Vleesbomen verwijderen met de MR-HIFU: voor wie (niet)?

Vleesbomen verwijderen met een volledig non-invasieve behandelmethode: MR-HIFU, oftewel MRI-geleide High Intensity Focused Ultrasound. Deze behandeling maakt gebruik van geluidsgolven, waarbij de vleesboom wordt verhit. Hierdoor sterven de cellen waaruit een vleesboom bestaat af. Het gevolg is dat de vleesboom krimpt en dat deze minder klachten geeft. Deze behandeling wordt sinds 2004 uitgevoerd in Amerika. Het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) is vooralsnog het enige ziekenhuis in Nederland dat deze behandeling aanbiedt.

• MR-HIFU is in opmars
• Non-invasieve behandelmethode
• Vleesbomen verwijderen
• Wat zijn vleesbomen en welke klachten geven ze?
• Goedaardige gezwel
• Vleesbomen symptomen
• Vleesbomen verwijderen met MR-HIFU
• Radioloog
• MRI scanner
• Poliklinisch
• Voor wie is de behandeling (niet) bedoeld?
• Contra-indicaties
• Welke vleesbomen zijn behandelbaar?

MR-HIFU is in opmars

Non-invasieve behandelmethode

MR-HIFU staat voor MRI-geleide High Intensity Focused Ultrasound. Dit is een non-invasieve behandelmethode waarbij gebruikgemaakt wordt van ultrageluid. In het UMC Utrecht wordt deze relatief nieuwe methode volop toegepast bij patiënten met pijn door botmetastasen (uitzaaiingen van kanker in de botten). Ook hebben het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht en Koninklijke Philips Electronics N.V. een klinisch onderzoek opgezet ter evaluatie van een nieuwe behandeling van borstkanker op basis van MR-HIFU. MR-HIFU is volledig non-invasief, dat wil zeggen dat men het lichaam niet hoeft binnen te dringen. Een dergelijke behandeling laat dus ook geen littekens na en er treden minder complicaties op ten opzichte van een open chirurgische behandeling. Ook verloopt het herstel voorspoediger.

Vleesbomen verwijderen

Middels deze techniek kunnen ook uterusmyomen (vleesbomen in de baarmoeder) behandeld worden. Dit vindt poliklinisch plaats en de meeste patiënten kunnen na één of twee dagen hun normale bezigheden hervatten.

Wat zijn vleesbomen en welke klachten geven ze?

Goedaardige gezwel

Vleesbomen zijn goedaardige zwellingen die zich ontwikkelen in de spierwand van de baarmoeder. Een vleesboom geeft veelal geen klachten, maar soms kan de grootte of de locatie van de zwelling pijn en hevige bloedingen veroorzaken. Na de overgang of menopauze verbeteren deze klachten aanzienlijk. Dit komt doordat de hoeveelheid vrouwelijk hormoon (oestrogeen) daalt. Vleesbomen variëren in aantal en grootte en kunnen in verschillende delen van de baarmoeder voorkomen.

Vleesbomen symptomen

Een vleesboom kán klachten geven. Dat is afhankelijk van de ligging, de grootte en het aantal vleesbomen. Je kunt bijvoorbeeld last hebben van zware, langdurige (soms pijnlijk) menstruatie en ongewone maandelijkse bloedingen, al of niet met grote stolsels. Dit bloedverlies leidt vaak tot bloedarmoede en moeheid. Je kunt ook last krijgen van bekkenpijn, druk in het bekken of een zwaar gevoel. Rugpijn of pijn in de benen, kunnen ook voorkomen. Andere klachten zijn pijn gedurende seksuele gemeenschap, druk op de blaas, waardoor je het gevoel hebt steeds te moeten plassen of stuwing van de nieren, wat leidt tot pijn hoog in de lenden. Een vergrote buik en druk op de ingewanden, obstipatie (verstopping) en opgeblazen gevoel, zijn ook mogelijk.

Vleesbomen verwijderen met MR-HIFU

Radioloog

MRI geleide High Intensity Focused Ultrasound (MR-HIFU) is een behandelmethode voor vleesbomen van de baarmoeder, welke sinds 2004 in de Verenigde Staten wordt uitgevoerd. Sinds 2008 worden deze behandelingen in het UMC Utrecht uitgevoerd. Er zijn anno 2024 reeds een aantal andere ziekenhuizen waar deze behandeling wordt aangeboden. De behandeling wordt uitgevoerd door een radioloog, een arts die is gespecialiseerd in de medische beeldvorming van patiënten.

MRI scanner

Tijdens de procedure lig je op je buik in een MRI scanner, zoals op de afbeelding is te zien. In de MRI tafel is een focused ultrasound transducer ingebouwd, waar geluidsgolven uitkomen. Door deze geluidsgolven te bundelen wordt de vleesboom verhit. Dit is vergelijkbaar met het bundelen van zonnestralen met een vergrootglas om zo een vuurtje te maken. De vleesboom kan op deze manier van buitenaf behandeld worden, zonder in het lichaam te snijden wat littekens achterlaat. De behandeling zorgt ervoor dat de vleesboom krimpt en de klachten afnemen.

Poliklinisch

De behandeling is weinig ingrijpend voor de patiënt en wordt poliklinisch verricht; een ziekenhuisopname is dus niet nodig. Normaal gesproken kun je een aantal uren na de behandeling weer naar huis. De behandeling is bewezen succesvol.¹

Voor wie is de behandeling (niet) bedoeld?

Contra-indicaties

Niet alle vrouwen en niet alle vleesbomen zijn geschikt voor behandeling met MR-HIFU. Grofweg 25% van de vrouwen is geschikt. De volgende vrouwen komen niet in aanmerking voor MR-HIFU:

• vrouwen die in de overgang zijn;
• vrouwen die niet in een MRI-scan kunnen, bijvoorbeeld vanwege:
• metaal in het lichaam;
• een pacemaker;
• allergie voor contrastmiddel;
• ernstige claustrofobie.
• Vrouwen die zwanger zijn;
• Vrouwen met grote littekens op de onderbuik;
• Vrouwen die eerder een embolisatiebehandeling hebben ondergaan;
• Vrouwen met overgewicht (op de buik).

Welke vleesbomen zijn behandelbaar?

Vaak wordt er gestreefd naar behandeling van grotere vleesbomen, maximaal 2. Kleinere vleesbomen blijven dan onbehandeld. Dat is op zich geen probleem. Voorts moet de te behandelen vleesboom goed toegankelijk zijn voor de behandeling. De vleesboom moet direct achter de buikwand liggen.

Noot:

1. Jolesz et al. MR Imaging–Controlled Focused Ultrasound Ablation: A Noninvasive Image-Guided Surgery. Magn Reson Imaging Clin N Am. 2005 Aug;13(3):545-60. / Taran et al. Magnetic resonance-guided focused ultrasound (MRgFUS) compared with abdominal hysterectomy for treatment of uterine leiomyomas. Ultrasound Obstet Gynecol 2009; 34: 527-578.

Lees verder

• Vleesboom (myoom): symptomen, oorzaak en behandeling
• Baarmoederpoliep: symptomen, oorzaak en behandeling
• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw