Anoscopie: Inwendig kijkonderzoek van de anus met anoscoop

Een anoscopie is een eenvoudig, snel en niet-invasief inwendig kijkonderzoek waarmee de arts de anus, het anale kanaal en het lagere rectum onderzoekt. De arts gebruikt hiervoor een anoscoop (ook gekend als een anaal speculum). Dit is een klein, stijf en buis- en holvormig instrument gemaakt uit kunststof (wegwerp) of roestvrij staal (steriliseerbaar) met aan het einde een lamp om het gehele rectale gebied te inspecteren. De arts is hiermee eveneens in staat een stukje weefsel weg te nemen voor verder onderzoek.

• Indicatie anoscopie bij de patiënt
• Tegenindicatie anoscopie bij de patiënt
• Voor het onderzoek
• Tijdens het onderzoek: Onderzoek met anoscoop
• Na het onderzoek
• Risico’s en bijwerkingen
• Onderzoeksresultaten inwendig kijkonderzoek van de anus

Indicatie anoscopie bij de patiënt

Dit onderzoekt is nodig om te diagnose te stellen van onder andere aambeien (gezwollen aderen in anus en/of rectum met rectale bloedingen), anale fissuren (kloven), anale poliepen, een infectie, een ontsteking, endeldarmkanker, fistels, sommige soorten rectale of slijmvliesprolaps, en/of een tumor. Tot slot gebruikt een arts een anoscopie bij behandeling van genitale wratten die veroorzaakt zijn door HPV (humaan papillomavirus).

Tegenindicatie anoscopie bij de patiënt

Een anoscopie is niet aanbevolen bij een geperforeerde anus of bij patiënten die pas anale of rectale chirurgie hebben ondergaan.

Voor het onderzoek

Het onderzoek gebeurt poliklinisch; de patiënt moet met andere woorden niet in het ziekenhuis overnachten. De patiënt krijgt een laxeermiddelen (geneesmiddel bij obstipatie) of klysma om de darmen volledig te legen. Net voor het onderzoek leegt de patiënt eveneens zijn blaas. De patiënt doet verder het ondergoed uit vlak voor het onderzoek. Tot slot moet hij ofwel in een foetushouding liggen op een onderzoekstafel of anders voorover buigen op de onderzoekstafel. Het onderzoek kent een tijdsduur van enkele minuten. Een gastro-enteroloog, colorectaal chirurg of radioloog verricht het onderzoek.

Tijdens het onderzoek: Onderzoek met anoscoop

De arts doet meestal eerst rectaal onderzoek met zijn vingers. Vervolgens plaatst hij een anoscoop enkele centimeters in het rectum. De anoscoop is ingesmeerd met lidocaïne gelei of glijmiddel (een soort doorzichtige gelei). De patiënt ondervindt bij het inbrengen van de anoscoop mogelijk enig ongemak. De arts vraagt mogelijk aan de patiënt om eerst de spieren aan te spannen en vervolgens weer te ontspannen net zoals hij stoelgang zou produceren. Dit vergemakkelijkt het inbrengen van de anoscoop. Soms voelt de patiënt daardoor de drang om stoelgang te moeten produceren. Tijdens het onderzoek trekt de arts af en toe voorzichtig aan de anoscoop. De anoscoop heeft een lamp op het einde zodat de arts hiermee in staat is het hele gebied te inspecteren. Hij neemt hier indien nodig eveneens een monster voor biopsie mee. Dit voelt de patiënt ook een beetje. De arts trekt de anoscoop na het onderzoek langzaam terug.

Na het onderzoek

De arts vertelt na het onderzoek wat zijn bevindingen zijn en ook welke behandelingsmogelijkheden voorhanden zijn. Na het onderzoek zijn voorts geen speciale acties vereist. De patiënt mag meteen na het onderzoek naar huis.

Risico’s en bijwerkingen

Aan dit onderzoek zijn weinig risico’s en bijwerkingen verbonden. Anoscopie is namelijk een relatief veilig onderzoek. De meest voorkomende complicatie is een geringe irritatie van het lokale slijmvlies, wat mogelijk leidt tot een aantal bloedingen. Als een biopsie vereist is, heeft de patiënt eveneens een klein risico op bloedingen en milde pijn. Om besmetting te voorkomen, is een correcte sterilisatie van het instrument nodig. Bij een wegwerpanoscoop moet de arts het instrument ook meteen weggooien na gebruik en niet hergebruiken.

Onderzoeksresultaten inwendig kijkonderzoek van de anus

Normale resultaten

Het anale kanaal is normaal in grootte en kleur. Bijgevolg heeft de arts volgende symptomen niet opgemerkt: aambeien, ander abnormaal weefsel, bloedingen of poliepen.

Abnormale resultaten

Abnormale resultaten omvatten bijvoorbeeld aambeien (medische term: hemorroïden), een abces, fissuren, een infectie, een ontsteking, poliepen (goedaardig of kanker) of tumoren.

Lees verder

• Endoscopie: Inwendig kijkonderzoek van binnenkant lichaam