Campylobacter: Infectie met buikkrampen, koorts en diarree
Een Campylobacter-infectie is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën van het genus Campylobacter. De meeste patiënten krijgen diarree, krampen, buikpijn en koorts binnen twee tot vijf dagen na blootstelling aan de bacteriën. Patiënten ervaren meestal milde symptomen die binnen de week verdwenen zijn. Een behandeling is niet altijd nodig, maar voldoende vocht- en voedingsinname is wel nodig. Bij patiënten met een zwak immuunsysteem, leidt een Campylobacter-infectie soms tot ernstige complicaties. Voor andere patiënten is de prognose van deze vorm van voedselvergiftiging uitstekend.
Synoniem Campylobacter-infectie
Een ander woord voor een
Campylobacter-infectie is
Campylobacter enteritis. Ook het woord
Campylobacteriose is soms aanwezig in de medische literatuur.
Epidemiologie infectieziekte
Campylobacter is één van de meest voorkomende oorzaken van een
maagdarminfectie die gepaard gaat met diarree. Jaarlijks krijgen ongeveer 35-40 op 100.000 personen in de bevolking te maken met de bacteriële infectie. In Nederland komt dat neer op ongeveer 80.000 patiënten. Dit lijkt weinig en komt omdat veel patiënten de diagnose niet krijgen, waardoor de aandoening ondergediagnosticeerd is. In ontwikkelingslanden komt de ziekte voorts vaker voor dan in ontwikkelde landen.
Campylobacteriose komt veel vaker voor in de zomermaanden dan in de winter. Het organisme komt voorts vaker voor bij zuigelingen en jongvolwassenen dan bij personen in andere leeftijdsgroepen.
Campylobacter heeft voorts een voorliefde voor mannen.
Oorzaken Campylobacter enteritis
Bacteriën
Campylobacter is een spiraalvormige
gramnegatieve bacterie en een veelvoorkomende oorzaak van een darminfectie. De bacteriën die deze infectie veroorzaken, zijn tevens verantwoordelijk voor
gastro-enteritis (buikgriep),
reizigersdiarree (acute diarree en koorts bij reizigers) of voedselvergiftiging. Meestal veroorzaakt de soort
Campylobacter jejuni-infecties. De bacterie groeit het best bij 37 °C tot 42 °C, wat bij benadering de lichaamstemperatuur van een vogel is (41 °C tot 42 °C). Daarom heeft de bacterie een voorliefde voor
vogels, al maakt de bacterie de vogels niet ziek. Deze bacteriën zijn kwetsbaar. Ze zijn niet bestand tegen droogte en gaan vaak dood contact met zuurstof. Ze groeien alleen op plaatsen met minder zuurstof dan aanwezig is in de atmosfeer. Bevriezing vermindert het aantal
Campylobacter-bacteriën op rauw vlees.
Overdracht
De
overdracht van de bacteriën gebeurt door het eten van voedsel of het drinken van water dat besmet is met de bacteriën. De meest vervuilde voedingsmiddelen zijn onder andere rauw gevogelte en ander rauw en onvoldoende verhit vlees van pluimvee, verse ingrediënten en ongepasteuriseerde melk. De overdracht van de infectie gebeurt eveneens door nauw contact met besmette mensen (vooral zuigelingen) of dieren (vooral pups en kittens). De bacteriën infecteren de dunne darm hetgeen leidt tot de darmgerelateerde symptomen.
Besmettelijke periode
De patiënt is besmettelijk zolang de
Campylobacter-bacteriën zich in de ontlasting bevinden. Meestal is dit twee tot drie weken nadat de symptomen zijn verdwenen. De besmettelijkheid neemt af wanneer de diarree die optreedt bij
Campylobacter enteritis, niet langer aanwezig is.
Symptomen: Buikkrampen, koorts en diarree
De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de infectie na blootstelling aan de bacteriën en het verschijnen van de symptomen) bedraagt ongeveer twee tot vijf dagen met een bereik van één tot tien dagen. De milde tot ernstige symptomen houden ongeveer één week aan en omvatten:
buikpijn,
buikkrampen,
maagkrampen (vergelijkbaar met de
pijn van appendicitis),
koorts en waterige
diarree (soms met bloed in). De patiënt presenteert zich mogelijk met een
acute buik, waarbij plots ernstige buikpijn aanwezig is.
Misselijkheid en
braken zijn niet gebruikelijk maar komen soms toch voor. De meest ernstige symptomen treden op bij de zeer jonge patiënten (kinderen jonger dan drie jaar), zeventigplussers, mensen die lijden aan
ondervoeding en bij hypoglobulinemie en
agammaglobulinemie (infecties door een tekort aan antistoffen)
Diagnose en onderzoeken naar bacteriën
De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en bemerkt daar de aanwezige symptomen van de
Campylobacter-infectie. Een
bloedonderzoek en een
ontlastingscultuur zijn nodig om de bacterie
Campylobacter jejuni op te sporen. In het bloed vindt de arts tekenen van
hypofosfatemie (verlaagd fosfaatgehalte in het bloed).
Behandeling: Voldoende vocht en voeding innemen
De infectie gaat bijna altijd spontaan weg, waardoor een medische behandeling met
antibiotica meestal niet vereist is. Ernstige symptomen behandelt de arts wel met deze medicijnen. Medicijnen tegen het braken (
anti-emetica) of tegen de diarree neemt de patiënt niet, tenzij deze voorgeschreven of aanbevolen zijn door een arts. De patiënt krijgt wel het advies om voldoende vocht in te nemen om uitdroging te voorkomen. Daarnaast moet de patiënt voldoende eten om ondervoeding te voorkomen.
Vocht
Voldoende vocht innemen doet de patiënt door dagelijks acht tot tien glazen heldere vloeistoffen te drinken. Suikervrije vloeistoffen zijn nodig voor patiënten met
diabetes mellitus, maar voor anderen zijn vloeistoffen met zout en eenvoudige suikers aanbevolen. Bij het maken van losse stoelgang is ook minstens één kop (240 milliliter) vloeistofinname nodig. Koolzuurhoudende dranken of onverdund vruchtensap moet worden vermeden bij patiënten met een
Campylobacter-infectie.
Voeding
Ook zijn enkele voedingstips voorhanden. Kleine maaltijden gedurende de dag eten is beter dan drie grote maaltijden eten per dag. Daarnaast zijn zoute voedingsmiddelen goed, zoals pretzels, soep en sportdranken. Voedingsmiddelen met een hoog suiker- en vetgehalte zijn afgeraden. Tot slot is kaliumrijk voedsel een uitstekende keuze bij
Campylobacter enteritis, zoals bananen en aardappelen zonder de schil.
Prognose van ziekte is uitstekend
De meeste patiënten herstellen volledig binnen vijf tot acht dagen, al duurt dit bij sommigen tot tien dagen.
Complicaties bacteriële infectie
Wanneer het immuunsysteem van een patiënt het niet goed werkt (
verzwakt immuunsysteem), verspreidt de
Campylobacter-infectie zich mogelijk naar het hart of de
hersenen. Andere problemen die mogelijk optreden zijn:
Lees verder