EHBO bij een bijtwonde van een dier of mens

Meestal is een bijtwonde het gevolg van een beet van een dier zoals een hond of paard, al veroorzaken mensen mogelijk eveneens bijtwonden. Meestal is een kind of een oudere persoon gebeten door een dier. Bij het toedienen van de eerste hulp is het belangrijk om de patiënt in een veilige situatie te behandelen. De wonde reinigen is van essentieel belang, waarna steeds professionele medische hulp vereist is. Een beet van een dier resulteert namelijk snel in een infectie of in een ziekte zoals hondsdolheid. Een medische behandeling en opvolging is bijgevolg nodig, zeker bij grotere bijtwonden.

• Symptomen van bijtwonde van mens of dier
• Complicaties door bijtwonden
• Eerste hulp bij bijtwonden
• EHBO: Zeker niet doen
• Professionele medische hulp
• Medische zorg vereist

Symptomen van bijtwonde van mens of dier

Het uiterlijk van de wonde is afhankelijk van de grootte van het dier en de ruk- en trekkrachten die door de beet op de weefsels uitgeoefend zijn. Een beschadigde huid waarin een gebitsafdruk van het dier te zien is, is kenmerkend bij een bijtwonde. Bij grote dieren ontstaan grote wonden met weefselscheuren, terwijl kleine dieren kleinere wonden veroorzaken en eerder weefsel weghappen. De wonde bloedt mogelijk erg hard, is onregelmatig en het weefsel rond de wonde is vaak gekneusd.

Complicaties door bijtwonden

Het speeksel van een dier bevat micro-organismen waardoor de wonde altijd geïnfecteerd is. Na enkele dagen treden daarom ontstekingsverschijnselen op. Symptomen van een ontsteking zijn rubor (roodheid), calor (warmte), dolor (pijn), tumor (zwelling) en functio laesa (functieverlies). Abcesvorming, een ontsteking van de lymfevaten, een ontsteking van het bot en meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek), zijn mogelijke complicaties door een infectie. Uiteraard is het uiterlijk van de patiënt aangetast, zeker wanneer een bijtwonde in het gezicht is opgetreden. Mogelijk zijn hierdoor pezen, zenuwen of gewrichtsstructuren gekwetst. Af en toe ontstaan later cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam) die de arts operatief moet verwijderen.

Eerste hulp bij bijtwonden

De hulpverlener overkijkt snel de situatie, en zorgt er dan als eerste voor dat de patiënt niet meer in gevaar is. Indien mogelijk haalt hij de patiënt weg bij het dier. Het inroepen van hulp is soms nodig om dit te bewerkstelligen, zodat anderen het dier weghalen of onder controle houden. Wanneer de patiënt zich in een veilige positie bevindt, is het belangrijk om de wonde goed te reinigen met lauw, krachtig stromend water. Daarna droogt hij de wonde met een schone handdoek of dept hij deze droog met een schone tissue. De hulpverlener verbindt vervolgens de wonde met een steriele pleister of een steriel gaasje. Hij brengt hierop dan een verband of een schone doek aan. Bij een hevig bloedende wonde gebruikt de hulpverlener een steriel drukverband. Daarna brengt de hulpverlener de patiënt naar een arts of het ziekenhuis.

EHBO: Zeker niet doen

De hulpverlener gebruikt zeker geen irriterende ontsmettingsmiddelen, aangezien deze mogelijk de weefsels verder beschadigen. Hierdoor verergeren de gevolgen van een beet.

Professionele medische hulp

Verdere professionele medische zorg is nodig. Het is namelijk belangrijk dat een arts de patiënt nauwkeurig onderzoekt omdat de wonde mogelijk hechtingen nodig heeft. Ook is eventueel een tetanusinjectie en/of een injectie tegen hondsdolheid (rabiës) nodig. Vaak krijgt de patiënt na een beet antibioticakuur om de infectie te bestrijden. Het is verder belangrijk om een aangebracht verband regelmatig te vervangen, maar hierover krijgt de patiënt instructies van de zorgaanbieder. Verder houdt de patiënt of de hulpverlener de wonde goed in de gaten want bij tekenen van infectie moet hij onmiddellijk terug naar de arts of het ziekenhuis.

Medische zorg vereist

In een aantal omstandigheden is het raadzaam om na een bijtwonde steevast professionele medische hulp in te schakelen. Dit gebeurt bij bijtwonden met bepaalde kenmerken. Maar ook wanneer enkele medische- en/of andere factoren optreden bij de patiënt, is medische zorg vereist.

Bijtwonde

• een bijtwonde in het gezicht
• een bijtwonde van een ziek dier, een dier met hondsdolheid of een zwerfhond
• een grote wonde
• tekenen van een ontsteking (roodheid, warmte, zwelling, pijn en functieverlies).

Patiënt

• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een gewrichtsprothese (een nieuwe heup of knie)
• een verminderd gevoel in of een aangetaste functie van een getroffen lichaamsdeel
• gebruik van medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken (immunosuppressiva)
• hartproblemen zoals hartkloppingen (palpitaties) of een hartklepafwijking
• jonger dan 5 jaar
• ouder dan 65 jaar
• zwanger