Antistollingsmiddelen: Medicatie die bloedstolling vertraagt

Antistollingsmiddelen, onderverdeeld in anticoagulantia en bloedplaatjesremmers, zijn geneesmiddelen die de bloedstolling vertragen. Hoewel ze vaak "bloedverdunners" worden genoemd, verminderen deze middelen de bloedstolling of voorkomen ze de vorming van (nieuwe) bloedstolsels in de slagaders en aders. Hierdoor vermindert het risico op ernstige aandoeningen zoals beroertes en hartaanvallen. Antistollingsmiddelen beïnvloeden de bloedstolling, wat betekent dat patiënten een verhoogd risico op bloedingen hebben. Het is daarom cruciaal dat patiënten de medicatie precies volgens voorschrift innemen. Artsen volgen de patiënten nauwkeurig en voeren regelmatig bloedonderzoek uit om het meest geschikte behandelplan op te stellen.

• Vorming van bloedstolsels voorkomen
• Soorten antistollingsmiddelen: Anticoagulantia en bloedplaatjesremmers
• Indicaties voor het gebruik van anticoagulantia of bloedplaatjesremmers
• Tegenindicaties voor antistollingsmiddelen
• Gebruik, dosering en behandelingsduur van anticoagulantia en bloedplaatjesremmers
• Het juiste antistollingsmiddel en interactie met andere medicatie
• Bijwerkingen en risico's van antistollingsmiddelen: Bloedingen

Vorming van bloedstolsels voorkomen

Normaal gesproken zijn bloedstolsels nuttig omdat ze helpen bij het stoppen van bloedingen, zoals bij een schaafwond of snede. Wanneer bloedstolsels zich echter onterecht vormen in de bloedvaten, kunnen ze gevaarlijk zijn. Ze kunnen de bloedstroom naar belangrijke organen zoals de hersenen, het hart of de longen blokkeren, wat leidt tot zuurstoftekort in deze organen. Anticoagulantia helpen de vorming van dergelijke bloedstolsels te vertragen.

Soorten antistollingsmiddelen: Anticoagulantia en bloedplaatjesremmers

Antistollingsmiddelen, ook wel "antistollingsgeneesmiddelen" genoemd, zijn te verdelen in twee hoofdtypen: anticoagulantia en bloedplaatjesremmers.

Anticoagulantia

Anticoagulantia beïnvloeden chemische reacties in het lichaam die nodig zijn voor de bloedstolling. Ze verlengen de tijd die nodig is om een bloedstolsel te vormen. De meest voorgeschreven anticoagulantia zijn:

• Warfarine
• Apixaban (Eliquis)
• Dabigatran (Pradaxa)
• Heparine
• Rivaroxaban (Xarelto)
• Coumadin en Marevan (Warfarine)

Bloedplaatjesremmers

Bloedplaatjesremmers voorkomen dat bloedplaatjes aan elkaar plakken en een stolsel vormen. Bekende voorbeelden van bloedplaatjesremmers zijn:

• Aspirine
• Clopidogrel
• Dipyridamol
• Ticlopidine

Indicaties voor het gebruik van anticoagulantia of bloedplaatjesremmers

Bloedstolsels kunnen de bloedstroom door een bloedvat blokkeren, wat kan leiden tot ernstige aandoeningen afhankelijk van de locatie van het stolsel. Antistollingsmiddelen worden vaak voorgeschreven in de volgende gevallen:

• Atriumfibrillatie: Een aandoening waarbij de voorkamers van het hart te snel en onregelmatig samentrekken, wat kan leiden tot een verhoogd risico op bloedstolsels.
• Beroerte: Onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen, wat kan leiden tot mentale en lichamelijke symptomen.
• TIA (Transient Ischemic Attack): Tijdelijke functie-uitval met neurologische problemen door een kortdurende blokkade in een bloedvat in de hersenen.
• Diepe veneuze trombose (DVT): Een aandoening waarbij zich een bloedstolsel vormt in de diepe aderen, vaak in de benen, wat kan leiden tot pijn en zwelling aan het been.
• Hartaanval: Ontstaat door een blokkade in een van de kransslagaders die het hart van bloed voorziet.
• Longembolie: Een bloedstolsel in de longen dat de bloedstroom kan blokkeren.

Antistollingsmiddelen worden vaak voorgeschreven aan patiënten met een verhoogd risico op deze aandoeningen, zoals mensen met een geschiedenis van bloedstolsels, atriumfibrillatie, kunstmatige hartkleppen, aangeboren hartafwijkingen, of problemen met de bloedsomloop. Ook na een operatie kunnen antistollingsmiddelen nuttig zijn om het risico op bloedstolsels tijdens de herstelperiode te verminderen.

Tegenindicaties voor antistollingsmiddelen

Veel antistollingsmiddelen zijn niet geschikt voor zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven. Het is belangrijk dat vrouwen hun arts informeren over een mogelijke zwangerschap of wens om zwanger te worden. Daarnaast moeten artsen voorzichtig zijn bij het voorschrijven van anticoagulantia of bloedplaatjesremmers aan patiënten met:

• Astma
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Hoge bloeddruk (hypertensie)
• Maagzweren
• Congestief hartfalen (hartfalen waarbij het hart niet goed bloed rondpompt)
• Leverziekten
• Nieraandoeningen

Anticoagulantia zoals Coumadin kunnen de symptomen van deze aandoeningen verergeren. Ook bij patiënten met een verhoogd risico op valpartijen kunnen antistollingsmiddelen gevaarlijk zijn vanwege het verhoogde risico op bloedingen.

Gebruik, dosering en behandelingsduur van anticoagulantia en bloedplaatjesremmers

De meeste antistollingsmiddelen worden toegediend in de vorm van tabletten of capsules. Heparine is beschikbaar via injecties. De dosering varieert per patiënt en wordt aangepast op basis van de medische behoefte. Meestal worden tabletten of capsules twee keer per dag ingenomen, al kan dit variëren. De behandelingsduur hangt af van de onderliggende aandoening. Bij sommige patiënten is de behandeling levenslang, terwijl anderen de medicatie enkele maanden gebruiken. Regelmatig bloedonderzoek is noodzakelijk om de INR (International Normalized Ratio) te controleren, wat de tijd aangeeft die het bloed nodig heeft om te stollen. Een INR van 2 betekent dat het bloed twee keer zo lang nodig heeft om te stollen als normaal. De arts gebruikt de INR-waarden om de dosis van het antistollingsmiddel te ajusteren. Een te hoge INR kan het risico op bloedingen verhogen, terwijl een te lage INR het risico op bloedstolsels verhoogt. De arts streeft naar een balans die de patiënt de beste bescherming biedt zonder overmatige bijwerkingen.

Het juiste antistollingsmiddel en interactie met andere medicatie

Het is belangrijk dat patiënten hun arts informeren over het gebruik van antistollingsmiddelen, vooral als zij een operatie of tandheelkundige behandeling ondergaan. Het kan nodig zijn om tijdelijk te stoppen met de medicatie om het risico op bloedingen tijdens deze procedures te verminderen. Patiënten moeten ook melden welke andere medicijnen, vitaminen en kruidensupplementen zij gebruiken, omdat deze de effectiviteit van de antistollingsmiddelen kunnen beïnvloeden. Bij gebruik van Warfarine moeten patiënten vooral voorzichtig zijn met veranderingen in hun dieet, omdat dit ook invloed kan hebben op de effectiviteit van de medicatie.

Bijwerkingen en risico's van antistollingsmiddelen: Bloedingen

Antistollingsmiddelen kunnen bijwerkingen veroorzaken, waarvan de meest significante gerelateerd zijn aan bloedingen. Mogelijke symptomen van bloedingen bij het gebruik van antistollingsmiddelen zijn:

• (Ernstige) kneuzingen
• Bloed braken of bloed ophoesten (hemoptoe)
• Bloed in de ontlasting / Zwarte ontlasting (melaena)
• Bloed in de urine
• Blauwe plekken
• Bloedend tandvlees
• Een tekort aan vitamine K
• Zware menstruatieperiodes bij vrouwen (verhoogde of zwaardere bloedingen)
• Kleine of grote blauwe plekken onder de huid
• Langdurige neusbloedingen
• Paarse tenen (wat kan wijzen op het paarse tenen-syndroom, een ernstige aandoening)
• Pijn, veranderingen in temperatuur of zwarte gebieden in de ledematen
• Zwelling (oedeem)

De arts beoordeelt zorgvuldig de symptomen en mogelijke risico's van bijwerkingen voordat hij antistollingsmiddelen voorschrijft. Meestal wegen de voordelen van de medicatie op tegen de risico's, hoewel het soms nodig kan zijn om bepaalde activiteiten te vermijden die het risico op bloedingen verhogen, zoals bepaalde sporten.

Lees verder

• Warfarine: Medicijn voor het voorkomen van bloedstolsels
• Bloedstolsels: Oorzaken, soorten en symptomen van trombus
• Trombose: Soorten, symptomen en risicofactoren bloedstolsel
• Aspirine: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen
• Diep veneuze trombose: Pijn en zwelling aan been of bekken