Vitamine B: Functie, voedselbronnen & overdosis vitaminen
B-vitaminen zijn in water oplosbare vitaminen die nodig zijn voor een goede functie van het hart, de hersenen en de bloedcellen. Acht vitaminen vormen de vitamine B-complexgroep. Ze hebben enkele gemeenschappelijke kenmerken, maar ze hebben allemaal verschillende functies en verschillende aanbevolen dagelijkse innames. De meeste mensen kunnen voldoende hoeveelheden van alle vitaminen uit het B-complex uit de voeding halen. Het is niet mogelijk om een overdosis van vitamine B te krijgen via de voeding, maar enkele andere oorzaken zijn wel bekend voor een overdosering van vitamine B. Enkele B-vitaminen veroorzaken toxiciteit of bijwerkingen wat dan mogelijk gepaard gaat met symptomen.
Waaruit bestaat het vitamine B-complex?
Het
vitamine B-complex bestaat uit acht B-
vitaminen:
- B1 (thiamine)
- B2 (riboflavine)
- B3 (niacine)
- B5 (pantotheenzuur)
- B6 (pyridoxine)
- B7 (biotine)
- B9 (foliumzuur)
- B12 (cyanocobalamine)
Zwangere vrouwen lijden mogelijk aan een vitamine B-tekort waarvoor ze dan soms supplementen willen nemen /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayOorzaken van overdosering van vitamine B
Het nemen van te veel vitamine B-supplementen leidt mogelijk tot toxiciteit (giftigheid). Patiënten opteren mogelijk voor deze supplementen in volgende omstandigheden:
- aan diabetes mellitus (suikerziekte) lijden
- aan drugs- of alcoholafhankelijkheid lijden
- aan een vermindering van maagzuur lijden als gevolg van leeftijd
- aan hiv of aids lijden
- bepaalde geneesmiddelen nemen die interfereren met de vitamineabsorptie (opname van vitaminen), waaronder enkele anti-epileptica, protonpompremmers (maagzuur verminderen) en metformine.
- een beperkte voeding eten, zoals vegetarisch, veganistisch of caloriearm
- een medische aandoening of ziekte hebben die de spijsvertering of absorptie schaadt, zoals coeliakie (glutenintolerantie) of de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn)
- herstellen van een operatie zoals gewichtsverlies, maag-bypass of een verwijdering van een deel van de dunne darm
- orale (via de mond ingenomen) anticonceptiva nemen
- zwanger zijn of borstvoeding geven
Vitamine B1 (thiamine)
Functie
Vitamine B1 speelt een sleutelrol in het energiemetabolisme en de goede werking van de
spieren, het zenuwstelsel, de huid en de
hersenen.
Voedselbronnen
Voedselbronnen van thiamine omvatten vlees, volle granen, peulvruchten en verrijkte voedingsmiddelen.
Aanbevolen dagelijkse inname
De aanbevolen dagelijkse inname hangt af van de energie-inname (datgene wat mensen eten). Het Voedingscentrum volgt voor aanbevelingen voor energie de "
Schijf van vijf". Volwassen mannen nemen dan best tussen de 0,9 en 1,2 mg/dag in. Voor volwassen vrouwen bedraagt de aanbevolen dagelijkse inname van thiamine tussen de 0,7 en 0,8 mg.
Overdosis
Supplementen bevatten meestal 50 tot 500 milligram vitamine B1 per tablet. Er is geen vastgestelde bovengrens omdat er geen toxisch effect bekend is van een overdosis thiamine.
Vitamine B2 (riboflavine)
Functie
Riboflavine is belangrijk voor de huid, het
haar, het
bloed en de hersenen.
Voedselbronnen
Goede voedingsbronnen zijn melk,
eieren, orgaanvlees, groene groenten en verrijkte voedingsmiddelen.
Aanbevolen dagelijkse inname
De aanbevolen dagelijkse inname voor riboflavine is 1,6 milligram voor mannen en 1,6 milligram voor vrouwen. Supplementen bevatten vaak 25 tot 100 milligram, maar het lichaam kan niet meer dan ongeveer 27 milligram per keer opnemen.
Overdosis
De urine wordt felgeel bij een overdosis.
Vitamine B3 (niacine)
Functie
Niacine helpt het lichaam om koolhydraten, vetten en eiwitten te metaboliseren voor energie.
Voedselbronnen
Goede voedselbronnen zijn dierlijke eiwitten, vissen, paddenstoelen, aardappelen en peulvruchten.
Aanbevolen dagelijkse inname
De aanbevolen dagelijkse inname voor niacine is 15 à 19 milligram voor volwassen mannen en tussen de 12 en 14 milligram voor vrouwen. Deze aantallen hangen wel af van de voedselinname en zijn gebaseerd op de Schijf van vijf.
Een overdosis niacine leidt mogelijk tot hoofdpijn /
Bron: Geralt, PixabayOverdosis
Een overdosering van niacine via vrij verkrijgbare of voorgeschreven medicijnen veroorzaakt toxiciteit (giftigheid) als de aanbevolen maximale waarden overschreden wordt: 30 milligram voor tieners en 35 milligram voor volwassenen. Supplementen bevatten meestal 20 tot 500 milligram per tablet. De twee belangrijkste vormen van aanvullende niacine zijn nicotinezuur en nicotinamide. Niacinesupplementen met 30 milligram of meer nicotinezuur leiden mogelijk tot een
rode,
brandende,
tintelende of
jeukende huid van het
gezicht, de armen,
hoofdpijn en/of
duizeligheid.
Wanneer mensen dagelijks 1000 milligram of meer nicotinezuur innemen, ontstaan ernstige symptomen zoals:
Als supplement heeft nicotinamide minder bijwerkingen dan nicotinezuur. Bij hoge doses van 500 tot 3000 milligram of meer per dag veroorzaakt nicotinamide echter mogelijk volgende tekenen:
Vitamine B5 (pantotheenzuur)
Functie
Pantotheenzuur is nodig voor de aanmaak van bloedcellen, het in balans houden van glucosewaarden, het beheren van
cholesterol en het gezond houden van de huid.
Voedselbronnen
Voedingsmiddelen die pantotheenzuur bevatten, omvatten dierlijke eiwitten, eieren, melk,
champignons, volle granen en noten.
Aanbevolen dagelijkse inname
De aanbevolen dagelijkse inname voor vitamine B5 is 5 milligram. Voedingssupplementen variëren meestal van ongeveer 10 milligram in multivitamineproducten tot maximaal 1000 milligram in individuele supplementen van vitamine B5.
Overdosis
Pantotheenzuur veroorzaakt bij zeer hoge doses, zoals 10.000 milligram per dag, volgende mogelijke klachten: diarree, een verhoogd risico op bloedingen en
maagklachten.
Vitamine B6 (pyridoxine)
Functie
Vitamine B6 is essentieel voor het eiwitmetabolisme, de
hersengezondheid en de hormoonproductie.
Voedselbronnen
Vitamine B6 komt voor in vlees, vis, aardappelen, granen en fruit (behalve citrus).
Aanbevolen dagelijkse inname
De aanbevolen dagelijkse inname voor volwassenen van 19 tot 50 jaar is 1,5 milligram. Vanaf 51 jaar is dit 1,8 milligram voor mannen en blijft dit 1,5 milligram voor vrouwen. De bovengrens voor vitamine B6 op lange termijn is 80 milligram voor tieners en 100 milligram voor de leeftijd van 19 en ouder.
Overdosis
Supplementen variëren meestal van een dosering van 5 tot 500 milligram per tablet. Een dagelijkse inname van 1 tot 6 gram vitamine B6 gedurende 12 tot 40 maanden leidt tot volgende mogelijke symptomen:
- een overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
- een verminderd vermogen om pijn of extreme temperaturen te voelen
- maag- en darmklachten zoals misselijkheid en brandend maagzuur
- pijnlijke, ontsierende huidletsels met gevoelloosheid, tintelingen of brandende gevoelens
- progressieve zenuwbeschadiging die leidt tot een gebrek aan spiercontrole of coördinatieproblemen
De ernst van de symptomen is dosisafhankelijk en verdwijnt vaak wanneer de patiënt het supplement stopzet.
Vitamine B7 (biotine)
Functie
Biotine is een essentiële vitamine die nodig is voor
gezonde nagels. Verder speelt vitamine B7 een cruciale rol in het metabolisme van vetten, koolhydraten en eiwitten.
Voedselbronnen
Noten, zonnebloempitten,
bloemkool, bananen, granen,
avocado's en peulvruchten zijn enkele voedingsbronnen die veel vitamine B7 bevatten.
Overdosis
Er zijn geen gemelde bijwerkingen of toxiciteit bij mensen met orale doses tot 300 mg per dag of met een dagelijkse dosis van 20 mg intraveneus (via een ader). Overdosering of toxiciteit met biotine is zeer onwaarschijnlijk, omdat biotine een in water oplosbare vitamine is en overtollige hoeveelheden worden uitgescheiden in de urine.
Vitamine B9 (foliumzuur)
Functie
Foliumzuur is van vitaal belang voor de celproductie. De vitamine is eveneens nodig om
aangeboren afwijkingen zoals spina bifida (
open rug) te voorkomen wanneer een vrouw dit vóór en tijdens de zwangerschap inneemt.
Voedselbronnen
Foliumzuur bevindt zich in runderlever, spinazie, asperges en verrijkte granen.
Aanbevolen dagelijkse inname
De aanbevolen dagelijkse inname voor foliumzuur is 300 microgram voor kinderen van 14 jaar en ouder. Foliumzuur is de synthetische vorm van folaat die verkrijgbaar is in supplementen. De doses in supplementen variëren van 400 tot 800 microgram voor volwassenen.
Overdosis
Er is geen veilige bovengrens vastgesteld voor foliumzuur, maar een inname van meer dan 5000 microgram per dag veroorzaakt een tekort aan vitamine B12 en maskeert
pernicieuze anemie (falen van absorptie van vitamine B12). De neurologische gevolgen zijn mogelijk onomkeerbaar. Verder verhoogt een overdosis van vitamine B9 het risico op
prostaatkanker en een
poliepen.
Vitamine B12 (cyanocobalamine)
Functie
Vitamine B12 is essentieel voor de gezondheid van zenuwweefsel, de hersenfunctie en de vorming van rode bloedcellen.
Voedselbronnen
Voedingsmiddelen die vitamine B12 aanleveren, zijn voornamelijk dierlijke producten zoals vlees en zuivelproducten, dus vegetariërs en veganisten nemen vaak vitamine B12-supplementen.
Aanbevolen dagelijkse inname
De aanbevolen dagelijkse inname voor vitamine B12 is 2,8 microgram voor kinderen van 14 jaar en ouder.
Overdosis
Doses tot 2.000 microgram zijn veilig bij de behandeling van een
vitamine B12-tekort. Er is geen vastgestelde bovengrens voor vitamine B12. De meest voorkomende vorm van B12-supplement is cyanocobalamine, dat chemisch is samengesteld. Er zijn verschillende vormen van toediening, waaronder een injectie, pilvorm, crèmes,
neussprays en tabletten. Slechts ongeveer 10 microgram van een 500 microgram oraal supplement wordt door het lichaam opgenomen. Intramusculaire (in de spier) injecties met hoge doses vitamine B12 veroorzaken zeer zelden tot immuunresponsen, maar de reacties zijn mogelijk ook toe te schrijven aan conserveermiddelen in het vitamine B12-supplement. De symptomen omvatten:
- duizeligheid
- huidirritaties zoals een bepaalde vorm van acne
- misselijkheid
- opvliegers
Lees verder