Thoracoscopie: Inwendig kijkonderzoek van borstholte

De pleuraholte is de ruimte tussen het longvlies (dat de longen omhult) en het borstvlies (dat de binnenkant van de borstholte bekleedt). Deze kleine holte bevat een geringe hoeveelheid pleuravocht. Wanneer afwijkingen aan de vliezen of in de pleuraholte optreden, zal de arts de oorzaak hiervan willen vaststellen. Hiervoor wordt een thoracoscopie (of pleuroscopie) uitgevoerd. Dit inwendige kijkonderzoek stelt de arts in staat om het gebied tussen de longen en de borstkas te inspecteren. De procedure, die via een chirurgische ingreep wordt uitgevoerd en ongeveer een uur duurt, maakt gebruik van speciale kijkinstrumenten. Voorafgaand aan een thoracoscopie moeten patiënten enkele voorbereidingen treffen. Ook na de ingreep is nauwlettende opvolging in het ziekenhuis nodig, omdat de patiënt na het onderzoek een drain in de pleuraholte heeft. Dit slangetje zorgt ervoor dat vocht en/of lucht uit de pleuraholte kan worden afgevoerd.

• Indicatie van het onderzoek van de pleuraholte
• Toepassingen van thoracoscopie
• Gebruik van thoracoscopie bij longkanker
• Rol van thoracoscopie bij pleurale effusie
• Thoracoscopie bij infecties van de borstholte
• Voorafgaand aan de thoracoscopie
• Tijdens het inwendige kijkonderzoek van de borstholte
• Herstel na thoracoscopie
• Na de kijkoperatie
• Resultaten
• Complicaties van inspectie van de ruimte tussen borstvlies en longvlies
• Alternatieven voor thoracoscopie

Indicatie van het onderzoek van de pleuraholte

De arts start doorgaans met beeldvormende onderzoeken van de borstkas, zoals een röntgenfoto en een CT-scan. Als er afwijkingen worden gevonden, zoals afwijkingen in de longen, op het borstvlies, of vocht tussen de longvliezen, kan een thoracoscopie worden uitgevoerd. Met dit inwendige kijkonderzoek kan de arts bijvoorbeeld bevestigen of er sprake is van:

• een mesothelioom (kanker in de longen door blootstelling aan asbest) of een ander gezwel
• een pneumothorax (klaplong)
• longfibrose (littekenvorming in de longen met kortademigheid)
• pleuritis (ontsteking van het borstvlies met pijn op de borst)

Toepassingen van thoracoscopie

Thoracoscopie is een veelzijdige en minimaal invasieve techniek die wordt toegepast bij de diagnose en behandeling van verschillende aandoeningen van de borstholte, met name de longen en pleura. Het wordt veelvuldig gebruikt bij de detectie en behandeling van tumoren, infecties, pleurale effusie, en longpijn, maar ook bij het verwijderen van longweefsel of het behandelen van luchtwegobstructies. Door zijn geringe invasiviteit is thoracoscopie bijzonder geschikt voor patiënten die niet in aanmerking komen voor meer invasieve procedures zoals open chirurgie. De techniek maakt gebruik van een dunne camera die via een kleine incisie in de borstholte wordt ingebracht, wat zorgt voor minder schade aan omliggend weefsel, minder pijn en een sneller herstel.

Diagnostische toepassingen van thoracoscopie

Thoracoscopie speelt een cruciale rol in de diagnostiek van verschillende aandoeningen, waaronder longkanker, infecties en pleurale effusie. Bij longkanker helpt het artsen bij het verkrijgen van biopsies van tumoren of verdachte weefsels, wat essentieel is voor het stellen van een juiste diagnose en het bepalen van de beste behandelingsoptie. Ook bij infecties van de borstholte, zoals empyeem of tuberculose, biedt thoracoscopie de mogelijkheid om de infectie visueel te inspecteren en weefselmonsters te verkrijgen voor verder onderzoek. Het biedt artsen ook de mogelijkheid om de oorzaak van pleurale effusie te achterhalen, wat belangrijk is voor het kiezen van de juiste behandeling, zoals drainage of biopsie van pleurale tumoren.

Therapeutische toepassingen van thoracoscopie

Naast de diagnostiek heeft thoracoscopie ook therapeutische toepassingen. Het wordt gebruikt om overtollig vocht te verwijderen bij pleurale effusie, wat de druk op de longen verlicht en de ademhaling verbetert. Bij pneumothorax, een aandoening waarbij lucht zich tussen de longen en de borstwand ophoopt, kan thoracoscopie helpen bij het verwijderen van de lucht en het plaatsen van een drain om de long weer op te blazen. Bovendien wordt het gebruikt bij het behandelen van luchtwegobstructies, zoals bij sommige vormen van pneumothorax of pleuritis, door het verwijderen van blokkades of ontstoken weefsel.

Gebruik van thoracoscopie bij longkanker

Longkanker is een van de meest voorkomende aandoeningen waarvoor thoracoscopie wordt ingezet. Bij patiënten met verdachte tumoren in de longen of het borstvlies is thoracoscopie een waardevol hulpmiddel voor het stellen van een definitieve diagnose en het plannen van de behandeling. De procedure maakt het mogelijk om nauwkeurige biopsies van de tumor of omliggende weefsels te nemen, wat essentieel is voor het bepalen van de aard van de kanker (bijvoorbeeld of het goedaardig of kwaadaardig is) en het stadium van de ziekte. Dit helpt artsen bij het kiezen van de beste behandelingsopties, zoals chirurgie, chemotherapie of bestraling. In sommige gevallen kan thoracoscopie zelfs worden gebruikt om tumoren te verwijderen, vooral als ze klein en lokaal zijn.

Voordelen van thoracoscopie bij longkanker

Een van de belangrijkste voordelen van thoracoscopie bij de behandeling van longkanker is de minimale invasiviteit van de techniek. In plaats van een open borstoperatie, die een grotere incisie en langere hersteltijd vereist, wordt thoracoscopie uitgevoerd via kleine incisies, wat resulteert in minder pijn en sneller herstel voor de patiënt. Bovendien maakt thoracoscopie het mogelijk om tumoren op moeilijk bereikbare plaatsen te bereiken, wat het succes van de behandeling vergroot. In gevallen van pleurale metastasen kan thoracoscopie helpen bij het verwijderen van uitzaaiingen of het uitvoeren van een biopsie om het type kanker te bevestigen en de behandelingsopties te verfijnen.

Behandeling van pleurale effusie bij longkanker

Bij longkanker kan pleurale effusie optreden als gevolg van tumoren die zich in de pleuraholte uitbreiden. Thoracoscopie kan helpen bij het verwijderen van het overtollige vocht, wat de ademhaling vergemakkelijkt en de pijn vermindert. Het biedt artsen ook de mogelijkheid om tumoren in de pleuraholte te inspecteren en indien nodig een biopsie te nemen om de exacte oorzaak van de effusie vast te stellen. Dit helpt bij het bepalen van de juiste therapieën, zoals drainage, pleurodese of zelfs chemotherapie. Het gebruik van thoracoscopie in dit stadium van de ziekte kan de levenskwaliteit van patiënten aanzienlijk verbeteren.

Rol van thoracoscopie bij pleurale effusie

Pleurale effusie, de ophoping van vocht in de pleuraholte, is een veelvoorkomende complicatie van verschillende aandoeningen, waaronder longkanker, hartfalen en infecties. De symptomen kunnen variëren van milde ademhalingsmoeilijkheden tot ernstige pijn op de borst en kortademigheid. Thoracoscopie wordt steeds vaker gebruikt om de oorzaak van pleurale effusie te achterhalen en om overtollig vocht af te voeren, wat de druk op de longen verlicht. Dit is een cruciale stap, vooral bij patiënten met vergevorderde longziekten, omdat het de ademhalingsfunctie kan verbeteren en de algehele prognose van de patiënt kan beïnvloeden.

Diagnose en behandeling van pleurale effusie met thoracoscopie

Thoracoscopie biedt artsen een directe en gedetailleerde kijk op de pleuraholte, waardoor ze snel de oorzaak van de pleurale effusie kunnen identificeren. Bij vermoeden van een tumor of infectie kan thoracoscopie worden gebruikt om een biopsie te nemen, wat helpt bij het stellen van een definitieve diagnose. In gevallen van infecties, zoals empyeem, kan thoracoscopie worden gebruikt om geïnfecteerd weefsel te verwijderen of drainage aan te brengen. Bij kanker kan de procedure helpen bij het verwijderen van tumoren of het plaatsen van een drain om het vocht af te voeren. Deze therapeutische toepassingen verbeteren de ademhalingsfunctie en verlichten de symptomen van patiënten.

Postoperatieve zorg bij pleurale effusie

Na een thoracoscopie voor pleurale effusie is het van cruciaal belang om de patiënt goed te monitoren om te zorgen voor een vlotte herstelfase en om complicaties te voorkomen. Dit omvat het bewaken van de ademhalingsfunctie en het controleren op eventuele infecties of bloedingen die zich kunnen voordoen na de procedure. Het kan ook nodig zijn om de drain regelmatig te controleren en het vloeistofniveau te monitoren. In sommige gevallen kan fysiotherapie nodig zijn om de ademhaling te verbeteren en het herstel te versnellen.

Thoracoscopie bij infecties van de borstholte

Infecties van de borstholte, zoals empyeem of tuberculose, kunnen ernstige symptomen veroorzaken, zoals koorts, pijn op de borst en ademhalingsproblemen. Thoracoscopie biedt artsen de mogelijkheid om de borstholte direct te inspecteren en geïnfecteerd weefsel of pus te verwijderen, wat belangrijk is voor het verlichten van symptomen en het versnellen van het herstel. De techniek maakt het ook mogelijk om de infectie te lokaliseren en gerichte behandelingen toe te passen, zoals antibiotica of drainage, zonder de patiënt bloot te stellen aan de risico's van een meer invasieve open operatie.

Diagnose en behandeling van empyeem met thoracoscopie

Empyeem is een aandoening waarbij pus zich ophoopt in de pleuraholte, vaak als gevolg van een bacteriële infectie. Thoracoscopie is een waardevol hulpmiddel bij het diagnosticeren van empyeem, omdat het artsen in staat stelt om de infectie visueel te inspecteren en de hoeveelheid pus te beoordelen. Bovendien kunnen artsen met behulp van thoracoscopie de infectie effectief behandelen door geïnfecteerd weefsel te verwijderen of een drain te plaatsen om het pus af te voeren. Dit vermindert de infectie en helpt bij het herstellen van de longfunctie.

Thoracoscopie bij tuberculose

In gevallen van tuberculose die de borstholte aantasten, kan thoracoscopie worden gebruikt om de aard van de infectie te beoordelen en om weefselmonsters te verkrijgen voor verder microbiologisch onderzoek. Dit is cruciaal voor het bepalen van de juiste behandeling en het voorkomen van complicaties zoals longschade of verspreiding van de infectie naar andere delen van het lichaam.

Voorafgaand aan de thoracoscopie

De arts dient op de hoogte te zijn van het medicatiegebruik van de patiënt, omdat het soms nodig kan zijn om enkele dagen voor het onderzoek met bepaalde medicijnen (zoals bloedverdunners) te stoppen. Patiënten moeten nuchter zijn voor het onderzoek; dit betekent dat ze na middernacht niet meer mogen eten, drinken of roken. Als het onderzoek na 12 uur 's middags plaatsvindt, mogen patiënten een licht ontbijt met beschuiten en thee of water nuttigen, afhankelijk van de richtlijnen van het ziekenhuis.

Tijdens het inwendige kijkonderzoek van de borstholte

De arts plaatst eerst een infuus bij de patiënt. Vervolgens wordt de patiënt in de juiste positie gebracht en bepaalt de arts de exacte locatie van de kijkoperatie. De arts verdooft de huid en het onderhuidse weefsel met behulp van een injectie. Dit gebeurt met plaatselijke verdoving tussen twee ribben. Sommige patiënten krijgen een algemene verdoving, waardoor ze tijdens het onderzoek slapen. Daarna maakt de arts een kleine chirurgische insnijding, net groot genoeg om de kijkinstrumenten (thoracoscoop) in te voeren. Met deze instrumenten kan de arts de pleuraholte van dichtbij onderzoeken, vocht verwijderen of monsters (weefselstukjes) nemen. Om een goed beeld van de pleuraholte te krijgen, moet de arts de long gedeeltelijk inklappen. Tijdens het onderzoek controleert de arts het zuurstofgehalte in het bloed (pulsoximetrie) en kan extra zuurstof worden toegediend via een neuscanule. Sommige patiënten hebben tijdens de ingreep mogelijk ook aanvullende pijnmedicatie nodig. Tot slot plaatst de arts een drain in de pleuraholte om ervoor te zorgen dat de long zich weer volledig kan ontplooien. De drain zorgt ervoor dat vocht en/of lucht uit de pleuraholte wordt afgevoerd. De arts zet de drain vast en hecht de opening in de huid.

Herstel na thoracoscopie

Na de procedure wordt de patiënt meestal enkele uren tot een dag in het ziekenhuis gecontroleerd. Dit is noodzakelijk om te verzekeren dat er geen complicaties optreden, zoals infecties of ademhalingsproblemen. De arts kan een drain in de borstholte plaatsen om vocht of lucht af te voeren en zo de kans op complicaties te verkleinen. Gedurende de eerste dagen na de procedure kan de patiënt lichte pijn ervaren, die meestal goed te beheersen is met pijnstillers. Het herstel varieert van patiënt tot patiënt, maar de meeste mensen kunnen binnen een week hun dagelijkse activiteiten hervatten.

Na de kijkoperatie

Na de ingreep is eten en drinken toegestaan. Aangezien er een drain is geplaatst, mogen patiënten in de eerste dagen na het onderzoek niet douchen. De verpleegkundige sluit de drain aan op een vacuümpomp, die ervoor zorgt dat vocht en/of lucht uit de pleuraholte wordt afgevoerd. Dit proces kan enkele dagen duren. Het kan zijn dat de drain ongemak of pijn veroorzaakt; hiervoor kunnen pijnstillers worden ingenomen. Gedurende deze periode maakt de arts enkele keren een longfoto om de voortgang te controleren. Patiënten leren ademhalingstechnieken aan om beter slijm op te hoesten, wat belangrijk is ter preventie van een longontsteking. Zodra het vocht of de lucht niet meer uit de borstholte lekt en de long volledig is uitgevouwen, verwijdert de arts de drain. Ongeveer zeven dagen na de procedure worden de hechtingen verwijderd. Patiënten kunnen daarna hun zittende activiteiten hervatten, maar mogen voorlopig niet sporten, zware huishoudelijke taken uitvoeren, zwaar tillen of vliegen. Na een inwendig kijkonderzoek van de borstholte is duiken niet meer toegestaan. De conditie moet geleidelijk worden opgebouwd, en hard persen bij de stoelgang wordt afgeraden.

Resultaten

De arts stuurt het verwijderde weefsel en vocht naar een laboratorium voor microscopisch onderzoek. De laborant zet deze monsters op kweek. De resultaten zijn doorgaans vijf tot zeven werkdagen later beschikbaar via de behandelende arts.

Complicaties van inspectie van de ruimte tussen borstvlies en longvlies

Sommige patiënten ervaren pijn door de geplaatste drain. Pijnstillers kunnen hierbij verlichting bieden. Soms ontstaat een wondinfectie, die met behulp van antibiotica wordt behandeld. In sommige gevallen functioneert de drain niet optimaal, wat een nieuwe ingreep kan vereisen en leidt tot een langere genezingsperiode en ziekenhuisopname.

Alternatieven voor thoracoscopie

Thoracoscopie is een minimaal invasieve procedure die veel voordelen biedt, maar in sommige gevallen kunnen er alternatieven beschikbaar zijn. Afhankelijk van de aandoening en de medische situatie van de patiënt, kunnen artsen kiezen voor andere diagnostische en therapeutische technieken. De keuze voor een alternatief kan gebaseerd zijn op verschillende factoren, zoals de toegankelijkheid, de complexiteit van de aandoening, de gezondheidstoestand van de patiënt en de ervaring van de arts met bepaalde technieken.

Bronchoscopie als alternatief voor thoracoscopie

Bronchoscopie is een procedure die wordt gebruikt om de luchtwegen van de longen te visualiseren. Het kan als alternatief voor thoracoscopie worden ingezet bij aandoeningen die de luchtwegen betreffen, zoals obstructies, tumoren of infecties. Bij bronchoscopie wordt een flexibele buis (de bronchoscoop) via de neus of mond ingebracht en de arts kan de binnenkant van de luchtwegen inspecteren, biopsies nemen en zelfs kleine ingrepen uitvoeren zoals het verwijderen van obstructies. Het is minder invasief dan thoracoscopie, omdat het geen toegang tot de pleuraholte vereist.

CT-scan en MRI als beeldvormingstechnieken

In sommige gevallen kunnen artsen ervoor kiezen om geavanceerde beeldvormingstechnieken zoals een CT-scan of MRI te gebruiken in plaats van thoracoscopie, vooral bij het onderzoeken van tumoren, longweefsel of pleurale aandoeningen. Een CT-scan biedt gedetailleerde dwarsdoorsneden van de borstkas, waardoor artsen een goed overzicht krijgen van tumoren of andere afwijkingen. MRI wordt vooral gebruikt bij het beoordelen van zachte weefsels, zoals het borstvlies, en biedt gedetailleerde beelden van tumoren of infecties. Beide technieken zijn niet-invasief en kunnen gedetailleerde informatie bieden zonder dat een kijkoperatie nodig is.

Echografiegeleide drainage als alternatief bij pleurale effusie

Bij pleurale effusie, de ophoping van vocht in de pleuraholte, kan een alternatieve benadering het gebruik van echografiegeleide drainage zijn. Dit is een techniek waarbij artsen een naald in de pleuraholte inbrengen onder echografische begeleiding om het overtollige vocht af te voeren. Dit kan helpen om de druk op de longen te verlichten en ademhalingsmoeilijkheden te verminderen zonder dat een thoracoscopie noodzakelijk is. In sommige gevallen kan deze methode voldoende zijn om de symptomen te verlichten zonder dat een uitgebreide procedure zoals thoracoscopie vereist is.

Video-assisted thoracoscopic surgery (VATS) als minder invasief alternatief

Hoewel VATS een vorm van thoracoscopie is, kan het beschouwd worden als een alternatief voor traditionele open chirurgie, omdat het minimaal invasief is. In deze techniek wordt een video-endoscoop via kleine incisies in de borstkas ingebracht om te visualiseren en chirurgie uit te voeren zonder dat een grote incisie nodig is. VATS kan worden gebruikt voor het verwijderen van tumoren, het behandelen van longabcessen of het uitvoeren van longbiopsies. Dit is een minder invasieve benadering dan klassieke open chirurgie en zorgt voor kortere hersteltijden en minder complicaties.

Open thoracotomie als alternatief in complexe gevallen

Hoewel open thoracotomie niet de voorkeur heeft vanwege de grotere ingreep en het langere herstel, kan het in bepaalde gevallen nog steeds noodzakelijk zijn als alternatief voor thoracoscopie, vooral wanneer er sprake is van complexe aandoeningen die moeilijk via een minimaal invasieve benadering behandeld kunnen worden. Bij open thoracotomie wordt een grotere incisie in de borstkas gemaakt, waardoor artsen direct toegang hebben tot de longen en pleuraholte. Deze methode wordt meestal gekozen wanneer thoracoscopie niet effectief zou zijn, bijvoorbeeld bij zeer grote tumoren of ernstige infecties die uitgebreide chirurgische ingrepen vereisen.

Endobronchiale ultrasone beeldvorming (EBUS) als alternatief voor thoracoscopie

Endobronchiale ultrasone beeldvorming (EBUS) is een techniek die steeds vaker wordt gebruikt bij het beoordelen van tumoren in de luchtwegen of de lymfeklieren in de borstholte. Het maakt gebruik van een bronchoscoop met een ultrasone probe om beelden van de luchtwegen en omliggende structuren te verkrijgen. EBUS wordt vooral gebruikt bij het stadia van longkanker of het beoordelen van lymfeklieren en kan helpen om nauwkeurige biopsies te verkrijgen, zonder dat thoracoscopie nodig is.

Percutane biopten als alternatief voor het verkrijgen van weefselmonsters

Wanneer weefselmonsters nodig zijn voor de diagnose van tumoren of andere aandoeningen in de borstholte, kan een percutane biopsie (doorgestoken onder de huid) als alternatief worden gebruikt. Bij deze techniek wordt een naald onder lokale verdoving ingebracht om weefsel te verkrijgen zonder dat er een kijkoperatie nodig is. Het kan worden begeleid door beeldvormingstechnieken zoals echografie, CT of fluoroscopie om de nauwkeurigheid van het verkrijgen van het monster te waarborgen. Deze techniek is minder invasief dan thoracoscopie en kan sneller worden uitgevoerd met minder risico op complicaties.

Laparoscopie als alternatief bij bepaalde aandoeningen

Laparoscopie, hoewel voornamelijk een techniek voor abdominale ingrepen, kan in sommige gevallen als alternatief voor thoracoscopie worden gebruikt, vooral wanneer er sprake is van aandoeningen die zowel de borst- als de buikholte beïnvloeden. In dit geval kan de arts via kleine incisies en met behulp van een camera de buikholte onderzoeken, wat nuttig kan zijn bij metastasen die zich uit de borstholte naar de buikholte hebben verspreid. Deze benadering is nuttig in gevallen waar thoracoscopie niet toegankelijk is vanwege de specifieke locatie van de aandoening.

De keuze voor een alternatieve techniek hangt af van de aard van de aandoening, de technische mogelijkheden, de ervaring van de arts en de gezondheid van de patiënt. Hoewel thoracoscopie een krachtig diagnostisch en therapeutisch instrument is, kunnen deze alternatieven ook waardevolle opties bieden, afhankelijk van de klinische situatie. Het is belangrijk voor artsen om zorgvuldig te overwegen welk onderzoek of welke behandeling het beste aansluit bij de behoeften van de patiënt.

Lees verder

• Thoracentese: Overtollig vocht in de pleuraholte verwijderen
• Borstkas en pleura: Aandoeningen, afwijkingen en problemen
• Pleura-effusie: Vochtophoping tussen borstvlies en longvlies
• Pleuritis: Borstvliesontsteking met pijn op de borst
• Endoscopie: Inwendig kijkonderzoek van binnenkant lichaam