Bultje in hand of pols: Oorzaken van knobbeltjes

Sommige patiënten hebben een knobbeltje in de pols of hand. In de meeste gevallen is de oorzaak van deze bult niet ernstig en bijvoorbeeld te wijten aan een goedaardige cyste. Af en toe wijst het hand- of polsbultje op een ernstiger onderliggend probleem zoals een kwaadaardige tumor (kanker). Soms ontstaan ook bijkomende klachten als gevolg van de knobbels, zoals onder andere een beperkt bewegingsbereik, pijn, roodheid, gevoelloosheid, tintelingen, zwakte, … Een patiënt met een plots ontstane bult of een geleidelijk groeiende knobbel in de hand of pols, zoekt het best een arts op om de oorzaak hiervan te laten bepalen. Soms is een behandeling niet nodig of zijn enkele eenvoudige zelfzorgmaatregelen voldoende, maar af en toe is een invasievere behandeling nodig.

• Artrose en knobbels op gewrichten van vingers
• Carpale boss
• Contractuur van Dupuytren en bulten in handpalm
• Epidermale inclusiecyste en knobbeltjes in handen of polsen
• Ganglioncyste en bultjes op achterkant pols of hand
• Jicht en kristalvorming in gewrichten
• Kanker, kwaadaardige tumor
• Reumatoïde artritis en reumatoïde knobbeltjes
• Reusceltumor van de peesmantel
• Trigger finger
• Vreemd voorwerp in hand
• Andere soorten tumoren
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Aspiratie
• Chirurgie
• Fysiotherapie
• Immobilisatie
• Kankerbehandeling
• Medicatie

Artrose en knobbels op gewrichten van vingers

Artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen) treedt op wanneer het kraakbeen afslijt dat de gewrichten beschermt. Hierdoor kampt een patiënt met gewrichtspijn, gezwollen gewrichten en gewrichtspijn. Handartrose leidt tot kleine knokige knobbels op de vingergewrichten. Ook dit gaat mogelijk gepaard met stijfheid, zwelling en pijn.

Carpale boss

Een carpale boss is een overgroei van bot aan de pols. De patiënt bemerkt een harde bult op de achterkant van de pols. Soms ontstaat pijn die vergelijkbaar is met artritispijn. Deze polspijn verergert mogelijk bij een verhoogde activiteit. Rust en een de pols tijdelijk minder bewegen verlichten de pijnklachten.

Contractuur van Dupuytren en bulten in handpalm

Oorzaken
Bij een contractuur van Dupuyren verdikt het weefsel in de handpalm. Soms zijn ook de vingers aangetast.

Symptomen
In de handpalm bevinden zich meestal pijnloze kuiltjes en stevige knobbels. Vaak zorgen de bultjes voor enig ongemak. Ook ontwikkelen zich soms dikke weefselkoorden in de handpalm en in de vinger, waardoor de getroffen vingers naar binnen buigen.

Epidermale inclusiecyste en knobbeltjes in handen of polsen

Oorzaken
Epidermale inclusiecysten zijn goedaardige knobbeltjes die zich net onder de huid ontwikkelen. Ze komen soms tot uiting als gevolg van irritatie of een letsel aan de huid of haarzakjes.

Symptomen
Epidermale inclusiecysten zijn gevuld met keratine (geel, wasachtig materiaal). Ze blijven even groot of vergroten na verloop van tijd. Af en toe gaan ze ontsteken of raken ze geïnfecteerd, wat leidt tot roodheid van de huid en pijn.

Behandeling
Het aanbrengen van een warme, vochtige doek op de cyste (abnormaal gevormde zakvormige holte) verlicht het ongemak. Knijpen of pulken aan de cyste is uit den boze.

Ganglioncyste en bultjes op achterkant pols of hand

Oorzaken
Een ganglioncyste is een goedaardige knobbel die ontstaat rond gewrichten. Ganglioncysten groeien uit de weefsels rond een gewricht of een peesmantel en zijn gevuld met vloeistof. Ze kunnen snel verschijnen en verdwijnen en kunnen ook van grootte veranderen.

Symptomen
Deze meestal pijnloze ronde of ovaalvormige bultjes zijn bij de meeste patiënten te vinden op de achterkant van de pols of op de hand. Drukken de cysten echter op een zenuw (zenuwcompressie), dan kampt de patiënt wel met symptomen zoals pijn, gevoelloosheid of spierzwakte.

Behandeling
Het is belangrijk om de hoeveelheid stress op de pols te beperken, want het overmatig gebruik van de pols leidt mogelijk tot een groei van de cyste. De meeste ganglioncysten verdwijnen uiteindelijk vanzelf.

Jicht en kristalvorming in gewrichten

Oorzaken
Jicht is een vorm van artritis (gewrichtsontsteking) waarbij kristallen in de gewrichten gevormd worden. Wanneer het lichaam te veel jichtkristallen vormt of urinezuur onvoldoende wordt uitgescheiden uit het lichaam, komen symptomen van jicht tot uiting.

Symptomen
Vooral de gewrichten van de voeten zoals de grote teen zijn aangetast, maar ook zijn de pols en vingers mogelijk getroffen. Een patiënt ervaart roodheid, pijn en zwelling van de huid.

Kanker, kwaadaardige tumor

Oorzaken
De oorzaak van kanker is onbekend anno oktober 2020. De aandoening ontstaat wanneer abnormaal gevormde cellen snel en ongecontroleerd gaan groeien en een tumor vormen. Diverse kankersoorten veroorzaken een knobbel in de pols (polstumor) of hand (handtumor). Dit betreft diverse vormen van huidkanker, zoals en melanoom en plaveiselcelcarcinoom en verschillende sarcomen (kanker in bindweefsel) zoals liposarcomen (stevig vetweefselgezwel) en rhabdomyosarcomen (kanker in spierweefsel bij kinderen).

Symptomen
Kwaadaardige tumoren ontwikkelen zich als huidletsels (abnormaal uiterlijk of groei van de huid) of als snelgroeiende knobbels onder de huid. Deze tumoren zijn vaak pijnlijk, vooral 's nachts.

Reumatoïde artritis en reumatoïde knobbeltjes

Oorzaken
Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de gewrichten aanvalt. Dit leidt tot ontstekingen, weefselschade en misvormingen.

Symptomen
Circa één op de vier patiënten heeft ronde of lineaire reumatoïde knobbeltjes (noduli) die zich onder de huid ontwikkelen. De stevige bultjes zijn meestal niet gevoelig. Ze ontstaan meestal bij gewrichten die herhaalde druk of stress ondergaan. Ze verschijnen mogelijk in de onderarm en de vingers, maar zijn mogelijk in diverse lichaamsdelen.

Reusceltumor van de peesmantel

Patiënten met een reusceltumor van de peesmantel hebben een goedaardige tumor in de hand. Deze langzaam groeiende tumor vormt meestal pijnloze knobbels. Ze ontwikkelen zich in de peesmantel, het membraan dat een pees in de hand omringt en dat tevens zorgt voor soepele bewegingen.

Trigger finger

Een trigger finger treft de buigpezen van de hand, waardoor ze opzwellen. Hierdoor komt de pees aan de palmzijde in de vinger vast te zitten aan de peesmantel, waardoor de patiënt de getroffen vinger niet meer kan verplaatsen. Soms vormt zich ook een kleine knobbel aan de basis van de getroffen vinger. De pees komt dan nog meer ingeklemd, wat leidt tot een vinger die blijft vastzitten in een gebogen positie.

Vreemd voorwerp in hand

Wanneer een vreemd voorwerp zoals een houtsplinter of glasfragment in de hand blijft zitten, reageert het lichaam hierop met een zwelling, een zichtbare bult en handpijn.

Andere soorten tumoren

Ook enkele andere soorten bulten ontstaan soms in de hand of pols zoals:

• fibromen (bindweefseltumoren, huidgezwelletjes op een steeltje)
• glomustumoren (gezwellen rond de nagel of vingertop)
• lipomen (vetgezwellen tussen huid en spierlaag)
• neuromen (zenuwtumoren)

Alarmsymptomen

Wanneer een knobbeltje één of meer van volgende eigenschappen vertoont, is het verstandig om meteen een arts te raadplegen:

• bijkomende symptomen zoals gevoelloosheid, tintelingen of spierzwakte
• een locatie waar snel irritatie ontstaat
• een snelle groei
• pijn
• tekenen van en een infectie (zwelling, roodheid, pijn)

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
De arts doorloopt eerst de medische geschiedenis van de patiënt. Hij bevraagt de patiënt over wanneer dit bultje ontstaan is, of de grootte gewijzigd is alsook of bijkomende tekenen aanwezig zijn.

Lichamelijk onderzoek
De arts onderzoekt het knobbeltje. Hij drukt op de knobbel om te controleren of dit pijn of gevoeligheid met zich meebrengt. Soms schijnt hij met een lichtje op het bultje om te zien of dit al dan niet gevuld is met vloeistof (transilluminatie)

Diagnostisch onderzoek
Soms zet de arts beeldvormende onderzoeken in, zodat hij het bultje en het omliggende weefsel beter kan beoordelen. Een weefselonderzoek van de knobbel (biopsie) geeft voorts informatie over de aard van de cellen. Een bloedonderzoek diagnosticeert tot slot bepaalde aandoeningen zoals reumatoïde artritis en jicht.

Behandeling

De arts kijkt naar de oorzaak van het handbultje of polsknobbeltje en zet dan de meest geschikte behandeling in. Soms zijn combinaties van behandelingen nodig.

Aspiratie

Soms moet de arts de vloeistof uit een bultje afvoeren met behulp van een naald.

Chirurgie

Soms verwijdert de arts het bultje via chirurgie.

Fysiotherapie

Een patiënt leert via de fysiotherapie oefeningen om het bewegingsbereik te vergroten en kracht in de handen of pols te verbeteren. Dit is vooral nuttig voor de behandeling van artrose, reumatoïde artritis of na een operatie.

Immobilisatie

Een spalk of brace immobiliseert de pols of hand, zodat de patiënt geen pijn voelt bij beweging of geen pijn ervaart door een groeiende cyste of tumor.

Kankerbehandeling

Wanneer kanker aanwezig is, is een kankerbehandeling nodig die bestaat uit (een combinatie van) chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie.

Medicatie

Vrij verkrijgbare medicijnen verlichten pijn en ontsteking. Veel voorkomende vrij verkrijgbare medicijnen zijn onder andere paracetamol (Tylenol), ibuprofen (Motrin, Advil) en naproxen (Aleve). Soms schrijft de arts sterkere geneesmiddelen voor, zoals via de mond ingenomen of geïnjecteerde corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken) of andere gespecialiseerde medicijnen.

Lees verder

• Handartrose: Gewrichtsaandoening met pijn en stijfheid
• Reumatoïde noduli: Knobbeltjes bij reumatoïde artritis
• Ganglioncyste: Gezwel op gewricht of pees van hand of voet
• Contractuur van Dupuytren: Pijnloze handmisvorming
• Handtumoren: Goedaardige en kwaadaardige gezwellen in hand