Aardbeientong: Felrode tong met hobbelige papillen

Een aardbeientong (aardbeitong) is een symptoom waarbij de patiënt een meestal felrode tong heeft met hobbelige papillen, zodat dit het uiterlijk krijgt van een aardbei (of framboos). De felrode tongkleur komt tot stand bij diverse virale en bacteriële infecties, milde tot ernstige aandoeningen alsook bij allergische reacties. Mogelijk gaan ook andere symptomen gepaard bij deze afwijkende tongkleur, zoals een gezwollen tong, tongpijn en problemen met het eten. De behandeling van een aardbeientong hangt af van de onderliggende oorzaak.

• Terminologie: Glossitis versus aardbeientong
• Synoniemen aardbeientong
• Oorzaken van felrode tongkleur
• Allergie
• Mazelen
• Roodvonk
• Tekort aan vitamine B12
• Toxisch shock syndroom
• Ziekte van Kawasaki
• Symptomen: Felrode tong met hobbelige papillen
• Alarmsignalen

Terminologie: Glossitis versus aardbeientong

Glossitis
Glossitis is niet hetzelfde als een aardbeientong. Bij glossitis is sprake van een ontsteking van de tong waarbij de tong een rood, glanzend en gezwollen uiterlijk krijgt. Een gezonde tong heeft kleine hobbels (tongpapillen). Als een patiënt glossitis heeft, zijn deze hobbels niet meer zichtbaar. Bij een tongontsteking ontstaat namelijk een dikke en pijnlijke tong wat gepaard gaat een glad tongoppervlak.

Aardbeientong
Een aardbeientong ziet eruit als een aardbei, met gezwollen smaakpapillen op een tong met roodheid en hobbelige papillen. Net zoals glossitis duidt een aardbeientong op een onderliggend medisch probleem.

Synoniemen aardbeientong

Een aardbeientong is in de medische literatuur te vinden onder andere benamingen zoals:

• aardbeitong
• frambozentong
• strawberry tongue

Oorzaken van felrode tongkleur

Allergie

Eenvoudige allergische reactie
Een aardbeientong is mogelijk te wijten aan een allergische reactie op bepaalde voedingsmiddelen (vooral groenten en fruit) of medicijnen. Allergische reacties veroorzaken ontstekingen waardoor de tong een hobbelig en vergroot uiterlijk krijgt. Ook waterige ogen, jeukende ogen en een huiduitslag zijn kenmerkend bij een allergische reactie. Antihistaminica bestrijden de symptomen van een allergische reactie.

Anafylaxie
Een ernstige acute allergische reactie is gekend als anafylaxie. Symptomen van anafylaxie zijn onder meer:

• ademhalingsproblemen
• een lage bloeddruk (hypotensie)
• een snelle hartslag (tachycardie)
• een zwelling van het gezicht en een zwelling van de keel
• pijn op de borst

Wanneer een anafylactische shock optreedt, is een injectie met epinefrine, een intraveneus glucocorticoïd en een intraveneus antihistaminicum vereist.

Mazelen

De mazelen is een virale infectie die vooral bij kinderen optreedt. De infectieziekte kenmerkt zich door een hoest, een loopneus, koorts, een opvallende huiduitslag met een klassieke rode aardbeientong. Het is een ziekte die vanzelf verdwijnt en daarom is enkel een symptomatische behandeling vereist.

Roodvonk

Roodvonk (scarlatina) is een bacteriële infectie veroorzaakt door streptokokkenbacteriën. Deze ziekte treft vooral kinderen. De tongkleur is aanvankelijk wit om dan drie dagen later rood te kleuren, te zwellen (macroglossie) en bubbeltjes te tonen, hetgeen kenmerkend is voor de aardbeientong. Andere symptomen van roodvonk zijn hoofdpijn, keelpijn, koorts, en een rode en ruwe huiduitslag die het grootste deel van het lichaam bedekt. Antibiotica zijn inzetbaar om roodvonk te behandelen. Mogelijke complicaties van onbehandelde roodvonk zijn onder andere:

• een abces
• een ernstige middenoorontsteking (otitis media)
• een huidinfectie
• een longontsteking
• een nierziekte
• reumatische koorts (complicatie van streptokokkeninfectie waarbij het hart, de gewrichten en het zenuwstelsel mogelijk betrokken zijn)

Tekort aan vitamine B12

Vitamine B12 speelt een sleutelrol in het functioneren van het zenuwstelsel en de hersenen, evenals de vorming van de rode bloedcellen in het lichaam. Door een vitamine B12-tekort ontstaat bloedarmoede (anemie). Symptomen die gepaard gaan met dit vitaminetekort zijn:

• duizeligheid
• een aardbeientong
• een bleke huidskleur (pallor)
• een hoge hartslag (tachycardie)
• evenwichtsproblemen
• geheugenproblemen (cognitief)
• gevoelloosheid
• glossitis (ontsteking van de tong)
• kortademigheid
• tintelingen
• vermoeidheid
• zwakte

Vitaminesupplementen, veranderingen in de voeding of mogelijk een injectie met vitaminen helpen bij het oplossen van eventuele tekorten.

Toxisch shock syndroom

Het toxisch shock syndroom is een zeldzame en ernstige bacteriële infectie die is geassocieerd met het gebruik van tampons maar ook met het gebruik van neusgaas (voor het doen stoppen van een bloedneus). De aandoening is meestal het gevolg van een infectie met de bacterie ‘Staphylococcus aureus’ (stafylokokkenbacteriën), maar ook groep A-streptokokken die roodvonk veroorzaken, zijn mogelijk de oorzaak van de infectie. Door de samenstelling van de tampon (of het neusgaas) is de bacterie in staat om zich te vermenigvuldigen. Vooral door synthetische, sterker absorberende tampons is het voor de bacteriën gemakkelijker om zich te verspreiden. Naast een aardbeientong gaat het toxisch shock syndroom gepaard met volgende tekenen:

• braken
• diarree
• een huiduitslag op de handpalmen en voetzolen die lijkt op zonnebrand (rode, pijnlijke huid door langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht)
• hoge koorts (die zich plots ontwikkelt)
• hoofdpijn
• keelpijn
• misselijkheid
• spierpijn
• verwardheid

Een spoedbehandeling is nodig daar anders het gehele lichaam in shock raakt, wat orgaanschade veroorzaakt en leidt tot de dood. De arts behandelt deze aandoening via antibiotica. Ook krijgt de patiënt intraveneus (via een ader) vocht toegediend. Voorts krijgt de patiënt medicatie om de bloeddruk te stabiliseren.

Ziekte van Kawasaki

De ziekte van Kawasaki (mucocutaan lymfekliersyndroom) is een aandoening waarbij bepaalde slagaders om onbekende redenen ontstoken zijn. Bij de infectieuze kinderziekte speelt een retrovirus wellicht een belangrijke rol. Diverse symptomen op bij de ziekte van Kawasaki waaronder onder andere een oogbindvliesontsteking (met een dikke oogafscheiding), koorts, rood mondslijmvlies (stomatitis), hoge koorts, roodheid van de handen en voeten, een schilferende huid, fissuren van de nagelriemen, gewrichtspijn, diarree, halslymfomen en een felrood gekleurde tong. Aspirine vermindert de slagaderontsteking. Een intraveneuze (via een ader) toediening van een eiwit dat het immuunsysteem ondersteunt, verkleint voorts het risico op schade aan de slagaders. Indien onbehandeld leidt de ziekte tot een coronair arterieel aneurysma en andere hartproblemen. Dit verhoogt het risico op hart- en vaatziekten later in het leven.

Symptomen: Felrode tong met hobbelige papillen

De aardbeientong heeft hobbelige uitsteeksels (papillen) waardoor de tong ook meer hobbelig lijkt dan normaal. Daarnaast is de tong soms gezwollen (macroglossie). De tongkleur is voorts meestal felrood en heeft witte vlekjes (tongvlekken). Verder komt tongpijn ook tot stand. Eetproblemen en tongbijten zijn andere problemen die onbehandeld mogelijk optreden. Afhankelijk van de precieze oorzaak, treden nog andere tekenen op.

Alarmsignalen

Als een patiënt een felrode tong met hobbelige papillen ontwikkelt, is het verstandig om een arts te raadplegen zodat de arts de onderliggende oorzaak kan diagnosticeren. Sommige aandoeningen zin in het beginstadium niet erg, maar andere aandoeningen zijn soms veel ernstiger. Een allergische reactie of het toxisch shock syndroom zijn echter potentieel ernstig en vereisen een snelle medische behandeling.

Lees verder

• Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur
• Tongpijn: Oorzaken van pijnlijke tong (pijn aan tong)
• Rode tong: Oorzaken en symptomen van rode tongkleur
• Tongvlekken: Oorzaken van plekjes of vlekjes op de tong