Wondinfectie: Oorzaken en symptomen van wondinfecties

Wanneer ziekmakende organismen binnendringen in levensvatbaar weefsel van een wonde ontstaat een wondinfectie. Een infectie van de wonde activeert de immuunreactie van het lichaam, waardoor een ontsteking en vervolgens weefselschade ontstaat. Deze reactie veroorzaakt een vertraagd genezingsproces. Veel infecties verdwijnen vanzelf, maar andere infecties leiden onbehandeld tot ernstigere wonden. Een goede wondverzorging is bijgevolg belangrijk.

• Oorzaken van wondinfectie: Door opening in huid
• Verdediging van de huid
• Vaak door stafylokokkenbacteriën
• Risicofactoren van wondinfecties
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen van geïnfecteerde wonden
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling voor geïnfecteerde wonden
• Voorkomen is beter dan genezen
• Antibiotica en wondverzorging
• Bloedcirculatie verbeteren
• Leefstijladviezen
• Medicatie
• Complicaties

Oorzaken van wondinfectie: Door opening in huid

Verdediging van de huid

Het huidoppervlak wordt beschermd door de zuurmantel (een dunne, zure film die wordt geproduceerd door de talgklieren). Deze zuurmantel zorgt er mee voor dat ziekteverwekkers niet in het lichaam binnendringen. Ziekteverwekkers verdringen vaak een deel van de normale huidflora en koloniseren bepaalde locaties, maar meestal leidt dit niet tot een infectie en wordt hierdoor geen immuunrespons geactiveerd. Bij een gebroken huid of een zwak immuunsysteem, koloniseren de micro-organismen de huid of dringen ze binnen in de wonde waardoor een infectie tot stand komt.

Vaak door stafylokokkenbacteriën

Een geïnfecteerde wonde is een wonde die door bacteriën of andere micro-organismen is gekoloniseerd, waardoor ofwel de genezing van de wonde is vertraagd of de wonde zelf is een slechter uiterlijk krijgt. Wondinfecties verschijnen eveneens wanneer de natuurlijke afweer van het lichaam verzwakt is en het lichaam de normale bacteriegroei niet aankan. De meeste geïnfecteerde wonden zijn het gevolg van een bacteriële kolonisatie, afkomstig van de normale huidflora, of van bacteriën uit andere lichaamsdelen of de buitenomgeving. De meest voorkomende bacterie die leidt tot een wondinfectie is Staphylococcus aureus / MRSA (bacteriële infectie met resistentie tegen antibiotica), maar ook andere soorten stafylokokken veroorzaken mogelijk infecties aan de huid. Streptococcus pyogenes (streptokokkeninfectie), Enterococci en Pseudomonas aeruginosa zijn bijvoorbeeld enkele andere bekende bacteriën die leiden tot een wondinfectie.

Risicofactoren van wondinfecties

Aandoeningen

Patiënten met een slecht werkend of zwak immuunsysteem lopen sneller een wondinfectie op. Bepaalde aandoeningen leiden tot niet-genezende wonden en resulteren sneller in een infectie, vooral wanneer de patiënt lijdt aan een slechte bloedcirculatie. Diabetes mellitus (suikerziekte), spataderen, ondervoeding, obesitas (zwaarlijvigheid), een perifere vaatziekte en de ziekte van Raynaud verhogen de kans op een geïnfecteerde wonde.

Omgevingsfactoren

Een verminderde mobiliteit of immobiliteit ligt vaak aan de basis van een wondinfectie. Verder zorgt een niet-afgedekte wonde of een slechte wondreiniging ervoor dat bacteriën sneller de gebarsten huid binnendringen, met wondinfecties tot gevolg. Roken geeft eveneens sneller aanleiding tot een geïnfecteerde wonde. Ook geneesmiddelen vertragen of verhinderen mogelijk de wondgenezing wat resulteert in een infectie. Dit gebeurt sneller bij volgende medicijnen:

• anticoagulantia (antistollingsmiddelen)
• corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers)
• immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken)
• niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's)

Symptomen van geïnfecteerde wonden

De wondinfectie ontstaat in veel soorten wonden zoals schrammen, dierenbeten, snijwonden, prikwonden, incisies (chirurgische insnijdingen), drukwonden, kleine en grote brandwonden. De klinische presentatie van een wondinfectie bestaat uit koorts, rillingen, roodheid, gevoeligheid, zwelling, verharding, een verkleuring van de huid, een ontsteking, een bloeding en toenemende pijn. Daarnaast komt er etterend pus (troebel, geel of groen van kleur) uit de wonde. Rond de incisie ontstaat tevens een warme plek. De grootte en kleur van de wonde zijn aan veranderingen onderhevig bij een wondinfectie. De wonde verspreidt tevens een stinkende geur. Door deze symptomen is de wondgenezing vertraagd of anders verslechtert de wonde.

Ook niet-specifieke symptomen komen voor, zoals een verlies van eetlust, malaise (een algemeen ziek gevoel), misselijkheid, braken, vermoeidheid, een gebrek aan energie of een afname van de glykemische controle bij diabetici.

Diagnose en onderzoeken

De arts laat volgende onderzoeken uitvoeren die vooral als doel hebben om het type wondinfectie te bepalen, hetgeen nodig is voor een geschikte behandeling:

• antimicrobiële gevoeligheid
• een bacteriële cultuur
• een bloedcultuur
• een gramkleuring
• een schimmelcultuur

Behandeling voor geïnfecteerde wonden

Voorkomen is beter dan genezen

Het is belangrijk om het risico op wondinfecties te minimaliseren, hetgeen zeker van belang is bij risicopatiënten. Een snelle en juiste wondreiniging is nodig om de biologische belastin te verminderen. Na een operatie krijgen patiënten antibiotica toegediend om de incidentie van wondinfecties te verminderen

Antibiotica en wondverzorging

De arts bekijkt of de infectie systemisch is of dat enkel sprake is van een gelokaliseerd wondgebied dat geïnfecteerd is. Bij een systemische behandeling is orale (via de mond ingenomen) antibiotica vaak nodig. Gelokaliseerde infecties behandelt de arts met lokale (op de huid aangebrachte) antibiotica. Het afvoeren van pus of het verwijderen van dood weefsel is soms nodig, omdat deze factoren de wondgenezing vertragen en de antibiotica hierdoor ook niet meer zo efficiënt werken. Antimicrobiële verbanden en zilververbanden zijn inzetbaar om de biologische belasting te verminderen. Een goede wondverzorging is essentieel om de wondinfectie te voorkomen en de wonde sneller te laten genezen.

Bloedcirculatie verbeteren

Het verbeteren van de bloedcirculatie voorkomt vaak een wondinfectie. Een regelmatige lichaamsbeweging en de wonden of ledematen opheffen helpen bij het verbeteren van de bloeddoorstroming.

Leefstijladviezen

De patiënt moet tijdens de behandelingen bovendien een gezonde voeding consumeren (boordevol fruit en groenten)n voldoende vocht drinken of toegediend krijgen, stoppen met roken en zorgen voor een goed en gezond gewicht.

Medicatie

Veroorzaken bepaalde medicijnen een wondinfectie, dan stopt een patiënt hiermee onder toezicht van een arts. De arts schrijft dan ook mogelijk andere medicijnen voor.

Complicaties

Een wondinfectie is de meest voorkomende ziekenhuisinfectie bij chirurgische patiënten. Door de geïnfecteerde wonde moet de patiënt langdurig vaak langdurig in het ziekenhuis blijven hetgeen hogere kosten met zich meebrengt. De meest ernstige lokale complicatie van een geïnfecteerde wonde is een vastgelopen wondgenezing, resulterend in een niet-genezende wonde. Dit resulteert vaak in aanzienlijke pijn, ongemak en psychische schade voor de patiënt. Ook systemische complicaties treden op, zoals

• amputatie
• cellulitis (bacteriële huidinfectie van de diepere huidlagen met rode en gezwollen huid)
• een abces
• gangreen (afsterven van weefsel met wijzigingen aan de huid)
• necrotiserende fasciitis (afsterven van de huid door vleesetende bacterie)
• osteomyelitis (bacteriële infectie van het bot of beenmerg)
• secundaire impetigo (bacteriële huidinfectie met symptomen aan het gezicht en de ledematen)
• septikemie (bacteriële aanwezigheid in het bloed die mogelijk leidt tot een ontstekingstoestand van het gehele lichaam)
• tetanus (bacteriële infectie met spiersamentrekkingen)

Lees verder

• Ziekenhuisinfecties: Oorzaken, soorten en risicofactoren
• Slechte wondgenezing: Oorzaken van langzaam of traag herstel