Aambeien: Gezwollen aderen in anus met rectale bloedingen

Ongeveer één op de drie mensen heeft ooit last van aambeien. Aambeien zijn gezwollen, ontstoken aderen in de anus of het onderste deel van het rectum (endeldarm). Ze bevinden zich ofwel in de anus of onder de huid rond de anus. Deze aandoening ontstaat vaak door een verhoogde druk op de anus, wat kan optreden door verschillende omstandigheden zoals overmatig persen tijdens de stoelgang. De meest voorkomende symptomen zijn rectale bloedingen, pijn en jeuk. Bij milde symptomen is behandeling vaak niet nodig, of kunnen de symptomen worden verlicht met zelfzorgmaatregelen. Bij ernstigere gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn. Aambeien zijn doorgaans niet gevaarlijk en verdwijnen meestal binnen een paar weken. De vooruitzichten voor behandelde patiënten zijn doorgaans goed.

• Synoniemen van Aambeien
• Epidemiologie
• Prevalentie van aambeien
• Levensstijl en dieet als beïnvloedende factoren
• Verhoogde incidentie bij zwangere vrouwen
• Mechanisme
• Verhoogde druk op de aderen
• Ontsteking en irritatie
• Aambeien en vaatstructuur
• Oorzaken: Gezwollen Aderen door Verhoogde Druk
• Inwendige of uitwendige aambeien
• Risicofactoren
• Chronische constipatie
• Langdurig zitten of staan
• Zwangerschap
• Risicogroepen
• Mensen met een sedentaire levensstijl
• Ouderen
• Overgewicht
• Symptomen: Rectale bloedingen, pijn en jeuk
• Alarmsymptomen
• Bloed in de ontlasting
• Pijn of jeuk rond de anus
• Zwelling en knobbels rond de anus
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Meestal goedaardig verloop
• Langdurige symptomen bij onbehandelde gevallen
• Effectieve behandelingen voor vergevorderde gevallen
• Complicaties
• Preventie: Verbeteren van de stoelgang en levensstijl
• Voeding
• Fysieke activiteit
• Hydratatie
• Vermijd langdurig zitten
• Praktische tips voor het omgaan met aambeien
• Verander je voedingspatroon
• Zorg voor een goede hygiëne
• Gebruik medicatie voor pijnverlichting
• Vermijd langdurig zitten
• Overweeg medische ingrepen
• Misvattingen rond aambeien
• Aambeien komen alleen voor bij ouderen
• Aambeien worden altijd veroorzaakt door een slechte hygiëne
• Aambeien leiden altijd tot bloedingen
• Zwangere vrouwen krijgen altijd aambeien
• Alleen operaties kunnen aambeien verhelpen
• Aambeien zijn een teken van een ernstige ziekte
• Zittend werk veroorzaakt aambeien

Synoniemen van Aambeien

Een aambei staat ook bekend onder andere termen, waaronder:

• haemorrhois
• hemorroïde
• het speen
• phlebectasia haemorrhoidalis
• varix haemorrhoidalis

Epidemiologie

Prevalentie van aambeien

Aambeien komen wereldwijd veel voor, met schattingen die aangeven dat tussen de 50% en 75% van de volwassenen op enig moment in hun leven last hebben van deze aandoening. Hoewel het vaak voorkomt bij volwassenen, kunnen ook kinderen soms worden getroffen, zij het minder frequent. De prevalentie van aambeien is hoger bij mensen boven de 50 jaar, vooral bij degenen die een sedentair levenspatroon hebben of lijden aan chronische constipatie.

Levensstijl en dieet als beïnvloedende factoren

De prevalentie van aambeien is direct gekoppeld aan dieet en levensstijl. Slechte eetgewoonten, zoals een laag vezelgehalte in het voedingspatroon, dragen bij aan chronische constipatie, wat op zijn beurt de kans op het ontwikkelen van aambeien vergroot. Een dieet met onvoldoende vezels zorgt voor moeilijker verteerbare ontlasting, wat de druk op de rectale aderen verhoogt en leidt tot de vorming van aambeien.

Verhoogde incidentie bij zwangere vrouwen

Zwangere vrouwen vertonen vaak een verhoogd risico op het ontwikkelen van aambeien, vooral tijdens de derde trimester van de zwangerschap. Dit wordt vaak toegeschreven aan de verhoogde druk op de bekkenvenen door de groeiende baarmoeder, wat leidt tot verstopte aderen in het rectum en anus. Hormoonveranderingen tijdens de zwangerschap spelen ook een rol bij het verzwakken van de vaatwanden, wat aambeien bevordert.

Mechanisme

Verhoogde druk op de aderen

Aambeien ontstaan wanneer de aderen in de anus of het rectum overbelast raken door verhoogde druk. Dit kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, zoals constipatie, langdurig zitten op het toilet of het tillen van zware voorwerpen. De verhoogde druk veroorzaakt een uitzetting van de aderen, waardoor de aderen verzwakken en mogelijk gaan uitsteken.

Ontsteking en irritatie

Naast overbelasting kunnen aambeien ook ontsteken als gevolg van irritatie door harde ontlasting of wrijving. Deze ontstekingen veroorzaken pijn en kunnen leiden tot bloeding, wat vaak het eerste symptoom is dat patiënten merken. Wanneer de ontsteking verergerd wordt, kunnen de aambeien pijnlijker worden en de klachten intensiveren.

Aambeien en vaatstructuur

De aderen in het anale gebied zijn uitgerust met kleppen die normaal helpen het bloed terug naar het hart te pompen. Wanneer deze kleppen niet goed functioneren, kan het bloed zich ophopen, waardoor de aderen opzwellen en aambeien ontstaan. Dit probleem wordt vaak verergerd door genetische factoren die de elasticiteit van de vaatwanden beïnvloeden.

Oorzaken: Gezwollen Aderen door Verhoogde Druk

Aambeien ontstaan door een verhoogde druk op de anus, wat leidt tot zwelling van de normale anale aders en omliggend weefsel. Deze druk kan het weefsel doen bloeden, vaak tijdens de stoelgang.

De factoren die bijdragen aan het ontstaan van aambeien zijn onder meer:

• anale seks
• bepaalde ziekten zoals levercirrose
• chronisch braken en het overmatig gebruik van klysma’s of laxeermiddelen (geneesmiddelen bij obstipatie), bijvoorbeeld bij de eetstoornis boulimie (oncontroleerbare eetbuien en compenserend gedrag)
• chronische diarree of constipatie
• een bekkentumor
• langdurig (op het toilet) zitten
• obesitas (zwaarlijvigheid)
• persen tijdens de stoelgang
• veroudering: Aambeien komen vaker voor naarmate men ouder wordt, omdat de weefsels die de aderen ondersteunen in het rectum en de anus verzwakken en uitrekken.
• vezelarme voeding
• zwangerschap of een bevalling

Inwendige of uitwendige aambeien

Aambeien kunnen zich zowel binnen als buiten het lichaam bevinden.

Inwendige aambeien
Inwendige aambeien bevinden zich net binnen de anus, aan het begin van het rectum. Als ze groot worden, kunnen ze naar buiten vallen (verzakking, prolaps). Dit type aambei kan vaak leiden tot bloedingen tijdens de stoelgang.

Uitwendige aambeien
Uitwendige aambeien bevinden zich buiten de anus. Na de stoelgang kan het moeilijk zijn om het gebied schoon te maken. Als er een bloedstolsel in een uitwendige aambei ontstaat, kan dit zeer pijnlijk zijn.

Risicofactoren

Chronische constipatie

Constipatie is een van de belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van aambeien. Bij constipatie moeten patiënten meer kracht uitoefenen tijdens de stoelgang, wat de druk op de rectale aderen verhoogt en de kans op het ontwikkelen van aambeien vergroot. Een dieet met weinig vezels is een belangrijke oorzaak van constipatie en dus van aambeien.

Langdurig zitten of staan

Mensen die lange periodes zitten of staan, zoals bij bureauwerk of het uitvoeren van zware fysieke arbeid, lopen een verhoogd risico op aambeien. Dit komt doordat langdurige inactiviteit de bloedsomloop in de onderste ledematen en de rectale aderen belemmert, wat leidt tot ophoping van bloed en verhoogde druk op de aderen.

Zwangerschap

Zwangere vrouwen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van aambeien, vooral tijdens het laatste trimester. De groeiende baarmoeder oefent druk uit op de bekkenvenen, wat het bloedcirculatieproces beïnvloedt en de kans op aambeien vergroot. Bovendien verhogen hormonale veranderingen in de zwangerschap de vatbaarheid van de aderen voor uitzetting.

Risicogroepen

Mensen met een sedentaire levensstijl

Mensen die voornamelijk zittend werk doen of weinig lichamelijke activiteit ervaren, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van aambeien. Gebrek aan beweging kan leiden tot slechte circulatie, wat de druk op de rectale aderen verhoogt en kan bijdragen aan het ontstaan van aambeien.

Ouderen

Oudere volwassenen lopen een groter risico op aambeien, aangezien de elasticiteit van de vaatwanden in de loop der tijd afneemt. Dit maakt de aderen meer vatbaar voor uitzetting, vooral wanneer ze worden blootgesteld aan verhoogde druk door langdurig zitten, staan of het tillen van zware voorwerpen.

Overgewicht

Overgewicht verhoogt de druk op de bekkenorganen en de aderen in het rectale gebied. Dit verhoogt de kans op het ontwikkelen van aambeien, vooral wanneer het overgewicht gepaard gaat met slechte eetgewoonten en een sedentaire levensstijl, die beide bijdraagt aan constipatie en een verminderde bloedcirculatie.

Symptomen: Rectale bloedingen, pijn en jeuk

Aambeien zijn vaak pijnloos en veroorzaken meestal een pijnloze, helderrode bloedafscheiding die vooral op het toiletpapier zichtbaar is. Wanneer zich een bloedstolsel vormt, kan de pijn intens zijn en kan het stoelgang maken pijnlijk worden. Het zitten kan soms leiden tot anale pijn of een branderig gevoel. Bovendien kunnen er harde, gevoelige knobbels in de buurt van de anus voelbaar en/of zichtbaar zijn. Andere symptomen zijn anale jeuk (pruritus ani) en soms een groene ontlasting.

Alarmsymptomen

Bloed in de ontlasting

Een van de eerste en meest opvallende symptomen van aambeien is bloed in de ontlasting. Dit bloed is meestal felrood en verschijnt vaak na de stoelgang. Het bloed kan zichtbaar zijn op toiletpapier of in het toiletwater, en is vaak het gevolg van de irritatie van de aambeien door harde ontlasting.

Pijn of jeuk rond de anus

Pijn of jeuk in het anale gebied is een veelvoorkomend symptoom van aambeien. Dit kan variëren van milde irritatie tot scherpe pijn, vooral bij het zitten of bij de stoelgang. De pijn wordt vaak veroorzaakt door ontstekingen of de aanwezigheid van verstopte aderen die onder druk staan.

Zwelling en knobbels rond de anus

Wanneer aambeien zich ontwikkelen, kunnen er gezwollen aderen in het anale gebied verschijnen, die vaak voelbaar zijn als knobbels of opgezwollen delen van de huid. Deze zwellingen kunnen variëren van klein en nauwelijks merkbaar tot groot en pijnlijk.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De diagnose van aambeien wordt meestal gesteld door visueel onderzoek van het rectale gebied. Uitwendige aambeien zijn vaak gemakkelijk te identificeren.

Diagnostisch onderzoek
Een digitaal rectaal onderzoek, een anoscopie (inwendig kijkonderzoek van de anus), een proctoscopie (inwendig kijkonderzoek van endeldarm en anus) en/of een sigmoïdoscopie (inwendig kijkonderzoek van het laatste deel van de dikke darm) kunnen worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen. Deze onderzoeken zijn ook nuttig om andere aandoeningen zoals anale kanker en dikkedarmkanker uit te sluiten.

Differentiële Diagnose
Andere aandoeningen met een vergelijkbaar klinisch beeld, zoals acute proctitis (ontsteking van de endeldarm), condyloma acuminatum en een rectale prolaps (endeldarmverzakking met verlies van stoelgang), moeten worden uitgesloten.

Behandeling

Zelfzorg
Vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, aspirine en ibuprofen, kunnen de pijn verlichten. Ontlastingsverzachters kunnen helpen de druk en constipatie te verminderen. Regelmatige fysieke activiteit, zoals minimaal een half uur per dag wandelen, houdt het bloed en de darmen in beweging. Bij aandrang is het belangrijk om onmiddellijk naar het toilet te gaan. Jeuk kan worden verlicht door het aanbrengen van toverhazelaar met een wattenstaafje rond het gebied, het dragen van katoenen ondergoed, het vermijden van parfum en gekleurde toiletpapier (babydoekjes zijn een goed alternatief), en niet krabben. Zitbaden in warm water gedurende tien tot vijftien minuten kunnen ook verlichting bieden. De zwelling kan worden verminderd door het aanbrengen van koude kompressen of cold packs op de anus. Andere hulpmiddelen zoals een zitring, aambeienkussen, speciale sprays en doekjes zijn eveneens beschikbaar. Als deze zelfzorgmaatregelen niet effectief zijn, is een bezoek aan een arts nodig voor verdere behandeling.

Professionele Medische Zorg
Corticosteroïde crèmes, zalven of zetpillen kunnen pijn en zwelling verminderen. Aambeicrèmes met lidocaïne kunnen ook worden voorgeschreven om pijn te verlichten. Indien zelfzorgmaatregelen en voorgeschreven medicijnen niet voldoende zijn, kan een arts overgaan tot een operatie om de aambeien te verwijderen, een procedure die bekend staat als een hemorroïdectomie. Deze chirurgische ingreep wordt meestal uitgevoerd bij patiënten met ernstige bloedingen of prolaps die niet reageren op andere behandelingen.

Prognose

Meestal goedaardig verloop

In de meeste gevallen is de prognose voor aambeien goed. Wanneer aambeien tijdig worden opgemerkt en behandeld, kunnen de symptomen effectief worden beheerst en kunnen de aambeien in veel gevallen zonder chirurgie verdwijnen. Behandeling bestaat vaak uit veranderingen in dieet, het verhogen van de vezelinname en het gebruik van medicijnen voor pijnverlichting.

Langdurige symptomen bij onbehandelde gevallen

Als aambeien onbehandeld blijven, kunnen de symptomen verergeren, wat kan leiden tot chronische pijn, bloedingen of het ontwikkelen van grote, verstopte aambeien die mogelijk chirurgisch verwijderd moeten worden. Onbehandelde aambeien kunnen ook leiden tot andere complicaties, zoals bloedarmoede door chronisch bloedverlies.

Effectieve behandelingen voor vergevorderde gevallen

In ernstige gevallen, wanneer de symptomen niet verbeteren met conservatieve behandelingen, kunnen chirurgische ingrepen nodig zijn. Dit kan bestaan uit het verwijderen van de aambeien (hemorroïdectomie) of minder ingrijpende procedures zoals rubberband ligatie of sclerotherapie.

Complicaties

Aambeien kunnen leiden tot bloedstolsels, wat kan resulteren in afsterven van omliggend weefsel. In sommige gevallen kan chirurgie noodzakelijk zijn om deze stolsels te verwijderen. Zeldzame complicaties zijn ernstige bloedingen. Bloedarmoede door ijzertekort (ferriprieve anemie) kan optreden als gevolg van langdurig bloedverlies.

Preventie: Verbeteren van de stoelgang en levensstijl

Constipatie, persen tijdens de stoelgang en langdurig zitten op het toilet verhogen het risico op het ontwikkelen van aambeien. Door aandacht te besteden aan je dieet, hydratatie, fysieke activiteit en toiletgewoonten, kun je het risico op aambeien aanzienlijk verminderen. Hier zijn enkele belangrijke preventieve maatregelen:

Voeding

Een dieet dat rijk is aan vezels speelt een cruciale rol in het voorkomen van aambeien. Vezels bevorderen een gezonde en regelmatige stoelgang en helpen de druk op de anale aders te verminderen. Zorg ervoor dat je dagelijks voldoende vezels binnenkrijgt door het eten van:

• Fruit (zoals appels, bananen en bessen)
• Groenten (zoals broccoli, wortelen en spinazie)
• Volkoren granen (zoals volkorenbrood, havermout en bruine rijst)
• Peulvruchten (zoals bonen, linzen en kikkererwten)

Het is ook nuttig om vezelsupplementen te overwegen als je dieet niet voldoende vezels bevat. Raadpleeg een arts voordat je vezelsupplementen toevoegt aan je dieet.

Fysieke activiteit

Regelmatige lichaamsbeweging bevordert een gezonde stoelgang en helpt constipatie te voorkomen. Probeer dagelijks ten minste 30 minuten te bewegen. Activiteiten zoals wandelen, fietsen of zwemmen kunnen de darmfunctie verbeteren en de bloedcirculatie bevorderen, wat helpt om de druk op de anale aders te verminderen.

Hydratatie

Voldoende waterinname is essentieel voor een gezonde stoelgang en voorkomt uitdroging en harde ontlasting. Zorg ervoor dat je dagelijks voldoende water drinkt, bij voorkeur minstens 1,5 tot 2 liter per dag. Dit helpt de darmen soepel te houden en vermindert het risico op constipatie.

Vermijd langdurig zitten

Langdurig zitten op het toilet kan de druk op de anale aders verhogen en het risico op aambeien vergroten. Probeer om lange zitperioden te vermijden en sta regelmatig op om je benen te strekken en de bloedcirculatie te bevorderen. Wanneer je naar het toilet gaat, probeer het proces kort te houden en vermijd langdurig persen.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kun je het risico op aambeien aanzienlijk verminderen en bijdragen aan een gezonde stoelgang en algehele gezondheid.

Praktische tips voor het omgaan met aambeien

Aambeien, of hemorroïden, zijn gezwollen bloedvaten in het onderste deel van het rectum of de anus. Ze kunnen pijnlijk zijn, vooral bij zitten of bij het poepen, en ze kunnen gepaard gaan met jeuk, bloeding of ongemak. Gelukkig zijn er verschillende manieren om verlichting te krijgen van de symptomen en om aambeien effectief te behandelen. Hier zijn enkele praktische tips.

Verander je voedingspatroon

Een van de belangrijkste aspecten van het voorkomen van aambeien is het aanpassen van je voedingspatroon. Zorg ervoor dat je voldoende vezels eet, bijvoorbeeld uit volkorenproducten, groenten en fruit, om de stoelgang soepel te houden. Dit helpt constipatie te voorkomen, wat de druk op de aderen in het rectum kan verminderen. Drink ook veel water om uitdroging te voorkomen, wat kan bijdragen aan een harde ontlasting. Een evenwichtig voedingspatroon evenwichtig voedingspatroon draagt bij aan een gezonde darmfunctie.

Zorg voor een goede hygiëne

Na de ontlasting is het belangrijk om voorzichtig te zijn bij het reinigen van het gebied rond de anus. Gebruik zachte toiletpapier of bevochtig het papier om irritatie te voorkomen. Sommige mensen vinden het nuttig om een zitbad te nemen of het gebied voorzichtig te spoelen met lauwwarm water om de symptomen te verlichten. Zorg ervoor dat je de huid na het reinigen goed afdroogt, maar doe dit voorzichtig om verdere irritatie te vermijden.

Gebruik medicatie voor pijnverlichting

Er zijn verschillende medicijnen medicatie beschikbaar die helpen om de pijn en het ongemak van aambeien te verlichten. Crèmes en zalven die lokale verdoving bevatten, kunnen helpen om jeuk en pijn te verminderen. Raadpleeg je arts om te bepalen welke behandelingen voor jou geschikt zijn. In sommige gevallen kan het nodig zijn om ontstekingsremmende medicijnen te gebruiken om de zwelling te verminderen.

Vermijd langdurig zitten

Langdurig zitten, vooral op het toilet, kan de symptomen van aambeien verergeren. Het is belangrijk om regelmatige pauzes te nemen als je lange tijd moet zitten. Probeer rechtop te staan of even te wandelen om de druk op je anus te verlichten. Als je veel tijd op het toilet doorbrengt, probeer dan je zithouding te verbeteren om onnodige druk te vermijden.

Overweeg medische ingrepen

Als de aambeien blijven terugkeren of als de pijn ondraaglijk is, kunnen er medische ingrepen nodig zijn. Dit kan variëren van het afbinden van de aambei (het stoppen van de bloedtoevoer) tot operaties in ernstigere gevallen. Je arts kan je door de verschillende opties leiden, afhankelijk van de ernst van je aandoening.

Misvattingen rond aambeien

Aambeien zijn een veelvoorkomend maar vaak verkeerd begrepen probleem. Er bestaan tal van misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandelingsmogelijkheden. Hier bespreken we enkele van de meest voorkomende misverstanden.

Aambeien komen alleen voor bij ouderen

Hoewel de kans op aambeien toeneemt met de leeftijd door verslapping van het bindweefsel, kunnen ze op elke leeftijd ontstaan. Factoren zoals zwangerschap, een vezelarm dieet en langdurig persen bij de stoelgang kunnen ook bij jongere volwassenen aambeien veroorzaken.

Aambeien worden altijd veroorzaakt door een slechte hygiëne

Een slechte hygiëne is geen directe oorzaak van aambeien. De belangrijkste oorzaken zijn verhoogde druk op de bloedvaten in het rectum, bijvoorbeeld door obstipatie of langdurig zitten. Goede hygiëne kan irritatie helpen verminderen, maar het voorkomen van aambeien vraagt om bredere maatregelen zoals een evenwichtig voedingspatroon en voldoende beweging.

Aambeien leiden altijd tot bloedingen

Niet alle aambeien veroorzaken bloedingen. Sommige blijven inwendig en veroorzaken vooral jeuk, een zwaar gevoel of ongemak. Bloedverlies treedt meestal op bij uitwendige aambeien of bij beschadiging door persen. Een controle bij de arts is belangrijk om andere oorzaken van bloedingen in de darmen uit te sluiten.

Zwangere vrouwen krijgen altijd aambeien

Zwangerschap verhoogt het risico op aambeien door de druk van de groeiende baarmoeder en hormonale veranderingen, maar niet elke zwangerschap leidt tot aambeien. Voldoende vezels, hydratatie en beweging kunnen helpen om de kans op aambeien te verkleinen.

Alleen operaties kunnen aambeien verhelpen

Hoewel ernstige aambeien soms een ingreep vereisen, kunnen de meeste gevallen goed worden behandeld met veranderingen in levensstijl, vezelrijke voeding en lokale medicatie. In sommige gevallen kan een kleine poliklinische ingreep zoals rubberbandligatie voldoende zijn.

Aambeien zijn een teken van een ernstige ziekte

Aambeien zelf zijn onschuldig en geen symptoom van een ernstige ziekte. Wel kunnen bepaalde klachten, zoals bloedverlies of pijn, ook wijzen op andere aandoeningen zoals ontstekingen of zelfs kanker. Bij aanhoudende of verontrustende symptomen is medisch advies noodzakelijk.

Zittend werk veroorzaakt aambeien

Langdurig zitten kan de druk op de bloedvaten in het rectum verhogen en daarmee het risico op aambeien vergroten, maar het is niet de enige factor. Voeding, stoelganggewoonten en erfelijkheid spelen eveneens een belangrijke rol. Regelmatig bewegen kan helpen om de druk op het anale gebied te verminderen en klachten te voorkomen.

Lees verder

• Aambeien chirurgisch verwijderen bij pijn of jeuk
• Rectale druk: Oorzaken van drukkend gevoel in rectum
• Anusbultjes (anale knobbeltjes): Oorzaken en symptomen
• Anale jeuk: Oorzaken van jeukende anus (pruritus ani)