Protonpompremmers: Medicijnen die maagzuur verminderen

Protonpompremmers (protonpompinhibitoren, PPI's) zijn geneesmiddelen die de productie van maagzuur verminderen. Deze medicijnen zijn nuttig voor de behandeling van aandoeningen zoals gastro-oesofageale refluxziekte en maagzweren. Sommige protonpompremmers zijn vrij verkrijgbaar, terwijl anderen alleen op voorschrift van een arts verkrijgbaar zijn. Het is van belang om bijwerkingen en andere ongewone symptomen te bespreken met een arts. Bovendien is medisch advies noodzakelijk wanneer de symptomen niet verbeteren. Langdurig gebruik van PPI's wordt niet aanbevolen vanwege de mogelijke bijwerkingen.

• Indicaties voor het gebruik van PPI’s
• Tegenindicaties
• Typen protonpompremmers
• Gebruik van protonpompremmers
• Bijwerkingen van PPI's
• Interacties met andere medicijnen
• Langdurig gebruik
• Andere belangrijke bijwerkingen

Indicaties voor het gebruik van PPI’s

Protonpompremmers verminderen de maagzuurproductie door het blokkeren van het enzym dat verantwoordelijk is voor de zuurproductie in de maagwand. Maagzuur speelt een rol bij de vorming van zweren in de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm (duodenum). Door het verminderen van de zuurproductie worden zweren voorkomen en kunnen bestaande zweren genezen. Het is belangrijk te realiseren dat PPI’s geen maagbeschermers zijn, maar effectieve geneesmiddelen voor het behandelen van deze aandoeningen.

De arts kan protonpompremmers voorschrijven in de volgende situaties:

• Zollinger-Ellison-syndroom (overmatige zuurproductie door de maag)
• Behandeling van slokdarmzweren, duodenumzweren (zweren in de twaalfvingerige darm) of maagzweren
• Behandeling van schade aan de lagere slokdarm veroorzaakt door brandend maagzuur
• Verlichting van symptomen door gastro-oesofageale reflux (reflux van voedsel of vloeistof van de maag naar de slokdarm)

Daarnaast schrijft de arts protonpompremmers in combinatie met antibiotica voor om Helicobacter pylori, een bacterie die maag- en duodenumzweren kan veroorzaken, uit te roeien.

Tegenindicaties

Bij patiënten die borstvoeding geven of zwanger zijn, is medisch advies vereist voordat ze deze medicijnen gebruiken. Ook patiënten met leverproblemen dienen advies in te winnen bij hun arts voordat ze met de behandeling beginnen.

Typen protonpompremmers

Er zijn verschillende protonpompremmers beschikbaar, elk met zijn eigen merknaam en eigenschappen. Hoewel alle PPI's effectief zijn, kunnen de bijwerkingen variëren afhankelijk van het specifieke middel. De afbraak van de medicijnen door de lever en hun interacties met andere geneesmiddelen verschillen ook. Sommige PPI’s hebben een langduriger effect en moeten daarom minder frequent worden ingenomen.

Bekende protonpompremmers zijn onder andere:

• Esomeprazol (Nexium), ook vrij verkrijgbaar
• Lansoprazol (Prevacid)
• Omeprazol (Prilosec), ook vrij verkrijgbaar
• Pantoprazol (Protonix)
• Rabeprazol (AcipHex)

Gebruik van protonpompremmers

Patiënten nemen PPI's oraal (via de mond) in, in de vorm van tabletten of capsules. Het wordt aanbevolen om de protonpompremmers ongeveer dertig minuten vóór de eerste maaltijd van de dag in te nemen. Afhankelijk van de aandoening kan de arts adviseren om de medicijnen dagelijks of om de dag in te nemen. Bij de behandeling van een maagzweer kan de patiënt gedurende enkele weken PPI's in combinatie met andere geneesmiddelen gebruiken zoals voorgeschreven door de arts. Het is cruciaal om de medicatie precies volgens de aanwijzingen in te nemen en niet abrupt te stoppen zonder overleg met de arts.

Bijwerkingen van PPI's

Hoewel bijwerkingen van PPI's zeldzaam zijn, kunnen ze toch optreden. Mogelijke bijwerkingen zijn onder andere:

• Braken
• Buikpijn
• Constipatie
• Diarree
• Huiduitslag
• Hoofdpijn
• Jeuk
• Koorts
• Misselijkheid
• Winderigheid

Het is raadzaam dat artsen en apothekers patiënten informeren over mogelijke bijwerkingen en problemen met langdurig gebruik van deze medicijnen.

Interacties met andere medicijnen

Als patiënten andere medicijnen gebruiken, is het belangrijk dat de arts op de hoogte is van deze medicatie. Protonpompremmers kunnen de werking van bepaalde geneesmiddelen beïnvloeden, zoals sommige anti-epileptica en bloedverdunners zoals warfarine en clopidogrel (Plavix), die minder effectief kunnen worden door interacties met PPI’s.

Langdurig gebruik

Langdurig gebruik van PPI's (meer dan één jaar) kan het risico verhogen op verschillende ernstige complicaties, waaronder:

• Een Clostridium difficile- of Campylobacter-infectie van de dikke darm
• Botbreuken (bijvoorbeeld pols- of heupfracturen)
• Chronische nierziekte
• Acute interstitiële nefritis (nierontsteking)
• Een hartaanval
• Verminderde opname van vitamine B12 (cyanocobalamine)
• Verlaagde magnesiumspiegels (hypomagnesiëmie)

Het is belangrijk om te beginnen met de laagste effectieve dosis en de kortst mogelijke behandelingsduur die nodig is voor de aandoening.

Andere belangrijke bijwerkingen

Andere ernstige bijwerkingen die verband houden met het gebruik van PPI's zijn onder andere:

• Verminderde leverfunctie
• Verminderde nierfunctie
• Ernstige allergische reacties
• Erythema multiforme
• Stevens-Johnson-syndroom
• Pancreatitis (alvleesklierontsteking met buikpijn)
• Toxische epidermale necrolyse (ernstige huidreactie op medicatie)

Lees verder

• Maagzweer: Zweer in slijmvlies van maag met branderige pijn
• Maagzuurremmers: Werking, soorten & bijwerkingen medicijnen
• Antacida (maagzuurremmers): Medicatie bij maagzuur (reflux)
• Brandend gevoel in maag: Oorzaken van brandende maag
• Gastro-oesofageale reflux: Symptomen van brandend maagzuur