Barbituraten: Geneesmiddelen die zenuwstelsel onderdrukken

Barbituraten staan bekend als middelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken. Deze oudere klasse van geneesmiddelen versterken de werking van GABA, een neurotransmitter die de activiteit van zenuwcellen in de hersenen remt. Barbituraten zijn beschikbaar als injecties, als via de mond ingenomen vloeistoffen, als tabletten of als capsules. Ze zijn inzetbaar voor het behandelen van enkele ziekten wanneer nieuwere, veiligere en alternatieve medicijnen niet effectief zijn. Barbituraten veroorzaken mogelijk tal van bijwerkingen, waaronder snelle medicatie-afhankelijkheid en een interactie met andere geneesmiddelen.

• Wat zijn barbituraten?
• Oude klasse van medicijnen
• Indicatie: Onderdrukken van het centrale zenuwstelsel
• Indeling van medicatie
• Bijwerkingen van barbituraten
• Symptomen
• Interactie met andere medicijnen
• Medicatieverslaving
• Zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding
• Ontwenningsverschijnselen
• Overdosis van oudere klasse van geneesmiddelen

Wat zijn barbituraten?

Barbituraten zijn een oudere klasse van geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken. Ze verminderen de activiteit van zenuwen waardoor spierontspanning ontstaat. Hierdoor zijn deze medicijnen in staat om de hartslag, de ademhaling en de bloeddruk te verlagen. Alle barbituraten tasten gamma-aminoboterzuur (GABA) aan. Dit is een neurotransmitter (chemische stof) die de zenuwen gebruiken om met elkaar te communiceren.

Oude klasse van medicijnen

Barbituraten zijn één van de oudere klassen medicijnen. Barbituraten zijn grotendeels vervangen als kalmerende middelen door benzodiazepinen en andere medicijnen, die minder ongunstige bijwerkingen en minder misbruikpotentieel hebben.

Indicatie: Onderdrukken van het centrale zenuwstelsel

Barbituraten zijn medicijnen die de arts af en toe voorschrijft voor het onderdrukken van het centrale zenuwstelsel. Dit is dan nog voor de behandeling van:

• alcohol- en benzodiazepine-vergiftiging
• angststoornissen
• een verhoogde druk in de schedel
• epilepsie
• extreme slapeloosheid
• spanningshoofdpijn

Hij schrijft deze medicatie enkel voor wanneer veiligere en recentere klasse van medicijnen niet effectief zijn. Ook zijn deze medicijnen soms nuttig voor de inductie van anesthesie.

Voorbeelden van barbituraten zijn:

• amobarbital (Amytal)
• butabarbital (Butisol)
• pentobarbital (Nembutal)
• secobarbital (Seconal)
• belladonna en phenobarbital (Donnatal)
• butalbital / paracetamol / caffeine (Esgic, Fioricet)
• butalbital / aspirine / caffeine (Fiorinal Ascomp, Fortabs)

Indeling van medicatie

De indeling van barbituraten gebeurt op basis van de duur van de actie. Bij langwerkende barbituraten houden de effecten tot 24 uur aan. Deze geneesmiddelen zet de arts in in combinatie met andere geneesmiddelen voor de behandeling van epilepsie, waarbij de langdurige werking helpt bij het voorkomen van aanvallen. Barbituraten met een middellange werkingsduur werken zes tot twaalf uur en schrijft de arts voor om slapeloosheid te verlichten. Kortwerkende barbituraten zijn bruikbaar om moeilijkheden bij het inslapen te overwinnen. Zeer kort werkende barbituraten krijgt de patiënt intraveneus (via een ader) toegediend om bewusteloosheid bij patiënten te veroorzaken. Dit is nodig voor patiënten die een operatie moeten krijgen. Nadat de patiënt bewusteloos is, dient de anesthesist gasachtige anesthetica toe om de onbewuste toestand te handhaven.

Bijwerkingen van barbituraten

Symptomen

Veel voorkomende bijwerkingen van barbituraten zijn:

• braken
• buikpijn
• diarree
• duizeligheid
• een lage bloeddruk (hypotensie)
• een verdoofd gevoel
• een vertraagde ademhaling
• een vertraagde hartslag
• hoofdpijn
• medicatieverslaving (*)
• misselijkheid
• prikkelbaarheid
• slaperigheid
• verwardheid

Interactie met andere medicijnen

Barbituraten moet een patiënt voorzichtig gebruiken wanneer hij ook andere medicijnen gebruikt. De barbituraten versnellen namelijk de afbraak van bepaalde andere medicijnen, wat leidt tot een verminderde effectiviteit. Voorbeelden van deze medicijnen die interageren met barbituraten zijn:

• atazanavir (Reyataz)
• boceprevir (Victrelis)
• lurasidon (Latuda)
• ranolazine (Ranexa)
• ritonavir (Norvir)
• telaprevir (Incivek)
• voriconazol (Vfend)

Bij het gelijktijdig gebruik van barbituraten en andere antidepressiva is voorzichtigheid geboden, omdat het gelijktijdig gebruik mogelijk leidt tot overmatige sedatie, lethargie en in ernstige gevallen zelfs coma en overlijden. Voorbeelden van deze medicijnen die de patiënt voorzichtig moet gebruiken zijn:

• alprazolam (Xanax)
• clonazepam (Klonopin)
• diazepam (Valium)
• zaleplon (Sonata)
• zolpidem (Ambien)

Medicatieverslaving

Barbituraten zijn zeer verslavend. Fysieke en emotionele medicatie-afhankelijkheid treedt op bij een gebruik van langer dan enkele weken. Bovendien ontwikkelt zich snel tolerantie (binnen de twee weken), waardoor dezelfde dosis niet langer hetzelfde effect geeft en een dosisverhoging nodig is om de symptomen weer te verlichten.

Zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding

Sommige medicijnen mag een zwangere vrouw niet geven. Bij andere medicijnen is er anno juni 2018 geen wetenschappelijk bewijs voor een veilig en effectief gebruik waardoor er steeds risico’s bestaan voor het ongeboren kind. Het is niet bekend of barbituraten in de moedermelk terechtkomen. Barbituraten gebruiken moeders die borstvoeding geven beter niet om schade aan het kind te voorkomen.

Ontwenningsverschijnselen

Abrupt stoppen met barbituraten bij patiënten die de medicatie al meer dan een maand gebruiken, veroorzaakt mogelijk ernstige ontwenningsverschijnselen, zoals hallucinaties, hoge koorts en toevallen.

Overdosis van oudere klasse van geneesmiddelen

Barbituraten zijn extreem gevaarlijk bij een overdosis. Symptomen van een overdosis zijn:

• coma en de dood
• concentratieproblemen
• coördinatieproblemen
• een ongewoon langzame en oppervlakkige ademhaling
• spraakstoornissen
• traagheid

Patiënten die een overdosis barbituraten overleven, ervaren mogelijk blijvende nierschade.

Lees verder

• Klassen geneesmiddelen: Verschillende klassen van geneesmiddelen (special)