Naproxen: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen

Naproxen is een vrij verkrijgbaar medicijn dat veel wordt gebruikt om pijn bij veel aandoeningen te verlichten, koorts te verlagen en ontstekingen te verminderen. Dit geneesmiddel is dan ook inzetbaar bij bijvoorbeeld de behandeling van artritis (gewrichtsontsteking), kneuzingen en hoofdpijn. Net zoals andere geneesmiddelen, ontstaan mogelijk bijwerkingen zoals maagklachten. In bepaalde omstandigheden krijgen patiënten sneller te maken met deze neveneffecten wanneer ze deze NSAID (niet-steroïdale anti-inflammatoir geneesmiddel) nemen. Sommige patiënten mogen dit geneesmiddel niet nemen of anders is voorzichtigheid geboden, zoals bijvoorbeeld bij zwangere vrouwen.

• Merknamen van naproxen
• Werking van ontstekingsremmende pijnstiller
• Toepassingen (indicatie): Koorts verlagen, pijn verlichten en ontsteking remmen
• Contra-indicaties
• Verboden
• Voorzichtigheid geboden
• Toedieningswijze van pijnstiller
• Maagbeschermer
• Dosis
• Effectiviteit van medicijn
• Bijwerkingen van naproxen
• Wisselwerking met andere geneesmiddelen
• Overdosis van vrij verkrijgbare NSAID

Merknamen van naproxen

Naproxen is bekend onder deze namen:

• Aleve
• Aleve Feminax
• Anaprox
• Apranax
• Femex
• Naprelan
• Naprocoat
• Naproflam
• Naprosyne
• Naprovite
• Naproxen Sodium
• Naproxennatrium
• Naproxenum
• Nycopren
• Synflex
• Teva
• Topgen

Werking van ontstekingsremmende pijnstiller

Naproxen blokkeert het enzym dat prostaglandinen produceert. Prostaglandinen spelen een essentiële rol bij ontstekingen. Het lichaam produceert deze op de plaats van beschadigd weefsel, waardoor roodheid, warmte, zwelling en pijn ontstaan (tekenen van een ontsteking).

Toepassingen (indicatie): Koorts verlagen, pijn verlichten en ontsteking remmen

Naproxen is een vrij verkrijgbaar medicijn dat koorts verlaagt, ontstekingen remt en pijn verlicht. Dit medicijn is daarom inzetbaar voor de behandeling of verlichting van volgende aandoeningen en symptomen:

• artritis psoriatica (aandoening met symptomen aan huid en gewrichten)
• artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen)
• bursitis (slijmbeursontsteking door overbelasting)
• een peesontsteking
• gewrichtspijn
• griep
• jicht (ziekte met pijn aan grote teen en andere gewrichten)
• koliekpijn
• lage rugpijn
• menstruatiepijn en abnormaal vaginaal bloedverlies
• migraine (ook preventief) (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn) en andere soorten hoofdpijn
• musculoskeletale pijn (pijn in onder andere botten, spieren en pezen)
• polyarticulaire juveniele idiopathische artritis
• postoperatieve pijn
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• spierpijn
• spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew: blijvende gewrichtsontsteking)
• tandpijn / pijn na een tandheelkundige behandeling
• verkoudheid

Naproxen behandelt inflammatoire gewrichtsaandoeningen (gewrichtsontstekingen) maar zal het verloop van de ziekte wijzigen en voorkomt ook niet dat de gewrichten en weke delen vernietigd worden als gevolg van deze aandoeningen.

Patiënten die chronische NSAID-therapie krijgen, moeten periodiek door de arts gevolgd worden en een volledig bloedonderzoek krijgen.

Contra-indicaties

Verboden

In volgende omstandigheden mogen patiënten geen naproxen nemen:

• astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen) veroorzaakt door NSAID’s
• borstvoeding geven
• de periode rond een bypassoperatie aan de kransslagader
• een overgevoeligheid voor NSAID-medicijnen
• een zwangerschap (voorzichtigheid tegen gebruik in het eerste trimester, absolute contra-indicatie na 30 weken zwangerschap) want dit leidt tot zwangerschapscomplicaties of afwijkingen bij de baby

Voorzichtigheid geboden

In enkele omstandigheden moet een arts advies geven over het gebruik van naproxen:

• astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen)
• bloedingen zoals een verleden van hersenbloedingen, anale bloedingen, aambeien, …
• chronisch alcoholgebruik
• congestief hartfalen
• een geschiedenis van maag- en darmbijwerkingen zoals gastritis (maagontsteking), een maagzweer of gastro-oesofageale reflux (symptomen van brandend maagzuur)
• een hoge bloeddruk
• een leverziekte
• een nierziekte
• een recent hartinfarct of geschiedenis van hartaandoeningen
• natriumbeperkingen
• ouderen
• tabaksgebruik
• uitdroging
• vochtretentie / oedeem
• vrouwen die zwanger willen worden

Toedieningswijze van pijnstiller

Naproxen is oraal (via de mond) toe te dienen en dit in tabletten met onmiddellijke afgifte of met verlengde afgifte of in suspensievormen. Ook is een rectale toediening mogelijk (via een zetpil in de endeldarm).

Maagbeschermer

Dit medicijn verhoogt in een aantal omstandigheden de kans op zweren en bloedingen in de maag en darmen. Dit is vooral het geval bij zeventigplussers, patiënten die deze maag-en darmklachten al eerder gehad hebben en patiënten die antistollingsmedicijnen (bloedverdunners) gebruiken. Daarom gebruiken deze patiënten best een maagbeschermer zoals een antacidum of een protonpompremmer. Het medicijn mag ook met voedsel of melk worden ingenomen om de kans op bijwerkingen aan de maag en darmen te verkleinen.

Dosis

De dosis naproxen die een patiënt nodig heeft, is afhankelijk van de oorzaak. De behandeling met naproxen start net als alle NSAID's meestal met de laagst mogelijke effectieve dosis voor de kortst mogelijke duur. Ook bij ouderen is dit belangrijk omdat zij vaak kampen met bijkomende hart- en vaatziekten, chronische nieraandoeningen of een voorgeschiedenis van maagzweren of maagbloedingen die het risico op bijwerkingen van een behandeling met een NSAID verhogen.

Effectiviteit van medicijn

Normaal gesproken verdwijnt de pijn bij een orale inname binnen 1 uur en bij een rectale toediening verlichten de klachten binnen 1,5 uur. De effecten houden circa zeven uur aan (twaalf uur bij tabletten met een vertraagde afgifte). Wanneer een ontsteking en zwelling en roodheid van de huid aanwezig zijn, zijn de symptomen normaal gezien verdwenen binnen één week. Bemerkt de patiënt geen verbetering van zijn klachten binnen deze periode, dan is het verstandig om een arts te raadplegen.

Bijwerkingen van naproxen

Bloed
Bloedafwijkingen en bloedaandoeningen die resulteren uit het gebruik van deze vrij verkrijgbare pijnstiller omvatten:

• bloedarmoede (zelden)
• bloeddyscrasieën (zelden)
• een verhoogd bloedingsrisico
• een verlaagd aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) (zelden)
• een verlaagd aantal granulocyten (soort gekorrelde witte bloedcellen) (zelden)
• een verminderde nierfunctie
• verhoogde leverenzymen

Hart, bloedvaten en longen
Diverse hart- en longgerelateerde bijwerkingen van deze NSAID zijn:

• ademhalingsproblemen
• anafylaxie (ernstige allergische reactie)
• astma (zelden)
• bloedstolsels
• een allergische reactie
• een hartinfarct (zelden)
• een verhoogde bloeddruk (zelden)
• een versnelde hartslag (zelden)
• hartfalen
• kortademigheid (zelden)

Hersenen
Neurologische complicaties door het gebruik van naproxen omvatten:

• duizeligheid
• een beroerte (zelden)
• een hersenvliesontsteking (meningitis) (zelden)
• hoofdpijn

Huid
Aan de huid komen mogelijk ook bijwerkingen tot stand:

• blauwe plekken
• een huiduitslag / een huiduitslag met blaren (zelden)
• een jeukende huid
• rode vlekken op de huid (zelden)

Lever
Afwijkingen aan de lever komen soms ook tot uiting:

• een leverontsteking (hepatitis) (zelden)
• een verminderde leverfunctie (zelden)
• geelzucht (zelden)

Maag en darmen
Maag- en darmgerelateerde klachten door het nemen van naproxen zijn onder andere:

• braken
• brandend maagzuur
• constipatie
• diarree
• dyspepsie (maagklachten na het eten of drinken)
• een darmobstructie (verstopping van darmen met buikpijn) (zelden)
• een dikkedarmontsteking (colitis) (zelden)
• een jeukende anus of irritatie aan de anus (zelden)
• een verergering van de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn)
• een verminderde eetlust
• maag- of darmbloedingen
• maagpijn
• maagzweren
• misselijkheid
• winderigheid

Het drinken van alcohol verhoogt de kans op bijwerkingen en daarom kan een patiënt dit best beperken als hij naproxen neemt.

Mond en keel
Ook mondproblemen zijn mogelijk het gevolg van het gebruik van naproxen:

• een droge mond
• een ontsteking van het mondslijmvlies (orale mucositis) (zelden)
• keelirritatie

Ogen
Wanneer bijwerkingen aan de ogen optreden, kampen patiënten met een overgevoeligheid voor licht (fotofobie) (zelden), een oogontsteking (zelden), wazig zien (zelden), dubbelzien (zelden) of andere problemen met het gezichtsvermogen.

Oren
Oorgerelateerde bijwerkingen zijn oorsuizen en andere problemen met het gehoorvermogen.

Psychisch
Zelden ontstaan ook psychische klachten als gevolg van het innemen van deze NSAID zoals:

• angstgevoelens
• een depressie
• geheugenproblemen
• hallucinaties
• nachtmerries
• neerslachtigheid
• nervositeit
• onrust / opwinding
• prikkelbaarheid
• verwardheid

Andere problemen
Ook volgende neveneffecten komen soms tot stand door het nemen van naproxen:

• een alvleesklierontsteking (zelden)
• gewrichtspijn (zelden)
• gezwollen enkels of gezwollen polsen
• haaruitval (zelden)
• het Stevens-Johnson-syndroom (zelden)
• koorts (zelden is deze hoog)
• oedeem
• rillingen
• slaapstoornissen zoals slaperigheid

Wisselwerking met andere geneesmiddelen

Wanneer een patiënt naproxen wil nemen en reeds andere medicatie neemt, raadpleegt hij best de apotheker of arts omdat sommige medicijnen een wisselwerking hebben met naproxen waardoor de werking van deze geneesmiddelen versterkte of verzwakt wordt of anders ontstaan hierdoor sneller bijwerkingen. Dit gebeurt bij bijvoorbeeld:

• andere ontstekingsremmende pijnstillers zoals onder andere ibuprofen en aspirine,
• bepaalde antidepressiva
• bepaalde antistollingsmedicijnen zoals Warfarine
• bepaalde bètablokkers (medicatie die hartslag en bloeddruk verlagen)
• bepaalde diuretica (plaspillen)
• bepaalde hiv-medicijnen
• bepaalde via de mond ingenomen corticosteroïden (ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken)
• ciclosporine, een bepaald immunosuppressivum (medicijn dat het immuunsysteem onderdrukt)
• lithium
• methotrexaat

Verder verhoogt de kans op bijwerkingen door het gelijktijdig gebruik van alcohol.

Overdosis van vrij verkrijgbare NSAID

Een overdosis naproxen komt vaak voor komt dit medicijn vrij verkrijgbaar is, maar de overdosis is meestal mild van aard en ernstige bijwerkingen van overdosering zijn zeldzaam.

Mogelijke complicaties zijn:

• agitatie, verwardheid, een onsamenhangende spraak
• brandend maagzuur, maagpijn (mogelijk bloedingen in de maag en darmen)
• diarree
• duizeligheid, een onvaste gang, bewegingsproblemen
• een coma
• een huiduitslag
• een langzame, moeizame ademhaling, een piepende ademhaling
• epileptische aanvallen
• hoofdpijn (ernstig)
• misselijkheid, braken
• oorsuizen
• slaperigheid
• wazig zien

Er is anno oktober 2020 geen antidotum (tegengif) beschikbaar voor een naproxen-overdosis. Een monitoring van de vitale functies en ondersteunende zorg is aanbevolen. Na een bloed- en urineonderzoek, een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto) en/of een elektrocardiografie (ECG: meting van de elektrische activiteit van het hart), volgt daarom een (combinatie)behandeling met:

• actieve kool
• geneesmiddelen om symptomen te behandelen
• intraveneuze (via een ader) vochttoediening
• laxeermiddelen
• luchtwegondersteuning, zoals zuurstof, een beademingsbuisje door de mond (intubatie) en mechanische ventilatie (beademingsmachine)
• nierdialyse

Lees verder

• Pijnstillende medicatie: Soorten & bijwerkingen pijnstillers
• NSAID's: Pijn en ontsteking verlichten en koorts verlagen
• Medicatie: Overgevoelige (allergische) reactie op medicijnen
• Aspirine: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen
• Paracetamol: Medicijn voor behandeling van koorts en pijn