Zenuwpijn in het gezicht: oorzaken, behandeling en preventie

Zenuwpijn kan ook in het gezicht of gelaat voorkomen. In de meeste gevallen wordt zenuwpijn in het gezicht veroorzaakt door trigeminusneuralgie of aangezichtspijn, een zeer pijnlijke aandoening van het aangezicht, vooral aan één zijde. De pijn heeft zijn oorsprong in de vijfde hersenzenuw of de nervus trigeminus (of drielingzenuw). De symptomen kunnen op de wangen, het voorhoofd, de kin of de mond aanwezig zijn, afhankelijk van welk deel van de tak is aangedaan. Je krijgt hierbij last van kortdurende aanvallen van felle schietende pijn, die mogelijk uitgelokt worden door alledaagse prikkels, zoals eten, wassen, scheren, kou, warmte en tocht.

• Wat is zenuwpijn in het gezicht?
• Oorzaken van zenuwpijn in het gelaat
• Veel voorkomende oorzaken
• Aangezichtspijn of trigeminusneuralgie
• Onderliggende aandoening
• Atypische gezichtspijn
• Beloop
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van zenuwpijn in het gezicht
• Medicatie
• Operatieve ingreep
• Preventie

Wat is zenuwpijn in het gezicht?

Bij zenuwpijn in het gezicht gaat het vaak om aangezichtspijn. In de geneeskunde wordt aangezichtspijn ook wel trigeminusneuralgie genoemd. Je hebt hierbij last van kortdurende pijnscheuten in het aangezicht. Het gaat om kortdurende pijn, maar deze pijnaanvallen zijn erg intens. Naast aangezichtspijn, zijn er ook andere mogelijke oorzaken van zenuwpijn in het gelaat.

Oorzaken van zenuwpijn in het gelaat

Veel voorkomende oorzaken

Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van zenuwpijn in het gezicht, zoals onder meer:

• aangezichtspijn of trigeminusneuralgie
• multiple sclerose (MS)
• stoornissen in de bloedsomloop
• tandheelkundige problemen zoals een zenuwontsteking
• tumor

Aangezichtspijn of trigeminusneuralgie

Zenuwpijn in het gezicht wordt meestal veroorzaakt door schade of irritatie van de nervus trigeminus, de vijfde hersenzenuw; er zijn in totaal twaalf hersenzenuwen. De precieze oorzaak aangezichtspijn of trigeminusneuralgie is anno 2023 niet bekend. Vermoedelijk wordt deze pijn veroorzaakt door overprikkeling van de aangezichtszenuw. Nadat deze zenuw uit de basis van de schedel ter hoogte van het oor is gekomen, verdeelt deze zich in drie takken, die verschillende gelaatsdelen innerveren. Als er een irritatie is van de zenuwschede in het gebied van de nervus trigeminus, resulteert dit vaak in een episodische zenuwpijn in het gezicht. De klachten zijn afhankelijk van welke tak van de zenuw is aangedaan:

• de eerste tak geeft zenuwpijn boven op hoofd, voorhoofd en rond het oog
• de tweede tak geeft zenuwpijn rond de bovenkaak
• de derde tak geeft zenuwpijn ter hoogte van de onderkaak

Er zijn bepaalde triggers die de klachten kunnen uitlokken. Het gaat hierbij om bepaalde stimuli die zich voordoen in het leveringsgebied van de zenuw. Deze omvatten aanraking van de wang en het voorhoofd, koele briesjes, kauwen, praten, slikken, borstelen en zelfs lachen.

Onderliggende aandoening

In de literatuur wordt soms onderscheid gemaakt tussen twee vormen van trigeminusneuralgie. Dit zijn idiopathische en symptomatische trigeminusneuralgie. Hoewel aan de idiopathische vorm geen herkenbare oorzaken kunnen worden toegewezen, wordt de symptomatische vorm veroorzaakt door andere ziekten. Dit kunnen multiple sclerose, stoornissen in de bloedsomloop, hoofdletsel, ontsteking of tumoren zijn. Tandheelkundige problemen leiden slechts zelden tot pijn in het aangezicht.

Atypische gezichtspijn

Een typisch symptoom van neuralgie in het gezicht als gevolg van trigeminusneuralgie is het plotseling optreden van pijn aan één kant van het gezicht. In de meeste gevallen worden de boven- en onderkaken en de mond aangetast. Niet zelden is er verwarring tussen een trigeminusneuralgie en de atypische gezichtspijn, wat ook resulteert in eenzijdige diepe pijn in het aangezicht. De oorzaak van atypische aangezichtspijn is anno 2023 nog onbekend, maar mogelijk wordt de pijn veroorzaakt door processen in de hersenen en zenuwen die nog niet ontdekt zijn.

Voorts kunnen herpes zoster (gordelroos) of een sinusitis (bijholteontsteking) verantwoordelijk zijn voor gezichtspijn. Sommige personen kunnen complicaties ervaren bij aanhoudende pijn, zoals depressie.

Beloop

Soms duren de pijnlijke symptomen van zenuwpijn in het gelaat enkele weken of maanden. Niet zelden wisselen ze af met pijnvrije perioden. Terwijl bijna 30 procent van alle patiënten slechts één keer last heeft van gezichtsneuralgie, komt het bij iets meer dan 20 procent van alle getroffenen herhaaldelijk voor. Dit kan leiden tot aanzienlijke beperkingen in de kwaliteit van leven.

Onderzoek en diagnose

Bij het diagnosticeren van zenuwpijn in het gezicht, is het belangrijk dat de arts andere mogelijke oorzaak uitsluit. Bovendien moet de arts bepalen welke vorm van aangezichtspijn het is. Voor dit doel vinden verschillende neurologische tests plaats. Bovendien kunnen computertomografie (CT-scan) en magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan) nuttig zijn voor het detecteren van ontstekingen of tumoren.

Een meer gedetailleerde beoordeling van de zenuwbeschadiging is mogelijk door een elektroneurografie (dit verschaft informatie over de mate van functioneren van de aangezichtszenuw). Andere diagnostische methoden omvatten angiografie (een onderzoek van de bloedvaten) of een bloedtest in het laboratorium.

Behandeling van zenuwpijn in het gezicht

Medicatie

Voor de behandeling van aangezichtszenuwpijn zijn verschillende behandelingen beschikbaar. De behandeling van idiopathische trigeminusneuralgie vindt meestal plaats door middel van medicatie en is meestal succesvol. Veel voorkomende geneesmiddelen zijn fenytoïne en carbamazepine. Vanwege mogelijke bijwerkingen moet het gebruik van het medicijn echter zorgvuldig worden overwogen. Als alternatief zijn pregabaline, gabapentine en lamotrigine geschikt.

Operatieve ingreep

Sommige patiënten hebben echter een chirurgische behandeling nodig. De meest gebruikelijke methoden omvatten percutane procedures die poliklinisch kunnen worden uitgevoerd. Vaak gaat het hierbij om percutane radiofrequente thermolaesie van het ganglion van Gasser, waarbij de betreffende zenuw wordt behandeld met warmte met als gevolg dat de zenuw de pijnprikkels niet meer goed kan geleiden en de pijn zal afnemen.

Preventie

Er is geen manier om effectief pijn in het gezicht te voorkomen. De pijnaanvallen kunnen echter worden verminderd door bepaalde behandelingen.

Lees verder

• Zenuwpijn in de arm: oorzaken, behandeling en preventie
• Zenuwpijn in de hand: oorzaken, behandeling en preventie
• Zenuwpijn in de voet: oorzaken van zenuwpijn in de voeten
• Zenuwpijn in het hoofd: oorzaken, behandeling en preventie
• Zenuwpijn in het been: oorzaken, behandeling en preventie