Tongvlekken: Oorzaken van plekjes of vlekjes op de tong

Vlekken op de tong komen vaak voor en zijn meestal het gevolg van onschuldige of tijdelijk verstoorde aandoeningen. In sommige gevallen kunnen tongvlekjes echter wijzen op een ernstiger medisch probleem dat snelle behandeling vereist, zoals een infectie. De vlekken kunnen variëren in kleur en locatie op de tong, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Een goede mondhygiëne en een gezonde levensstijl zijn de beste preventieve maatregelen om tongvlekken te voorkomen.

• Aardbeientong
• Allergische reactie
• Bloedblaar
• Brandende tong-syndroom
• Eruptieve linguale papillitis en gevlekte tong
• Hand-, voet- en mondziekte
• Hyperpigmentatie
• Landkaarttong en tongvlekken
• Medicijnen en vlekjes op de tong
• Mondspruw en tongvlekjes
• Orale Lichen planus en gevlekt tonggebied
• Wanneer een arts eaadplegen?

Aardbeientong

Een veelvoorkomende oorzaak van rode vlekjes en stipjes op de tong is een aardbeientong. Bij deze aandoening verandert de kleur van de tong van roze naar een felrode aardbeikleur, waarbij grote rode papillen op het tongoppervlak zichtbaar zijn. Mogelijke oorzaken van aardbeientong omvatten een vitamine B12-tekort, een tekort aan het vitamine B-complex, een goedaardige migrerende ontsteking of roodvonk.

Allergische reactie

Sommige mensen kunnen allergisch reageren op huidschilfers van huisdieren (bijvoorbeeld van honden), voedsel, medicijnen, enzovoort. Deze allergische reacties kunnen zich uiten in symptomen zoals een gezwollen tong, rode stipjes op de tong, een gezwollen lip, een gezwollen gezicht, zwelling van de keel, piepende ademhaling, ademhalingsproblemen, een verstopte neus, duizeligheid, of netelroos.

Bloedblaar

Een zwarte vlek op de tong kan veroorzaakt worden door een verwonding die een bloedblaasje heeft gevormd. Tongbijten leidt vaak tot een rode of zwarte vlek op de zijkant van de tong of de tongpunt. Bloedblaren zijn meestal ongevaarlijk en verdwijnen vanzelf naarmate de wond geneest. Stress kan bijdragen aan chronisch tongbijten en wangbijten. Tandschade of een slecht passend kunstgebit kan ook leiden tot onbedoeld bijten op de tong, wat resulteert in de vorming van een bloedblaar.

Brandende tong-syndroom

Het brandende tong-syndroom (glossopyrose) kan ontstaan door een vitamine B12-tekort, een schimmelinfectie in de mond, irritatie door een kunstgebit, of door de menopauze. Dit syndroom veroorzaakt symptomen zoals een gezwollen tong, een gevlekte tong, een branderigheid in de tong, een droge mond, en/of een metaalachtige smaak in de mond.

Eruptieve linguale papillitis en gevlekte tong

Bij eruptieve linguale papillitis ontstaan naast vlekken ook puisten op de tong. Deze aandoening, die vooral kinderen treft, veroorzaakt een infectie van de fungiforme papillen op de tong. Soms gaat deze tongafwijking gepaard met andere mondproblemen, zoals hoekige cheilitis (irritatie aan de mondhoeken) en gezwollen lymfeklieren in de nek en onder de bovenkaak. Eruptieve linguale papillitis verdwijnt meestal spontaan binnen twee weken.

Hand-, voet- en mondziekte

De hand-, voet- en mondziekte komt voor bij kinderen onder de vijf jaar. De aandoening kenmerkt zich door plekjes op de tong, het tandvlees of in de wangen, die kunnen uitgroeien tot pijnlijke zweren of blaren. Andere symptomen zijn een rode huiduitslag op de voetzolen, de billen, de handpalmen, en koorts.

Hyperpigmentatie

Zwarte vlekken op de tong kunnen wijzen op hyperpigmentatie (). Dit is een onschadelijke afwijking waarbij teveel pigment op de tong aanwezig is. De pigmentvlekken kunnen ontstaan door veroudering, een verminderde hormoonproductie door de [ARTIKEL=195582]bijnieren, of door het gebruik van bepaalde medicijnen. Personen met een hoger aantal melanocyten kunnen ook gevoeliger zijn voor hyperpigmentatie op de tong.

Landkaarttong en tongvlekken

Een landkaarttong (goedaardige migratoire glossitis) is een aandoening waarbij overal op de tong soms rode ‘eilanden’ (vlekjes) ontstaan die zich vaak verplaatsen. Dit fenomeen is het gevolg van ontbrekende papillen op de tong. Patiënten met landkaarttong zijn vaak gevoeliger voor zout, specerijen en ander voedsel. Deze goedaardige ontstekingsziekte komt vaker voor bij mensen met een familiegeschiedenis van de aandoening. Meestal is geen medische behandeling nodig, aangezien de klachten binnen enkele dagen, weken, maanden, of zelfs jaren vanzelf verdwijnen.

Medicijnen en vlekjes op de tong

Het gebruik van sommige medicijnen kan bij bepaalde patiënten gepaard gaan met een gevlekte tong. Dit geldt vooral voor medicijnen zoals amiodaron, antimalaria (chloroquine, kinidine), cyclofosfamide, oestrogeen, antischimmelmiddelen (zoals ketoconazol), en zidovudine.

Mondspruw en tongvlekjes

Orale candidiasis (mondspruw) wordt veroorzaakt door de schimmel Candida albicans die zich ophoopt en groeit op de bekleding van de tong en mond. Bij mondspruw ontstaan romige witte vlekken op de tong, die zich kunnen verspreiden naar andere mondgebieden zoals het tandvlees, de amandelen, de achterkant van de keel, de lippen, en het gehemelte. De tongletsels kunnen soms op ‘kwark’ lijken. Bij sommige patiënten met orale candidiasis ontstaan ook rode vlekken op de tong of keelbekleding. De aandoening treft vaak mensen met een zwak immuunsysteem (HIV / AIDS, kanker, baby’s, ouderen, enzovoort). Mondspruw kan ook door moeders aan hun kinderen worden doorgegeven via borstvoeding. De aandoening komt ook vaak voor bij patiënten die bepaalde medicijnen gebruiken.

Orale Lichen planus en gevlekt tonggebied

Orale lichen planus is een zeldzame auto-immuunziekte die een chronische ontsteking van de tong veroorzaakt. Hierbij verschijnen witte letsels, rode vlekken of zweren op de tong of andere mondgebieden. De tongvlekken worden vaak omringd door een paarse of grijze rand. Het is onduidelijk wat de onderliggende oorzaak van orale lichen planus is, maar de aandoening wordt vaak opgemerkt door tandartsen tijdens reguliere controles.

Wanneer een arts eaadplegen?

bij aanhoudende of pijnlijke tongvlekken, of als de vlekken gepaard gaan met andere symptomen zoals koorts, zwelling, of moeite met slikken, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een grondige evaluatie en behandeling.

[H]Diagnose en onderzoeken bij tongvlekken[/B]
Het stellen van een diagnose voor tongvlekken begint meestal met een gedetailleerde medische voorgeschiedenis en een grondig klinisch onderzoek. De arts zal vragen naar de duur, aard en locatie van de tongvlekken, evenals naar eventuele bijkomende symptomen zoals pijn, jeuk of veranderingen in de mondgezondheid.

Een arts kan de volgende onderzoeken aanbevelen:

• Mondonderzoek: Tijdens een mondonderzoek onderzoekt de arts visueel de tong en andere mondstructuren om afwijkingen te identificeren. Dit kan inhouden dat de arts met een mondspatel de tong opzij houdt en de mondholte inspecteert.
• Labonderzoeken: Indien nodig kan de arts bloedonderzoek laten uitvoeren om te zoeken naar tekorten aan vitamines, mineralen, of aanwijzingen voor infecties of auto-immuunziekten.
• Kweken: Bij vermoeden van een infectie, zoals orale candidiasis, kan een uitstrijkje van de tong worden genomen om te testen op de aanwezigheid van schimmels of bacteriën.
• Biopsie: In zeldzame gevallen kan een biopsie worden aanbevolen, waarbij een klein stukje van de tong wordt verwijderd en onderzocht op afwijkingen of kanker.
• Endoscopie: Als de oorzaak van de tongvlekken niet duidelijk is, kan een endoscopie worden uitgevoerd om het binnenste van de mond en de keel verder te onderzoeken.

[H]Behandeling van vlekken op de tong[/B]
De behandeling van tongvlekken is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Hier zijn enkele algemene benaderingen voor verschillende oorzaken:

• Vitamine- en voedingssupplementen: Als de tongvlekken het gevolg zijn van een tekort aan vitamines of mineralen, zoals vitamine B12, kan de arts supplementen of veranderingen in het dieet aanbevelen.
• Antischimmel- of antibioticatherapie: Voor schimmelinfecties zoals mondspruw kunnen antischimmelmiddelen worden voorgeschreven. Bij bacteriële infecties kunnen antibiotica nodig zijn.
• Medicatie: Als de tongvlekken worden veroorzaakt door een allergische reactie of bijwerkingen van medicijnen, kan de arts een ander medicijn voorschrijven of antihistaminica aanbevelen.
• Topische behandelingen: Bij ontstekings- of irritatieproblemen kunnen corticosteroïde crèmes of mondspoelingen helpen om de symptomen te verlichten.
• Levensstijlaanpassingen: Voor aandoeningen zoals brandende tong-syndroom kunnen aanpassingen in dieet en mondhygiëne, evenals vermijden van irriterende stoffen, nuttig zijn.
• Prognose van tongvlekken
• De prognose van tongvlekken hangt af van de oorzaak en de behandeling:
• Goedaardige aandoeningen: Bij veel voorkomende, goedaardige aandoeningen zoals landkaarttong of kleine bloedblaren zijn de vooruitzichten doorgaans uitstekend. Deze vlekken verdwijnen vaak vanzelf zonder verdere behandeling.
• Infecties: Infectie-gerelateerde tongvlekken zoals mondspruw reageren meestal goed op behandeling met medicatie, en de prognose is vaak gunstig als de behandeling tijdig wordt gestart.
• Chronische aandoeningen: Voor chronische aandoeningen zoals orale lichen planus kan de aandoening langdurig zijn, maar de symptomen kunnen meestal worden beheerd met medicatie en veranderingen in levensstijl.
• Ernstige ziekten: Bij ernstige aandoeningen zoals kanker kan de prognose variëren afhankelijk van de mate van voortgang en de effectiviteit van de behandeling.
• [H]Complicaties bij tongvlekjes[/B]
• Hoewel de meeste tongvlekken onschuldig zijn, kunnen er complicaties optreden, vooral als de onderliggende oorzaak niet wordt behandeld:
• Pijn en ongemak: Vlekken op de tong kunnen leiden tot pijn of ongemak, vooral bij het eten, drinken, of spreken.
• Slikproblemen: In sommige gevallen kunnen tongvlekken of zweren slikproblemen veroorzaken, vooral als ze zich uitbreiden of ernstig zijn.
• Infecties: Open zweren of beschadigde gebieden op de tong kunnen vatbaar zijn voor secundaire infecties.
• Uitbreiding van aandoeningen: Sommige aandoeningen die tongvlekken veroorzaken, zoals auto-immuunziekten of kanker, kunnen zich uitbreiden naar andere delen van de mond of het lichaam.

Preventie van tongvlekken

Hoewel niet alle tongvlekken te voorkomen zijn, kunnen enkele maatregelen helpen om het risico te verminderen:

• Goede mondhygiëne: Regelmatig poetsen, flossen en het gebruik van een tongschraper kunnen de opbouw van bacteriën en voedselresten verminderen die tongvlekken kunnen veroorzaken.
• Gezonde voeding: Een uitgebalanceerd dieet rijk aan vitamines en mineralen kan helpen om tekorten te voorkomen die tongvlekken kunnen veroorzaken.
• Vermijden van irriterende stoffen: Het vermijden van overmatig alcoholgebruik, tabak, en scherpe of irriterende voedingsmiddelen kan helpen om de kans op tongirritatie te verminderen.
• Regelmatige tandartsbezoeken: Regelmatige controles bij de tandarts kunnen vroegtijdig problemen opsporen en helpen bij het onderhouden van een goede mondgezondheid.
• Behandeling van allergieën: Voor mensen met bekende voedselallergieën of allergieën voor andere stoffen, is het belangrijk om allergenen te vermijden en allergische reacties te behandelen met de hulp van een arts.

Lees verder

• Schilferige tong: Oorzaken van schilferend tonggebied
• Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur
• Tongbultjes: Oorzaken van bultjes op de tong
• Landkaarttong: Vlekken op tong door ontbrekende papillen
• Tongpijn: Oorzaken van pijnlijke tong (pijn aan tong)