Naproxen: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen

Naproxen is een vrij verkrijgbaar medicijn dat veel gebruikt wordt voor de verlichting van pijn, het verlagen van koorts en het verminderen van ontstekingen. Dit geneesmiddel is effectief bij de behandeling van aandoeningen zoals artritis (gewrichtsontsteking), kneuzingen en hoofdpijn. Net als bij andere medicijnen kunnen bijwerkingen optreden, zoals maagklachten. Sommige patiënten ervaren sneller bijwerkingen bij het gebruik van deze NSAID (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddel). In bepaalde gevallen, zoals bij zwangere vrouwen, is voorzichtigheid geboden of wordt het gebruik van dit geneesmiddel afgeraden.

• Merknamen van naproxen
• Fysieke werking en absorptie
• Metabolisme en uitscheiding
• Werkingsmechanisme van naproxen
• Toepassingen (indicatie): Koorts verlagen, pijn verlichten en ontsteking remmen
• Contra-indicaties
• Verboden
• Voorzichtigheid geboden
• Gebruik bij speciale patiëntgroepen
• Toedieningswijze van pijnstiller
• Maagbeschermer
• Bijwerkingen van naproxen
• Interacties met andere geneesmiddelen
• Conclusie

Merknamen van naproxen

Naproxen is bekend onder verschillende merknamen, waaronder:

• Aleve
• Aleve Feminax
• Anaprox
• Apranax
• Femex
• Naprelan
• Naprocoat
• Naproflam
• Naprosyne
• Naprovite
• Naproxen Sodium
• Naproxennatrium
• Naproxenum
• Nycopren
• Synflex
• Teva
• Topgen

Fysieke werking en absorptie

Opname en distributie
Naproxen wordt snel geabsorbeerd in het maag-darmkanaal na orale inname, en de piekconcentratie in het bloed wordt meestal bereikt binnen 2 tot 4 uur na inname. Het medicijn wordt voor een groot deel gebonden aan plasma-eiwitten, wat invloed heeft op de beschikbaarheid van de werkzame stof voor de behandeling. Naproxen wordt goed verdeeld over de lichaamsweefsels, waardoor het effectief is bij zowel acute als chronische pijnbehandeling. Het heeft een relatief lange werkingsduur, waardoor het geschikt is voor behandeling van aandoeningen zoals artritis en chronische spier- of gewrichtspijn.

Effect op gastro-intestinale tractus
Een van de kenmerken van naproxen is de invloed op de gastro-intestinale tractus. Aangezien het een niet-steroïdaal ontstekingsremmend middel (NSAID) is, kan naproxen irritatie van de maagwand veroorzaken, wat kan leiden tot maagklachten zoals pijn, misselijkheid, of zelfs maagzweren bij langdurig gebruik. Dit komt doordat naproxen de prostaglandinesynthetase remt, wat de productie van beschermende slijmstoffen in de maag verlaagt. Om dit risico te verminderen, wordt vaak geadviseerd om naproxen met voedsel in te nemen of in combinatie met maagbeschermers, vooral bij langdurig gebruik.

Absorptie bij verschillende toedieningsvormen
Naproxen is beschikbaar in verschillende toedieningsvormen, waaronder tabletten, capsules, en suspensies. De orale inname van naproxen in tabletvorm heeft een snellere absorptie dan de capsulevorm. Bij gebruik van de suspensie wordt het medicijn snel opgenomen in de bloedbaan, wat betekent dat het sneller pijnverlichting biedt. Bij oudere volwassenen kan de absorptie mogelijk trager zijn, wat invloed heeft op de snelheid waarmee het medicijn effectief is.

Metabolisme en uitscheiding

Lever- en nierfunctie
Naproxen wordt voornamelijk in de lever gemetaboliseerd door cytochroom P450-enzymen, die verantwoordelijk zijn voor de afbraak van veel geneesmiddelen. Dit proces leidt tot de productie van inactieve metabolieten die via de nieren uit het lichaam worden geëlimineerd. De eliminatiehalveringstijd van naproxen is relatief lang (12 tot 17 uur), wat betekent dat het medicijn langere tijd in het lichaam aanwezig blijft. Bij patiënten met een verminderde lever- of nierfunctie kan het metabolisme van naproxen vertragen, wat leidt tot verhoogde concentraties in het bloed en een groter risico op bijwerkingen zoals maagbloedingen of nierbeschadiging. Het is daarom belangrijk om de nier- en leverfunctie te controleren bij patiënten die regelmatig naproxen gebruiken, vooral bij ouderen.

Interactie met andere geneesmiddelen
Naproxen kan in interactie treden met andere geneesmiddelen die het metabolisme beïnvloeden, zoals anticoagulantia (bloedverdunners), andere NSAID's, en bepaalde antidepressiva. Dit kan leiden tot een verhoogd risico op bijwerkingen zoals maagzweren of ongewilde bloedingen. Het gebruik van naproxen in combinatie met bloeddrukmedicatie kan de effectiviteit van deze medicatie verminderen, wat moet worden gemonitord. Bij het gebruik van naproxen in combinatie met andere geneesmiddelen die de leverfunctie beïnvloeden, kan het nodig zijn de dosering van naproxen aan te passen om toxische effecten te voorkomen.

Eliminatie via de nieren
De uitscheiding van naproxen vindt voornamelijk via de nieren plaats. Dit kan problematisch zijn voor patiënten met nierinsufficiëntie, aangezien de concentratie van naproxen in het bloed kan stijgen, wat het risico op bijwerkingen vergroot. Bij patiënten met een verminderde nierfunctie moet de dosering worden verlaagd, en het wordt aanbevolen om het gebruik van naproxen zorgvuldig te monitoren. De dosis kan aangepast worden afhankelijk van de ernst van de nierinsufficiëntie, en voor sommige patiënten kan een alternatieve pijnstiller zonder de nefrotoxische eigenschappen van naproxen een beter keuze zijn.

Werkingsmechanisme van naproxen

Remming van cyclo-oxygenase (COX)-enzymen
Naproxen werkt door de remming van het enzym cyclo-oxygenase (COX), wat cruciaal is voor de productie van prostaglandines. Prostaglandines zijn chemische stoffen die betrokken zijn bij ontsteking, pijn en koorts. Door COX te remmen, verlaagt naproxen de hoeveelheid prostaglandines in het lichaam, wat leidt tot een vermindering van pijn, ontsteking en koorts. Er zijn twee hoofdtypen COX-enzymen: COX-1, dat een rol speelt bij de bescherming van de maagwand en COX-2, dat betrokken is bij ontstekingsreacties. Naproxen remt beide COX-enzymen, maar de remming van COX-1 is verantwoordelijk voor de meeste van de bijwerkingen die met dit medicijn worden geassocieerd, zoals maagklachten en bloedingsneigingen.

Verlichting van pijn en ontsteking
Naproxen heeft zowel pijnstillende als ontstekingsremmende eigenschappen. Het wordt vaak voorgeschreven voor aandoeningen zoals artritis, tendinitis, en spierpijn, evenals voor acute verwondingen zoals verstuikingen en verrekkingen. Het effect wordt snel merkbaar, vaak binnen enkele uren na inname, afhankelijk van de dosering en de ernst van de pijn. De langdurige werking van naproxen betekent dat patiënten het vaak minder frequent hoeven in te nemen, in tegenstelling tot sommige andere pijnstillers die vaker moeten worden ingenomen.

Koortsverlaging
Naast pijnverlichting en ontstekingsremming, is naproxen ook effectief bij het verlagen van koorts. Het werkt door de productie van prostaglandines te verminderen, die een belangrijke rol spelen in het verhogen van de lichaamstemperatuur bij infecties. Naproxen wordt vaak gebruikt bij de behandeling van griep of andere infecties die gepaard gaan met koorts. Het gebruik van naproxen kan de algehele toestand van een patiënt verbeteren door niet alleen pijn en ontsteking te verminderen, maar ook door koorts te verlagen en het comfort te verhogen.

Toepassingen (indicatie): Koorts verlagen, pijn verlichten en ontsteking remmen

Naproxen is een vrij verkrijgbaar medicijn dat effectief is voor het verlagen van koorts, het remmen van ontstekingen, en het verlichten van pijn. Het wordt vaak ingezet voor de behandeling van de volgende aandoeningen en symptomen:

• Artritis psoriatica (aandoening met symptomen aan huid en gewrichten)
• Artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen)
• Bursitis (slijmbeursontsteking door overbelasting)
• Peesontsteking
• Gewrichtspijn
• Griep
• Jicht (aandoening met pijn aan de grote teen en andere gewrichten)
• Koliekpijn
• Lage rugpijn
• Menstruatiepijn en abnormaal vaginaal bloedverlies
• Migraine (ook preventief) (aanvallen van aura en/of eenzijdige hoofdpijn) en andere soorten hoofdpijn
• Musculoskeletale pijn (pijn in botten, spieren en pezen)
• Polyarticulaire juveniele idiopathische artritis
• Postoperatieve pijn
• Reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• Spierpijn
• Spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew: blijvende gewrichtsontsteking)
• Tandpijn / pijn na een tandheelkundige behandeling
• Verkoudheid

Hoewel naproxen helpt bij het verminderen van ontstekingen en pijn, verandert het niets aan het verloop van de ziekte en voorkomt het niet dat gewrichten en weke delen beschadigd raken door deze aandoeningen.

Patiënten die langdurig NSAID-therapie ondergaan, dienen periodiek door een arts gecontroleerd te worden en een volledig bloedonderzoek te ondergaan.

Contra-indicaties

Verboden

In de volgende situaties is het gebruik van naproxen verboden:

• Astma veroorzaakt door NSAID’s
• Borstvoeding
• De periode rond een bypassoperatie aan de kransslagader
• Overgevoeligheid voor NSAID-medicijnen
• Zwangerschap (voorzichtigheid is geboden tijdens het eerste trimester; absoluut verboden na 30 weken zwangerschap) vanwege het risico op zwangerschapscomplicaties of afwijkingen bij de baby

Voorzichtigheid geboden

In enkele situaties moet een arts advies geven over het gebruik van naproxen:

• Astma (chronische ontsteking van de luchtwegen)
• Bloedingen zoals een verleden van hersenbloedingen, anale bloedingen, aambeien, enz.
• Chronisch alcoholgebruik
• Congestief hartfalen
• Een geschiedenis van maag- en darmproblemen zoals gastritis (maagontsteking), maagzweren of gastro-oesofageale reflux (symptomen van brandend maagzuur)
• Hoge bloeddruk
• Leverziekte
• Nierziekte
• Een recent hartinfarct of een geschiedenis van hartaandoeningen
• Natriumbeperkingen
• Ouderen
• Tabaksgebruik
• Uitdroging
• Vochtretentie / Oedeem
• Vrouwen die zwanger willen worden

Gebruik bij speciale patiëntgroepen

Ouderen
Bij ouderen is het gebruik van naproxen vaak geassocieerd met een verhoogd risico op bijwerkingen, zoals maagbloedingen of nierproblemen, vanwege de vermindering van de nier- en leverfunctie die vaak met de leeftijd gepaard gaat. Ouderen hebben vaak meer kans op comorbiditeiten die het risico op deze bijwerkingen verhogen, zoals hypertensie of diabetes, en het gebruik van andere geneesmiddelen die het effect van naproxen kunnen versterken. Daarom wordt het gebruik van naproxen bij ouderen vaak strikt gecontroleerd en gedoseerd, met regelmatige opvolging van hun gezondheidstoestand.

Patiënten met een verminderde leverfunctie
Naproxen wordt voor een groot deel gemetaboliseerd door de lever, en bij patiënten met een verminderde leverfunctie kan het metabolisme van het geneesmiddel vertraagd zijn. Dit kan leiden tot verhoogde bloedspiegels van naproxen, wat het risico op bijwerkingen zoals leverbeschadiging vergroot. Bij deze patiënten is het essentieel de dosering aan te passen en het gebruik van naproxen zorgvuldig te monitoren. In sommige gevallen kan het nodig zijn om alternatieve geneesmiddelen te overwegen die minder belastend zijn voor de lever.

Patiënten met nierinsufficiëntie
Patiënten met nierinsufficiëntie kunnen ook een verminderde eliminatie van naproxen ervaren, wat leidt tot verhoogde concentraties in het bloed. Het wordt aanbevolen om naproxen bij deze patiënten met voorzichtigheid te gebruiken en de dosering te verlagen. Bij ernstige nierinsufficiëntie kan het beter zijn om een ander geneesmiddel te overwegen, omdat naproxen de nierfunctie verder kan verminderen, wat leidt tot een vicieuze cirkel van verslechtering. Het is belangrijk om regelmatig de nierfunctie te controleren bij patiënten die naproxen gebruiken, vooral als zij een geschiedenis van nierproblemen hebben.

Toedieningswijze van pijnstiller

Naproxen wordt oraal (via de mond) toegediend in de vorm van tabletten met onmiddellijke of verlengde afgifte, of als suspensie. Het kan ook rectaal worden toegediend via een zetpil in de endeldarm.

Maagbeschermer

Naproxen kan het risico op maagzweren en bloedingen in de maag en darmen verhogen. Dit risico is vooral hoog bij ouderen, patiënten met een voorgeschiedenis van maag- en darmproblemen, en bij degenen die alcohol gebruiken of rookwaren. Het kan nuttig zijn om een maagbeschermer te nemen als u naproxen gebruikt, vooral bij langdurig gebruik.

Bijwerkingen van naproxen

Bijwerkingen van naproxen kunnen onder meer zijn:

Allergische reacties
Naproxen kan allergische reacties veroorzaken, zoals huiduitslag, jeuk, zwelling en ademhalingsmoeilijkheden. Ernstige allergische reacties kunnen leiden tot angio-oedeem (zwelling van de huid en onderliggende weefsels) of anafylaxie, een levensbedreigende reactie. Patiënten die tekenen van een ernstige allergische reactie vertonen, zoals moeite met ademhalen, zwelling van de keel of gezicht, moeten onmiddellijk medische hulp inroepen.

Braken
Braken komt vaak voor bij patiënten die naproxen gebruiken, vooral als het medicijn op een lege maag wordt ingenomen. Het kan gepaard gaan met misselijkheid en in sommige gevallen leiden tot uitdroging. Patiënten die frequent braken ervaren, moeten hun arts raadplegen voor advies over het aanpassen van de dosering of het gebruik van alternatieve medicijnen.

Diarree
Diarree is een andere veelvoorkomende bijwerking van naproxen. Het kan leiden tot uitdroging, vooral bij langdurig gebruik. Patiënten die ernstige of langdurige diarree ervaren, moeten hun arts raadplegen om te beoordelen of een dosisaanpassing nodig is of dat er andere behandelingsopties moeten worden overwogen.

Hoofdpijn
Hoofdpijn kan optreden bij patiënten die naproxen gebruiken, vooral bij hogere doseringen. Dit kan te maken hebben met de invloed van naproxen op de bloedvaten. Patiënten die vaak last hebben van hoofdpijn, moeten hun arts raadplegen om te bespreken of de behandeling moet worden aangepast of gestopt.

Hoge bloeddruk
Naproxen kan bij sommige patiënten de bloeddruk verhogen. Het heeft een invloed op de bloedvaten, wat kan leiden tot vasoconstrictie (vernauwing van de bloedvaten) en daarmee een verhoging van de bloeddruk. Patiënten met een voorgeschiedenis van hoge bloeddruk moeten hun bloeddruk regelmatig laten controleren tijdens het gebruik van naproxen. Bij ernstige verhoging van de bloeddruk kan het nodig zijn om de medicatie te herzien.

Leverproblemen
In zeldzame gevallen kan naproxen leiden tot leverproblemen, zoals geelzucht (gele verkleuring van de huid of ogen) en jeuk. Dit kan wijzen op schade aan de lever, die in sommige gevallen ernstig kan zijn. Patiënten die symptomen van leverproblemen ervaren, zoals vermoeidheid, donker urine of pijn in de bovenbuik, moeten onmiddellijk hun arts raadplegen.

Maagdarmbloedingen
Maagdarmbloedingen kunnen optreden bij langdurig gebruik van naproxen. Dit kan zich manifesteren als bloed in de ontlasting of zwarte, teerachtige ontlasting. Maagdarmbloedingen kunnen ernstig zijn en moeten onmiddellijk door een arts worden beoordeeld. Patiënten met een geschiedenis van maagzweren of maagaandoeningen moeten extra voorzichtig zijn bij het gebruik van naproxen.

Maagzweren
Naproxen kan maagzweren veroorzaken door irritatie van de maagwand. Deze zweren kunnen pijn veroorzaken en in sommige gevallen bloeden, wat kan leiden tot maagdarmbloedingen. Patiënten met een geschiedenis van maagzweren of andere maagaandoeningen moeten hun arts raadplegen voordat ze naproxen gebruiken. Regelmatige controles kunnen nodig zijn bij langdurig gebruik.

Misselijkheid
Misselijkheid is een veelvoorkomende bijwerking bij het gebruik van naproxen, vooral als het medicijn zonder voedsel wordt ingenomen. Het wordt vaak aanbevolen om naproxen met voedsel in te nemen om misselijkheid te voorkomen. Patiënten die last hebben van aanhoudende misselijkheid moeten overwegen om hun arts te raadplegen voor een dosisaanpassing of alternatieve behandelingsopties.

Nierproblemen
Naproxen kan bij sommige patiënten nierproblemen veroorzaken, zoals veranderingen in de urineproductie of de aanwezigheid van bloed in de urine. Dit komt door de invloed van naproxen op de nierfunctie. Patiënten met een voorgeschiedenis van nierziekten moeten hun arts raadplegen voordat ze naproxen gebruiken en regelmatig hun nierfunctie laten controleren. Als nierproblemen worden vastgesteld, moet de behandeling mogelijk worden aangepast.

Oedeem
Oedeem, ofwel vochtretentie, kan optreden bij patiënten die naproxen gebruiken. Dit uit zich meestal als zwelling van de handen, voeten of enkels. Oedeem kan het gevolg zijn van de invloed van naproxen op de bloedvaten, die vocht in het lichaam vasthouden. Patiënten die last hebben van zwelling moeten hun arts raadplegen voor een mogelijke dosisaanpassing of alternatieve behandelingsopties.

Sufheid
Sufheid is een bijwerking die kan optreden bij sommige patiënten die naproxen gebruiken. Dit kan het vermogen om auto te rijden of machines te bedienen beïnvloeden. Patiënten die last hebben van sufheid moeten voorzichtig zijn en zich ervan bewust zijn dat deze bijwerking hun dagelijkse activiteiten kan beïnvloeden.

Vermoeidheid
Vermoeidheid kan optreden bij patiënten die naproxen gebruiken, vooral bij langdurig gebruik. Het kan de algehele energie en het welzijn beïnvloeden. Patiënten die langdurige vermoeidheid ervaren, moeten hun arts raadplegen om te bespreken of de dosering moet worden aangepast of als er alternatieve behandelingsopties beschikbaar zijn.

Patiënten die ernstige bijwerkingen ervaren of symptomen zoals bloederige ontlasting, maagpijn, of ernstige allergische reacties moeten onmiddellijk medische hulp inroepen.

Interacties met andere geneesmiddelen

Naproxen kan interageren met verschillende andere geneesmiddelen, wat kan leiden tot verhoogde risico’s van bijwerkingen of verminderde werkzaamheid. Voorbeelden van medicijnen waarmee naproxen interacties kan hebben zijn:

• Bloedverdunners zoals warfarine en heparine
• ACE-remmers en andere medicijnen voor hoge bloeddruk
• Diuretica (plaspillen)
• Methotrexaat (medicijn voor reuma en kanker)
• Lithium (voor bipolaire stoornis)
• Steroïden

Raadpleeg altijd een arts of apotheker alvorens naproxen samen met andere geneesmiddelen te gebruiken.

Conclusie

Naproxen is een krachtig en veelzijdig pijnstillend en ontstekingsremmend middel dat effectief kan zijn voor een breed scala aan aandoeningen. Het is belangrijk om dit medicijn te gebruiken zoals voorgeschreven en rekening te houden met mogelijke bijwerkingen en interacties met andere geneesmiddelen. Voorzichtigheid is geboden bij bepaalde patiëntengroepen en medische aandoeningen. Raadpleeg altijd uw arts voor persoonlijk advies en bijwerkingen.

Lees verder

• Pijnstillende medicatie: Soorten & bijwerkingen pijnstillers
• NSAID's: Pijn en ontsteking verlichten en koorts verlagen
• Medicatie: Overgevoelige (allergische) reactie op medicijnen
• Aspirine: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen
• Paracetamol: Medicijn voor behandeling van koorts en pijn