Endoscopie: Inwendig kijkonderzoek van binnenkant lichaam
Een endoscopie is een medische procedure waarbij een arts de binnenkant van het lichaam onderzoekt met behulp van een endoscoop. Een endoscoop is een lange, dunne, flexibele buis uitgerust met een lichtbron en een camera aan het uiteinde. De camera zendt beelden van het inwendige van het lichaam door naar een televisiescherm, waardoor de arts de beelden in real-time kan bekijken. De endoscoop kan via een natuurlijke opening, zoals de mond of de anus, het lichaam binnengebracht worden. In sommige gevallen wordt de endoscoop via een kleine snede (incisie) in de huid ingebracht, zoals bij een kijkoperatie. Er zijn verschillende soorten endoscopieën, waaronder colonoscopieën en gastroscopieën, die elk dienen voor specifieke onderzoeken en behandelingen. Hoewel de procedure doorgaans veilig is, zijn er enkele risico's en complicaties aan verbonden.
Indicatie van endoscopie

Pijn op de borst die niet het gevolg is van een hartaandoening is een symptoom dat de arts soms graag endoscopisch laat onderzoeken /
Bron: Pexels, PixabayOnderzoek van symptomen
Een endoscopie kan worden ingezet om verschillende symptomen te onderzoeken, waaronder:
Therapeutische endoscopie
Therapeutische endoscopie wordt door artsen gebruikt voor een verscheidenheid aan chirurgische ingrepen waarbij chirurgische instrumenten zijn bevestigd aan of door de endoscoop worden geleid.
Deze vorm van endoscopie wordt ingezet voor behandelingen zoals:
- het afbinden en dichten van de eileiders (sterilisatie bij vrouwen)
- het repareren van een bloedende maagzweer
- het plaatsen van een stent bij een vernauwd of geblokkeerd gebied
- het verwijderen van galstenen, blaasstenen of nierstenen
- het verwijderen van kleine tumoren uit de longen of het spijsverteringsstelsel
- het herstellen van schade aan gewrichten (artroscopie)
- het verwijderen van vleesbomen (goedaardige gezwellen in de baarmoeder)
Laparoscopische chirurgie
Een laparoscoop is een specifiek type endoscoop dat chirurgen gebruiken als visueel hulpmiddel bij kijkoperaties (
laparoscopische chirurgie). Deze techniek vereist slechts kleine incisies, wat zorgt voor minder pijn en een sneller herstel na de operatie.
Veel voorkomende soorten kijkoperaties omvatten:
Daarnaast kan een diagnostische laparoscopie worden uitgevoerd om symptomen te onderzoeken en diverse aandoeningen te diagnosticeren.
Soorten endoscopieën
De volgende typen endoscopieën worden door artsen gebruikt om symptomen te onderzoeken:
- artroscopie: inwendig kijkonderzoek van de gewrichten
- bronchoscopie: inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen (bij aanhoudende hoest of bloed ophoesten)
- colonoscopie: inwendig kijkonderzoek van de dikke darm
- cystoscopie: inwendig kijkonderzoek van de blaas (urine-incontinentie of bloed in de urine)
- endoscopische echografie: inwendig kijkonderzoek van interne organen zoals de alvleesklier, en het nemen van weefselmonsters
- enteroscopie: inwendig kijkonderzoek van de dunne darm
- gastroscopie: inwendig kijkonderzoek van de slokdarm, maag of het eerste deel van de dunne darm
- hysteroscopie: inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van de baarmoeder (bij abnormale vaginale bloedingen of herhaalde miskramen)
- laparoscopie: inwendig kijkonderzoek van de buik en het bekkengebied
- laryngoscopie: inwendig kijkonderzoek van het strottenhoofd
- mediastinoscopie: inwendig kijkonderzoek van het mediastinum, het gebied tussen de longen
- oesofagogastroduodenoscopie: inwendig kijkonderzoek van de slokdarm en het bovenste deel van het darmkanaal
- sigmoïdoscopie: inwendig kijkonderzoek van het rectum en het onderste deel van de dikke darm (sigmoid colon)
- [B]thoracoscopie (pleuroscopie): inwendig kijkonderzoek van het gebied tussen de longen en de borstwand

Soms is een bloedonderzoek nodig voor een endoscopie /
Bron: Frolicsomepl, PixabayVoorbereiding op de endoscopie
Afhankelijk van het type endoscopie moet de patiënt mogelijk nuchter zijn. Dit is vaak het geval bij onderzoeken van de maag of darmen. Soms krijgt de patiënt een
laxeermiddel om de darmen schoon te maken, wat noodzakelijk is voor een colonoscopie of sigmoïdoscopie. In sommige gevallen kunnen ook
antibiotica worden voorgeschreven om het risico op infecties te verminderen. Patiënten die
bloedverdunners gebruiken, zoals
warfarine of clopidogrel, moeten mogelijk enkele dagen voor de procedure stoppen om overmatige bloedingen te voorkomen. Het is belangrijk dat patiënten niet zelf stoppen met voorgeschreven medicatie zonder advies van hun arts. Vaak wordt een lichamelijk onderzoek en soms een
bloedonderzoek uitgevoerd voorafgaand aan de endoscopie.
Tijdens de endoscopische procedure
Een endoscopie duurt doorgaans tussen de vijftien en zestig minuten, afhankelijk van de aard en locatie van het onderzoek. De procedure wordt meestal poliklinisch uitgevoerd, wat betekent dat de patiënt niet hoeft te worden opgenomen in het ziekenhuis. Hoewel de meeste patiënten slechts lichte ongemakken ervaren, vergelijkbaar met
indigestie of
keelpijn, kan de procedure enige discomfort met zich meebrengen. Vaak gebeurt de procedure onder lokale verdoving, bijvoorbeeld met een spray of zuigtablet om de keel te verdoven. In sommige gevallen wordt een kalmerend middel toegediend om de patiënt te helpen ontspannen. De endoscoop wordt voorzichtig in het te onderzoeken lichaamsdeel gebracht, zoals de keel, anus of urethra. Bij een kijkoperatie wordt de endoscoop via een kleine incisie in de huid ingebracht.
Na de endoscopie
Na een endoscopie moet de patiënt meestal ongeveer een uur rusten totdat de effecten van de
plaatselijke verdoving of sedativa zijn uitgewerkt. Als een kalmerend middel is toegediend, dient de patiënt na de procedure door een vriend of familielid naar huis te worden gebracht. Het is normaal dat er tot 24 uur na de procedure wat bloed in de urine aanwezig kan zijn. Als dit na deze periode aanhoudt, dient de patiënt contact op te nemen met de arts.
Draadloze capsule-endoscopie
Een
draadloze capsule-endoscopie is een type endoscopie waarbij de patiënt een capsule slikt die draadloos beelden van de binnenkant van de maag en het spijsverteringsstelsel verzendt. De capsule is ter grootte van een grote pil en verlaat het lichaam op een natuurlijke manier via de ontlasting. Deze methode wordt vaak gebruikt om interne bloedingen in het spijsverteringsstelsel te onderzoeken wanneer geen andere oorzaak zichtbaar is. Mogelijke complicaties zijn:
- moeite met het inslikken van de capsule
- moeite met het natuurlijk laten passeren van de capsule
- vastzittende capsule in smalle delen van de darm, wat kan leiden tot een verstopping
Risico's en complicaties
Een endoscopie is over het algemeen veilig, maar zoals bij elke medische procedure zijn er risico's en mogelijke complicaties.
Algemene risico's
Mogelijke complicaties zijn:
- infectie op de plaats waar de endoscoop is ingebracht, mogelijk vereisend een behandeling met antibiotica
- perforatie (doorboring) van een orgaan of overmatige bloedingen; een operatie kan nodig zijn om schade te herstellen, en in sommige gevallen is een bloedtransfusie vereist
Complicaties door sedatie
De sedatie (verdoving) is meestal veilig, maar kan soms leiden tot:
Alarmsymptomen
Als de patiënt tekenen van een infectie opmerkt op de plaats waar de endoscoop is ingebracht, moet direct contact met de arts worden opgenomen.
Tekenen van een infectie zijn onder andere:
- roodheid, pijn of zwelling
- een afscheiding van vloeistoffen of pus
- een hoge temperatuur (koorts) van 38 °C of hoger
Andere tekenen van mogelijke complicaties na een endoscopie zijn:
Endoscopie en beeldvormingstechnieken
Naast traditionele endoscopie worden er in de medische wereld ook andere beeldvormingstechnieken gebruikt om inwendige organen en structuren te onderzoeken. Deze technieken worden vaak gecombineerd met endoscopie om een vollediger beeld van de aandoening te verkrijgen. Beeldvormingstechnieken kunnen helpen bij het visualiseren van organen die moeilijk te bereiken zijn of die niet goed zichtbaar zijn met een endoscoop.
Magnetic Resonance Imaging (MRI) en Computed Tomography (CT) scans zijn krachtige diagnostische tools die vaak in combinatie met endoscopie worden gebruikt. MRI biedt gedetailleerde beelden van zachte weefsels, terwijl CT-scans gedetailleerde dwarsdoorsneden van het lichaam kunnen maken, wat nuttig is bij het plannen van operaties of het beoordelen van tumoren. Beide technieken kunnen artsen helpen bij het identificeren van gebieden die nader onderzocht moeten worden met endoscopie.
Echografie in de endoscopie
Echografie, of ultrageluid, is een techniek die ook vaak wordt gebruikt in combinatie met endoscopie, vooral in de vorm van endosonografie. Dit wordt bijvoorbeeld toegepast bij de beoordeling van tumoren in de maag of het pancreas. De combinatie van een endoscoop en echografie maakt het mogelijk om zowel visuele beelden als gedetailleerde informatie over weefsels en bloedvaten te verkrijgen, wat de diagnose en behandeling verbetert.
Interventionele radiologie en endoscopie
Interventionele radiologie is een specialisatie die gebruikmaakt van beeldvormingstechnieken zoals röntgenstralen, echografie of CT-scans om minimaal invasieve behandelingen uit te voeren. In sommige gevallen kunnen artsen endoscopie combineren met interventionele radiologie voor biopsies, het plaatsen van stents of het uitvoeren van andere ingrepen die met endoscopie alleen niet mogelijk zouden zijn.
Psychologische impact van endoscopie op patiënten
Hoewel endoscopie doorgaans als een veilige procedure wordt beschouwd, kan het psychologische effect op patiënten aanzienlijk zijn. Angst, stress en zorgen over de procedure zijn veel voorkomende reacties. Het is belangrijk dat zorgverleners zich bewust zijn van deze psychologische aspecten en ondersteuning bieden aan patiënten om hen door het proces te begeleiden.
Angst en bezorgdheid voor de procedure
Veel patiënten ervaren angst of zorgen voorafgaand aan een endoscopie. Dit kan variëren van angst voor de procedure zelf tot bezorgdheid over de resultaten van het onderzoek. Het is essentieel dat patiënten goed geïnformeerd worden over wat ze kunnen verwachten, zodat ze zich meer op hun gemak voelen. Het verstrekken van gedetailleerde informatie over de procedure, de voordelen, de risico’s en het herstelproces kan helpen om de angst te verminderen.
Mogelijke postoperatieve angst bij invasieve endoscopie
Invasieve endoscopische procedures, zoals laparoscopie, kunnen leiden tot postoperatieve angst, vooral bij patiënten die last hebben van pijn of ongemak na de procedure. Psychologische ondersteuning kan nuttig zijn om patiënten te helpen omgaan met de emotionele en fysieke nasleep van de procedure. Patiënten kunnen ook advies krijgen over ademhalingstechnieken en ontspanningsoefeningen om hen te helpen het herstelproces soepeler te laten verlopen.
Ongemak en pijn tijdens of na de procedure
Hoewel endoscopie doorgaans als een minimaal invasieve procedure wordt beschouwd, kan het bij sommige patiënten toch leiden tot ongemak of pijn, vooral als er biopsies of andere ingrepen worden uitgevoerd. Dit kan leiden tot verhoogde angst of bezorgdheid over de procedure. Patiënten moeten vooraf goed worden geïnformeerd over mogelijke bijwerkingen van sedatie of pijnstilling, zodat ze zich niet onverwacht ongemakkelijk voelen.
Endoscopie bij kinderen: speciale aandachtspunten
Endoscopie bij kinderen vereist speciale aandacht en zorg. Omdat kinderen vaak bang zijn voor medische procedures, is het essentieel om de benadering en communicatie aan te passen aan hun leeftijd en niveau van begrip. Ouders spelen een belangrijke rol bij het geruststellen van hun kinderen voor de procedure.
Aangepaste sedatie voor kinderen
Omdat kinderen anders reageren op sedatie dan volwassenen, kan de benadering van anesthesie en kalmerende middelen bij kinderen anders zijn. Het gebruik van minder verdovende middelen of het gebruik van meer kindvriendelijke benaderingen is vaak noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de procedure comfortabel en veilig is voor jonge patiënten. De arts zal zorgvuldig de juiste dosering en benadering voor sedatie kiezen, afhankelijk van de leeftijd en het gewicht van het kind.
Het is belangrijk om zowel ouders als kinderen goed voor te bereiden op de procedure. Dit kan door het proces van de endoscopie uit te leggen op een manier die kinderen kunnen begrijpen. Verhalen, tekeningen of video’s kunnen kinderen helpen te begrijpen wat hen te wachten staat, wat de procedure minder beangstigend maakt. Ouders kunnen ook gerustgesteld worden over de veiligheid van de procedure en de manier waarop hun kind wordt behandeld tijdens het onderzoek.
Vermijden van onnodige angst bij kinderen
Veel kinderen voelen zich angstig of zelfs gefrustreerd door het idee van medische procedures. Het is belangrijk om de procedure zoveel mogelijk pijnloos en geruststellend te maken. Het gebruik van afleidingstechnieken, zoals muziek of speelse benaderingen, kan helpen om de angst van kinderen te verminderen en hen af te leiden van de procedure. Het creëren van een kalme en vertrouwensvolle omgeving voor zowel kinderen als ouders is cruciaal.
Technologische vooruitgangen in endoscopie: innovaties en trends
Endoscopie heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld, met nieuwe technologieën die de precisie, veiligheid en efficiëntie van de procedure verbeteren. Deze vooruitgangen hebben niet alleen het diagnosticeren van ziekten vergemakkelijkt, maar ook de behandeling van aandoeningen tijdens endoscopie verbeterd.
Robotgestuurde endoscopie
Robotgestuurde endoscopie is een relatief nieuwe techniek waarbij robots worden gebruikt om de endoscoop nauwkeuriger en flexibeler in te brengen. Dit maakt het mogelijk om moeilijk bereikbare gebieden beter te onderzoeken en behandelingen met hogere precisie uit te voeren. Robotgestuurde systemen kunnen het werk van de arts ondersteunen, door de bewegingen van de endoscoop zeer gecontroleerd uit te voeren, wat het risico op fouten vermindert.
Augmented reality en endoscopie
Augmented reality (AR) wordt steeds vaker gebruikt in medische procedures, inclusief endoscopie. Deze technologie maakt het mogelijk om gedetailleerde beelden van het inwendige van het lichaam in real-time te combineren met aanvullende informatie, zoals 3D-modellen van organen of anatomische structuren. Deze benadering biedt artsen waardevolle visuele hulpmiddelen voor het verbeteren van de precisie en besluitvorming tijdens het onderzoek.
Slimme endoscopen met geavanceerde sensoren
Moderne endoscopen zijn uitgerust met geavanceerde sensoren die in staat zijn om extra informatie over de gezondheid van weefsels te verzamelen. Sommige van deze sensoren kunnen bijvoorbeeld de pH-waarde in de maag meten, temperatuurveranderingen detecteren of zelfs biologische markers herkennen die kunnen duiden op ziektes zoals kanker. Dit maakt endoscopie niet alleen een diagnostisch hulpmiddel, maar ook een behandelingsmethode die op maat gemaakte zorg mogelijk maakt.
Praktische tips voor het omgaan met endoscopie
Een endoscopie is een medisch onderzoek waarbij een arts een dunne buis met een camera (de endoscoop) gebruikt om het inwendige van je lichaam te bekijken. Dit onderzoek kan worden gebruikt om aandoeningen in het maag-darmkanaal, de luchtwegen of andere interne organen te diagnosticeren. Het kan soms ongemakkelijk zijn, maar het is een nuttige en vaak noodzakelijke procedure om snel tot een diagnose te komen.
Bereid je goed voor op de endoscopie
Het is belangrijk om voorafgaand aan het onderzoek goed voorbereid te zijn. Je arts zal je meestal adviseren om tijdelijk niet te eten of te drinken om de inwendige organen goed zichtbaar te maken. In sommige gevallen kan er een speciale vloeistof nodig zijn om de organen voor te bereiden. Zorg ervoor dat je alle instructies van je arts opvolgt om complicaties te voorkomen. Als er een
verdoving wordt gebruikt, is het belangrijk dat je iemand hebt die je naar huis kan brengen, omdat de verdoving invloed kan hebben op je reactie en coördinatie.
Wees gerust, het onderzoek is meestal snel
De endoscopie is doorgaans een snelle procedure. Tijdens het onderzoek kan het zijn dat je een druk- of ongemakkelijk gevoel ervaart, maar het is meestal niet extreem pijnlijk. Het gebruik van een
verdoving zorgt ervoor dat je het onderzoek nauwelijks zult merken. Je kunt na afloop een lichte keelirritatie of opgeblazen gevoel hebben, maar dit zou snel moeten verdwijnen.
Herstel na het onderzoek
Na de endoscopie is het belangrijk om wat rust te nemen. Als je een verdoving hebt gekregen, is het aan te raden om de rest van de dag rustig aan te doen en geen zware lichamelijke activiteiten te ondernemen. Je arts kan je ook adviseren om gedurende een paar uur na het onderzoek niets te eten of te drinken om eventuele bijwerkingen van de verdoving te minimaliseren. Als je na het onderzoek pijn of ongemak ervaart, neem dan contact op met je arts.
Let op voor complicaties
Hoewel endoscopie meestal veilig is, kunnen er soms complicaties optreden, zoals infecties of schade aan de organen. Als je koorts krijgt, hevige pijn hebt, of merkt dat er bloed in je ontlasting of braken zit, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. Het kan nodig zijn om aanvullende tests uit te voeren, zoals
bloedonderzoeken, om te controleren op infecties of andere complicaties.
Plan een controleafspraak voor vervolgonderzoek
Afhankelijk van de resultaten van je endoscopie, kan het nodig zijn om een vervolgafspraak te plannen om verdere onderzoeken te doen of een behandelplan op te stellen. Je arts kan aanvullende tests voorstellen, zoals
beeldvormende onderzoeken om meer inzicht te krijgen in je aandoening. Het is belangrijk om deze controleafspraken bij te houden om de voortgang te monitoren en eventuele complicaties snel op te merken.
Misvattingen rond endoscopie
Endoscopie is een medisch onderzoek waarbij een flexibele slang met een camera via een natuurlijke opening in het lichaam wordt ingebracht om inwendige structuren te bekijken. Dit onderzoek wordt vaak geassocieerd met angst en misverstanden. Hieronder worden enkele veelvoorkomende misvattingen over endoscopie besproken en ontkracht.
Endoscopie is altijd pijnlijk
Veel patiënten vrezen dat een endoscopie een pijnlijke procedure is. In werkelijkheid wordt het onderzoek doorgaans uitgevoerd onder
verdoving of met een licht kalmerend middel, waardoor het ongemak tot een minimum wordt beperkt. Bij sommige vormen van endoscopie, zoals een coloscopie, kan lichte druk of een opgeblazen gevoel optreden, maar hevige pijn is zeldzaam. De medische professional zal er alles aan doen om het onderzoek zo comfortabel mogelijk te laten verlopen.
Een endoscopie is gevaarlijk en veroorzaakt complicaties
Hoewel elke medische procedure risico’s met zich meebrengt, is een endoscopie over het algemeen een zeer veilige onderzoeksmethode. Ernstige complicaties, zoals een perforatie van de
darmen of een bloeding, komen zelden voor. De voordelen van een endoscopie, zoals het vroegtijdig opsporen van ernstige aandoeningen, wegen ruimschoots op tegen de minimale risico’s. Bovendien worden endoscopieën uitgevoerd door ervaren specialisten met geavanceerde apparatuur.
Endoscopie is alleen bedoeld voor de diagnose van maag- en darmproblemen
Hoewel endoscopie vaak wordt gebruikt om aandoeningen van de
maag en
darmen te diagnosticeren, heeft het een veel breder toepassingsgebied. Endoscopie kan ook worden ingezet voor het onderzoeken van de
keel,
slokdarm,
nieren en zelfs de
galblaas. Daarnaast wordt het gebruikt bij chirurgische ingrepen, zoals het verwijderen van poliepen of het stoppen van bloedingen.
Je hebt altijd een lang herstel nodig na een endoscopie
In tegenstelling tot operatieve ingrepen, vereist een endoscopie meestal geen langdurig herstel. De meeste patiënten kunnen na het onderzoek dezelfde dag nog naar huis en hun normale activiteiten hervatten. Wanneer een lichte
verdoving wordt toegediend, kan er tijdelijk wat sufheid optreden, maar dit verdwijnt doorgaans binnen enkele uren. Enkel bij ingrepen waarbij weefsel wordt verwijderd, kan er een korte herstelperiode nodig zijn.
Een endoscopie is niet nodig als je geen ernstige symptomen hebt
Veel patiënten denken dat een endoscopie alleen wordt uitgevoerd als er al duidelijke aanwijzingen zijn voor een ernstige aandoening. In werkelijkheid wordt het onderzoek vaak preventief aanbevolen, bijvoorbeeld bij personen met een verhoogd risico op
kanker of
borstkanker, of ter controle bij chronische aandoeningen zoals colitis ulcerosa. Een tijdige endoscopie kan helpen bij het vroeg opsporen van afwijkingen en het voorkomen van ernstige complicaties.
Je moet je voedingspatroon drastisch veranderen na een endoscopie
Voor de meeste endoscopische procedures is geen langdurige verandering in je
evenwichtig voedingspatroon nodig. Bij een coloscopie is het soms vereist om voorafgaand aan het onderzoek tijdelijk een speciaal dieet te volgen, maar na de procedure kunnen de meeste patiënten hun normale eetpatroon snel hervatten. Alleen als er specifieke aandoeningen worden vastgesteld, kan een arts aangepaste voedingsadviezen geven.
Endoscopie is overbodig als andere onderzoeken normaal zijn
Sommige patiënten denken dat als eerdere onderzoeken zoals een echo of een CT-scan geen afwijkingen tonen, een endoscopie niet nodig is. Dit is echter niet altijd waar.
Beeldvormende onderzoeken kunnen sommige problemen missen die met een endoscoop beter zichtbaar zijn, zoals kleine poliepen of ontstekingen. Daarom kan een arts nog steeds een endoscopie aanbevelen om een nauwkeuriger beeld van de inwendige structuren te krijgen.
Lees verder