Maagzuurremmers: Werking, soorten & bijwerkingen medicijnen

Zure reflux, beter bekend als ‘brandend maagzuur’ of ‘gastro-oesofageale reflux’ verschijnt wanneer maagzuur in de slokdarm stroomt en daar lang genoeg blijft om de bekleding te beschadigen. De patiënt ervaart hierdoor tot enkele uren een branderig gevoel in het midden van de borst, een zure smaak in de mond en/of een branderig gevoel in de keel. Diverse medicijnen bieden een snelwerkende of langdurige verlichting van de pijn. Soms zet de arts een combinatiebehandeling in. Sommige maagzuurremmers zijn vrij verkrijgbaar terwijl anderen enkelen op doktersvoorschrift verkrijgbaar zijn. Meestal is de dosis of sterkte lager bij vrij verkrijgbare maagzuurremmers dan bij de medicijnen die de arts voorschrijft. Bijwerkingen komen tot slot mogelijk bij elk medicijn tot uiting.

• Behandeling van brandend maagzuur (zure reflux)
• Levensstijl
• Medicatie
• Operatie
• Vrij verkrijgbare en op doktersvoorschrift verkrijgbare maagzuurremmers
• Contact met de arts
• Combinatiemedicijnen voor gastro-oesofageale reflux
• Antacida
• H2-receptorblokkers (H2-antagonisten, H2-blokkers)
• Prokinetica
• Protonpompremmers (protonpompinhibitoren, PPI's)

Behandeling van brandend maagzuur (zure reflux)

Artsen willen de pijn en andere symptomen verlichten, de slokdarm laten genezen en toekomstige episodes van brandend maagzuur en schade voorkomen.

Levensstijl

De arts stelt mogelijk levensstijlaanpassingen voor zoals:

• alcohol en tabaksproducten vermijden (niet roken)
• een gezond gewicht behouden
• geen koolzuurhoudende dranken drinken
• langzaam eten en ook kleine maaltijden eten
• lossere kleding dragen
• met een opgeheven hoofd slapen of gaan liggen
• twee à drie uur voor het slapengaan niet meer eten
• voedsel te vermijden dat de aandoening verergert

Medicatie

Ook diverse vrij verkrijgbare en op recept verkrijgbare medicijnen (maagzuurremmers) verminderen de tekenen van zure reflux. Enkele voorbeelden hiervan zijn antacida, H2-receptorblokkers, prokinetica en protonpompremmers (PPI’s).

Operatie

In sommige ernstige gevallen is een operatie nodig om patiënten te verhelpen van zure reflux. Meestal heeft de patiënt dan reeds diverse medicijnen geprobeerd en levensstijlaanpassingen doorgevoerd.

Vrij verkrijgbare en op doktersvoorschrift verkrijgbare maagzuurremmers

Maagzuurremmers zijn zowel vrij verkrijgbaar als op doktersvoorschrift verkrijgbaar. De meeste vrij verkrijgbare maagzuurremmers zijn niet bedoeld om gedurende lange tijd dagelijks in te nemen. De arts kan echter medicatie voorschrijven met een hogere dosis en sterkte. De hogere dosis kan helpen bij het herstel van de slokdarmwand.

Contact met de arts

Verlicht een vrij verkrijgbare maagzuurremmer na twee weken nog steeds niet alle symptomen, dan is het belangrijk dat de patiënt zijn arts hierover contacteert zodat de arts op zoek kan gaan naar het meest geschikte medicijn of de beste combinatiebehandeling. Ook wanneer maagzuur frequent optreedt (meer twee keer per week) en/of ernstig is van aard, of wanneer de patiënt reeds lijdt aan een onderliggende medische aandoening, is het belangrijk om dit op te nemen met een arts.

Tot slot is advies van een arts noodzakelijk wanneer één of meer van volgende alarmsymptomen verschijnen:

• bloed braken
• een bloederige ontlasting of zwarte ontlasting
• onbedoeld gewichtsverlies
• pijn bij het slikken
• slikproblemen (dysfagie)

Combinatiemedicijnen voor gastro-oesofageale reflux

Soms is een combinatie van medicijnen nodig om zure reflux effectief te behandelen. Antacida, PPI’s en H2-receptorblokkers werken allemaal op verschillende manieren. Soms schrijft de arts een combinatie van medicatie voor om de symptomen onder controle te houden. De arts moet steeds op de hoogte zijn van het medicatiegebruik en de medische geschiedenis van de patiënt om de juiste maagzuurremmer(s) te kunnen voorschrijven.

Antacida

Werking
Antacida neutraliseren het maagzuur van een patiënt. De maagzuurremmers verlichten de symptomen gedurende een paar uur. Ze behandelen echter niet de onderliggende oorzaak van zure reflux en daarom is een langdurig gebruik niet aanbevolen.

Voorbeelden
Enkele voorbeelden van maagzuurremmers zijn aluminiumhydroxide, calciumcarbonaat, magnesiumtrisilicaat en natriumbicarbonaat. Voor een zwangere vrouw is antacida met aluminiumzouten veilig te gebruiken.

Bijwerkingen
Vooral het langdurig gebruik van deze medicijnen veroorzaakt sneller bijwerkingen.

Aluminiumhydroxide
Het langdurig gebruik van antacida met aluminiumhydroxide verhoogt het risico op toxiciteit (giftigheid) bij zuigelingen en patiënten met nierfalen. Bekende bijwerkingen zijn:

• bloedarmoede
• braken
• buikkrampen
• constipatie
• een magnesiumtekort (hypomagnesiëmie)
• fecale impactie (vastzittende droge en harde brok ontlasting)
• misselijkheid

Calciumcarbonaat
Het chronisch gebruik van calciumcarbonaat resulteert mogelijk in:

• braken
• buikpijn
• constipatie
• een droge mond
• hoofdpijn
• misselijkheid
• winderigheid

H2-receptorblokkers (H2-antagonisten, H2-blokkers)

Werking
H2-receptorblokkers zijn een soort medicatie die de arts inzet voor de behandeling van maagzweren, maar ook voor het verminderen van de tekenen van gastro-oesofageale reflux. Het lichaam neemt H2-blokkers snel op, wat zorgt voor het onderdrukken van maagzuur gedurende enkele uren. H2-receptoren blokkeren histamine type 2-receptoren in de maag. Hierdoor vertraagt of vermindert de hoeveelheid geproduceerd maagzuur. H2-blokkers verbeteren de symptomen van brandend maagzuur en zorgen voor een herstel van de slokdarmbekleding, al is dan soms wel een hogere dosering nodig.

Voorbeelden
Bekende H2-receptorblokkers zijn bijvoorbeeld cimetidine (Tagamet), famotidine (Pepcid), nizatidine (Axid) en ranitidine (Zantac)

Bijwerkingen
Enkele mogelijke bijwerkingen van H2-blokkers zijn:

• constipatie
• diarree
• hoofdpijn
• slaperigheid
• spierpijn
• vermoeidheid

Prokinetica

Werking
Prokinetica zijn medicijnen die de maag helpen om voedsel sneller te verwerken.

Voorbeelden
Enkele voorbeelden zijn metoclopramide, domperidon en erytromycine. Hoewel de geneesmiddelen over het algemeen veilig zijn, is het belangrijk dat de arts op de hoogte is van het medicatiegebruik van de patiënt omdat de medicijnen niet altijd goed interageren met andere medicijnen.

Bijwerkingen
Daarnaast ontstaan mogelijk bijwerkingen zoals:

• diarree
• een depressie
• misselijkheid
• vermoeidheid
• vreemde fysieke bewegingen

Protonpompremmers (protonpompinhibitoren, PPI's)

Werking
Protonpompremmers zijn een soort medicatie die de hoeveelheid maagzuur vermindert. Ze genezen ook de slokdarmwand.

Voorbeelden
Enkele voorbeelden van PPI’s zijn esomeprazol, lansoprazol, omeprazol, pantoprazol en rabeprazol.

Bijwerkingen
De medicijnen zijn over het algemeen veilig en effectief voor langdurig gebruik, maar soms komen bijwerkingen voor zoals:

• buikpijn
• dementie
• diarree
• een chronische nierziekte
• een magnesiumtekort
• een opgeblazen gevoel
• een verhoogd risico op bacteriële gastro-enteritis (maagdarmontsteking)
• een verhoogd risico op bacteriële infectie in de dunne darm
• een verhoogd risico op botbreuken als gevolg van osteoporose (verlies van botmassa)
• een verhoogd risico op een longontsteking
• een verhoogd risico op maagpoliepen (goedaardige gezwellen op maagslijmvlies)
• een verminderde beweeglijkheid van de galblaas
• een vitamine B12-tekort
• hoofdpijn
• misselijkheid

Lees verder

• Brandend gevoel in maag: Oorzaken van brandende maag
• Gastro-oesofageale reflux: Symptomen van brandend maagzuur
• Antacida (maagzuurremmers): Medicatie bij maagzuur (reflux)
• Protonpompremmers: Medicijnen die maagzuur verminderen
• Maagpijn: Oorzaken van pijn in maag (pijnlijke maag)