Aambeien: Gezwollen aderen in anus met rectale bloedingen

Ongeveer één op de drie mensen heeft ooit last van aambeien. Aambeien zijn gezwollen, ontstoken aderen in de anus of het onderste deel van het rectum (endeldarm). Ze bevinden zich ofwel in de anus of onder de huid rond de anus. Deze aandoening ontstaat vaak door een verhoogde druk op de anus, wat kan optreden door verschillende omstandigheden zoals overmatig persen tijdens de stoelgang. De meest voorkomende symptomen zijn rectale bloedingen, pijn en jeuk. Bij milde symptomen is behandeling vaak niet nodig, of kunnen de symptomen worden verlicht met zelfzorgmaatregelen. Bij ernstigere gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn. Aambeien zijn doorgaans niet gevaarlijk en verdwijnen meestal binnen een paar weken. De vooruitzichten voor behandelde patiënten zijn doorgaans goed.

• Synoniemen van Aambeien
• Oorzaken: Gezwollen Aderen door Verhoogde Druk
• Inwendige of Uitwendige Aambeien
• Symptomen: Rectale Bloedingen, Pijn en Jeuk
• Diagnose en Onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie: Verbeteren van de stoelgang en levensstijl
• Voeding
• Fysieke activiteit
• Hydratatie
• Vermijd langdurig zitten

Synoniemen van Aambeien

Een aambei staat ook bekend onder andere termen, waaronder:

• haemorrhois
• hemorroïde
• het speen
• phlebectasia haemorrhoidalis
• varix haemorrhoidalis

Oorzaken: Gezwollen Aderen door Verhoogde Druk

Aambeien ontstaan door een verhoogde druk op de anus, wat leidt tot zwelling van de normale anale aders en omliggend weefsel. Deze druk kan het weefsel doen bloeden, vaak tijdens de stoelgang.

De factoren die bijdragen aan het ontstaan van aambeien zijn onder meer:

• anale seks
• bepaalde ziekten zoals levercirrose
• chronisch braken en het overmatig gebruik van klysma’s of laxeermiddelen (geneesmiddelen bij obstipatie), bijvoorbeeld bij de eetstoornis boulimie (oncontroleerbare eetbuien en compenserend gedrag)
• chronische diarree of constipatie
• een bekkentumor
• langdurig (op het toilet) zitten
• obesitas (zwaarlijvigheid)
• persen tijdens de stoelgang
• veroudering: Aambeien komen vaker voor naarmate men ouder wordt, omdat de weefsels die de aderen ondersteunen in het rectum en de anus verzwakken en uitrekken.
• vezelarme voeding
• zwangerschap of een bevalling

Inwendige of Uitwendige Aambeien

Aambeien kunnen zich zowel binnen als buiten het lichaam bevinden.

Inwendige Aambeien
Inwendige aambeien bevinden zich net binnen de anus, aan het begin van het rectum. Als ze groot worden, kunnen ze naar buiten vallen (verzakking, prolaps). Dit type aambei kan vaak leiden tot bloedingen tijdens de stoelgang.

Uitwendige Aambeien
Uitwendige aambeien bevinden zich buiten de anus. Na de stoelgang kan het moeilijk zijn om het gebied schoon te maken. Als er een bloedstolsel in een uitwendige aambei ontstaat, kan dit zeer pijnlijk zijn.

Symptomen: Rectale Bloedingen, Pijn en Jeuk

Aambeien zijn vaak pijnloos en veroorzaken meestal een pijnloze, helderrode bloedafscheiding die vooral op het toiletpapier zichtbaar is. Wanneer zich een bloedstolsel vormt, kan de pijn intens zijn en kan het stoelgang maken pijnlijk worden. Het zitten kan soms leiden tot anale pijn of een branderig gevoel. Bovendien kunnen er harde, gevoelige knobbels in de buurt van de anus voelbaar en/of zichtbaar zijn. Andere symptomen zijn anale jeuk (pruritus ani) en soms een groene ontlasting.

Diagnose en Onderzoeken

Lichamelijk Onderzoek
De diagnose van aambeien wordt meestal gesteld door visueel onderzoek van het rectale gebied. Uitwendige aambeien zijn vaak gemakkelijk te identificeren.

Diagnostisch Onderzoek
Een digitaal rectaal onderzoek, een anoscopie (inwendig kijkonderzoek van de anus), een proctoscopie (inwendig kijkonderzoek van endeldarm en anus) en/of een sigmoïdoscopie (inwendig kijkonderzoek van het laatste deel van de dikke darm) kunnen worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen. Deze onderzoeken zijn ook nuttig om andere aandoeningen zoals anale kanker en dikkedarmkanker uit te sluiten.

Differentiële Diagnose
Andere aandoeningen met een vergelijkbaar klinisch beeld, zoals acute proctitis (ontsteking van de endeldarm), condyloma acuminatum en een rectale prolaps (endeldarmverzakking met verlies van stoelgang), moeten worden uitgesloten.

Behandeling

Zelfzorg
Vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, aspirine en ibuprofen, kunnen de pijn verlichten. Ontlastingsverzachters kunnen helpen de druk en constipatie te verminderen. Regelmatige fysieke activiteit, zoals minimaal een half uur per dag wandelen, houdt het bloed en de darmen in beweging. Bij aandrang is het belangrijk om onmiddellijk naar het toilet te gaan. Jeuk kan worden verlicht door het aanbrengen van toverhazelaar met een wattenstaafje rond het gebied, het dragen van katoenen ondergoed, het vermijden van parfum en gekleurde toiletpapier (babydoekjes zijn een goed alternatief), en niet krabben. Zitbaden in warm water gedurende tien tot vijftien minuten kunnen ook verlichting bieden. De zwelling kan worden verminderd door het aanbrengen van koude kompressen of cold packs op de anus. Andere hulpmiddelen zoals een zitring, aambeienkussen, speciale sprays en doekjes zijn eveneens beschikbaar. Als deze zelfzorgmaatregelen niet effectief zijn, is een bezoek aan een arts nodig voor verdere behandeling.

Professionele Medische Zorg
Corticosteroïde crèmes, zalven of zetpillen kunnen pijn en zwelling verminderen. Aambeicrèmes met lidocaïne kunnen ook worden voorgeschreven om pijn te verlichten. Indien zelfzorgmaatregelen en voorgeschreven medicijnen niet voldoende zijn, kan een arts overgaan tot een operatie om de aambeien te verwijderen, een procedure die bekend staat als een hemorroïdectomie. Deze chirurgische ingreep wordt meestal uitgevoerd bij patiënten met ernstige bloedingen of prolaps die niet reageren op andere behandelingen.

Prognose

De meeste symptomen van aambeien verdwijnen binnen enkele dagen. Na behandeling, of deze nu zelfzorg of medisch is, is de prognose voor de meeste patiënten doorgaans goed.

Complicaties

Aambeien kunnen leiden tot bloedstolsels, wat kan resulteren in afsterven van omliggend weefsel. In sommige gevallen kan chirurgie noodzakelijk zijn om deze stolsels te verwijderen. Zeldzame complicaties zijn ernstige bloedingen. Bloedarmoede door ijzertekort (ferriprieve anemie) kan optreden als gevolg van langdurig bloedverlies.

Preventie: Verbeteren van de stoelgang en levensstijl

Constipatie, persen tijdens de stoelgang en langdurig zitten op het toilet verhogen het risico op het ontwikkelen van aambeien. Door aandacht te besteden aan je dieet, hydratatie, fysieke activiteit en toiletgewoonten, kun je het risico op aambeien aanzienlijk verminderen. Hier zijn enkele belangrijke preventieve maatregelen:

Voeding

Een dieet dat rijk is aan vezels speelt een cruciale rol in het voorkomen van aambeien. Vezels bevorderen een gezonde en regelmatige stoelgang en helpen de druk op de anale aders te verminderen. Zorg ervoor dat je dagelijks voldoende vezels binnenkrijgt door het eten van:

• Fruit (zoals appels, bananen en bessen)
• Groenten (zoals broccoli, wortelen en spinazie)
• Volkoren granen (zoals volkorenbrood, havermout en bruine rijst)
• Peulvruchten (zoals bonen, linzen en kikkererwten)

Het is ook nuttig om vezelsupplementen te overwegen als je dieet niet voldoende vezels bevat. Raadpleeg een arts voordat je vezelsupplementen toevoegt aan je dieet.

Fysieke activiteit

Regelmatige lichaamsbeweging bevordert een gezonde stoelgang en helpt constipatie te voorkomen. Probeer dagelijks ten minste 30 minuten te bewegen. Activiteiten zoals wandelen, fietsen of zwemmen kunnen de darmfunctie verbeteren en de bloedcirculatie bevorderen, wat helpt om de druk op de anale aders te verminderen.

Hydratatie

Voldoende waterinname is essentieel voor een gezonde stoelgang en voorkomt uitdroging en harde ontlasting. Zorg ervoor dat je dagelijks voldoende water drinkt, bij voorkeur minstens 1,5 tot 2 liter per dag. Dit helpt de darmen soepel te houden en vermindert het risico op constipatie.

Vermijd langdurig zitten

Langdurig zitten op het toilet kan de druk op de anale aders verhogen en het risico op aambeien vergroten. Probeer om lange zitperioden te vermijden en sta regelmatig op om je benen te strekken en de bloedcirculatie te bevorderen. Wanneer je naar het toilet gaat, probeer het proces kort te houden en vermijd langdurig persen.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kun je het risico op aambeien aanzienlijk verminderen en bijdragen aan een gezonde stoelgang en algehele gezondheid.

Lees verder

• Aambeien chirurgisch verwijderen bij pijn of jeuk
• Rectale druk: Oorzaken van drukkend gevoel in rectum
• Anusbultjes (anale knobbeltjes): Oorzaken en symptomen
• Anale jeuk: Oorzaken van jeukende anus (pruritus ani)