Acuut coronair syndroom (ACS): Geremde bloedstroom naar hart

Het acuut coronair syndroom (ACS) beschrijft een groep levensbedreigende hartaandoeningen waarbij de bloedstroom naar het hart plotseling stopt of vermindert. Dit leidt tot schade aan de hartspier, die zich kan uiten in een hartaanval of onstabiele angina pectoris. Hoewel pijn op de borst een kenmerkend symptoom is van ACS, kunnen ook andere symptomen optreden, zoals schouderpijn, duizeligheid en angst. ACS is een medisch noodgeval dat onmiddellijke behandeling vereist. De arts kan verschillende behandelmethoden inzetten, zoals medicijnen, chirurgie of andere procedures, om de bloedtoevoer naar het hart te herstellen en verdere schade te voorkomen.

• Epidemiologie van acuut coronair syndroom
• Mechanisme
• Atherosclerose en plaquevorming
• Trombusvorming en arteriële occlusie
• Ontstekingsprocessen en embolieën
• Oorzaken van geremde bloedstroom naar het hart
• Risicofactoren van acuut coronair syndroom
• Leeftijd en geslacht
• Hypertensie en dyslipidemie
• Roken en diabetes mellitus
• Ongezonde voeding en sedentaire levensstijl
• Risicogroepen
• Patiënten met een voorgeschiedenis van hartziekten
• Patiënten met diabetes mellitus
• Familiaire voorgeschiedenis van hartziekten
• Etnische achtergrond
• Symptomen van acuut coronair syndroom
• Alarmsymptomen
• Pijn op de borst
• Kortademigheid en duizeligheid
• Misselijkheid en braken
• Overmatig zweten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van ACS
• Medicatie
• Angioplastiek
• Bypassoperatie
• Prognose van ACS
• Complicaties van hartaandoeningen
• Preventie van ACS
• Praktische tips voor het leven met acuut coronair syndroom (ACS)
• Volg een evenwichtig voedingspatroon
• Neem medicijnen zoals voorgeschreven
• Volg het advies van je arts over lichaamsbeweging
• Vermijd stress en overbelasting
• Regelmatige medische controles
• Wanneer contact opnemen met je arts
• Misvattingen rond acuut coronair syndroom (ACS)
• ACS treft alleen ouderen
• Een hartaanval veroorzaakt altijd hevige pijn op de borst
• ACS komt alleen voor bij mensen met een ongezonde levensstijl
• Als de symptomen verdwijnen, is er geen sprake van een ernstig probleem
• ACS kan worden gediagnosticeerd zonder testen
• Alle hartproblemen vereisen een operatie
• Na een hartaanval is volledige rust de beste aanpak

Epidemiologie van acuut coronair syndroom

ACS is wereldwijd een van de meest voorkomende oorzaken van sterfte. In Nederland en België is het verantwoordelijk voor een significant aantal sterfgevallen per jaar, vooral bij ouderen. Mannen hebben een hogere kans op ACS dan vrouwen, maar na de menopauze neemt de incidentie bij vrouwen toe. De prevalentie van ACS is ook hoger in bevolkingsgroepen met een hoge mate van risicofactoren zoals hypertensie, diabetes en obesitas.

Mechanisme

Het acuut coronair syndroom (ACS) verwijst naar een spectrum van aandoeningen die voortkomen uit plotselinge verstoringen van de bloedtoevoer naar het hart, vaak door de vorming van een bloedstolsel in een vernauwde kransslagader. Dit kan leiden tot een hartinfarct (MI), instabiele angina of andere ernstige hartproblemen. Het onderliggende mechanisme van het ACS is meestal een combinatie van atherosclerose, ontsteking en trombusvorming.

Atherosclerose en plaquevorming

Atherosclerose, de ophoping van vet, cholesterol en andere stoffen in de wanden van de kransslagaders, speelt een belangrijke rol in het mechanisme van het ACS. Na verloop van tijd kan deze plaque de wanden van de slagaders vernauwen en verzwakken. Dit proces maakt de aderen vatbaar voor scheuren, wat het begin van het ACS kan zijn.

Trombusvorming en arteriële occlusie

Wanneer de atherosclerotische plaque in de bloedvatwand scheurt, komen de inhoud van de plaque en andere stollingsfactoren in het bloed terecht, wat leidt tot de vorming van een trombus (bloedstolsel). Dit kan de kransslagader volledig verstoppen, waardoor het bloed niet meer goed naar het hart kan stromen en een hartinfarct of andere vormen van het ACS optreden.

Ontstekingsprocessen en embolieën

Ontstekingsprocessen in de vaatwanden dragen bij aan het instabiel maken van de plaques, waardoor deze sneller kunnen barsten en trombusvorming kunnen veroorzaken. In sommige gevallen kan een klein stukje van de trombus loskomen en zich door het bloed verplaatsen (embolie), wat de bloedtoevoer naar andere delen van het hart kan blokkeren.

Oorzaken van geremde bloedstroom naar het hart

De belangrijkste oorzaak van ACS is atherosclerose (slagaderverkalking), waarbij zich plaque ophoopt in de slagaders die zuurstofrijk bloed naar het hart transporteren. Deze plaque bestaat uit cholesterol, vet, ontstekingscellen en andere stoffen die zich in de loop van de tijd opstapelen. Plaque kan de bloedstroom op twee manieren blokkeren:

• Plotselinge scheuring van de plaque, wat leidt tot de vorming van een bloedstolsel dat de slagader ernstig vernauwt of blokkeert.
• Geleidelijke vernauwing van de slagader door de opbouw van plaque, waardoor de bloedstroom uiteindelijk ernstig beperkt raakt.

Risicofactoren van acuut coronair syndroom

Er zijn meerdere risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van ACS verhogen. De Mayo Clinic noemt de volgende factoren:

• Leeftijd: Veroudering verhoogt het risico.
• Familiegeschiedenis: Een familiegeschiedenis van pijn op de borst, hartaandoeningen of een beroerte verhoogt het risico.
• Lichamelijke inactiviteit: een gebrek aan fysieke activiteit is een risicofactor.
• Hoge bloeddruk: Hypertensie verhoogt de kans op atherosclerose.
• Hoge cholesterol: Een hoog cholesterolgehalte in het bloed kan leiden tot plaquevorming.
• Ongezonde voeding: Voeding met veel verzadigde vetten en suiker verhoogt het risico op hartziekten.
• Voorgeschiedenis van zwangerschapscomplicaties: Pre-eclampsie en suikerziekte tijdens de zwangerschap zijn risicofactoren.
• Roken: Roken beschadigt de bloedvaten en verhoogt het risico op ACS.
• Obesitas: Overgewicht verhoogt de belasting van het hart.
• Diabetes: Diabetes verhoogt het risico op atherosclerose.

Leeftijd en geslacht

Leeftijd is een belangrijke risicofactor voor ACS, aangezien het risico toeneemt naarmate men ouder wordt. Mannen hebben over het algemeen een hoger risico op ACS op jongere leeftijd, terwijl vrouwen na de menopauze een verhoogd risico vertonen door de afname van oestrogeen, dat beschermende effecten op het hart heeft.

Hypertensie en dyslipidemie

Langdurige hoge bloeddruk (hypertensie) en abnormale cholesterolniveaus (dyslipidemie) dragen bij aan de versnelling van de atherosclerose en de ontwikkeling van het ACS. Hoge bloeddruk verhoogt de belasting van het hart en schade aan de vaatwanden, terwijl een hoog cholesterolgehalte de ophoping van vetplaques in de slagaders bevordert.

Roken en diabetes mellitus

Roken verhoogt de kans op bloedstolling en beschadigt de vaatwanden, wat bijdraagt aan het ontstaan van atherosclerose. Diabetes mellitus verhoogt de kans op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten door de negatieve effecten van hoge bloedsuikerspiegels op de bloedvaten.

Ongezonde voeding en sedentaire levensstijl

Een evenwichtig voedingspatroon, rijk aan vezels, gezonde vetten en antioxidanten, kan helpen het risico op ACS te verminderen. Ongezonde voedingskeuzes, zoals een voedingspatroon rijk aan verzadigde vetten en suiker, evenals een inactieve levensstijl, verhogen het risico op ACS.

Risicogroepen

Bepaalde patiëntengroepen lopen een hoger risico om ACS te ontwikkelen. Deze risicogroepen moeten nauwlettend in de gaten worden gehouden om vroege interventie en behandeling mogelijk te maken.

Patiënten met een voorgeschiedenis van hartziekten

Mensen die eerder een hartinfarct of andere vormen van hart- en vaatziekten hebben gehad, lopen een aanzienlijk hoger risico op het ontwikkelen van het ACS. Vroege diagnose en behandeling van onderliggende aandoeningen kunnen de kans op herhaalde episoden verlagen.

Patiënten met diabetes mellitus

Diabetes verhoogt de kans op atherosclerose en verhoogt de kans op het ontwikkelen van het ACS. Patiënten met diabetes hebben vaak ongecontroleerde bloedglucosewaarden, wat bijdraagt aan de schade aan de vaatwanden en de ontwikkeling van plaques.

Familiaire voorgeschiedenis van hartziekten

Mensen met een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten, met name op jonge leeftijd, lopen een verhoogd risico op ACS. Erfelijke factoren kunnen een belangrijke rol spelen bij het ontwikkelen van atherosclerose en andere risicofactoren voor ACS.

Etnische achtergrond

Bepaalde etnische groepen, zoals Afro-Amerikanen en Latino's, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van het ACS, vaak als gevolg van hogere prevalentie van risicofactoren zoals hypertensie, diabetes en obesitas.

Symptomen van acuut coronair syndroom

Het meest voorkomende symptoom van ACS is pijn op de borst, vaak omschreven als een drukkend, beklemmend of branderig gevoel. Deze pijn kan plotseling optreden, intermitterend zijn of verergeren bij rust. Andere symptomen zijn onder andere:

• Angst
• Duizeligheid
• Snelle of onregelmatige hartslag
• Verminderde inspanningstolerantie
• Hartkloppingen
• Kortademigheid
• Misselijkheid
• Ongemak in de borst dat niet verdwijnt met rust of medicatie
• Pijn uitstralend naar de schouder, arm, nek, kaak, rug of buik
• Overmatig zweten

Vrouwen en ouderen ervaren vaak andere symptomen zoals kortademigheid, misselijkheid, en extreme vermoeidheid, hoewel pijn op de borst ook in deze groepen voorkomt.

Alarmsymptomen

De symptomen van het ACS kunnen variëren, maar bepaalde alarmsymptomen moeten onmiddellijk medische aandacht krijgen. Deze symptomen zijn vaak het gevolg van verminderde bloedtoevoer naar het hart en kunnen ernstige gevolgen hebben als ze niet snel worden behandeld.

Pijn op de borst

Pijn op de borst, vaak beschreven als een beklemmend of drukkend gevoel, is het meest kenmerkende symptoom van het ACS. De pijn kan uitstralen naar de armen, nek, kaak, rug of maagstreek en kan gepaard gaan met zweten, misselijkheid en kortademigheid.

Kortademigheid en duizeligheid

Patiënten met ACS kunnen plotselinge kortademigheid ervaren, vaak in combinatie met duizeligheid of flauwvallen. Dit is het gevolg van verminderde hartfunctie en zuurstoftekort in het lichaam.

Misselijkheid en braken

Misselijkheid en braken kunnen optreden bij ACS, vooral bij vrouwen. Deze symptomen worden vaak over het hoofd gezien, maar ze kunnen belangrijk zijn voor het vroegtijdig herkennen van een hartaanval.

Overmatig zweten

Het optreden van koud zweet, vooral als het gepaard gaat met andere symptomen zoals pijn op de borst, kan wijzen op een acuut coronair syndroom en vereist onmiddellijke medische evaluatie.

Diagnose en onderzoeken

Bij vermoeden van ACS voert de arts diverse onderzoeken uit om de diagnose te bevestigen:

• Lichamelijk onderzoek: De arts luistert naar het hart met een stethoscoop (auscultatie) en bevraagt de patiënt over zijn medische geschiedenis.
• Bloedonderzoek: Een troponin-test onthult beschadigde hartcellen, wat wijst op een hartaanval.
• Coronaire angiografie: Deze test visualiseert de bloedstroom door de hartslagaders met behulp van een speciale kleurstof en röntgenstralen.
• Echocardiografie: Geluidsgolven worden gebruikt om de structuur en functie van het hart te beoordelen.
• Elektrocardiografie (ECG): Deze test meet de elektrische activiteit van het hart en is meestal de eerste test die wordt uitgevoerd.
• Inspanningstest: Een test om te zien hoe het hart reageert op fysieke stress.
• Nucleaire stresstest: Een geavanceerde test om de bloedstroom naar het hart te evalueren.

Behandeling van ACS

De behandeling van acuut coronair syndroom (ACS) is afhankelijk van de ernst van de symptomen, de mate van verstopping in de kransslagaders en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt. Het doel is om de bloedstroom naar het hart te herstellen, verdere schade te voorkomen en het risico op toekomstige complicaties te verminderen.

Medicatie

De behandeling van ACS begint vaak met medicijnen die helpen om de bloedtoevoer naar het hart te verbeteren en verdere complicaties te voorkomen. De arts kan één of meerdere van de volgende medicijnen voorschrijven:

• Aspirine: Helpt bloedstolsels te voorkomen en bestaande stolsels te verminderen door het bloed dunner te maken.
• Bètablokkers: Verminderen de hartslag en verlagen de bloeddruk, waardoor de belasting op het hart afneemt.
• Statines: Verlagen het cholesterolgehalte in het bloed, wat helpt om de opbouw van plaque in de slagaders te verminderen.
• Bloedverdunners: Verminderen de kans op verdere bloedstolsels.
• Trombolytica: Geneesmiddelen die helpen om bloedstolsels op te lossen en de bloedstroom door verstopte slagaders te herstellen.
• ACE-remmers (Angiotensine-converterende enzymremmers): Verlagen de bloeddruk en verminderen de belasting van het hart.
• Nitroglycerine: Helpt bij het verwijden van de bloedvaten om de bloedstroom naar het hart te verbeteren en pijn op de borst te verlichten.

Angioplastiek

Angioplastiek is een veelvoorkomende procedure om verstopte of vernauwde kransslagaders te openen. Tijdens deze ingreep voert de cardioloog een katheter (een dunne, flexibele buis) in een slagader in, meestal in de lies of pols. Via deze katheter wordt een kleine ballon naar de plaats van de vernauwing gebracht. De ballon wordt vervolgens opgeblazen om de vernauwde slagader uit te rekken en de bloedstroom te herstellen. Vaak wordt er ook een stent geplaatst, een klein metalen buisje dat de slagader openhoudt en voorkomt dat deze opnieuw vernauwt.

Bypassoperatie

Een bypassoperatie, ook bekend als coronaire bypassoperatie, wordt uitgevoerd wanneer meerdere kransslagaders ernstig vernauwd of geblokkeerd zijn. Tijdens deze operatie creëert de chirurg een nieuwe route (bypass) voor het bloed om het verstopte deel van de slagader heen. Dit gebeurt door een gezond bloedvat uit een ander deel van het lichaam, zoals het been of de borstkas, te gebruiken. Deze procedure helpt om de bloedtoevoer naar het hart te verbeteren en vermindert de kans op een hartaanval.

Prognose van ACS

De prognose voor patiënten met acuut coronair syndroom hangt af van verschillende factoren, waaronder de snelheid waarmee de behandeling is gestart, de mate van schade aan het hart, de omvang en locatie van de blokkades, en het aantal aangetaste slagaders. Hoe sneller de behandeling begint, hoe groter de kans dat de schade aan het hart beperkt blijft. Over het algemeen hebben patiënten de beste vooruitzichten wanneer de geblokkeerde slagader binnen enkele uren na het begin van de symptomen wordt geopend. Vroege interventie en aanhoudende medische zorg zijn cruciaal om de overlevingskansen te verbeteren en complicaties te voorkomen.

Complicaties van hartaandoeningen

ACS kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder:

• De dood: Onbehandelde ACS kan leiden tot fatale hartaanvallen.
• Abnormale hartritmes: Ritmestoornissen zoals ventriculaire fibrillatie kunnen optreden, wat levensbedreigend kan zijn.
• Beroerte: Bloedstolsels die zich in de hartslagaders vormen, kunnen losraken en naar de hersenen reizen, wat een beroerte veroorzaakt.
• Breuk van de hartspier: Dit kan leiden tot een harttamponade (een levensbedreigende situatie waarbij bloed of vloeistof zich ophoopt in de ruimte rondom het hart) of ernstige kleplekkage.
• Hartaanval: Een volledige blokkade van de kransslagader kan een hartaanval veroorzaken, wat blijvende schade aan het hart kan veroorzaken.
• Hartfalen: Wanneer het hart onvoldoende bloed door het lichaam kan pompen, leidt dit tot hartfalen, een chronische aandoening die de levenskwaliteit aanzienlijk vermindert.

Preventie van ACS

Er zijn verschillende maatregelen die mensen kunnen nemen om het risico op acuut coronair syndroom te verminderen:

• Hartgezonde voeding: Een dieet rijk aan fruit, groenten, volle granen en magere eiwitten kan helpen om het hart gezond te houden. Het is belangrijk om voedingsmiddelen die rijk zijn aan cholesterol en verzadigde vetten te beperken, omdat deze de opbouw van plaque in de slagaders kunnen bevorderen.
• Gewichtsverlies: Overgewicht en obesitas zijn risicofactoren voor hartziekten. Afvallen kan helpen om de bloeddruk, cholesterolgehalte en bloedsuikerspiegel te verbeteren.
• Behandeling van onderliggende gezondheidsproblemen: Het onder controle houden van aandoeningen zoals hoge bloeddruk, hoog cholesterol en diabetes mellitus (suikerziekte) kan het risico op ACS aanzienlijk verlagen.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Minimaal dertig minuten matige lichaamsbeweging op de meeste dagen van de week helpt om het hart gezond te houden en het risico op hartaandoeningen te verlagen.
• Preventieve gezondheidscontroles: Regelmatige controles bij de arts voor het meten van bloeddruk en cholesterolniveaus zijn essentieel voor vroegtijdige detectie en behandeling van risicofactoren voor hartziekten.
• Stoppen met roken: Roken is een van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Stoppen met roken is de belangrijkste stap die iemand kan nemen om zijn of haar hartgezondheid te verbeteren.

Praktische tips voor het leven met acuut coronair syndroom (ACS)

Acuut coronair syndroom (ACS) is een verzamelnaam voor verschillende aandoeningen die optreden wanneer de bloedtoevoer naar het hart plotseling wordt verminderd of geblokkeerd. Het kan leiden tot een hartaanval of instabiele angina. Het is belangrijk om te begrijpen hoe je je gezondheid kunt beheren om complicaties te voorkomen en je herstel te bevorderen.

Volg een evenwichtig voedingspatroon

Een belangrijk aspect van het beheer van ACS is het onderhouden van een gezond en evenwichtig voedingspatroon. Dit betekent dat je voeding rijk moet zijn aan vezels, magere eiwitten, gezonde vetten en veel groenten en fruit. Vermijd verzadigde vetten, transvetten en overmatige hoeveelheden zout en suiker, aangezien deze je bloeddruk kunnen verhogen en de kans op hartproblemen kunnen vergroten.

Neem medicijnen zoals voorgeschreven

Na de diagnose van ACS kan je arts medicijnen voorschrijven om je bloeddruk te beheersen, de bloedstolling te verminderen en de belasting van je hart te verlichten. Het is essentieel om deze medicijnen strikt volgens de aanwijzingen van je arts in te nemen en geen doses over te slaan. Regelmatige controle van je bloeddruk is belangrijk om ervoor te zorgen dat je medicatie effectief werkt.

Volg het advies van je arts over lichaamsbeweging

Lichaamsbeweging speelt een cruciale rol in het herstel na ACS, maar het is belangrijk om het op een gecontroleerde manier aan te pakken. Overleg met je arts of een fysiotherapeut over welk type oefening geschikt is voor jou en wanneer je kunt beginnen. Meestal zal een geleidelijke opbouw van activiteiten zoals wandelen of lichte aerobe oefeningen helpen om je hart sterker te maken zonder het te overbelasten.

Vermijd stress en overbelasting

Stress kan een negatieve invloed hebben op je hartgezondheid, vooral na een acuut coronair syndroom. Het is belangrijk om stressvolle situaties zoveel mogelijk te vermijden en ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen of meditatie toe te passen. Regelmatige rust en slaap zijn ook cruciaal voor je herstel en algehele welzijn.

Regelmatige medische controles

Regelmatige opvolging en medische controles zijn noodzakelijk om je herstel te volgen. Je arts zal mogelijk periodieke bloedonderzoeken uitvoeren om je cholesterol- en bloedsuikerspiegel te controleren. Dit helpt bij het identificeren van risicofactoren die kunnen bijdragen aan verdere hartproblemen.

Wanneer contact opnemen met je arts

Als je nieuwe symptomen ervaart, zoals pijn op de borst, kortademigheid, duizeligheid of overmatige vermoeidheid, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. Het is essentieel om snel te reageren op mogelijke tekenen van verergering van je aandoening om ernstige complicaties, zoals een hartinfarct, te voorkomen.

Door deze tips op te volgen en nauw samen te werken met je zorgverleners, kun je helpen bij het beheer van acuut coronair syndroom en je risico op toekomstige hartproblemen minimaliseren.

Misvattingen rond acuut coronair syndroom (ACS)

Acuut coronair syndroom (ACS) is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij de bloedtoevoer naar het hart plotseling wordt verminderd of geblokkeerd, zoals een hartinfarct of instabiele angina pectoris. Er bestaan veel misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandeling van ACS, wat kan leiden tot verwarring en onjuiste aannames.

ACS treft alleen ouderen

Hoewel de kans op ACS toeneemt met de leeftijd, kan het ook jongere mensen treffen, vooral als er risicofactoren zoals alcoholmisbruik, roken, hoge bloeddruk of overgewicht aanwezig zijn. Zelfs jonge volwassenen met een genetische aanleg of bepaalde leefstijlgewoonten kunnen een verhoogd risico hebben op een hartprobleem.

Een hartaanval veroorzaakt altijd hevige pijn op de borst

Pijn op de borst is een veelvoorkomend symptoom van ACS, maar niet iedereen ervaart deze pijn op dezelfde manier. Sommige patiënten voelen slechts een beklemmend gevoel of druk, terwijl anderen klachten hebben zoals misselijkheid, vermoeidheid of pijn in andere delen van het lichaam, zoals de benen of rug. Vooral vrouwen en ouderen kunnen atypische symptomen hebben.

ACS komt alleen voor bij mensen met een ongezonde levensstijl

Hoewel een ongezonde levensstijl de kans op ACS verhoogt, kunnen ook mensen met een ogenschijnlijk gezonde levensstijl een hartaanval krijgen. Erfelijke factoren, onderliggende aandoeningen zoals diabetes mellitus en bepaalde ontstekingsziekten kunnen bijdragen aan een verhoogd risico, zelfs bij mensen die gezond eten en regelmatig bewegen.

Als de symptomen verdwijnen, is er geen sprake van een ernstig probleem

Bij sommige vormen van ACS, zoals instabiele angina, kunnen de symptomen komen en gaan. Dit betekent niet dat het probleem is opgelost. Tijdelijke verbetering kan een valse indruk geven van herstel, terwijl er nog steeds een ernstig onderliggend probleem is dat onmiddellijke medische aandacht vereist.

ACS kan worden gediagnosticeerd zonder testen

Een diagnose van ACS kan niet alleen op basis van symptomen worden gesteld. Medische onderzoeken zoals een bloedonderzoek, een ECG en beeldvormende onderzoeken zijn nodig om de ernst van de aandoening te bepalen en te bepalen welke behandeling het meest geschikt is.

Alle hartproblemen vereisen een operatie

Niet alle gevallen van ACS vereisen een operatie zoals een bypass of dotterbehandeling. Sommige patiënten kunnen worden behandeld met medicatie, leefstijlaanpassingen en monitoring. De keuze van de behandeling hangt af van de ernst van de vernauwing en de algemene gezondheid van de patiënt.

Na een hartaanval is volledige rust de beste aanpak

Hoewel herstel belangrijk is, betekent dit niet dat volledige rust de beste aanpak is. Onder begeleiding van een arts wordt vaak aangeraden om geleidelijk weer fysiek actief te worden. Hartrevalidatie en gecontroleerde beweging helpen bij het verbeteren van de conditie en het verlagen van het risico op toekomstige hartproblemen.

Lees verder

• Atherosclerose of arteriosclerose: Slagaderverkalking
• Angina pectoris: Pijn op de borst, teken van hartaanval
• Pijn op de borst: Oorzaken en symptomen van borstpijn
• Hartaanval (hartinfarct): Beperkte bloedstroom naar hart
• Instabiele angina pectoris: Onregelmatige pijn op de borst