Champignons: Voedingsstoffen en voordelen voor gezondheid
Champignons worden vaak beschouwd als groenten in de voedselwereld. Technisch gezien behoren ze echter tot het schimmelrijk en zijn ze geen planten. Schimmels produceren sporen, vergelijkbaar met pollen of zaden, die zich door de lucht verspreiden. De champignons rijpen vervolgens, meestal levend in aarde of op hout. Champignons variëren sterk in kleur, textuur, vorm en eigenschappen. Sommige zijn eetbaar, terwijl andere dat niet zijn. Ondanks dat ze geen groenten zijn, bieden eetbare champignons, zoals de veel voorkomende witte champignons, tal van belangrijke voedingsstoffen. De mineralen, vitaminen en andere belangrijke stoffen in champignons zijn gekoppeld aan verschillende gezondheidsvoordelen, waaronder een verminderd risico op hartaandoeningen.
Soorten champignons
Diverse eetbare champignons zijn onder andere:
- Cantharellen
- Crimini
- Enoki
- Golden Oyster
- Maitake
- Morels
- Lion’s Mane
- Oyster
- Pioppino
- Porcini
- Shiitake
- Witte knop (meest voorkomende type dat in de supermarkt verkrijgbaar is)
Voedingsstoffen van champignons
Champignons zijn van nature arm aan natrium, vet,
cholesterol en calorieën. Er is een grote verscheidenheid aan champignons beschikbaar, maar de meeste bieden ongeveer dezelfde hoeveelheid voedingsstoffen per portie, ongeacht hun vorm of grootte.
Voedingstabel
Rauw
100 gram rauwe witte champignons bevatten de volgende voedingsstoffen:
- Water: 92,45 gram
- Energie: 22 kcal
- Eiwit: 3,09 gram
- Totaal lipide (vet): 0,34 gram
- Koolhydraten, op verschil: 3,26 gram
- Vezels, totaal voedingspatroon: 1 gram
- Suikers, totaal: 1,98 gram
- Calcium, Ca: 3 milligram
- IJzer, Fe: 0,5 milligram
- Magnesium, Mg: 9 milligram
- Fosfor, P: 86 milligram
- Kalium, K: 318 milligram
- Natrium, Na: 5 milligram
- Zink, Zn: 0,52 milligram
- Vitamine C, totaal ascorbinezuur: 2,1 milligram
- Thiamine: 0,08 milligram
- Riboflavine: 0,4 milligram
- Niacine: 3,61 milligram
- Vitamine B6: 0,1 milligram
- Folaat, DFE: 17 μg
- Vitamine B12: 0,04 μg
- Vitamine A, RAE: 0 μg
- Vitamine A, IU [IE]: 0 IU
- Vitamine E (alfa-tocoferol): 0,01 milligram
- Cholesterol: 0 milligram
- Cafeïne: 0 milligram
Geroerbakt
Nutrition Data heeft een uitgebreide tabel online staan waarin alle voedingsstoffen vermeld worden die zich in 100 gram geroerbakte champignons bevinden.
Vitaminen en mineralen
Bètaglucanen
Bètaglucanen zijn een soort vezels die aanwezig zijn in de celwanden van veel soorten champignons. Bètaglucanen verbeteren de
insulineresistentie en het cholesterolgehalte in het bloed, verlagen het risico op obesitas (
zwaarlijvigheid) en hebben een immuniteitsbevorderende werking.
Choline
Champignons bevatten ook choline, een belangrijke voedingsstof die helpt bij slaap, spierbewegingen, leren en geheugen. Choline helpt bij het handhaven van de structuur van celmembranen, ondersteunt de overdracht van zenuwimpulsen, helpt bij de vetabsorptie en vermindert chronische ontstekingen.
Mineralen
Verschillende mineralen die moeilijk verkrijgbaar zijn in een veganistisch dieet, zoals selenium, kalium, koper,
ijzer en fosfor, zijn aanwezig in champignons.
Folaat (foliumzuur) dat aanwezig is in een soort vitamine B, is nuttig voor zwangere vrouwen /
Bron: PublicDomainPictures, Pixabay
Vitamine B
Champignons zijn rijk aan
vitaminen van het
vitamine B-complex, zoals riboflavine (B2), foliumzuur (B9),
thiamine (B1), pantotheenzuur (B5) en niacine (B3). De B-vitaminen helpen het lichaam energie uit voedsel te halen en zijn belangrijk voor de vorming van rode bloedcellen. Sommige B-vitaminen zijn ook essentieel voor de
hersengezondheid. Zwangere vrouwen wordt aangeraden foliumzuur of folaat te nemen om de gezondheid van de foetus te verbeteren en
neurale buisdefecten, zoals
spina bifida, te voorkomen.
Vitamine D
Champignons zijn de enige veganistische, niet-versterkte voedingsbron van vitamine D. Zuivelproducten zijn normaal gesproken een goede bron van vitamine D, maar voor veganisten bieden champignons een waardevol alternatief.
Voordelen voor gezondheid
Darmen
Champignons zijn darmvriendelijk voedsel. Ze zijn een
prebioticum, wat betekent dat ze de goede bacteriën in de darm voeden en helpen het
microbioom, zoals
Acidophilus en
Bifidobacterium, in balans te brengen.
Diabetes mellitus
Mensen met
diabetes mellitus type 1 die een vezelrijke voeding consumeren, hebben lagere bloedglucosewaarden. Bij mensen met
diabetes mellitus type 2 verbeteren vezels de bloedsuikerspiegel, lipiden en insulineniveaus. Champignons zijn een goede bron van vezels.
Gewicht stabiel houden
Voedingsvezels spelen een belangrijke rol bij gewichtsbeheersing door te fungeren als ‘vulstof’ in het spijsverteringsstelsel. Champignons bevatten twee soorten vezels in hun celwanden, bètaglucanen en chitine, die de verzadiging verhogen en de eetlust verminderen. Hierdoor voelen mensen zich langer vol na het eten van champignons, wat kan helpen bij het verminderen van de totale calorie-inname.
Gezondheid van het hart
Zowel vezels, kalium als vitamine C in champignons dragen bij aan de
hartgezondheid. Kalium en natrium werken samen om de bloeddruk te reguleren. Het consumeren van champignons met een hoog kaliumgehalte en een laag natriumgehalte helpt de bloeddruk te verlagen en vermindert het risico op
hoge bloeddruk en
hart- en vaatziekten. Een dagelijkse inname van drie gram bètaglucanen kan het cholesterolgehalte in het bloed met vijf procent verlagen. Vooral de stengel van Shiitake-champignons is een bijzonder goede bron van bètaglucanen.
Kanker
Antioxidanten
Champignons bevatten veel
antioxidanten, zoals ook gevonden in
wortelen,
tomaten, groene en rode pepers,
pompoenen, sperziebonen en
courgettes. Antioxidanten bestrijden vrije radicalen, schadelijke stoffen die lichaamscellen kunnen beschadigen en mogelijk kanker kunnen veroorzaken.
Selenium
Selenium, dat niet veel voorkomt in groenten en fruit, komt voor in champignons. Selenium heeft ontstekingsremmende en antioxidante eigenschappen die bijdragen aan de preventie van kanker. Het helpt bij de opname van andere belangrijke voedingsstoffen, zoals vitamine E, en kan het risico op borstkanker en prostaatkanker verlagen.
Immuunsysteem
Het hoge gehalte aan selenium in champignons ondersteunt de gezondheid van de darmen en kan bijdragen aan het versterken van het immuunsysteem en de algehele gezondheid. Een gezond immuunsysteem is essentieel voor het voorkomen van infecties en ziekten.
Champignons: Antioxidantbescherming en veroudering
Champignons bevatten een scala aan antioxidanten die kunnen bijdragen aan het vertragen van het verouderingsproces en het beschermen van cellen tegen schade door vrije radicalen. De antioxidanten in champignons helpen het lichaam te beschermen tegen de negatieve effecten van veroudering en kunnen de kans op verschillende chronische ziekten verlagen.
Bescherming tegen oxidatieve stress
Oxidatieve stress ontstaat wanneer er een disbalans is tussen vrije radicalen en antioxidanten in het lichaam. Deze disbalans kan leiden tot veroudering van cellen en het ontstaan van ziekten zoals hartziekten, diabetes en kanker. Champignons bevatten krachtige antioxidanten zoals selenium, vitamine C en polyfenolen die helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen en het verminderen van oxidatieve stress. Door regelmatig champignons te consumeren, kan het lichaam zich beter beschermen tegen cellulaire schade en vroegtijdige veroudering.
Vertraging van cognitieve achteruitgang
De antioxidanten in champignons spelen ook een rol bij het beschermen van de hersenen tegen schade door vrije radicalen. Dit kan bijdragen aan het behoud van cognitieve functies op latere leeftijd en het vertragen van neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer en Parkinson. Antioxidanten helpen bij het verbeteren van de hersenfunctie en het bevorderen van een gezonde hersenstructuur, wat essentieel is voor het voorkomen van mentale achteruitgang.
Champignons: Effecten op de bloedsuikerspiegel
Het consumeren van champignons kan bijdragen aan een betere controle van de bloedsuikerspiegel, wat vooral belangrijk is voor mensen met diabetes of prediabetes. De vezels en andere bioactieve stoffen in champignons hebben gunstige effecten op de regulatie van de bloedsuikerspiegel en de insulinegevoeligheid.
Bevordering van insulinegevoeligheid
Een van de belangrijkste voordelen van champignons voor de bloedsuikerspiegel is hun vermogen om de insulinegevoeligheid te verbeteren. Insulinegevoeligheid is het vermogen van het lichaam om insuline efficiënt te gebruiken om de bloedsuikerspiegel te reguleren. Door champignons op regelmatige basis te consumeren, kan het lichaam beter reageren op insuline, wat helpt bij het voorkomen van insulineresistentie en het bevorderen van een gezonde bloedsuikerspiegel.
Vermijden van bloedsuikerpieken
De vezels in champignons kunnen helpen bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel door de opname van suikers uit het maagdarmkanaal te vertragen. Dit voorkomt snelle stijgingen van de bloedsuikerspiegel na een maaltijd, wat belangrijk is voor het beheren van diabetes. Het toevoegen van champignons aan maaltijden kan helpen om bloedsuikerpieken te verminderen en de algehele bloedsuikerspiegel stabieler te houden.
De lage calorie-inhoud en het hoge vezelgehalte van champignons maken ze een uitstekende keuze voor mensen die hun gewicht willen beheren. Ze ondersteunen niet alleen het gevoel van verzadiging, maar kunnen ook helpen bij het bevorderen van een gezond metabolisme.
Verhoogde verzadiging en verminderde eetlust
Champignons zijn rijk aan voedingsvezels, die een belangrijke rol spelen bij het bevorderen van verzadiging na een maaltijd. Vezels vertragen de spijsvertering en bevorderen een langduriger gevoel van volheid, wat kan helpen om de totale calorie-inname te verminderen. Dit maakt champignons een nuttig ingrediënt in een evenwichtig voedingspatroon voor gewichtsbeheersing.
Verbranding van vetten stimuleren
De bioactieve stoffen in champignons kunnen ook bijdragen aan een verbeterd vetmetabolisme. Door de vetverbranding te stimuleren, kunnen champignons een positieve invloed hebben op het gewichtsverliesproces en het behouden van een gezond lichaamsgewicht. Dit kan vooral nuttig zijn voor mensen die proberen hun gewicht op lange termijn stabiel te houden.
Champignons: Verbeteren van de spijsvertering
De vezels in champignons dragen bij aan een gezonde spijsvertering door het bevorderen van een regelmatige stoelgang en het verbeteren van de darmflora. Dit kan helpen bij het voorkomen van spijsverteringsproblemen zoals constipatie, een opgeblazen gevoel en indigestie.
Ondersteuning van gezonde darmbacteriën
De prebiotische vezels in champignons fungeren als voeding voor de gezonde bacteriën in de darmen. Deze bacteriën zijn belangrijk voor de vertering van voedsel, de opname van voedingsstoffen en het bevorderen van een gezond immuunsysteem. Door de consumptie van champignons te verhogen, kan de balans van darmbacteriën worden verbeterd, wat bijdraagt aan een betere spijsvertering en algehele gezondheid.
Voorkomen van spijsverteringsproblemen
Champignons kunnen helpen bij het verlichten van spijsverteringsproblemen zoals constipatie en een opgeblazen gevoel. De vezels in champignons stimuleren de peristaltiek van de darmen, wat helpt bij het verplaatsen van voedsel en afvalstoffen door het maagdarmkanaal. Dit bevordert een regelmatige stoelgang en vermindert de kans op spijsverteringsproblemen.
Champignons: Het immuunsysteem versterken
De gezondheidsvoordelen van champignons voor het immuunsysteem zijn talrijk. Door hun rijke gehalte aan antioxidanten, vitaminen en mineralen kunnen champignons helpen het immuunsysteem te versterken en de weerstand tegen ziekten te verhogen.
Verhogen van de productie van witte bloedcellen
Champignons bevatten belangrijke stoffen zoals selenium en vitamine D, die de productie van witte bloedcellen kunnen stimuleren. Witte bloedcellen zijn essentieel voor het bestrijden van infecties en het handhaven van een gezond immuunsysteem. Het regelmatig consumeren van champignons kan helpen om de immuunrespons te versterken en het risico op infecties te verminderen.
Antiviral en antibacteriële eigenschappen
Sommige soorten champignons, zoals shiitake en maitake, bevatten verbindingen die antivirale en antibacteriële eigenschappen bezitten. Deze stoffen kunnen helpen bij het bestrijden van virussen en bacteriën in het lichaam, waardoor champignons een nuttige toevoeging zijn voor het versterken van het immuunsysteem en het voorkomen van ziekten.
Champignons: Bevordering van de huidgezondheid
Champignons bevatten verschillende voedingsstoffen die gunstig zijn voor de gezondheid van de huid. Door hun antioxidanten en vitamine D-gehalte kunnen champignons bijdragen aan een gezondere, stralende huid en het voorkomen van huidproblemen zoals acne en vroegtijdige veroudering.
Bescherming tegen huidveroudering
Champignons bevatten antioxidanten zoals selenium en vitamine D, die kunnen helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen en het verminderen van oxidatieve stress. Oxidatieve stress kan leiden tot versnelde huidveroudering, rimpels en een doffe teint. Door champignons regelmatig te consumeren, kan de huid zich beter beschermen tegen de schadelijke effecten van zonlicht en andere omgevingsfactoren, wat bijdraagt aan het behoud van een jeugdig uiterlijk.
Voeding voor een gezonde huidbarrière
Vitamine D in champignons speelt een sleutelrol bij het versterken van de huidbarrière. Een sterke huidbarrière helpt vocht vast te houden en beschermt tegen schadelijke invloeden van buitenaf, zoals vervuiling en schadelijke bacteriën. Dit kan helpen om de huid zacht, gehydrateerd en gezond te houden.
Champignons: Hormonale balans en gezondheid
De bioactieve stoffen in champignons kunnen een rol spelen in het ondersteunen van de hormonale balans, vooral bij vrouwen. De vezels, antioxidanten en bepaalde plantstoffen in champignons kunnen bijdragen aan het behoud van een gezond hormonaal evenwicht, wat invloed heeft op de menstruatiecyclus, vruchtbaarheid en menopauze.
Hormoonbalans bij vrouwen
Champignons bevatten verbindingen die de hormoonspiegels kunnen ondersteunen, zoals de fyto-oestrogenen die in sommige soorten champignons aanwezig zijn. Deze stoffen hebben een mild oestrogeenachtige werking die kan helpen bij het reguleren van hormonale schommelingen, wat belangrijk is voor vrouwen tijdens de menstruatiecyclus en de menopauze.
Verlichting van menopauzale symptomen
Het consumeren van champignons kan helpen bij het verlichten van symptomen die optreden tijdens de menopauze, zoals opvliegers, stemmingswisselingen en slaapproblemen. De fyto-oestrogenen in champignons kunnen een mild effect hebben op het oestrogeenniveau, wat de intensiteit van deze symptomen kan verminderen.
Champignons: Ondersteuning van de levergezondheid
Champignons bevatten stoffen die de leverfunctie ondersteunen en helpen bij het ontgiften van het lichaam. Door hun hoge gehalte aan antioxidanten en andere bioactieve verbindingen kunnen champignons bijdragen aan het behoud van een gezonde lever en het verbeteren van de spijsvertering.
Detoxificatie en ontgifting
De lever speelt een cruciale rol in het ontgiften van het lichaam door schadelijke stoffen te verwerken en uit te scheiden. Champignons bevatten verbindingen zoals glutathion, een krachtige antioxidant die de lever ondersteunt bij het opruimen van gifstoffen. Regelmatige consumptie van champignons kan helpen bij het verbeteren van de detoxificatiefunctie van de lever en het beschermen tegen leverbeschadiging.
Bevordering van een gezonde spijsvertering
Een gezonde lever speelt een belangrijke rol in de spijsvertering, aangezien deze de gal produceert die nodig is voor de vetvertering. Door champignons op te nemen in het voedingspatroon, kan de algehele spijsvertering verbeteren, wat helpt bij het verminderen van problemen zoals een opgeblazen gevoel, indigestie en maagklachten.
Champignons: Geestelijke gezondheid en stemming
Naast hun fysieke gezondheidsvoordelen hebben champignons ook invloed op de geestelijke gezondheid en kunnen ze bijdragen aan een betere stemming en mentale helderheid. Door bepaalde verbindingen in champignons kunnen ze helpen bij het verminderen van stress en angst.
Stressverlagende eigenschappen
Champignons bevatten een reeks bioactieve stoffen die de werking van het zenuwstelsel ondersteunen en helpen bij het verminderen van stress. Bijvoorbeeld, de B-vitaminen in champignons, zoals vitamine B5 en B6, zijn essentieel voor een gezonde zenuwfunctie en het bevorderen van een evenwichtige gemoedstoestand. Deze vitaminen helpen het lichaam te reageren op stressvolle situaties, wat kan helpen bij het verlagen van angst en spanning.
Ondersteuning bij depressie en angst
Sommige champignonsoorten bevatten verbindingen die bekend staan om hun vermogen om de hersenfunctie te verbeteren en een positief effect te hebben op de stemming. Deze stoffen kunnen bijdragen aan het verlichten van symptomen van depressie en angst, door de productie van neurotransmitters zoals serotonine en dopamine te ondersteunen, die cruciaal zijn voor een stabiele gemoedstoestand.
Champignons: Antibacteriële en antivirale eigenschappen
Champignons, met name bepaalde wilde soorten, bevatten krachtige antibacteriële en antivirale stoffen die het immuunsysteem kunnen helpen bij het bestrijden van infecties en het bevorderen van algemene gezondheid.
Natuurlijk antibioticum
Wilde champignons, zoals shiitake en maitake, staan bekend om hun antibacteriële eigenschappen. De stoffen in deze champignons kunnen bacteriën bestrijden en de groei van schadelijke microben voorkomen. Dit maakt champignons een waardevolle aanvulling op het voedingspatroon voor mensen die hun immuunsysteem willen versterken en het risico op infecties willen verlagen.
Virussen en infecties bestrijden
Bepaalde champignonsoorten bevatten verbindingen die antivirale eigenschappen bezitten, waardoor ze het lichaam kunnen helpen beschermen tegen virale infecties. Deze champignons kunnen bijdragen aan het versterken van de weerstand, waardoor het lichaam beter in staat is om virussen zoals verkoudheden en griep te bestrijden.
Champignons: Duurzaamheid en milieuvriendelijkheid
Naast hun gezondheidsvoordelen zijn champignons ook een milieuvriendelijk voedsel. Ze hebben een lage ecologische voetafdruk en zijn een duurzame bron van voedingsstoffen die bijdragen aan de vermindering van de milieu-impact van de voedselproductie.
Lage milieukosten
Champignons worden gekweekt met een relatief lage energiebehoefte en hebben weinig water nodig in vergelijking met andere voedselgewassen. Bovendien kunnen champignons worden gekweekt op organisch afval, zoals houtvezels of gerecycled materiaal, wat bijdraagt aan het verminderen van voedselverspilling en het bevorderen van een circulaire economie.
Duurzaam voedingsmiddel
Door champignons op te nemen in het voedingspatroon, kunnen mensen bijdragen aan duurzamere eetkeuzes die minder belasting voor het milieu met zich meebrengen. Het kiezen voor champignons in plaats van dierlijke producten kan helpen bij het verminderen van de ecologische voetafdruk van de voedselproductie.
Toepassingen in de keuken
Champignons kunnen op verschillende manieren worden bereid en in diverse gerechten worden opgenomen:
Verse champignons
Snijd ze in plakjes
Snijd de champignons in plakjes en gebruik ze in salades, soepen, roerbakgerechten en andere gerechten voor een extra smaak- en textuurelement.
Grill ze
Grillen is een geweldige manier om de umami-smaak van champignons naar voren te brengen. Marineren in een mengsel van olie, knoflook en kruiden kan de smaak verder versterken.
Gekookte champignons
Voeg ze toe aan stoofschotels
Champignons kunnen worden toegevoegd aan stoofschotels, soepen en sauzen voor extra diepte van smaak en voedingswaarde.
Kook ze in een omelet
Champignons kunnen worden toegevoegd aan een omelet of quiche voor een extra smaak en textuur.
Risico's en bijwerkingen
Hoewel champignons over het algemeen veilig zijn om te eten, kunnen sommige mensen allergisch zijn voor champignons of last hebben van bijwerkingen zoals maagklachten of een allergische reactie. Het is belangrijk om champignons goed te koken, vooral de wilde soorten, om eventuele schadelijke stoffen of bacteriën te doden.
Allergische reacties
Sommige mensen kunnen allergisch reageren op champignons, wat kan leiden tot symptomen zoals jeuk, uitslag, ademhalingsproblemen of zwelling.
Maagklachten
Onvoldoende gekookte champignons kunnen maagklachten veroorzaken. Zorg ervoor dat champignons goed worden gewassen en gekookt om het risico op voedselvergiftiging te minimaliseren.
Interacties met medicijnen
Er zijn geen bekende significante interacties tussen champignons en medicijnen. Het is echter altijd verstandig om een arts te raadplegen als je twijfels hebt over voedingsmiddelen en hun interacties met medicijnen.
Bètaglucanen
Bètaglucanen zijn voor de meeste mensen veilig. Omdat bètaglucanen echter de immuunfunctie kunnen stimuleren, vormt dit mogelijk een risico voor mensen met
auto-immuunziekten zoals
reumatoïde artritis (
ontsteking van
gewrichten en organen),
lupus,
astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de
longen) en
multiple sclerose. Meer wetenschappelijk onderzoek hiernaar is wel nodig anno oktober 2020.
Wilde champignons
Wilde boschampignons vormen mogelijk een risico voor mensen die geen onderscheid kunnen maken tussen veilige, eetbare champignons en champignons die gevaarlijk zijn voor consumptie. Het eten van wilde champignons die
giftig zijn voor mensen veroorzaakt diverse symptomen zoals
buikpijn,
maagkrampen,
misselijkheid,
braken en
diarree. In ernstige gevallen ontstaan zelfs
hallucinaties of
leverfalen, maar soms leidt het eten van giftige champignons zelfs tot de dood. Sommige wilde champignons bezitten tevens hoge niveaus van
zware metalen en andere schadelijke chemicaliën. Om deze gevaren te vermijden, is het aanbevolen om champignons te consumeren die onder geschikte omstandigheden gekweekt zijn en verkrijgbaar zijn bij de supermarkt.
Rauw of bereid?
Om te profiteren van alle gezondheidsvoordelen, moeten champignons bereid worden. De celwanden van champignons zijn hard, waardoor het voor het spijsverteringsstelsel taai is om alle voedingsstoffen binnenin te krijgen. Bovendien bevatten champignons vaak chemische stoffen die de vertering en de opname van voedingsstoffen kunnen belemmeren. Voldoende koken breekt de taaie celwanden, inactiveert de spijsverteringselementen en vernietigt veel gifstoffen. Een studie uit 2017 uit Spanje, verschenen in het wetenschappelijk tijdschrift “International Journal of Food Sciences and Nutrition” heeft aangetoond dat de bereiding van champignons het meest gezond is door ze te verwarmen in de magnetron of door ze te grillen. In tegenstelling tot bij frituren of roosteren, verliezen champignons in de magnetron minder voedingsstoffen tijdens het kookproces. Grillen veroorzaakt wat verlies van voedingsstoffen, maar wanneer mensen een beetje olie tijdens het proces toevoegen, komen er wat meer antioxidanten in de champignons terecht.
Lees verder