Zenuwpijn in het hoofd: oorzaken, behandeling en preventie

Zenuwpijn komt ook voor in het hoofd. In de meeste gevallen verschijnen ze aan de achterkant van het hoofd of in het gezicht. Deze zenuwpijn wordt vaak ervaren als bliksemschichten of brandende pijn. Het worden getriggerd door externe invloeden of bepaalde bewegingen. Zenuwpijn treedt op als gevolg van schade aan het zenuwstelsel of door beschadigingen in de hersenen of het ruggenmerg. Het is belangrijk om bij aanhoudende of verergerende klachten je huisarts te raadplegen.

• Zenuwpijn in het hoofd
• Oorzaken van zenuwpijn in het hoofd
• Veel voorkomende oorzaken
• Beschrijving
• Diagnose en verloop
• Behandeling van zenuwpijn in het hoofd
• Preventie

Zenuwpijn in het hoofd

Zenuwpijn wordt in de geneeskunde 'neuralgie' genoemd. Je hebt bij zenuwpijn in het hoofd last van tintelende, prikkelende of branderige pijn in het gezicht of de achterkant van het hoofd. Vaak heeft de pijn in de zenuwen een grote invloed op je kwaliteit van leven. Neuralgie in het hoofdgebied kan het gevolg zijn van compressie en ontsteking van de aangetaste zenuw. De pijn kent vaak een bepaald beloop. Er zijn perioden van pijn die afgewisseld worden met perioden waarin de pijn minder aanwezig is of zelfs helemaal weg is. Medische behandeling verlicht vaak alleen de zenuwpijn, maar neemt de oorzaak niet weg. Zenuwpijn in het hoofd is niet ongewoon.

Oorzaken van zenuwpijn in het hoofd

Veel voorkomende oorzaken

Oorzaken van zenuwpijn in het hoofd zijn:

• migraine (door de beweeglijkheid van de nekwervels en prikkeling van de zenuwen treden er veranderingen op in de diameter van de bloedvaten in het hoofd, wat migraine veroorzaakt)
• clusterhoofdpijn (de vijfde hersenzenuw ofwel de nervus trigeminus lijkt een grote rol te spelen in het ontstaan van clusterhoofdpijn)
• trigeminusneuralgie of aangezichtspijn (komt mogelijk door een bloedvat die tegen de zenuw klopt en die zenuw overgevoelig maakt)
• occipitalis neuralgie (dit betreft een aanvalsgewijze schietende, stekende hoofdpijn in het achterhoofd doordat iets op de occipitalis zenuw drukt)
• degeneratieve ziekten (ziekten waarbij zenuwcellen in functie en grootte afnemen en afsterven)
• gordelroos (herpes Zoster is een infectie van een zenuw door een virus)
• glossopharyngeus neuralgie (dit duidt op een pijn achter in de keel en tong, veroorzaakt door de zenuw van dit gebied, de glossopharyngeus zenuw (dit duidt op pijn achter in de keel en tong, veroorzaakt door de nervus glossopharyngeus, de negende craniale, hersenzenuw of de tong-keelzenuw)

Beschrijving

De meest voorkomende oorzaak van zenuwpijn in het hoofd is dat een zenuw geprikkeld wordt of in de knel zit bij het achterhoofd en de bovenkant van de nek. De pijn kan uitstralen naar andere delen van het lichaam zoals de ogen, de kaak of de wang. De meest voorkomende neuralgie die pijn in het hoofd veroorzaakt, is trigeminusneuralgie. Hierbij komen de klachten slechts aan één kant van het hoofd voor. Je hebt hierbij last van kortdurende aanvallen van felle schietende pijn, wat uitgelokt kan worden door triviale pikkels, zoals eten, wassen, scheren, kou, warmte en tocht. De precieze oorzaak van een trigeminusneuralgie is anno 2024 niet bekend.

Zenuwpijn in het achterhoofd wordt vaak veroorzaakt door occipitalis neuralgie. Soms gaat de pijn naar de bovenkant van het hoofd. Occipitalis neuralgie kan het gevolg zijn van compressie of irritatie van de occipitale zenuwen, bijvoorbeeld na een ongeval met de achterkant van het hoofd. Niet altijd wordt er een oorzaak gevonden.

Bovendien kan verharding of spanning in de nek verantwoordelijk zijn voor de zenuwpijn in het hoofd. Hetzelfde geldt voor degeneratieve veranderingen. Een ander type neuralgie dat in het hoofd voorkomt, is postherpetische neuralgie. Het is een van de complicaties van gordelroos (herpes zoster). Dit treedt op bij ongeveer een derde van alle patiënten, waarbij vrouwen meer kans hebben om getroffen te worden dan mannen. Verantwoordelijk voor de postherpetische neuralgie is een reactivering van het waterpokkenvirus Het varicella-zoster-virus veroorzaakt aantasting van de zenuwen en zenuwknopen. Andere oorzaken van schietende pijnen in het achterhoofd, bij het oor of in de keel zijn naast occipitalisneuralgie, intermedius- of glossopharyngeus neuralgie. Bij nervus intermedius neuralgie wordt de pijn waargenomen in en rond het oor.

Diagnose en verloop

Het kan soms lang duren voordat de precieze oorzaak van zenuwpijn in het hoofd wordt gevonden. Bij sommige personen is de onzekerheid over de oorzaak van de zenuwpijn zo belastend dat ze psychologische hulp zoeken en psychotrope medicijnen voorgeschreven krijgen. Vaak zal de huisarts je verwijzen naar een neuroloog, een medisch-specialist die zich vooral bezighoudt met ziekten van de hersenen. Deze maakt gebruik van standaardvragenlijsten om de mogelijke oorzaken te beperken. Hij voert ook een neurologisch onderzoek uit. Bovendien kunnen bloed- of urinetests worden uitgevoerd. Het is ook belangrijk om de exacte locatie te bepalen waar de zenuwbeschadiging zich bevindt. Mogelijke diagnostische methoden omvatten een zenuwgeleidingsonderzoek (neurografie), een EEG (een onderzoek waarbij hersenactiviteit elektrisch wordt gemeten) en onderzoek van het ruggenmergvocht. Soms kan magnetische resonantie beeldvorming (MRI-scan) nuttig zijn. Het verloop van zenuwpijn in het hoofd is heel anders. Als de pijn lang aanhoudt, kan deze chronisch worden. De therapie moet daarom zo snel mogelijk worden aangevangen, omdat dit de kansen op een positieve afloop verhoogt.

Behandeling van zenuwpijn in het hoofd

Om met succes zenuwpijn in het hoofd te behandelen, is het vinden van de exacte oorzaak uiterst belangrijk. Als de arts erin slaagt de onderliggende ziekte te genezen, dan verdwijnt de pijn ook. Als er geen behandeling van de oorzaak kan worden uitgevoerd, zal de arts zich richten op het bestrijden van de symptomen. Vaak zal de arts antidepressiva of anti-epileptica voorschrijven ter vermindering van de zenuwpijn. Bovendien heeft de toediening van zeer effectieve pijnstillers zoals morfinederivaten (zoals tramadol) zijn waarde bewezen.

Als een gordelroos verantwoordelijk is voor de zenuwpijn in het hoofd, krijg je opioïden voorgeschreven zoals tramadol of oxycodon. Niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's), waaronder acetylsalicylzuur (bekend onder de merknaam aspirine), diclofenac en ibuprofen, hebben daarentegen net zo weinig effect als paracetamol bij zenuwpijn.

Als de betrokkenheid van een bloedvat gezichtspijn in de zenuwen veroorzaakt, kan een operatie uitkomst bieden. In deze neurochirurgische procedure plaatst de chirurg een klein 'spierkussen' tussen het vat en de aangetaste zenuw. Op deze manier wordt de zenuw niet geactiveerd en wordt de pijn verminderd.

Preventie

Effectieve remedies voor het voorkomen van zenuwpijn in het hoofd zijn anno 2024 onbekend. Zo raken de zenuwen vaak beschadigd door mechanische druk zonder dat je daar wat aan kan doen.

Lees verder

• Zenuwpijn in de arm: oorzaken, behandeling en preventie
• Zenuwpijn in de hand: oorzaken, behandeling en preventie
• Zenuwpijn in de voet: oorzaken van zenuwpijn in de voeten
• Zenuwpijn in het been: oorzaken, behandeling en preventie
• Zenuwpijn in het gezicht: oorzaken, behandeling en preventie