiftiging
• Oorzaken van overmatige blootstelling aan chroom
• Symptomen
• Inname via de mond
• Chronische inademing of contact met huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van chroomtoxiciteit
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van vergiftiging

Epidemiologie van chroomvergiftiging

Kinderen en volwassenen zijn mogelijk getroffen door chroomvergiftiging. Volwassenen zijn echter het vaakst getroffen door een overmatige blootstelling aan chroom omwille van hun beroep. Zowel mannen als vrouwen zijn mogelijk aangetast door de vergiftiging door chroom en ook alle rassen en etnische groepen lijden mogelijk aan symptomen van chroomtoxiciteit.

Oorzaken van overmatige blootstelling aan chroom

Personen die omwille van hun werkomgeving veel blootgesteld zijn aan omgevingen met chroom zijn vaker aangetast, zoals industriële lassers. De algemene bevolking loopt mogelijk ook gevaar door inademing van chroomhoudende omgevingslucht en inname van verontreinigd chroomhoudend voedsel en/of water. De chroomvergiftiging vindt plaats door herhaalde blootstelling, hetzij via orale (via de mond) inname (acuut) of huidcontact; en ook door inhalatie (inademing, dat meestal chronisch is). Eenmaal in het lichaam wordt chroom geabsorbeerd in de bloedbaan en hoopt het zich op in het lichaamsweefsel

Symptomen

De symptomen van chroomtoxiciteit zijn afhankelijk van de manier van blootstelling en de blootststellingsduur.

Inname via de mond

Algemene symptomen van chroomoxiciteit via de mond zijn onder andere:

• braken
• circulatoire collaps (stilstand van de bloedcirculatie)
• diarree
• duizeligheid
• ernstige irritatie aan de maag en darmen of zweren
• intravasculaire hemolyse ((versnelde bloedafbraak)
• koorts
• leverschade
• misselijkheid
• nierfalen
• spierkrampen

Chronische inademing of contact met huid

Veelvoorkomende tekenen van chroomtoxiciteit door chronische inademing of contact met de huid zijn:

• huid: eczemateuze dermatitis: een huidaandoening die een jeukende huiduitslag veroorzaakt, een gevoelige huid, huidzweren, letsels (chroomholtes) in de vingers, knokkels en onderarmen en andere huidafwijkingen
• longen: bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen): veroorzaakt hoesten en slijmproductie
• neus: neuszweren, rhinitis (ontsteking van het neusslijmvlies) en sinusitis
• oedeem (vochtophoping in het lichaam)
• ogen: keratitis (ontsteking van het hoornvlies)
• tanden: gingivitis (ontsteking van het tandvlees) en parodontitis (ontsteking en schade aan weefsel en bot die tanden ondersteunen) (aandoeningen die de tanden en het tandvlees aantasten)

Diagnose en onderzoeken

De arts diagnosticeert de overmatige blootstelling aan chroom door een volledige medische voorgeschiedenis en een lichamelijk onderzoek. Daarnaast zijn een urineonderzoek en bloedonderzoek nodig om de chroomwaarden in het lichaam vast te stellen. Indien de patiënt chroom ingeademd heeft, is een thoraxfoto (röntgenfoto van de borstkas) en een longfunctietest nodig om de giftigheid te bepalen. Soms voert de arts nog aanvullende onderzoeken uit omdat veel aandoeningen symptomen delen van een chroomvergiftiging.

Behandeling van chroomtoxiciteit

De arts kijkt naar de ernst van de symptomen en de wijze van toxische blootstelling. Bij een acute blootstelling van chroom aan de huid, spoelt de arts de ogen en de huid met water. Antibiotische crèmes voorkomen secundaire infecties bij huidzweren. Wanneer de patiënt te veel chroom heeft ingenomen via de mond, zorgt de arts voor voldoende vochttoediening en een goede elektrolytenbalans. Normaal gesproken verwijdert het lichaam de overmatige hoeveelheid chroom via de urine en de ontlasting. Bij een chroomvergiftiging via inademing is het belangrijk om de patiënt uit de blootstellingsbron te verwijderen. Bij longproblemen zet de arts zuurstoftherapie of andere ademhalingshulp in. Een specifieke behandeling voor een chronische blootstelling bestaat niet en daarom zet de arts ondersteunende zorgen in. Topisch ascorbinezuur is mogelijk effectief bij het behandelen van met chroom geassocieerde dermatitis. Actieve kool speelt tot slot een gunstige rol bij de behandeling van chroomtoxiciteit.

Prognose

De prognose is afhankelijk van de hoeveelheid chroom waaraan de patiënt blootgesteld werd, hoe de blootstelling gebeurd is en hoe lang hij blootgesteld is geweest. Een langdurige blootstelling via inhalatie heeft doorgaans op een slechtere prognose. Dankzij een snelle diagnose en behandeling hebben patiënten met een acute chroomblootstelling over het algemeen een goede prognose.

Complicaties

Door de overmatige blootstelling aan chroom ontstaat mogelijk metabole acidose (verhoogde bloed- en weefselzuurgraad), en krijgen weefsels onvoldoende bloed. Dit resulteert dan in een shock en falende organen: nieren (nefritis, nierfalen), hart (hartfalen) wat mogelijk leidt tot de dood. Elektrolytenstoornissen veroorzaken mogelijk ook ernstige schade aan vitale organen. Verder loopt de patiënt een verhoogd risico op diverse soorten kanker: leverkanker, nierkanker en longkanker. De arts behandelt kanker via chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie.

Preventie van vergiftiging

Chroomtoxiciteit voorkomen is mogelijk door bronnen van chroom te elimineren. Personen die tewerkgesteld zijn op plaatsen waar chroom wordt gebruikt, dragen best beschermende kledij. Werknemers douchen daarnaast regelmatig na industriële werkzaamheden en kleden zich ook om. Eten, drinken en roken is niet toegestaan op de werkplek. Verder moeten werknemers een goede handhygiëne hanteren door regelmatig de handen met zeep te wassen. Tot slot volgen werknemers alle veiligheidsvoorschriften om de blootstelling aan zware metalen op de werkplek te voorkomen.

Lees verder

• Vergiftiging: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie
• Tegengif (antidotum): Werking & lijst tegengiffen (antidota)