EHBO bij epilepsieaanvallen: Evaluatie en veilige omgeving

EHBO bij epilepsieaanvallen: Evaluatie en veilige omgeving Bij epilepsie treden aanvalsgewijze hevige, schokkende ritmische bewegingen op van het lichaam of van een lichaamsdeel. Vaak volgt eerst een fase van spierstijfheid en dan van spierschokken. Op de tong bijten en bewustzijnsverlies zijn enkele van de vele symptomen die hiermee mogelijk gepaard gaan. De oorsprong van een epilepsieaanval is te vinden in een overprikkeling van de hersenschors. Ook in rust ondergaan de hersenen namelijk wisselende elektrische ontladingen. Bij epileptische aanvallen zijn meer zenuwcellen geprikkeld wat leidt tot een overprikkeling. Bij de toediening van de eerste hulp, zorgt de hulpverlener voor een veilige omgeving en evalueert hij de patiënt nauwgezet.

Symptomen epilepsieaanvallen

Tijdens een tonische fase treedt een kortdurende stijfheid van de spieren (spasticiteit) op (tien tot dertig seconden). De patiënt verliest hierbij plots het bewustzijn (bewustzijnsverlies) waardoor hij valt, en daarnaast neemt de blaasdruk toe en ontstaat schuim op de mond. Tijdens de clonische fase die hierop volgt, maakt het lichaam gedurende dertig tot zestig seconden à soms enkele minuten schokkende bewegingen (afwisselend krachtig buigen en strekken van de ledematen), verliest hij urine en heeft hij tijdelijk geen adem doordat bloedverlies (door een tongbeet) de keelholte verstopt. Vaak verkeert de patiënt na deze aanval (= postictische fase) in een diepe slaap. De bewusteloze patiënt is veelal moeilijk te wekken. Andere patiënten zijn snel weer bij bewustzijn maar zijn wel moe en verward. Hoofdpijn komt frequent voor.

Enkele andere bekende symptomen van een aanval van epilepsie omvatten;
  • een kaakklem waarbij de patiënt soms op de tong of in de wang bijt (tongbijten of wangbijten)
  • een wankele gang, een slechte coördinatie of een slecht evenwicht (ataxie)
  • geen controle over blaas en darmen
  • onsamenhangende geluiden
  • onwillekeurige bewegingen, bijvoorbeeld smakken met de mond of trekken met de arm
  • schuim rond de mond
  • staren of met de ogen draaien
  • tandenknarsen (bruxisme)
  • rusteloosheid
  • verwardheid

Eerste hulp van epilepsie: Evaluatie en veilige omgeving

Evaluatie

De hulpverlener observeert de patiënt nauwgezet en onthoudt of noteert precies wat er met de patiënt gebeurt tijdens de aanval. Deze informatie speelt namelijk een essentiële rol bij het stellen van de diagnose. Zo deelt de hulpverlener aan de arts mee welke lichaamsdelen betrokken zijn, aan welke kant de aanval begon en ook welk lichaamsdeel eerst symptomen toonde tijdens de aanval. Bij een aanval die langer dan tien minuten aanhoudt of bij meerdere kort op elkaar volgende aanvallen, is het nodig om de medische hulpdiensten in te roepen.

Hulp toedienen

Veilige omgeving tijdens de aanval
De hulpverlener zorgt er eerst en vooral voor dat de patiënt zich niet kwetst. Voor het beschermen van het hoofd en de ledematen, haalt de hulpverlener bijgevolg alle harde en/of zware voorwerpen uit de buurt van de patiënt. Zijn deze te groot of te moeilijk te verplaatsen, dan legt hij hierover een deken. Hij maakt ook alle knellende kledij van de patiënt los. Daarnaast stuurt hij alle kijklustigen weg. Een patiënt die bijkomt, vindt het namelijk erg vervelend dat nieuwsgierigen naast hem staan terwijl hij zelf niet weet wat er gebeurd is. Wanneer de patiënt zich in een ruimte bevindt, maakt de hulpverlener deze kamer zo stil en donker mogelijk zodat zo weinig mogelijk prikkels bij de patiënt terechtkomen. Prikkels lokken namelijk opnieuw een aanval uit. Dit heeft als gevolg dat een patiënt mogelijk terecht komt in een status epilepticus (aanhoudende epileptische aanvallen), een snelle opeenvolging van epileptische aanvallen of een aanval die een langere tijdsduur heeft dan tien minuten. Bij deze toestand, die een hoge mortaliteit heeft, is de ademhaling gedurende lange tijd onvoldoende, waardoor een grote kans op hersenbeschadiging en op neurologische restverschijnselen bestaat.

Zorg na de aanval
Tijdens een bewusteloze fase probeert de hulpverlener de patiënt te wekken maar hij forceert dit evenwel niet. Na de aanval legt de hulpverlener de patiënt in een stabiele zijligging zodat speeksel en bloed uit de mondholte loopt zonder de luchtweg te verstoppen. Ook controleert hij de ademhaling van de patiënt. Wanneer de patiënt na een aanval weer aanspreekbaar is, vertelt de hulpverlener rustig wat er gebeurd is.

EHBO: Zeker niet doen

De patiënt verplaatsen of in bedwang houden of de aanval proberen te stoppen, is uit den boze in verband met het risico op breuken of andere complicaties. Ook het hoofd vasthouden tijdens de aanval is niet aangewezen daar dit mogelijk leidt tot een nekletsel. De hulpverlener mag evenmin iets in de mond stoppen tijdens een epilepsieaanval om de tongbeet te stoppen. Dit lukt in de meeste gevallen namelijk niet en daardoor duwt de hulpverlener de tong dan nog verder naar achteren, waardoor de luchtweg geblokkeerd is.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat te doen bij een epilepsie aanval?Wat te doen bij een epilepsie aanval?Epilepsie of ook wel vallende ziektegenoemd, komt in Nederland redelijk vaak voor. Ongeveer 90.000 mensen in Nederland h…
EHBO – bevriezingEHBO, Eerste Hulp Bij Ongelukken, het woord zegt het al. Bij EHBO gaat het er om dat je iemand kunt helpen als hij een o…
Eerste Hulp Bij OngelukkenEerste Hulp Bij OngelukkenEHBO, ofwel Eerste Hulp Bij Ongelukken of Eerst Hulp Bij Ongevallen, is hulp die door niet professionals wordt gegeven.…
EHBO - brandwondenEHBO, Eerste Hulp Bij Ongelukken, het woord zegt het al. Bij EHBO gaat het er om dat je iemand kunt helpen als hij een o…

EHBO bij oppervlakkige kneuzingenEHBO bij oppervlakkige kneuzingenDoor plots uitwendig geweld met een stomp voorwerp zoals een schop, de bumper van een wagen, een hamer enzovoort, ontsta…
EHBO bij onderkoeling: Onderkoelde patiënt langzaam opwarmenEHBO bij onderkoeling: Onderkoelde patiënt langzaam opwarmenDoor een langere blootstelling aan koude, daalt de lichaamstemperatuur van een patiënt. Onderkoeling vindt plaats wannee…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: InspiredImages, Pixabay
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 16 augustus 2016
  • EHBO - Eerste Hulp Bij Ongevallen, Auteur: Paul Broos, Stefaan Nijs, Redactie : P. Broos, Sigrid Nijs, M. Sabbe, Uitgever: Uitgeverij Acco, 9789033457845, mei 2005, vijfde herziene uitgave: 2011, ISBN: 9789033457845, blz. 160-171, geraadpleegd op 16 augustus 2016
  • EHBO Snelgids, Auteur: Elly van der Meijden, Redactie: Dr. A. Nijland, Uitgever: Reality Bites Publishing B.V., ISBN: 9789490783273, eerste druk: maart 2012, blz. 90-91, geraadpleegd op 16 augustus 2016
  • Hygiëne & EHBO, Docente: Ann Eyskens, Departement Handelswetenschappen en Bedrijfskunde, Thomas More Turnhout, 3 Bachelor Office Management, Medical Management Assistant, Academiejaar 2013-2014, digitale cursus dus paginanummer onbekend, geraadpleegd op 16 augustus 2016
  • Medische Gids Voor Noodgevallen, Auteur: Ella Tyler, Uitgever: The Readers Digest, ISBN: 9789064075865, juni 2001, blz. 80, geraadpleegd op 16 augustus 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.