Vergrote papil op de tong

De tong bestaat uit een ruw oppervlak. Bij ouderen is deze ruwer dan bij jongeren. Het ruwe oppervlak wordt veroorzaakt door de tongpapillen of smaakpapillen. Deze verzorgen de smaaksensatie. Soms zijn een of meerdere papillen vergroot. Ze kunnen rood en gezwollen zijn en een langwerpig uiterlijk krijgen. Ook kan dit pijn veroorzaken. Vaak gaat het om een ontsteking of beschadiging van de smaakpapil, maar soms is een onderliggende ziekte de oorzaak. In dit geval is behandeling soms nodig.

Wat zijn papillen?

Een papil is een verhevenheid. In ons lichaam vinden we verschillende papillen. De meest bekende zijn die op de tong. Maar ook kennen we de lederhuidpapillen en de haarpapillen in de huid. En haarpapil bevindt zich onderin het haarzakje en een lederhuidpapil bevindt zich in de lederhuid en bevat bloedvaatjes en zenuwuiteinden. De verzamelbuisjes in de urinewegen monden uit in de nierpapillen. En zo heeft het lichaam nog veel meer papillen.

De tongpapillen kan je zien als een ruw oppervlak

Het is normaal dat je de tongpapillen kan zien. Dit noemen we ook wel de smaakpapillen. Dit heeft niks te maken met een achterliggende ziekte of aandoening. De smaakpapillen geven de tong hun reliëf. Ze voelen een beetje ruw aan. Overigens is het niet zo dat we ieder papil kunnen zien: we zien meer een ruw oppervlak. De smaakpapillen bevatten smaakknopjes en zijn dus belangrijk bij de waarneming van smaak. We onderscheiden vier smaken. Aan de punt van de tong en de zijkant liggen smaakpapillen die zoet en zout onderscheiden. Aan de achterkant en zijkant op de tong liggen grotere smaakpapillen die voornamelijk zuur waarnemen. Achterop de tong wordt het meest bitter waargenomen. Ook deze papillen zijn wat groter dan de voorste. Overigens nemen alle papillen alle smaken waar, maar zijn bepaalde papillen gevoeliger voor een type smaak. As laatste zijn de smaakpapillen ook gevoelig voor umami.

Wanneer een papil vergroot is

Een vergrote papil kan je duidelijk zien of voelen. Normaal gesproken is de gezonde tong roze van kleur en heeft een niet overdreven ruw oppervlak. Wanneer een smaakpapil vergroot is, kan je deze herkennen door zijn rode kleur en het vergrote uiterlijk. De vergrote papil krijgt een staafvormig uiterlijk.

Overigens moet een vergrote papil niet verward worden met de zijkant en achterkant van de tong, waar de papillen toch al van nature groter zijn. Wanneer de vergrote papillen gelijkmatig verdeeld liggen over de achterkant en zijkant van de tong, gaat het hier niet om een vergrote papil maar om een normaal verschijnsel. Een vergrote papil steekt uit boven de andere papillen!

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken te vinden voor een vergrote papil. Allereerst is het belangrijk om te weten of het om slecht één vergrote papil gaat, of om meerdere. Hieronder de verschillende oorzaken:

• Slecht één papil vergroot: ontstoken papil of beschadiging van de papil.
• Meerdere papillen vergroot: haartong door verstoorde slijtage, aardbeientong (frambozentong) als gevolg van een infectie, beschadiging van de tong.

Symptomen

Een enkele vergrote papil is duidelijk verheven boven de rest en kan rood kleuren. Ook is deze gevoelig: de neiging om er met de tong langs te strijken is vaak aanwezig. Soms wordt er ook telkens per ongeluk op gebeten. Er kan sprake zijn van pijn bij aanraking. Meerdere vergrote papillen geven de tong een rode kleur. De tong ziet er bobbelig en onregelmatig uit. De tong kan pijn doen.

Haartong

Een haartong ontstaat vaak aan de achterzijde van de tong. De papillen raken vergroot en krijgen een witte tot zwarte kleur. Het lijkt wel alsof er haren op de tong zitten. De oorzaak is te vinden in neerslag van bijvoorbeeld tabak, koffie, medicijnen en een verminderde hygiëne van de mond. Er is zelden sprake van pijn. Door de tong mee te gaan poetsen verdwijnt een haartong in de meeste gevallen weer. Soms moet er antibiotica worden voorgeschreven.

Ontstoken papil

Wanneer een papil ontstoken raakt noemen we dit papillitis. Het gaat hier om een gezwollen en rode papil die pijn doet, vooral bij aanraking. De ontsteking verdwijnt vanzelf weer, maar dit kan enige tijd duren wanneer er per ongeluk op de tong wordt gebeten.

Beschadigde papil

Soms raakt de tong verbrand of wordt er op gebeten. De smaakpapillen kunnen dan beschadigd raken. Dit gaat gepaard met pijn en roodheid. De tong is uitstekend in staat om dit te herstellen, al kan dit enige tijd in beslag nemen. Vermijd tot die tijd bijtende producten zoals frisdranken, alcohol, tabak en zuren.

Aardbeientong

Een aardbeientong of frambozentong is geen ziekte op zich maar een symptoom of gevolg van een onderliggende ziekte. Het ontstaat vaak bij een infectie met streptokokken zoals bij roodvonk. Ook ontstekingen van de darmen of het hart veroorzaakt soms een aardbeientong. Wanneer de middelgrote bloedvaten ontstoken zijn spreken we van het syndroom van Kawasaki. Ook dan ontstaat vaak een aardbeientong. De verschijnselen verdwijnen vanzelf weer wanneer de onderliggende ziekte behandeld wordt of genezen is.

Andere bultjes op de tong

Wanneer er andere bultjes op de tong aanwezig zijn kan het gaan om aften, zweertjes, knobbeltjes of bobbeltjes die veroorzaakt worden door bijvoorbeeld syfilis, pellagra (vitaminegebrek), tuberculose of soms tongkanker. Ga met aanhoudende klachten altijd langs de huisarts.