Barbituraten: Geneesmiddelen die zenuwstelsel onderdrukken

Barbituraten staan bekend als middelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken. Deze oudere klasse van geneesmiddelen versterkt de werking van GABA, een neurotransmitter die de activiteit van zenuwcellen in de hersenen remt. Barbituraten zijn beschikbaar als injecties, vloeistoffen die via de mond worden ingenomen, tabletten of capsules. Ze worden ingezet voor het behandelen van enkele aandoeningen wanneer nieuwere, veiligere alternatieven niet effectief zijn. Barbituraten kunnen tal van bijwerkingen veroorzaken, waaronder snelle medicatie-afhankelijkheid en interacties met andere geneesmiddelen.

• Wat zijn barbituraten?
• Oude klasse van medicijnen
• Indicatie: Onderdrukken van het centrale zenuwstelsel
• Indeling van medicatie
• Bijwerkingen van barbituraten
• Interactie met andere medicijnen
• Medicatieverslaving
• Zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding
• Ontwenningsverschijnselen
• Overdosis van oudere klasse van geneesmiddelen

Wat zijn barbituraten?

Barbituraten zijn een oudere klasse van geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken. Ze verminderen de activiteit van zenuwen, wat leidt tot spierontspanning. Hierdoor zijn deze medicijnen in staat om de hartslag, de ademhaling en de bloeddruk te verlagen. Alle barbituraten beïnvloeden gamma-aminoboterzuur (GABA), een neurotransmitter (chemische stof) die door zenuwen wordt gebruikt om met elkaar te communiceren.

Oude klasse van medicijnen

Barbituraten behoren tot de oudere klassen van medicijnen. Ze zijn grotendeels vervangen door benzodiazepinen en andere geneesmiddelen, die minder ongunstige bijwerkingen en een lager misbruikpotentieel hebben.

Indicatie: Onderdrukken van het centrale zenuwstelsel

Barbituraten worden door artsen af en toe voorgeschreven voor het onderdrukken van het centrale zenuwstelsel. Dit gebeurt voor de behandeling van:

• Alcohol- en benzodiazepine-vergiftiging
• Angststoornissen
• Een verhoogde druk in de schedel
• Epilepsie
• Extreme slapeloosheid
• Spanningshoofdpijn

Deze medicatie wordt enkel voorgeschreven wanneer veiligere en recentere klassen van medicijnen niet effectief zijn. Ook kunnen deze medicijnen nuttig zijn voor de inductie van anesthesie.

Voorbeelden van barbituraten zijn:

• Amobarbital (Amytal)
• Butabarbital (Butisol)
• Pentobarbital (Nembutal)
• Secobarbital (Seconal)
• Belladonna en phenobarbital (Donnatal)
• Butalbital / Paracetamol / caffeine (Esgic, Fioricet)
• Butalbital / Aspirine / caffeine (Fiorinal Ascomp, Fortabs)

Indeling van medicatie

De indeling van barbituraten gebeurt op basis van de duur van de actie. Langwerkende barbituraten hebben effecten die tot 24 uur aanhouden. Deze geneesmiddelen worden door artsen ingezet in combinatie met andere geneesmiddelen voor de behandeling van epilepsie, waarbij de langdurige werking helpt bij het voorkomen van aanvallen. Barbituraten met een middellange werkingsduur werken zes tot twaalf uur en worden voorgeschreven om slapeloosheid te verlichten. Kortwerkende barbituraten zijn bruikbaar om inslaapproblemen te verhelpen. Zeer kortwerkende barbituraten worden intraveneus (via een ader) toegediend om bewusteloosheid bij patiënten te veroorzaken. Dit is nodig voor patiënten die een operatie moeten ondergaan. Nadat de patiënt bewusteloos is, wordt door de anesthesist gasvormige anesthetica toegediend om de onbewuste toestand te handhaven.

Bijwerkingen van barbituraten

Veel voorkomende bijwerkingen van barbituraten zijn:

• Braken
• Buikpijn
• Diarree
• Duizeligheid
• Een lage bloeddruk (hypotensie)
• Een verdoofd gevoel
• Een vertraagde ademhaling
• Een vertraagde hartslag
• Hoofdpijn
• Medicatieverslaving (*)
• Misselijkheid
• Prikkelbaarheid
• Slaperigheid
• Verwardheid

Interactie met andere medicijnen

Barbituraten moeten voorzichtig worden gebruikt in combinatie met andere medicijnen. De barbituraten versnellen namelijk de afbraak van bepaalde andere medicijnen, wat leidt tot een verminderde effectiviteit. Voorbeelden van deze medicijnen die interageren met barbituraten zijn:

• Atazanavir (Reyataz)
• Boceprevir (Victrelis)
• Lurasidon (Latuda)
• Ranolazine (Ranexa)
• Ritonavir (Norvir)
• Telaprevir (Incivek)
• Voriconazol (Vfend)

Bij het gelijktijdig gebruik van barbituraten en andere antidepressiva is voorzichtigheid geboden, omdat dit kan leiden tot overmatige sedatie, lethargie en in ernstige gevallen zelfs coma en overlijden. Voorbeelden van deze antidepressiva zijn:

• Alprazolam (Xanax)
• Clonazepam (Klonopin)
• Diazepam (Valium)
• Zaleplon (Sonata)
• Zolpidem (Ambien)

Medicatieverslaving

Barbituraten zijn zeer verslavend. Fysieke en emotionele medicatie-afhankelijkheid kan optreden bij gebruik langer dan enkele weken. Bovendien ontwikkelt zich snel tolerantie (binnen de twee weken), waardoor dezelfde dosis niet langer hetzelfde effect geeft en een dosisverhoging nodig is om de symptomen te verlichten.

Zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding

Van barbituraten is aangetoond dat ze de kans op aangeboren afwijkingen vergroten. Dit geneesmiddel is soms echter nodig bij ernstige ziekten of andere situaties die het leven van de moeder bedreigen. De arts zal het voorschrijven van het medicijn steeds zorgvuldig afwegen. Barbituraten gaan ook over in de moedermelk en kunnen dan bij de baby slaperigheid, een trage hartslag, kortademigheid of ademhalingsproblemen veroorzaken.

Ontwenningsverschijnselen

Abrupt stoppen met barbituraten bij patiënten die de medicatie al meer dan een maand gebruiken, kan ernstige ontwenningsverschijnselen veroorzaken, zoals hallucinaties, hoge koorts en toevallen.

Overdosis van oudere klasse van geneesmiddelen

Barbituraten zijn extreem gevaarlijk bij een overdosis. Symptomen van een overdosis zijn:

• Coma en de dood
• Concentratieproblemen
• Coördinatieproblemen
• Een ongewoon langzame en oppervlakkige ademhaling
• Spraakstoornissen
• Traagheid

Patiënten die een overdosis barbituraten overleven, ervaren mogelijk blijvende nierschade.