EHBO bij een bijtwonde van een dier of mens

Meestal is een bijtwonde het gevolg van een beet van een dier, zoals een hond of paard, hoewel mensen ook bijtwonden kunnen veroorzaken. Vaak zijn het kinderen of ouderen die door een dier worden gebeten. Bij het toedienen van de eerste hulp is het belangrijk om de patiënt in een veilige situatie te behandelen. Het reinigen van de wond is van essentieel belang, waarna altijd professionele medische hulp vereist is. Een beet van een dier resulteert namelijk snel in een infectie of in een ziekte, zoals hondsdolheid. Een medische behandeling en opvolging zijn bijgevolg nodig, zeker bij grotere bijtwonden.

• Symptomen van bijtwonde van mens of dier
• Complicaties door bijtwonden
• Eerste hulp bij bijtwonden
• EHBO: Zeker niet doen
• Professionele medische hulp
• Medische zorg vereist

Symptomen van bijtwonde van mens of dier

Het uiterlijk van de wond is afhankelijk van de grootte van het dier en de ruk- en trekkrachten die door de beet op de weefsels worden uitgeoefend. Een beschadigde huid waarin een gebitsafdruk van het dier te zien is, is kenmerkend bij een bijtwonde. Bij grote dieren ontstaan vaak grote wonden met weefselscheuren, terwijl kleine dieren kleinere wonden veroorzaken en eerder weefsel weghappen. De wond kan hevig bloeden, onregelmatig zijn en het weefsel rond de wond kan vaak gekneusd zijn.

Complicaties door bijtwonden

Het speeksel van een dier bevat micro-organismen, waardoor de wond altijd het risico op infectie met zich meebrengt. Na enkele dagen kunnen ontstekingsverschijnselen optreden. Symptomen van een ontsteking zijn rubor (roodheid), calor (warmte), dolor (pijn), tumor (zwelling) en functio laesa (functieverlies). Abcesvorming, ontsteking van de lymfevaten, ontsteking van het bot en meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek) zijn mogelijke complicaties door een infectie. Het uiterlijk van de patiënt kan aangetast zijn, vooral wanneer de bijtwonde in het gezicht is opgetreden. Mogelijk zijn hierdoor pezen, zenuwen of gewrichtsstructuren gekwetst. Af en toe ontstaan later cysten (abnormaal gevormde holten in het lichaam) die door de arts operatief moeten worden verwijderd.

Eerste hulp bij bijtwonden

De hulpverlener overziet snel de situatie en zorgt ervoor dat de patiënt niet meer in gevaar is. Indien mogelijk haalt hij de patiënt weg bij het dier. Het inroepen van hulp is soms nodig om dit te bewerkstelligen, zodat anderen het dier weghalen of onder controle houden. Wanneer de patiënt zich in een veilige positie bevindt, is het belangrijk om de wond goed te reinigen met lauw, krachtig stromend water. Daarna droogt hij de wond met een schone handdoek of dept hij deze droog met een schone tissue. De hulpverlener verbindt vervolgens de wond met een steriele pleister of een steriel gaasje. Hij brengt hierop dan een verband of een schone doek aan. Bij een hevig bloedende wond gebruikt de hulpverlener een steriel drukverband. Daarna brengt de hulpverlener de patiënt naar een arts of het ziekenhuis.

EHBO: Zeker niet doen

De hulpverlener gebruikt zeker geen irriterende ontsmettingsmiddelen, aangezien deze de weefsels verder kunnen beschadigen. Dit kan de gevolgen van de beet verergeren.

Professionele medische hulp

Verdere professionele medische zorg is noodzakelijk. Het is belangrijk dat een arts de patiënt nauwkeurig onderzoekt, omdat de wond mogelijk hechtingen nodig heeft. Tevens kan een tetanusinjectie en/of een injectie tegen hondsdolheid (rabiës) noodzakelijk zijn. Vaak krijgt de patiënt na een beet een antibioticakuur om de infectie te bestrijden. Het is verder belangrijk om een aangebracht verband regelmatig te vervangen, maar hierover krijgt de patiënt instructies van de zorgaanbieder. De wond moet goed in de gaten worden gehouden, want bij tekenen van infectie moet de patiënt onmiddellijk terug naar de arts of het ziekenhuis.

Medische zorg vereist

In een aantal omstandigheden is het raadzaam om na een bijtwonde altijd professionele medische hulp in te schakelen. Dit geldt bij bijtwonden met bepaalde kenmerken, maar ook wanneer enkele medische- en/of andere factoren optreden bij de patiënt, is medische zorg vereist.

Bijtwonde

• een bijtwonde in het gezicht
• een bijtwonde van een ziek dier, een dier met hondsdolheid of een zwerfhond
• een grote wond
• tekenen van een ontsteking (roodheid, warmte, zwelling, pijn en functieverlies).

Patiënt

• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een gewrichtsprothese (een nieuwe heup of knie)
• een verminderd gevoel in of een aangetaste functie van een getroffen lichaamsdeel
• gebruik van medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken (immunosuppressiva)
• hartproblemen zoals hartkloppingen (palpitaties) of een hartklepafwijking
• jonger dan 5 jaar
• ouder dan 65 jaar
• zwanger