Coumarine: gezondheidsvoordelen, toepassingen & bijwerkingen

Coumarine behoort tot de groep van anticoagulantia (anticoagulantia). Het is een aromastof die van nature voorkomt in Chinese kaneel (in mindere mate in Ceylonkaneel), tonkabonen en bergamot. In verdunde toestand heeft coumarine een naar hooi ruikende geur. Een te hoge dosis coumarine kan schadelijk zijn voor je gezondheid. Het kan leiden tot leverschade en het kan de bloedstolling remmen. Coumarine en coumarine-achtige verbindingen (coumarinederivaten) worden profylactisch gebruikt om bepaalde ziekten te voorkomen, maar voor de behandeling van verschillende ziekten.

• Wat is coumarine?
• Waar zit coumarine in?
• Maximaal toegelaten hoeveelheid
• Toepassingen van coumarine
• Medicinale toepassingen
• Overige toepassingen
• Gezondheidsvoordelen van coumarine
• Bijwerkingen
• Dosering en veiligheidsrichtlijnen

Wat is coumarine?

Waar zit coumarine in?

De naam coumarine is afgeleid van het Spaanse cumarú, de naam voor de tonkaboonboom. Dit is een van de planten die coumarine bevatten. Daarnaast is de aromastof ook te vinden in houtkruid, steenkruid, gele klaver, dadels, Chinese kaneel en bergamot. Coumarine heeft een kruidig-aromatische geur. De smaak is vergelijkbaar met die van verse vanille. Als het plantenlichaam gewond raakt of sterft, komt de aan suiker gebonden coumarinevrij. Het actieve ingrediënt werd voor het eerst geïsoleerd in 1822 uit tonkabonen. Sinds 1868 wordt het ook synthetisch geproduceerd.

Maximaal toegelaten hoeveelheid

Je moet dagelijks niet te veel coumarine binnenkrijgen. In de EU zijn er maximale toegelaten hoeveelheden coumarine vastgesteld. Het gaat om relatief lage waarden waar je snel overheen komt door de consumptie van sterk kaneelhoudend voedsel.

Toepassingen van coumarine

Medicinale toepassingen

Coumarinederivaten zijn op recept verkrijgbaar en zijn een antistollingsmiddel om de vorming van bloedstolsels te remmen, evenals voor de behandeling van diepe veneuze trombose en longembolie. Het kan worden gebruikt om terugkerende bloedstolselvorming door atriumfibrilleren, trombotische beroerte en TIA (transient ischemic attack, 'kortstondige ischemische aanval') te voorkomen. Ook worden coumarines gebruikt ter behandeling van lymfoedeem.

Overige toepassingen

Coumarine wordt ook gebruikt als een geurstof bij de vervaardiging van kaarsen en cosmetische producten, als een optisch bleekmiddel in wasmiddelen en als kleurstof in kleurstoflasers, een laser waarbij het actieve medium wordt gevormd door een kleurstof opgelost in een vloeistof.

Gezondheidsvoordelen van coumarine

Coumarine heeft ontstekingsremmende, kalmerende en krampstillend effect. In de geneeskunde worden coumarinederivaten gebruikt als antistollingsmiddelen.

Coumarine en coumarinederivaten remmen de werking van de stollingsfactoren II, VII, IX en X evenals de hepatische eiwitten C en S. Antistollingsmiddelen zoals coumarines worden voorgeschreven om trombi (kleine bloedstolsels) te voorkomen. De dosis moet precies worden aangepast aan de patiënt in kwestie. Het wordt aangepast aan het niveau van vitamine K in het lichaam: vitamine K zorgt ervoor dat er geen onbedoelde overdosis optreedt. Vitamine K wordt gegeven om het effect van een antistollingsbehandeling tegen te gaan. Bovendien wordt rekening gehouden met de hoeveelheid dagelijkse vitamine K-inname door het dieet. Omdat een te hoge dosering een verhoogde neiging tot bloeden veroorzaakt, moet deze constant worden gecontroleerd.

Aan het begin van de medische behandeling worden coumarinebevattende geneesmiddelen altijd samen met heparine gebruikt. Dit zorgt ervoor dat bloed minder makkelijk samenklontert (antistollingsmedicijn). Aangezien coumarine niet werkt tot ten minste 36 uur na de eerste inname, kan dit anders leiden tot het optreden van trombose en embolie. De verhoogde neiging tot bloeden door coumarine doordat het de bloedstolling remt, is geen bijwerking van de biochemische stof, maar een ongewenste bijwerking van het hoofdeffect.

Als je een coumarinebevattend preparaat gebruikt, mag je in geen geval een abrupte verandering in je dieet aanbrengen, omdat anders het effect van de stof wordt verzwakt. De hoge niveaus van vitamine K in boerenkool of de dagelijkse consumptie van twee bieren verminderen bijvoorbeeld het medicinale effect van coumarine. Atleten die supplementen op basis van kaneel gebruiken, mogen de dagelijkse limiet niet overschrijden. Koks die graag veel kaneel gebruiken, moeten de onschadelijke Ceylon-kaneel gebruiken in plaats van Chinese kaneel. Ceylon-kaneel bevat slechts een klein beetje coumarine.

Bijwerkingen

Bijwerkingen kunnen bestaan uit hoofdpijn, narcolepsie (slaperigheid), duizeligheid, braken en in zeldzame gevallen netelroos, leverschade (en geelzucht), levensgevaarlijke bloedingen (aangezien coumarine de bloedstolling remt), en diarree. Langdurig gebruik van veel coumarine, is volgens het Voedingscentrum mogelijk kankerverwekkend. Het risico van het innemen van te veel coumarine is aanzienlijk minder voor coumarine in voedsel en cosmetica dan voor coumarine in geneesmiddelen. Zwangere vrouwen, patiënten met leverdisfunctie of leverfalen, maag- en darmzweren, onbehandelde hoge bloeddruk, traumatisch hersenletsel, cerebraal aneurysma en neiging tot vallen mogen geen coumarinebevattende medicijnen gebruiken.

Dosering en veiligheidsrichtlijnen

Coumarine, met zijn vleugje vanillegeur, biedt voordelen maar ook risico's. Het is essentieel om de juiste dosering te volgen.

In de EU zijn strikte regels voor de hoeveelheid coumarine in voedsel. Dit voorkomt dat je teveel binnenkrijgt. Denk aan het navigeren door een smalle brug: je moet precies de juiste koers volgen.

Bij medicijngebruik met coumarine is voorzichtigheid nog belangrijker. Te veel kan leiden tot leverschade en levensbedreigende bloedingen. Het is alsof je een krachtige specerij in een gerecht gebruikt: een beetje kan heerlijk zijn, maar een teveel kan schadelijk zijn.

Volg altijd de dosis die je arts of apotheker heeft voorgeschreven. Dit voorkomt dat je in de gevarenzone komt. Het is niet alleen een kwestie van voorschriften volgen, maar ook van zorgvuldig afwegen van hoeveelheden.

Door je aan de richtlijnen te houden en bewust te zijn van de risico's, benut je de voordelen van coumarine zonder schade te veroorzaken.

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen
• Tonkaboon: gezondheidsvoordelen en bestandddelen tonkabonen