Vergrote baarmoeder: symptomen, oorzaak en behandeling

Een gezwollen, vergrote baarmoeder kan komen door zwangerschap of door een onderliggende aandoening. Een normale baarmoeder is ongeveer zo groot als een gebalde vuist of een peer. De oorzaak van een vergrote baarmoeder als je niet zwanger bent, is vaak een vleesboom. Dit is een goedaardig gezwel van de gespierde wand van de baarmoeder. Een vleesboom geeft vaak geen klachten, maar kan soms gepaard gaan met pijn en langdurige menstruaties en ongewone maandelijkse bloedingen. Een vergrote baarmoeder is meestal geen reden tot ongerustheid. Wel is het daarbij van belang dat de oorzaak ervan is vastgesteld door een echo of CT-scan. Als de arts ontdekt dat de vergrote baarmoeder wordt veroorzaakt door vleesbomen, kan men een afwachtend beleid voorstellen als je er verder geen last van hebt. In dat geval hoef je je geen zorgen te maken. Indien er echter geen aanwijsbare oorzaak voor de vergrote baarmoeder wordt gevonden, dan wordt verder onderzoek uitgevoerd om baarmoederkanker uit te sluiten.

• Symptomen van vergrote baarmoeder
• Oorzaak vergrote baarmoeder
• Vergrote baarmoeder door vleesbomen
• Symptomen vleesbomen
• Behandeling vleesbomen
• Medicijnen
• Mini-shavertechniek
• MR-HIFU
• Vergrote baarmoeder door adenomyose
• Oorzaak
• Symptomen adenomyose
• Behandeling adenomyose
• Opgezette baarmoeder door baarmoederkanker
• Symptomen van een vergrote baarmoeder
• Wanneer de huisarts raadplegen?

Symptomen van vergrote baarmoeder

De symptomen van een vergrote baarmoeder of gezwollen baarmoeder variëren en zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Onder meer de volgende klachten kunnen optreden:

• Bleekheid;
• Bloedarmoede (anemie) als gevolg van overmatige menstruatiebloeding;
• Bloedingen na de menopauze;
• Obstipatie;
• Drukkend gevoel op de baarmoeder en de omliggende structuren;
• Gewichtstoename bij de taille door de groei van de baarmoeder;
• Waterige afscheiding uit de vagina;
• Zwelling en krampen in de benen;
• Zwelling in de onderbuik;
• Krampen of krampende pijn in het bekkengebied;
• Meer plassen of dringend plassen;
• Afwijkingen in de menstruatiecyclus, zoals zware bloedingen en krampen;
• Pijn tijdens de geslachtsgemeenschap;
• Rugpijn;
• Algehele malaise.

Oorzaak vergrote baarmoeder

Van conceptie tot geboorte kan de baarmoeder van een vrouw toenemen in grootte van een peer tot een watermeloen. Na de bevalling krimpt de baarmoeder weer. Zwangerschap is echter niet de enige mogelijke reden voor een vergrote baarmoeder of uterus. Een vergrote baarmoeder kan een symptoom zijn van allerlei onderliggende medische aandoeningen. Sommige van deze aandoeningen vereisen behandeling. Twee van de meest voorkomende oorzaken van een vergrote baarmoeder zijn vleesbomen en adenomyose (endometriose in glad spierweefsel).

Vergrote baarmoeder door vleesbomen

Vleesbomen komen vaak voor. Een vleesboom is een goedaardig gezwel van de gespierde wand van de baarmoeder. Vleesbomen komen vaak voor tijdens de vruchtbare jaren van de vrouw. Maar liefst 8 op de 10 vrouwen op de leeftijd van 50 jaar, heeft vleesbomen. Ze worden vooral gezien bij vrouwen boven de 30 jaar. Zwaarlijvige vrouwen hebben een groter risico op het ontwikkelen van vleesbomen. De oorzaak van vleesbomen is onbekend, maar de tumoren lijken onder invloed van oestrogeen te groeien. Hormonale en genetische factoren dragen bij aan de groei ervan. Na de menopauze krimpen ze vaak.

Symptomen vleesbomen

Terwijl sommige fibromen erg klein zijn, kunnen sommige wel zo groot worden als een voetbal - alhoewel dat niet zo vaak gebeurt. Een vrouw kan een enkele vleesboom of meerdere vleesbomen hebben. Naast een vergrote baarmoeder kunnen symptomen van een vleesboom bestaan uit onder meer:

• Gevoel van volheid of druk in de onderbuik;
• Zware, pijnlijke en/of langdurige menstruaties, soms met bloedstolsels;
• Tussentijds bloedverlies;
• Obstipatie;
• Frequent urineren;
• Pijn tijdens het vrijen;
• Complicaties tijdens zwangerschap of bevalling.

Behandeling vleesbomen

Medicijnen

Bij klachten kan de behandeling bestaan uit medicijnen met en zonder hormonen. De anticonceptiepil vermindert bijvoorbeeld de zware menstruatie en NSAID's kunnen de pijn verlichten.

Mini-shavertechniek

Bij ernstiger klachten kan de mini-shavertechniek uitkomst bieden. Vaak wordt hierbij gebruikgemaakt van Truclear System: een combinatie van een scheerapparaatje en een stofzuigertje dat de afwijkingen in de baarmoederholte afscheert en wegzuigt. De behandeling is pijnloos.

MR-HIFU

Bij de MR-HIFU, wat staat voor MRI-gestuurde High Intensity Focused Ultrasound, hoeft niet gesneden te worden en volstaat normaal gesproken één behandeling. Bij deze behandelvorm wordt gebruikgemaakt van geluidsgolven die gebundeld worden en waarmee de vleesboom wordt verhit. Hierdoor sterven de cellen waaruit een vleesboom bestaat af en krimpt de vleesboom. Deze geeft daardoor minder klachten.

Vergrote baarmoeder door adenomyose

Adenomyose is een goedaardige aandoening waarbij er een diffuse verdikking van de baarmoeder optreedt. Het is vergelijkbaar met endometriose. Bij adenomyose bevindt zich het baarmoederslijmvlies te diep in de spierlaag van de baarmoeder, waardoor het een soort spons wordt van menstruerend slijmvlies.

Oorzaak

Hoewel de oorzaak van adenomyose anno 2024 onbekend is, wordt de aandoening vooral gezien bij vrouwen ouder dan 30 jaar die kinderen hebben gehad. Het komt vaker voor bij vrouwen die een baarmoederoperatie hebben gehad, waaronder een keizersnede.

Symptomen adenomyose

Naast een vergrote baarmoeder, bestaan de symptomen van adenomyose uit:

• Langdurige of zware bloedingen;
• Pijnlijke menstruatie, die voortdurend erger wordt;
• Pijn tijdens het vrijen.

Behandeling adenomyose

De meeste vrouwen krijgen last van adenomyose aan het einde van hun vruchtbaarheid. De meeste vrouwen met adenomyose hebben geen behandeling nodig, maar soms is medicatie nodig om de pijn te verlichten. De anticonceptiepil en een spiraaltje die progesteron bevat kan helpen om het zware bloeden te verminderen. Bij vrouwen met ernstige symptomen is een baarmoederverwijdering of hysterectomie nodig om de symptomen te verlichten.

Opgezette baarmoeder door baarmoederkanker

In sommige gevallen kan een vergrote baarmoeder wijzen op baarmoederkanker of baarmoederhalskanker (kanker in het onderste gedeelte van de baarmoeder, waar deze samenkomt met de vagina). Behandeling is afhankelijk van de locatie, de omvang van de kanker, en andere factoren.

Symptomen van een vergrote baarmoeder

Een vergrote baarmoeder hoe je niet per se bij jezelf op te merken. Je arts kan dit ontdekken tijdens een lichamelijk onderzoek of beeldvormende diagnostiek. Veel omstandigheden die een vergrote baarmoeder veroorzaken zijn goedaardig en vereisen geen behandeling, tenzij de symptomen ernstig zijn.

Wanneer de huisarts raadplegen?

Als je problemen ervaart zoals onregelmatig bloedverlies; pijnlijke, zware periodes; pijn tijdens het vrijen; of gevoelens van volheid of druk in de onderbuik, maak dan een afspraak met de huisarts. Deze kan helpen bij het bepalen van de oorzaak van de klachten en de beste behandeling.

Lees verder

• Vleesbomen verwijderen met de MR-HIFU: voor wie (niet)?
• Vleesboom (myoom): symptomen, oorzaak en behandeling
• Baarmoederverzakking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Baarmoederontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Baarmoederpoliep: symptomen, oorzaak en behandeling