Vitamine C-deficiëntie: Tekort aan vitamine C

Vitamine C, ook bekend als ascorbinezuur, is een essentiële wateroplosbare vitamine die cruciaal is voor de normale groei en ontwikkeling van het lichaam. Het speelt een belangrijke rol bij het functioneren van kraakbeen, botten, tanden en huid. Omdat vitamine C via de urine wordt uitgescheiden, is het noodzakelijk om deze vitamine regelmatig via de voeding binnen te krijgen. Vitamine C komt in hoge concentraties voor in citrusvruchten en verse groenten en fruit. Een tekort aan vitamine C kan leiden tot scheurbuik, wat gepaard gaat met uiteenlopende symptomen, van milde tot ernstige aard, zoals spontane bloedingen, zwakte en droge haren. De behandeling bestaat uit het verhogen van de vitamine C-inname via voeding of supplementen. Chronische tekorten kunnen leiden tot ernstige complicaties.

• Functie van vitamine C in het lichaam
• Voeding
• Aanbevolen dagelijkse inname
• Risicogroepen met tekort aan vitamine C
• Symptomen: Scheurbuik
• Vroege symptomen bij volwassenen
• Symptomen bij kinderen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van vitamine C-deficiëntie
• Prognose
• Complicaties van vitaminegebrek
• Preventie van tekort aan vitamine C

Functie van vitamine C in het lichaam

Vitamine C speelt een veelzijdige rol in het lichaam:

• Antioxidant: Als antioxidant beschermt vitamine C cellen tegen schade door vrije radicalen, die bijdragen aan veroudering en ziekten. Het helpt ook andere antioxidanten zoals de vitaminen A en E te beschermen, wat belangrijk is voor een goed gezichtsvermogen en algemene ooggezondheid ooggezonde voeding.
• Eiwitproductie: Vitamine C is noodzakelijk voor de productie van collageen, een eiwit dat essentieel is voor de structuur van huid, pezen, ligamenten en bloedvaten.
• Huid: Vitamine C bevordert de wondgenezing en helpt bij de vorming van littekenweefsel.
• IJzer: Het bevordert de opname van ijzer uit voedsel, wat belangrijk is voor de preventie van ijzertekort en bloedarmoede.
• Kraakbeen, botten en tanden: Vitamine C is cruciaal voor de aanmaak van collageen in bindweefsel, wat essentieel is voor het herstel en onderhoud van kraakbeen, botten en tanden.
• Ziekten voorkomen: Hoge doseringen van vitamine C (1-2 g per dag) kunnen de kans op verkoudheid verminderen en, indien iemand toch verkouden wordt, de symptomen verlichten en het herstel versnellen. Vitamine C heeft ook een beschermend effect tegen atherosclerose en kan het risico op artritis (gewrichtsontsteking) verminderen.

Voeding

Aangezien het lichaam vitamine C niet zelf aanmaakt of opslaat, is het belangrijk om het regelmatig via de voeding binnen te krijgen. Vitamine C komt voor in:

• bessen zoals zwarte bessen, aardbeien, frambozen, bosbessen en veenbessen cantaloupmeloen en watermeloen citrusvruchten zoals sinaasappels, ananas, limoenen en citroenen groenten zoals spinazie, groene en rode paprika, tomaten, bloemkool, kool, broccoli, spruitjes en aardappelen kiwifruit

Het koken van groenten en fruit kan leiden tot verlies van vitamine C, aangezien ascorbinezuur gevoelig is voor warmte en zuurstof.

Aanbevolen dagelijkse inname

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine C varieert afhankelijk van leeftijd en geslacht. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven hebben een hogere behoefte aan vitamine C.

• Kinderen van 1-10 jaar hebben 30 mg vitamine C per dag nodig. Kinderen van 11-14 jaar hebben 35 mg vitamine C per dag nodig. Tieners vanaf 15 jaar en volwassenen hebben 40 mg vitamine C per dag nodig. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven hebben 85 mg per dag nodig.

Risicogroepen met tekort aan vitamine C

Bepaalde groepen lopen een verhoogd risico op vitamine C-tekort:

• Personen die een dieet volgen dat voornamelijk uit rijst en chapati bestaat Mensen die afhankelijk zijn van drugs en/of alcohol en daardoor mogelijk geen evenwichtige voeding krijgen Mensen die weinig of geen groenten en fruit eten Mensen die een crashdieet volgen Mensen met een laag inkomen die geen toegang hebben tot voedingsmiddelen met hoge vitamine C-inhoud Mensen met aandoeningen zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, waarbij de opname van voedingsstoffen verstoord kan zijn Ouderen die een minder gevarieerde voeding hebben Rokers: roken vermindert de absorptie van vitamine C en verhoogt de behoefte aan deze vitamine Zuigelingen die alleen gekookte melk krijgen Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven (zij hebben extra vitamine C nodig)

Symptomen: Scheurbuik

Een vitamine C-tekort leidt tot scheurbuik (scorbuut), een aandoening die het gevolg is van een verminderde collageenproductie. De symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig:

Vroege symptomen bij volwassenen

• Vermoeidheid Zwakte Gewrichtspijn Spierpijn

Symptomen bij kinderen

• Prikkelbaarheid Pijnlijke benen Bloedarmoede Bloedingen rond het scheenbeen en in de uiteinden van lange botten Spontane [ARTIKEL=174154]kneuzingen en bloedingen Slecht genezende wonden Tandvleesproblemen zoals gezwollen tandvlees, tandvleesbloedingen, tandvleesinfecties en loskomende tanden Verhoornde haarfollikels met droge haren en gesplitste haarpunten Diepliggende ogen

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
De arts stelt vragen over de voedingsgewoonten en symptomen om een tekort aan vitamine C te vermoeden.

Bloedonderzoek
Een uitgebreid bloedonderzoek is nodig om vitamine C-deficiëntie te bevestigen. Het onderzoek kan ook aanwijzingen geven voor anemie (bloedarmoede), zoals ferriprieve anemie of foliumzuurdeficiëntie. Een vitamine C-gehalte onder 11 μmol/L (0,2 mg per 100 ml) wijst op een tekort.

Röntgenfoto
Soms wordt een röntgenfoto gemaakt om veranderingen in de botten te onderzoeken die kunnen duiden op scheurbuik, zoals een verdunning van de botten.

Behandeling van vitamine C-deficiëntie

De behandeling van vitamine C-tekort omvat:

• Inname van ascorbinezuur (vitamine C-supplementen) om de tekorten aan te vullen Aanmoedigen van een dieet rijk aan vers fruit en groenten Bij herstel kan het supplement vaak worden gestopt, maar het is belangrijk om voldoende vitamine C via de voeding te blijven binnenkrijgen

Prognose

De meeste patiënten herstellen volledig van een vitamine C-tekort. Zodra het tekort wordt aangevuld, verbeteren de symptomen meestal binnen enkele dagen tot weken.

Complicaties van vitaminegebrek

Een tekort aan vitamine C kan leiden tot verschillende complicaties, waaronder:

• Atherosclerose (slagaderverkalking) Een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen) Galblaasziekte Hoge bloeddruk (hypertensie) Een verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker

Preventie van tekort aan vitamine C

Preventie van vitamine C-tekort omvat:

• Het geven van sinaasappelsap aan zuigelingen die flesvoeding krijgen Zorg dragen voor een gevarieerde voeding bij kinderen die borstvoeding krijgen, afhankelijk van de voedingsinname van de moeder Ouderen dienen voldoende groenten en fruit te eten om scheurbuik te voorkomen Het eten van één grote sinaasappel per dag kan helpen het vitamine C-gehalte in het lichaam op peil te houden Regelmatige controle van ouderen, vooral van alleenwonende ouderen, is aanbevolen. Ascorbinezuursupplementen mogen worden gebruikt indien nodig, maar alleen op advies van een arts

Lees verder

• Scheurbuik: Vitamine C-tekort met bloedingen en zwakte
• Vitaminen en mineralen: Functie, tekort & overmatige inname