EHBO bij oppervlakkige kneuzingen
Door plots uitwendig geweld met een stomp voorwerp zoals een schop, de bumper van een wagen, een hamer enzovoort, ontstaat een een kneuzing. Hierdoor ontstaat een verscheuring van de inwendige weefsels. De huid zelf is sterk en kent bijgevolg geen schade. Maar onderhuids gaan kneuzingen gepaard met weefselbeschadiging en een eerder beperkte bloeduitstorting. Kenmerkend aan een kneuzing is een blauwe plek (ecchymose), die enkele dagen later verkleurt naar groen en geel, en daarna verdwijnt. De patiënt ervaart door een kneuzing vaak veel pijn. Bij het toedienen van de eerste hulp vermindert de hulpverlener deze pijn door enkele eenvoudige handelingen uit te voeren. Hij moet wel steeds bedacht zijn op grotere, inwendige schade.
Soorten oppervlakkige kneuzingen
Blauwe plek
Bij een
blauwe plekk ervaart de patiënt veel
pijn op de getroffen plaats, die tevens lang gevoelig blijft. De blauwe kleur verdwijnt geleidelijk. Mogelijk treedt een bloedbuil (
hematoom) op wanneer de weefsels uit elkaar gerukt zijn. Een
blauw oog is ook een voorbeeld van een blauwe plek dus een kneuzing. Bij de aanwezigheid van een groot hematoom, moet de arts dit met een naald verwijderen. Heeft de patiënt een enorm grote blauwe vlek, dan gaat dit mogelijk gepaard met bloedverlies wat dan duidt op een fractuur of een uitgebreide weefselbeschadiging onder de blauwe vlek.
Spierscheur (spierkwetsing, verstuiking)
Een spierscheur is pijnlijk in en rond het gewricht, zeker bij actieve beweging van deze spier. De patiënt heeft een uitgebreid hematoom in de spieren. Verkleuring van de huid en
zwelling rond het gewricht zijn andere bekende symptomen.
Misselijkheid,
flauwvallen,
duizeligheid en een koud,
rillend gevoel zijn ook kenmerkend voor een
verstuiking. Verder is de patiënt niet of nauwelijks in staat het gewricht te strekken en buigen.
Beenvlieskwetsing
Een beenvlieskwetsing is een vorm van een kneuzing die vaak optreedt bij bijvoorbeeld voetballers. De pijn beschrijft de patiënt veelal al scherp en diep zittend. Mogelijk verschijnt een zwelling op de getroffen plaats. Meestal maakt de arts een
röntgenfoto om een
breuk van het bot uit te sluiten.
Gewrichtskwetsing
Bij een kneuzing aan een gewricht ontstaat soms een bloeding (
hemartrose) waardoor het pijnlijk en moeilijk is dit gewricht te bewegen. Het gewricht is tevens gezwollen.
Eerste hulp bij een kneuzing
De eerste hulp bestaat uit ICE:
- koude (aanbrengen)
- immobilisation
- compression (druk)
- elevation (hoogstand)
De hulpverlener brengt onmiddellijk een drukverband aan op de gekwetste plaats. Hij drukt hiermee en bloedvat toe. Op dit verband legt hij ijs zodat een vernauwing van de bloedvaten (
vasoconstrictie) ontstaat. Het toepassen van een coldpack of van koud water zijn andere koelmogelijkheden. Door het aanbrengen van koude voorkomt de hulpverlener het verschijnen van een blauwe plek. In bepaalde omstandigheden is het nodig om een lidmaat te spalken om erger letsel te voorkomen (immobilisatie). De patiënt legt verder het gekneusde lichaamsdeel indien mogelijk in hoogstand. Zo beperkt hij zwelling en bevordert hij een betere veneuze terugvloei. In de handel zijn voorts enkele crèmes of zalven beschikbaar die pijnstillend werken (
pijnstillers) en de resorptie van het bloed bevorderen. Deze mag de hulpverlener ook aanbrengen. Heeft de patiënt heel grote blauwe vlakken direct over onderliggende organen (milt, lever of
nieren), dan is mogelijk sprake van een ernstige verwonding en is een professionele medische behandeling noodzakelijk. Staat een lidmaat in een abnormale stand en is deze gezwollen, dan wijst dit mogelijk op een fractuur. Bij een kneuzing ter hoogte van het hoofd en de nek, is mogelijk sprake van een halswervelletsel.
EHBO: Zeker niet doen
Bij een blauw oog brengt de hulpverlener geen ijs aan maar gebruikt hij een koud kompres. Bij het aanbrengen van ijs brengt de hulpverlener het ijs niet rechtstreeks aan op de huid want hierdoor ontstaat mogelijk
bevriezing. Bij een verstuiking mag de hulpverlener voorts de patiënt niet aanmoedigen om het gewricht te bewegen.
Lees verder