Baarmoederontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling

Baarmoederontsteking, ook wel endometritis genoemd, is een ontsteking van het baarmoederslijmvlies en kan worden veroorzaakt door een infectie. Het kan bij vrouwen de volgende symptomen en klachten veroorzaken: lichte koorts; hoofdpijn; algehele malaise en gevoel van zwakte; verlies van eetlust; pijn in de rug (onderrug) en het onderste deel van de buik (onderbuik) en het bekken; pijn bij plassen en pijn tijdens de geslachtsgemeenschap; abnormale vaginale afscheiding of vaginale bloedingen; onregelmatige menstruaties; jeuk in de vagina. Een ontsteking van de baarmoeder kan adequaat behandeld worden met antibiotica. Pijnstilling is ook mogelijk.

• De baarmoeder
• Het vrouwelijke orgaan voor de voortplanting
• Belangrijkste functie baarmoeder
• De baarmoeder is kwetsbaar
• Meest kwetsbare orgaan
• Acuut of chronisch
• Mogelijke oorzaken baarmoederontsteking
• De klachten en symptomen van baarmoederontsteking
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling baarmoederontsteking
• Antibiotica
• Ontstekingsremmers en pijnstillers
• Behandeling van onderliggende oorzaken
• Hospitalisatie
• Preventieve maatregelen
• Preventie

De baarmoeder

Het vrouwelijke orgaan voor de voortplanting

De baarmoeder, ook wel uterus genoemd, is het inwendige, vrouwelijke geslachtsorgaan. Het is een peervormige spier, een hol en dikwandig orgaan met een stevige elastische spierwand, die meerekt met de groei van het kind. Tijdens de geboorte trekt deze spier zich samen met steeds korter wordende tussenpozen, waardoor de baby de vagina uitgeperst wordt. De baarmoeder ligt tussen blaas en rectum, diep in het kleine bekken.

De uterus heeft een lengte van 8-10 cm, is 5 cm breed en ongeveer 2,5 c. dik. Het bovenste deel is het corpus uteri en het onderste gedeelte de cervix uteri (dat is de baarmoederhals). De baarmoederholte wordt cavum uteri genoemd.

Belangrijkste functie baarmoeder

De belangrijkste functie van de baarmoeder is dat een bevrucht eitje zich innestelt en kan uitgroeien tot een kind. De binnenkant van de baarmoeder is met een slijmlaagje bedekt, die gedurende de cyclus een beetje dikker wordt met het oog op de innesteling van een bevrucht eitje. Een niet bevrucht eitje sterft af. Tijdens de menstruatie verlaat het eitje, samen met het overtollige slijm, het lichaam.

De baarmoeder is kwetsbaar

Meest kwetsbare orgaan

De baarmoeder is het meest kwetsbare orgaan van de vrouw. Het kan leiden tot stoornissen van allerlei aard, zoals baarmoederbloedingen (uterusbloedingen), baarmoederkanker (uteruscarcinoom), baarmoederhalskanker (cervixcarcinoom), baarmoederslijmvlieskanker (endometrium-carcinoom), endometriose, poliepen (goedaardige slijmvliesgezwellen op een steeltje) en vleesbomen (myomen, meestal goedaardig baarmoedergezwel).

Acuut of chronisch

Een ontsteking van dit orgaan is een veelvoorkomend verschijnsel bij vrouwen. Het kan acuut of chronisch zijn. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen endometritis, infectie van het endometrium, de binnenwand van de baarmoeder en metritis, een ontsteking aan de spierlagen van de baarmoeder.

Mogelijke oorzaken baarmoederontsteking

Een veelvoorkomende oorzaak van een ontsteking van de baarmoeder(hals) is een infectie die via seksueel contact is overgedragen, bijvoorbeeld chlamydia of gonorroe. Een baarmoederontsteking kan ook ontstaan door uitbreiding van een ontsteking elders in het lichaam. Voorts kan na een bevalling soms een deel van de moederkoek of de vliezen in de baarmoeder achterblijven en deze weefselresten kunnen voor een ontsteking zorgen. Tot slot kan een spiraaltje, zoals Mirena, aanleiding geven tot een steriele baarmoederontsteking.

De klachten en symptomen van baarmoederontsteking

Acute endometritis kan bij vrouwen de volgende symptomen en klachten veroorzaken:

• lichte koorts;
• hoofdpijn;
• algehele malaise;
• verlies van eetlust;
• pijn in de rug (onderrug) en pijn in het onderste deel van de buik (zeer gevoelige onderbuik) en het bekken (bekkenpijn);
• pijn bij plassen en pijn tijdens de geslachtsgemeenschap;
• abnormale vaginale afscheiding of vaginale bloedingen;
• onregelmatige menstruaties;
• jeuk in de vagina.

Bij chronische endometritis zijn de verschijnselen dezelfde, maar niet zo ernstig als in de acute vorm.

Onderzoek en diagnose

De diagnose wordt gesteld op basis van de anamnese van patiënt, diens beschrijving van de klachten en de ziekteverschijnselen. Daarnaast wordt een lichamelijk onderzoek verricht en aanvullend onderzoek, zoals microscopisch onderzoek van vaginale afscheiding of van het weefsel van de baarmoederhals.

Behandeling baarmoederontsteking

De behandeling van een baarmoederontsteking bestaat primair uit het voorschrijven van antibiotica en pijnstillers. Mogelijke complicaties van een baarmoederontsteking zijn onvruchtbaarheid of verdere verspreiding van de ontsteking. Na behandeling is een recidief niet uitgesloten.

Hier volgt een overzicht van de behandelingsopties:

Antibiotica

• Breed-spectrum antibiotica: In de meeste gevallen wordt baarmoederontsteking behandeld met een kuur van antibiotica die bacteriën bestrijdt. Vaak worden breed-spectrum antibiotica voorgeschreven die een breed scala aan bacteriën kunnen doden.
• Intravenieuze antibiotica: Bij ernstige gevallen, zoals endometritis die zich na de bevalling voordoet, kan intraveneuze antibiotica in het ziekenhuis worden toegediend.

Ontstekingsremmers en pijnstillers

• NSAID's: Ontstekingsremmende medicijnen zoals ibuprofen of naproxen kunnen worden voorgeschreven om pijn, ontsteking en koorts te verlichten.
• Paracetamol: Als alternatief voor NSAID’s kan paracetamol worden gebruikt om pijn en koorts te verlichten.

Behandeling van onderliggende oorzaken

• Verwijderen van weefsel: Indien de baarmoederontsteking wordt veroorzaakt door restanten van de placenta of een miskraam, kan het noodzakelijk zijn om de baarmoeder schoon te maken via een procedure genaamd curettage ('dilatatie en curettage', afgekort als D&C).
• Behandeling van geslachtsziekten: Als de ontsteking wordt veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening (SOA), zoals chlamydia of gonorroe, is een gerichte behandeling met specifieke antibiotica nodig.

Hospitalisatie

• Ernstige infecties: Bij ernstige of gecompliceerde gevallen, zoals bij een ontsteking die zich uitbreidt naar andere bekkenorganen of bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, kan ziekenhuisopname nodig zijn voor intensieve behandeling en monitoring.
• Intravenueuze vloeistoffen: In het ziekenhuis kunnen intraveneuze vloeistoffen worden toegediend om uitdroging te voorkomen en de genezing te ondersteunen.

Preventieve maatregelen

• Vaccinatie en preventie van SOA's: Het voorkomen van seksueel overdraagbare aandoeningen kan de kans op baarmoederontsteking aanzienlijk verminderen. Veilig vrijen en regelmatige medische controles zijn belangrijk.
• Antibiotica na bevalling of operatie: In sommige gevallen worden preventief antibiotica gegeven na een bevalling, abortus of een gynaecologische ingreep om infectie te voorkomen.

Preventie

Aangezien onbehandelde soa's (seksueel overdraagbare aandoeningen) vaak de oorzaak zijn van endometritis of baarmoederontsteking, is de beste preventie het voorkomen dat je een soa oploopt. De beste manier om een soa te voorkomen is door seksuele onthouding of door alleen seks te hebben binnen een wederzijds monogame en duurzame relatie (met iemand die geen soa heeft). In andere gevallen dien je een condoom te gebruiken tijdens de seks.

Lees verder

• Baarmoederhalskanker: symptomen, oorzaak en behandeling
• Baarmoederkanker: symptomen, oorzaak en behandeling
• Baarmoederverzakking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Vleesboom (myoom): symptomen, oorzaak en behandeling
• Baarmoederontsteking: na de bevalling of door een spiraaltje