Ingevallen ogen: Oorzaken van diepliggende, holle ogen

Ingevallen ogen zijn voor veel mensen vervelend. Ze lijken hierdoor uitgeput, ongezond of erg oud. De diepliggende ogen zijn meestal het gevolg van een tekort aan vocht in het lichaam, een slaaptekort of van andere eenvoudige oorzaken. Enkele aandoeningen veroorzaken echter ook het holle uiterlijk van de ogen. De verzonken ogen zijn voorts duidelijk wanneer mensen in de spiegel kijken, al varieert het uiterlijk wel per patiënt. Zowel huismiddeltjes als een medicinale of chirurgische behandeling zijn mogelijk voor ingevallen ogen. Wanneer de oorzaak verholpen is, verdwijnen de ingevallen ogen zonder verdere behandeling. In de meeste gevallen zijn ingevallen ogen echter niet gerelateerd aan levensbedreigende omstandigheden en zijn enkele huismiddeltjes reeds voldoende om het uiterlijk van de ogen en de huid rond de ogen te verbeteren.

• Aandoeningen en diepliggende ogen
• Allergieën
• Sinusinfecties
• Trauma
• Uitdroging
• Vitaminetekorten
• Andere aandoeningen
• Omgevingsfactoren en holle ogen
• Gewichtsverlies
• Roken
• Slaapproblemen
• Slechte eetgewoonten
• Veroudering
• Zon
• Huismiddeltjes bij ingevallen ogen
• Amandelolie
• Citroensap
• Koude kompressen
• Plakjes komkommer
• Rauwe aardappelen
• Theezakjes
• Visolie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Huismiddeltjes bij ingevallen ogen
• Alarmtekens bij 'verouderd' uiterlijk van de ogen

Aandoeningen en diepliggende ogen

Allergieën

Bij een oogallergie zakken de ogen weg in het gezicht, en ontstaan donkere kringen rond de ogen. Deze effecten zijn toe te schrijven aan ontstekingen in de kleine bloedvaten onder de ogen of door een verstopte neus, hetgeen geassocieerd is met allergieën. Voor een allergie zet de arts antihistaminica in; medicijnen die een allergische reactie behandelen. De antihistaminica-oogdruppels dient de patiënt toe via correcte oogdruppelrichtlijnen.

Sinusinfecties

Wanneer de sinussen ontstoken zijn (sinusitis), veroorzaakt dit vaak diepliggende ogen. Een verstopte neus en druk zijn symptomen van sinusitis (ontsteking van de neusbijholten). Antibiotica bestrijden meestal de ontsteking van de sinussen.

Trauma

Soms krijgen patiënten te maken met een verwonding aan het gezicht of de botten rond de ogen, hetgeen de ogen een ingevallen uiterlijk bezorgt. De meeste oogkasfracturen genezen binnen een paar weken of maanden. Bij veel fracturen is de benige rand van het oog intact, maar is de dunne wand van de oogkas wel gebroken of gebarsten. Een oogletsel komt daarnaast voor bij één op de drie patiënten met oogkasfracturen. Een chirurgische behandeling is de beste manier voor het behandelen van oogfracturen.

Uitdroging

De meest voorkomende oorzaak van ingevallen ogen is uitdroging (dehydratie), waarbij mensen niet genoeg water in het lichaam hebben. Het consumeren van te veel koffie, frisdrank en voorverpakte dranken veroorzaakt mogelijk diuretische effecten. Dit houdt in dat mensen meer moeten plassen, hetgeen zorgt voor de uitdrogingsverschijnselen. Voldoende drinken (acht tot tien glazen water per dag) is belangrijk voor het voorkomen van dehydratie.

Vitaminetekorten

Tekorten aan vitamine C, vitamine K en ijzer (bloedarmoede door ijzertekort)) resulteren vaak in ingevallen ogen. ‘Holle’ ogen zijn één van de eerste symptomen van ondervoeding. Vitamine C helpt bij het absorberen van ijzer en het verminderen van blauwe plekken, terwijl vitamine K verantwoordelijk is voor de bloedstolling. Tekorten aan één of beide van deze vitaminen leiden vaak tot blauwe plekken, een ongezonde huid en ingevallen ogen. Het is belangrijk om een gezonde en gevarieerde voeding met veel verse groenten en fruit te consumeren om vitaminetekorten te voorkomen.

Andere aandoeningen

Bij een aantal aandoeningen komen diepliggende ogen ook sneller tot stand namelijk bij:

• cholera: bacteriële infectieziekte met braken en diarree
• het Alagille-syndroom: afwijkingen aan gezicht, hart en lever
• het Barth-syndroom: symptomen aan hart, spieren, bloed en lengte
• het Cantú-syndroom: afwijkingen aan hart, haar en gezicht
• het Freeman-Sheldon-syndroom: symptomen aan gezicht en ledematen
• het HELLP-syndroom: ernstige complicatie van zwangerschap
• het Pitt-Hopkins syndroom: afwijkingen aan gezicht en hersenen
• leber congenitale amaurose: aangeboren netvliesblindheid
• rotavirusinfectie: diarree en braken bij baby's en kinderen

Omgevingsfactoren en holle ogen

Soms zijn is het ‘hol’ uiterlijk van de ogen het resultaat van genetische factoren. De positie van de oogkassen en ogen is grotendeels te danken aan de genetica.

Gewichtsverlies

De meeste patiënten verliezen eerst gewicht in het gezicht. Bij erg veel gewichtsverlies zijn de bloedvaten onder de ogen prominent aanwezig en wordt de huid transparant, waardoor het lijkt alsof de ogen ingevallen zijn. Sterk gewichtsverlies veroorzaakt mogelijk eveneens voedingsdeficiënties veroorzaken, wat eveneens leidt tot diepliggende ogen.

Roken

Roken veroorzaakt een afbraak van collageen (eiwitbestanddeel uit bindweefselvezels en (kraak)been) en de huidelasticiteit. Hierdoor gaat de huid in het gezicht doorbuigen wat zorgt voor een ingevallen uiterlijk van de ogen.

Slaapproblemen

Onvoldoende of slecht slapen veroorzaakt ingevallen ogen en een verkleuring van de gevoelige huid net onder de ogen. Een goede slaapkwaliteit kenmerkt zich door volgende factoren:

• niet langer dan dertig minuten tijd nodig hebben om in slaap te vallen
• niet meer dan eenmaal per nacht wakker worden
• niet meer dan twintig minuten wakker zijn gedurende de nacht
• voor een groot deel van de tijd in bed slapen

Volwassenen hebben een slaap van ongeveer zeven tot negen uur nodig per nacht, terwijl baby's, kinderen, tieners en ouderen vaak meer slaapuren nodig hebben. Niet zwaar eten of drinken, geen zware activiteiten uitvoeren, een donkere en stille slaapruimte en op ongeveer dezelfde tijdstippen gaan slapen en opstaan en zorgen voor minder stress zijn enkele belangrijke tips om een betere slaapkwaliteit te verkrijgen. Verder is het nuttig om twee kussens te gebruiken, want ’s nachts hopen zich anders vloeistoffen op onder de ogen, waardoor ingevallen ogen en kringen rond de ogen ontstaan.

Slechte eetgewoonten

Slechte eetgewoonten en indigestie (maagklachten na het eten of drinken) zijn andere bijdragende factoren aan de ingevallen ogen. Het consumeren van te veel fastfood, dat veel calorieën maar weinig vezels bevat, veroorzaakt na verloop van termijn verteringsproblemen. Deze maagproblemen leiden tot kringen onder de ogen, en holle ogen en andere problemen. Ook het drinken van alcohol en cafeïne geeft het uiterlijk van het oog een verouderd beeld.

Veroudering

Collageen is het meest voorkomende eiwit in het menselijk lichaam en geeft de huid zijn kracht en flexibiliteit. Naarmate het lichaam veroudert, verliest het lichaam aan collageen. Het meest opvallend is dit verlies aan de huid net onder de ogen. Door het verlies van collageen zakken de ogen terug in de oogkassen, waardoor de ogen ingevallen lijken. Cosmetische chirurgie en fillers zijn eventueel inzetbaar wanneer de ingevallen ogen het gevolg zijn van veroudering of genetica. Een operatie is echter nooit zonder risico's. Patiënten die fillers overwegen, krijgen een injectie van hyaluronzuur (natuurlijke vochtvasthoudende stof) in het gevoelige weefsel net onder de ogen toegediend. Ook deze behandeltechniek brengt risico’s met zich mee.

Zon

De langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht verhoogt het kleurpigment onder de ogen, wat resulteert in een donker uiterlijk. Sommige crèmes onder de ogen bieden bescherming tegen de zon. Ook zonnebrandcrème met een factor van minimaal dertig is nuttig om aan te brengen op het gezicht en onder de ogen.

Huismiddeltjes bij ingevallen ogen

Veranderingen in levensstijl en huismiddeltjes verminderen het uiterlijk van de diepliggende ogen. Het is wel belangrijk dat geen enkel product recht in de ogen terechtkomt om oogirritatie en andere oogproblemen te voorkomen.

Amandelolie

Diepliggende ogen geven aan dat de huid onder de ogen voedingsstoffen heeft verloren. Amandelolie is voedend voor de ruimte onder de ogen. De olie is namelijk rijk is aan vitamine E, een vitale huidvitamine. Vitamine E-olie is ook een andere huidverzorgende optie.

Citroensap

Citroensap verwijdert de dode huid rond de ogen en verkleurt het waardoor de donkere kleur weer verbleekt. Het is essentieel om citroensap te verdunnen met water om huidirritatie te verminderen.

Koude kompressen

Koude kompressen aanbrengen op de ogen vermindert eveneens de ingevallen ogen. Maak hiervoor een washandje nat met koud water en breng het vervolgens aan op de ogen. Wanneer de huid koud is, verwijden de bloedvaten. Hierdoor verbetert het uiterlijk van de diepliggende ogen en de kringen rond de ogen.

Plakjes komkommer

Komkommer is een populair huismiddeltje voor donkere oogkringen en ingevallen ogen. Plakjes komkommer plaatsen mensen gewoon onder de ogen. Dit zorgt voor een verkoelend effect en vermindert de zwelling en huidverkleuring.

Rauwe aardappelen

Aardappelen bevatten vitamine C, enzymen en zetmeel om de dunne huid onder de ogen te voeden. Bovendien vermindert e koelte van de rauwe aardappel de ontsteking van de bloedvaten, hetgeen zorgt voor een mindere zwelling en een minder donker uiterlijk. De rauwe aardappelen blijven gedurende twintig minuten liggen op de huid onder de ogen.

Theezakjes

Thee bevat antioxidanten en flavonoïden. Het gebruik van theezakjes verbetert ingevallen ogen, daar dit de bloedsomloop bevordert en de oogzenuwen en spieren doet ontspannen. Hiervoor mag de patiënt twee uitgelekte warme theezakjes zonder vloeistof gedurende tien minuten op het gevoelige gebied onder de ogen plaatsen. De theezakjes mogen wel niet te heet zijn want dat zorgt voor pijn. Het gebruik van oogmaskers is voor een aantal mensen ook zeer effectief.

Visolie

Visolie is rijk aan vetzuren, waardoor het een ontstekingsremmende werking heeft. Daarnaast bevordert visolie de genezing van beschadigde cellen. Hiervoor breekt de patiënt een capsule met visolie open en brengt hij de olie aan op de huid onder de ogen. Dit doet de patiënt vlak voor bedtijd gedurende maximaal vier weken.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van ingevallen ogen begint met een grondige evaluatie van de medische geschiedenis en symptomen van de patiënt. Dit kan het identificeren van de onderliggende oorzaak vereisen, zoals uitdroging, allergieën, of andere medische aandoeningen. De arts zal ook de huid rond de ogen onderzoeken en mogelijk aanvullende tests aanbevelen, zoals bloedonderzoek, beeldvorming van de sinussen, of allergietests om de oorzaak vast te stellen. Indien nodig kunnen verdere onderzoeken worden uitgevoerd om een uitgebreide diagnose te stellen.

Behandeling

De behandeling van ingevallen ogen hangt af van de onderliggende oorzaak. Enkele mogelijke behandelingen zijn:

• Allergieën: Behandeling omvat meestal het gebruik van antihistaminica om allergische reacties te verminderen. Oogdruppels met antihistaminica kunnen ook worden voorgeschreven om ontstekingen te verlichten.
• Sinusinfecties: Antibiotica worden vaak voorgeschreven om sinusitis te behandelen en de ontsteking van de sinussen te verminderen.
• Trauma: Bij oogkasfracturen kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Oogletsel kan worden behandeld door een specialist en afhankelijk van de ernst kan dit variëren van conservatieve behandeling tot chirurgie.
• Uitdroging: Het belangrijkste is om voldoende water te drinken. Vermijd diuretische dranken zoals koffie en frisdrank, en consumeer acht tot tien glazen water per dag.
• Vitaminetekorten: Aanvullingen met vitamine C, vitamine K, en ijzer kunnen helpen om symptomen van ondervoeding en de daarmee samenhangende ingevallen ogen te verlichten.

Prognose

De prognose van ingevallen ogen varieert afhankelijk van de oorzaak. In veel gevallen, zoals bij uitdroging of tijdelijke allergieën, kan de prognose goed zijn met de juiste behandeling. Bij chronische of ernstige aandoeningen kan een langdurige behandeling nodig zijn om de symptomen te verlichten en de onderliggende aandoening te beheren. Bij veroudering kunnen cosmetische ingrepen zoals fillers of chirurgie mogelijk een oplossing bieden, maar deze behandelingen zijn niet zonder risico’s.

Complicaties

Onbehandelde ingevallen ogen kunnen leiden tot verschillende complicaties, zoals:

• Chronische pijn: Ingeval van ernstige oorzaken zoals trauma of sinusitis kunnen chronische symptomen ontstaan.
• Mobiliteitsproblemen: Bij ernstige sinusinfecties of trauma kan de functie van de nabijgelegen structuren beïnvloed worden, wat kan leiden tot extra complicaties.
• Slaapproblemen: Slechte slaap of slaapstoornissen kunnen worden verergerd door de verschijnselen van ingevallen ogen.
• Psychologische impact: De esthetische gevolgen van ingevallen ogen kunnen bijdragen aan psychologische problemen zoals een verlaagd zelfbeeld of sociale angst.

Preventie

Hoewel niet alle oorzaken van ingevallen ogen te voorkomen zijn, kunnen de volgende maatregelen helpen om het risico te verminderen:

• Gezonde levensstijl: Zorg voor een gebalanceerd dieet, voldoende hydratatie en een goede nachtrust. Dit helpt om de huid in een gezonde conditie te houden en voorkomt uitdroging.
• Allergiebeheer: Beheer allergieën met de juiste medicatie en vermijd allergische triggers om ontstekingen rond de ogen te verminderen.
• Bescherming tegen zonlicht: Gebruik zonnebrandcrème met een hoge factor en draag een zonnebril om de huid rond de ogen te beschermen tegen schadelijke UV-stralen.
• Slaapoptimalisatie: Zorg voor een goede slaapkwaliteit door regelmatig op dezelfde tijd naar bed te gaan en voldoende rust te nemen. Vermijd zware maaltijden en stimulerende middelen voor het slapengaan.

Huismiddeltjes bij ingevallen ogen

Enkele huismiddeltjes kunnen helpen om het uiterlijk van ingevallen ogen te verbeteren:

• Amandelolie: Deze olie is rijk aan vitamine E en voedt de huid onder de ogen, wat kan helpen bij het verminderen van het holle uiterlijk.
• Citroensap: Verwijdert dode huidcellen en kan helpen om donkere kringen te vervagen. Verdun het citroensap met water om huidirritatie te voorkomen.
• Koude kompressen: Breng een koud washandje aan op de ogen om de bloedvaten te verwijden en het uiterlijk van ingevallen ogen te verbeteren.
• Plakjes komkommer: Komkommer heeft een verkoelend effect en kan helpen om zwelling en huidverkleuring rond de ogen te verminderen.
• Rauwe aardappelen: Bevatten vitamine C en enzymen die de huid onder de ogen kunnen voeden en zwelling verminderen.
• Theezakjes: Thee bevat antioxidanten die de bloedsomloop bevorderen en helpen om de oogspieren te ontspannen. Gebruik lauwe theezakjes voor een verfrissend effect.
• Visolie: Rijk aan vetzuren met ontstekingsremmende eigenschappen, wat kan helpen bij het herstellen van beschadigde huidcellen. Breng de olie aan voor het slapengaan.

Alarmtekens bij 'verouderd' uiterlijk van de ogen

Als diepliggende ogen niet verbeteren ondanks een gezonde levensstijl en goede slaapgewoonten, kunnen de volgende symptomen wijzen op een ernstigere onderliggende aandoening:

• Aanhoudende vermoeidheid
• Extreme of ongewone veranderingen in gewicht of eetlust
• Hoofdpijn
• Jeukende ogen, droge ogen of rode ogen
• Misselijkheid en andere spijsverteringsproblemen
• Zwelling van de neusholtes

Bij dergelijke symptomen is het belangrijk om een arts te raadplegen voor verder onderzoek en een passende behandeling. De arts zal de symptomen evalueren en indien nodig aanvullende diagnostische tests uitvoeren om de oorzaak van de ingevallen ogen te achterhalen.

Lees verder

• Donkere kringen onder de ogen: Oorzaken en behandeling