Pijn in het gezicht: oorzaken & behandeling van gezichtspijn

Pijn in het gezicht is een zeer vervelende klacht en komt relatief vaak voor. Gezichtspijn treedt eenzijdig (links of rechts) of bilateraal (aan beide gezichtshelften) op. Er zijn veel mogelijke oorzaken van gezichtspijn, variërend van pijn in de zenuwen tot aandoeningen van de kaak of de tanden tot gordelroos, multiple sclerose (MS) of (slechts zeer zelden) een zenuwtumor. Niet altijd wordt er een oorzaak gevonden van gezichtspijn. Idiopathische gezichtspijn verschijnt eerst onregelmatig, later op de dag, heeft niet de kenmerken van neuralgie en is niet te wijten aan andere aandoeningen. De brandende, doordringende pijn duidt op een acute ontsteking, zonder dat enige pathologische veranderingen in het gezicht, kaak en tanden kunnen worden gedetecteerd.

• Pijn in het gezicht
• Oorzaken van gezichtspijn
• Mogelijke voorkomende oorzaken
• Zenuwpijn (trigeminusneuralgie)
• Zenuwontsteking, zenuwtumor en MS
• Gordelroos in het gezicht
• Tand- een kaakproblemen
• Herpes (koortslip)
• Bijholteontsteking
• Andere oorzaken
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Complicaties van gezichtspijn
• Waaier aan mogelijke complicaties
• Kiespijn
• Moeite met eten en gewichtsverlies
• Andere complicaties
• Behandeling van pijn in het gezicht
• Onderliggende oorzaak behandelen
• Trigeminusneuralgie behandelen
• Antidepressiva en elektrische stimulatie van de zenuwen
• Cognitieve gedragstherapie
• Preventie

Pijn in het gezicht

Pijn in de wangen, kaak, slapen, oren, ogen, neus, mond, gezichtsspieren en huid wordt gezichtspijn genoemd. Afhankelijk van de onderliggende aandoening, kan gezichtspijn zich manifesteren in één of beide helften (links en rechts) van het gezicht, langs bepaalde zenuwbanen of alleen in geïsoleerde gebieden rond de ogen, mond of neus verschijnen. In sommige gevallen ontwikkelt zich ook nek-, schouder- of rugpijn. De meest voorkomende vormen van gezichtspijn zijn trigeminusneuralgie en aanhoudende idiopathische gezichtspijn. Trigeminusneuralgie is een plotseling optreden van extreem hevige stekende zenuwpijn die meestal slechts enkele seconden duurt. Het betreft een aanvalsgewijze pijn in een gedeelte van het gelaat, aan één zijde. Soms, ondanks talloze onderzoeken, kan geen fysieke bron van gezichtspijn worden geïdentificeerd: artsen noemen deze vorm idiopathische gezichtspijn.

Oorzaken van gezichtspijn

Mogelijke voorkomende oorzaken

Mogelijke oorzaken van pijn in het gezicht zijn:

• multiple sclerose (MS)
• gordelroos
• zenuwtumor
• zenuwpijn in het gezicht
• malocclusie (het boven- en het ondergebit passen niet goed op elkaar)
• tandvleesontsteking of gingivitis
• cariës of gaatjes
• wortelkanaalontsteking
• antritis
• sinusitis of bijholteontsteking
• psychosomatische stoornis
• koortslip (herpesinfectie)
• migraine

Zenuwpijn (trigeminusneuralgie)

De belangrijkste triggers van gezichtspijn zijn aandoeningen van de zenuwen (zenuwpijn of neuralgie). De zeer intense pijn als gevolg van schade aan de vijfde hersenzenuw – de nervus trigeminus – kan worden veroorzaakt door nauw aangrenzende bloedvaten die de zenuw aanduwen (klassieke trigeminusneuralgie of aangezichtspijn).

Zenuwontsteking, zenuwtumor en MS

Maar andere ziekten, zoals multiple sclerose of ziekten die leiden tot ontsteking van de zenuw of zenuwtumoren (in perifere zenuwen kunnen gezwellen voorkomen), kunnen extreme gezichtspijn (symptomatische trigeminale neuralgie) veroorzaken. De pijn kan gevoeld worden in de delen van het gezicht die worden geënerveerd door de nervus trigeminus. Omdat de zenuw zich in drieën vertakt, wordt deze ook wel de drielingzenuw genoemd. De eerste tak gaat naar het voorhoofd, de voorhoofdsholte en de ogen, de tweede tak naar de bovenkaak (inclusief de tanden) en wang en de derde tak gaat naar de onderkaak.

Gordelroos in het gezicht

Een andere oorzaak van acute of chronische gezichtspijn is gordelroos in het gezicht. Dit is een huiduitslag die wordt veroorzaakt door het waterpokkenvirus. Gordelroos kan in feite overal voorkomen, maar het treedt het doorgaans op aan één zijde van het bovenlichaam of op het gezicht, hals of rond het oog.

Tand- een kaakproblemen

Misvormingen van de tanden of kaak, diepe tandcariës en ontsteking van het tandvlees of de tandwortel kunnen ook de oorzaak zijn van gezichtspijn.

Herpes (koortslip)

Ook herpes kan pijn in het gezicht veroorzaken. Hoewel herpes meestal in het mondgebied optreedt, kan het ook elders op het lichaam voorkomen. Op de lippen staat het bekend als koortslip.

Bijholteontsteking

Als een bijholteontsteking of sinusitis aanwezig is, kan dit zich ook uiten door pijn in het gezicht. Overwegend treedt de pijn in het neusgebied op, die tegelijkertijd een ongemakkelijk gevoel van druk veroorzaakt.

Andere oorzaken

Als er geen oorzaak wordt gevonden van aanhoudende gezichtspijn, dan zal gedacht worden aan psychologische of psychosomatische aandoeningen. Aanhoudende idiopathische gezichtspijn kan ook een laat gevolg zijn van een reeds genezen letsel of chirurgie aan het gelaat.

Huisarts raadplegen

Pijn in het gezicht kan om heel verschillende redenen voorkomen. Niet voor alle oorzaken moet een arts worden geraadpleegd. Vaak is de pijn in het gezicht het gevolg van krabben aan een wondjes of van puistjes en geneest het relatief snel. Als de pijn te wijten is aan schaafwonden of kneuzingen na een ongeval, moet een arts worden geraadpleegd. Aldus kunnen gevolgschade en complicaties worden vermeden. Bovendien lopen open wonden ook het risico op een bacteriële infectie, wat koste wat kost moet worden vermeden.

Evenzo kan de pijn in het gezicht optreden als gevolg van kiespijn of pijn in de kaak. Hierbij is het verstandig om je tandarts te raadplegen. In de meeste gevallen verdwijnen deze pijnen niet vanzelf en moeten ze medisch of chirurgisch worden behandeld.

Bel de huisarts als je vermoedt dat je gordelroos in je gezicht hebt, bijvoorbeeld bij blaasjes bij het oog, neus of oor. De arts zal dan medicijnen voorschrijven om te voorkomen dat je een oogontsteking of gehoorbeschadiging krijgt.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Om de oorzaak van de pijn in het gezicht te achterhalen en een succesvolle therapie te initiëren, zal de (huis)arts eerst een uitgebreid vraaggesprek met je voeren waarin de aard, locatie en duur van de klachten worden uiteengezet. De arts zal daarbij je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Verdere onderzoeken (indien nodig) worden meestal uitgevoerd door medisch specialisten.

Vervolgonderzoek

Om een ​​trigeminusneuralgie te bepalen, wordt een MRI- of een CT-scan gemaakt om bestaande tumoren en verwondingen te detecteren. Bloedonderzoek en, indien nodig, een onderzoek van het hersenvocht, verschaffen informatie over of er toch geen andere oorzaak is voor je klachten.

Als de beschrijving van de gezichtspijn duidt op een storing in het tand- of kaakgebied, is verder tandheelkundig of orthodontisch onderzoek vereist. In de regel wordt er een röntgenfoto van het kaakgebied gemaakt om de diagnose te kunnen stellen. Als idiopathische gezichtspijn wordt vermoed, moeten eerst alle andere mogelijke oorzaken voor de pijnlijke gewaarwordingen op het gezicht worden uitgesloten.

Grondige niet-invasieve onderzoeken zijn nodig omdat chirurgische procedures idiopathische gezichtspijn verhogen: naast een tandheelkundige en orthodontische controle wordt het oor-, neus- en keelgebied grondig onderzocht. Röntgenfoto's van het gezicht en de kaak, evenals een MRI-scan van het hoofd laten zien of afwijkingen zijn die wijzen op een onderliggende ziekte of niet.

Complicaties van gezichtspijn

Waaier aan mogelijke complicaties

Gezichtspijn kan vanwege allerlei uiteenlopende oorzaken optreden. Hierdoor zijn de verschillende complicaties net zo veelzijdig. Als de pijn in het gezicht wordt veroorzaakt door geweld van buitenaf, dan kan dit tot verschillende complicaties leiden. Vaak treden in deze context hoofdpijn op, die in het ergste geval zelfs op een hersenschudding kan wijzen. Natuurlijk kunnen ook fracturen in het gezicht optreden die door een arts moeten worden beoordeeld en behandeld.

Kiespijn

Kiespijn is ook een veel voorkomende oorzaak van gezichtspijn. Dit kan leiden tot verschillende complicaties, zoals bloedend tandvlees, ernstige hoofdpijn of zelfs evenwichtsstoornissen.

Moeite met eten en gewichtsverlies

Als de oorzaak een verkeerde uitlijning van de tanden is, kan dit soms leiden tot complicaties bij de voedselinname. Dit kan op zijn beurt leiden tot gewichtsverlies, dus een bezoek aan een tandarts of kaakchirurg is essentieel.

Andere complicaties

In principe kunnen er andere complicaties zijn die verband houden met gezichtspijn. De bandbreedte in deze context is echter zo breed dat het slechts mogelijk is om een aantal complicaties te schetsen.

Behandeling van pijn in het gezicht

Onderliggende oorzaak behandelen

De behandeling van gezichtspijn hangt in belangrijke mate af van de onderliggende oorzaak. Als er organische ziekten zijn, zoals tandwortelontsteking, een bijholteontsteking of een zenuwtumor, dan bestaat de behandeling uit het bestrijden van de oorzaak van de pijn.

Trigeminusneuralgie behandelen

Trigeminusneuralgie wordt eerst behandeld met medicatie. Hiervoor worden voornamelijk anti-epileptica gebruikt die effectief pijnaanvallen voorkomen. In zeldzame gevallen worden chirurgische procedures uitgevoerd waarbij de geïrriteerde zenuw wordt verlicht of de pijnlijn bij de zenuwknoop wordt uitgeschakeld.

Antidepressiva en elektrische stimulatie van de zenuwen

Zodra de diagnose van aanhoudende idiopathische gezichtspijn is vastgesteld, kunnen tricyclische antidepressiva helpen bij het verlichten van pijn en het verbeteren van de stemming. Elektrische stimulatie van de zenuwen heeft soms een positief effect op de gezichtspijn.

Cognitieve gedragstherapie

Bij chronische pijn kan cognitieve gedragstherapie zinvol zijn om met pijn om te leren gaan, waardoor de kwaliteit van leven wordt verbeterd. Je kunt daar ook strategieën aangereikt krijgen om met stress en spanning om te gaan (ontspanningstechnieken).

Preventie

Er zijn geen methoden om gezichtspijn te voorkomen. Het wordt aanbevolen om stress te voorkomen en de spieren regelmatig te ontspannen. Een gezonde leefstijl met veel lichaamsbeweging, een uitgebalanceerd dieet en weinig alcohol en niet roken, hebben een positief effect op lichaam en geest.

Om potentiële ziekten in een vroeg stadium op te sporen, moet je bij aanhoudende of verergerende klachten altijd je huisarts raadplegen. Als er al gezichtspijnen zijn, kunnen medicijnen de symptomen verlichten. Bovendien kun je leren omgaan met de gezichtspijn middels cognitieve gedragstherapie.

Lees verder

• Zenuwpijn in het gezicht: oorzaken, behandeling en preventie
• Doof gevoel in gezicht: oorzaken gevoelloosheid in gezicht
• Tintelingen in gezicht: oorzaken van gezichtstintelingen
• Aangezichtspijn: symptomen & behandeling trigeminusneuralgie
• Sinusitis: symptomen, oorzaak en behandeling (met spray)