Wittejasseneffect: Hoge bloeddruk (hypertensie) bij arts

De bloeddruk varieert gedurende de dag als reactie op fysieke activiteit en externe invloeden. Wittejassenhypertensie, ook wel wittejassensyndroom of wittejasseneffect genoemd, is een aandoening waarbij de bloeddruk tijdelijk verhoogd is in de aanwezigheid van een arts, vaak door nervositeit of angst. Dit effect kan leiden tot een verkeerde diagnose en een verhoogd risico op echte hypertensie (hoge bloeddruk), met mogelijke complicaties. Een grondige evaluatie is cruciaal om te bepalen of verdere behandeling noodzakelijk is.

• Terminologie van bloeddrukaandoening
• Hypertensie
• Oorzaken van wittejassensyndroom
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van wittejasseneffect
• Prognose
• Complicaties van wittejassenhypertensie
• Preventie van hoge bloeddruk bij de arts
• Ontspanningstechnieken
• Stille ruimte

Terminologie van bloeddrukaandoening

Wittejassenhypertensie moet niet worden verward met gemaskeerde hypertensie. Het wittejasseneffect resulteert in een verhoogde bloeddruk alleen tijdens bezoeken aan de arts, terwijl gemaskeerde hypertensie gekenmerkt wordt door normale bloeddrukmetingen bij de arts, maar verhoogde bloeddrukwaarden thuis of elders. Beide aandoeningen kunnen leiden tot een verkeerde diagnose en onjuiste medicamenteuze behandeling. Het is daarom belangrijk om frequente bloeddrukmetingen buiten de spreekkamer te verrichten.

Hypertensie

Hypertensie, of hoge bloeddruk, is een aandoening waarbij de kracht van het bloed tegen de wanden van de bloedvaten te hoog is. Normale bloeddrukwaarden liggen rond de 120/80 millimeter kwikdruk (mmHg). Hypertensie wordt gediagnosticeerd wanneer de bloeddruk meer dan 140/90 mmHg bedraagt. Ongeveer één op de drie volwassenen kampt met hypertensie. Risicofactoren voor hypertensie zijn onder andere:

• Een familiegeschiedenis van hoge bloeddruk
• Gebrek aan fysieke activiteit
• Nierziekte
• Oudere leeftijd
• Een stressvolle levensstijl
• Genetische aanleg
• Overmatig alcoholgebruik
• Roken
• Schildklieraandoeningen
• Slaapapneu
• Te veel zoutinname
• Zwaarlijvigheid

Het is belangrijk om deze risicofactoren te beheersen om de bloeddruk op een gezond niveau te houden.

Oorzaken van wittejassensyndroom

Wittejassenhypertensie treedt alleen op wanneer een patiënt in de nabijheid van een arts is. De nervositeit of angst die bij sommige patiënten tijdens een doktersbezoek optreedt, kan tijdelijk leiden tot een verhoogde bloeddruk. Ongeveer 15 tot 30 procent van de patiënten die een hoge bloeddruk bij de arts hebben, blijkt last te hebben van wittejassenhypertensie. Er zijn aanwijzingen dat het wittejasseneffect een voorloper kan zijn van chronische hypertensie. Aangezien stress en angst bijdragen aan de bloeddrukverhoging, lopen deze patiënten een verhoogd risico op hypertensie-gerelateerde complicaties zoals hart- en vaataandoeningen. Het is daarom essentieel dat artsen de bloeddruk van patiënten nauwkeurig monitoren en indien nodig een behandeling starten.

Diagnose en onderzoeken

Het diagnosticeren van wittejassenhypertensie kan uitdagend zijn. Wanneer een arts bij een eerste meting een verhoogde bloeddruk constateert, wordt vaak aangeraden om de patiënt enige tijd later opnieuw te laten meten. Indien de bloeddruk bij de tweede meting ook verhoogd blijkt te zijn, kan de arts de patiënt adviseren om de bloeddruk thuis of met een ambulante bloeddrukmeter te meten. Deze meters worden doorgaans gedurende één of twee dagen gedragen en registreren de bloeddruk op verschillende momenten gedurende de dag. Dit helpt om een meer representatief beeld van de bloeddruk te krijgen in een minder stressvolle omgeving.

Behandeling van wittejasseneffect

De behandeling van wittejassenhypertensie kan complex zijn omdat een enkele hoge bloeddrukmeting niet voldoende is om hypertensie te diagnosticeren. Artsen zullen doorgaans geen medicatie voorschrijven op basis van één hoge meting om te voorkomen dat patiënten hypotensie (te lage bloeddruk) ontwikkelen, wat ook weer tot problemen kan leiden. Het is cruciaal om meerdere metingen te verrichten om te bevestigen of de hoge bloeddruk het gevolg is van wittejassenhypertensie of van echte hypertensie. Indien herhaalde metingen ook hoge waarden tonen, kan een medicamenteuze behandeling voor hypertensie noodzakelijk zijn.

Prognose

Het verminderen van stress en angst kan de nauwkeurigheid van bloeddrukmetingen verbeteren. Hoewel het wittejasseneffect tijdelijk is, kan het een indicatie zijn voor toekomstige hypertensie. Het is belangrijk voor patiënten om stressfactoren te beheren om een langdurige verhoging van de bloeddruk te voorkomen.

Complicaties van wittejassenhypertensie

De voornaamste complicatie van wittejassenhypertensie is de mogelijkheid van daadwerkelijke hypertensie. Angst voor artsen kan leiden tot verhoogde bloeddruk, maar het kan ook een indicatie zijn voor toekomstige hypertensie, wat onbehandeld kan leiden tot hart- en vaatziekten. Dit omvat onder andere beroertes, hartaanvallen en hartfalen.

Preventie van hoge bloeddruk bij de arts

Ontspanningstechnieken

Het toepassen van ontspanningstechnieken kan nuttig zijn om de bloeddruk te verlagen tijdens een doktersbezoek. Ademhalingsoefeningen, meditatie of het uitvoeren van een eenvoudige afleidingsactiviteit, zoals het tellen van voorwerpen in de spreekkamer, kan helpen om de zenuwen te kalmeren. Ook enkele keren diep ademhalen kan bijdragen aan het verminderen van angst en stress.

Stille ruimte

Het vermijden van drukke en lawaaierige omgevingen in de spreekkamer of het ziekenhuis kan bijdragen aan het verminderen van het wittejasseneffect. Het creëren van een rustige en prikkelarme ruimte kan helpen om de bloeddrukmetingen nauwkeuriger te maken en de angst van de patiënt te verminderen.

Lees verder

• Gemaskeerde hypertensie: Hoge bloeddruk thuis, niet bij arts
• Hypertensie (verhoogde bloeddruk): Soorten en symptomen