Pneumothorax: Klaplong of ingeklapte long

Een klaplong treedt op wanneer lucht uit de longen ontsnapt. De lucht vult vervolgens de ruimte buiten de long, tussen de longen en de borstwand. Deze luchtopbouw zet druk op de longen, waardoor ze niet in staat zijn zich normaal uit te zetten wanneer een patiënt ademt. Meestal is een stomp of penetrerend thoraxletsel de oorzaak van een klaplong, maar soms ontstaat een pneumothorax eveneens spontaan of is deze aandoening het gevolg van een onderliggende longaandoening. Met behulp van een thoraxdrain of naald verwijdert de arts de overtollige lucht en herstelt de longuitzetting zich weer. Wel is de prognose afhankelijk van de oorzaak en uitgebreidheid van de klaplong.

• Synoniemen pneumothorax
• Oorzaken en indeling klaplong: lucht ontsnapt uit longen
• Symptomen ingeklapte long: hoesten, kortademigheid, pijn aan de borstkas
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Zuurstoftherapie, drainage, longchirurgie
• Prognose en complicaties
• Langetermijnbeheer en opvolging
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen pneumothorax

Een klaplong is eveneens bekend onder de volgende synoniemen:

• Ingeklapte long
• Lucht buiten de long
• Lucht rond de long
• Pneumothorax
• Primaire pneumothorax
• Secundaire pneumothorax
• Spontane pneumothorax
• Traumatische pneumothorax

Oorzaken en indeling klaplong: lucht ontsnapt uit longen

Lange en magere patiënten, rokers, vrouwen, en patiënten die eerder een klaplong hebben gehad, lopen een verhoogd risico op een ingeklapte long.

Er zijn drie belangrijke oorzaken voor een klaplong:

Traumatische pneumothorax: verwonding longen

Een verwonding aan de longen, zoals een geweerschot, een messteek in de borstkas, of een ribfractuur (gebroken ribben), kan een klaplong veroorzaken. Ook opengebroken luchtblaasjes die lucht in de ruimte rond de longen laten lekken, kunnen leiden tot een ingeklapte long. Dit gebeurt vaak bij veranderingen in luchtdruk, zoals bij het duiken of bij reizen op grote hoogte. Deze vorm van een ingeklapte long wordt in medische termen "traumatische pneumothorax" genoemd.

Secundaire pneumothorax: onderliggende aandoening

Bepaalde longaandoeningen verhogen het risico op een klaplong, zoals astma, chronisch obstructief longlijden (COPD), emfyseem, kinkhoest (bacteriële infectie met hoesten en ademnood), mucoviscidose en tuberculose. Dit type klaplong staat bekend als secundaire pneumothorax.

Primaire pneumothorax: spontane klaplong

Soms treedt een klaplong spontaan op zonder een onderliggende longaandoening. Dit wordt een primaire pneumothorax genoemd. Hoewel zeer zelden een genmutatie een rol speelt, blijft de oorzaak meestal onbekend.

Symptomen ingeklapte long: hoesten, kortademigheid, pijn aan de borstkas

De symptomen van een ingeklapte long kunnen omvatten:

• Een beklemmend of scherp gevoel op de borstkas
• ademhalingspijn
• Blauwachtige verkleuring van de huid door zuurstofgebrek (cyanose)
• Een licht gevoel in het hoofd (bijna flauwvallen)
• Een snelle hartslag (tachycardie)
• Pijn in de schouder, die verergert bij diep inademen of hoesten
• Kortademigheid

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een uitgebreid lichamelijk onderzoek uit. Via de stethoscoop (auscultatie) kan de arts verminderde ademgeluiden of geen ademgeruis aan de aangetaste zijde horen.

Diagnostische onderzoeken

Diagnostische onderzoeken kunnen omvatten:

• Radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto)
• Een CT-scan van de borstkas
• Een volledig bloedonderzoek
• Een echografie

Differentiële diagnose

Differentiële diagnoses kunnen omvatten:

• Acute aortadissectie (scheur in de wand van de aorta met pijn op de borst)
• Acute kransslagader syndroom
• Acute infectieuze pericarditis (ontsteking van het vlies rond het hart (hartzakje))
• Hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
• Een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• Een myocardinfarct (hartaanval)
• Een ribfractuur

Behandeling: Zuurstoftherapie, drainage, longchirurgie

De behandeling van een klaplong varieert afhankelijk van de grootte en oorzaak van de pneumothorax:

• Een kleine pneumothorax zonder onderliggende aandoening geneest meestal binnen één tot twee weken met rust en/of zuurstoftherapie.
• Bij een grotere pneumothorax of als er sprake is van een onderliggende aandoening, kan een naald worden gebruikt om de overtollige lucht uit de borstkas te verwijderen.
• Voor grotere pneumothoraxen wordt een thoraxdrain (een flexibel buisje) tussen de ribben geplaatst om lucht af te voeren en de longen te helpen herstellen. De thoraxdrain kan enkele dagen nodig zijn, wat vaak een ziekenhuisopname vereist.
• In sommige gevallen is longchirurgie noodzakelijk om het lek te repareren en verdere complicaties te voorkomen.

Prognose en complicaties

De prognose voor een klaplong hangt af van de snelheid van diagnose, de omvang van de pneumothorax, en de onderliggende oorzaak:

• Een kleine pneumothorax herstelt meestal zonder verdere behandeling, hoewel roken het herstel kan vertragen.
• Een secundaire pneumothorax, die het gevolg is van een longaandoening, kan ernstiger zijn, zelfs als deze klein is.
• Mogelijke complicaties omvatten herhaling van een klaplong, ernstige infecties, ontstekingen, of de ontwikkeling van vocht in de longen.
• Een ernstige pneumothorax kan leiden tot shock bij ernstig letsel.

Langetermijnbeheer en opvolging

Langetermijnbeheer van een klaplong omvat:

• Regelmatige follow-up om de voortgang van de behandeling en eventuele terugkerende symptomen te monitoren.
• Aanpassing van de behandelingsstrategie indien nodig, gebaseerd op de reactie van de patiënt en veranderingen in de symptomen.
• Educatie over het vermijden van risicofactoren en het herkennen van symptomen van een terugkerende pneumothorax.

Complicaties

Een klaplong kan verschillende complicaties met zich meebrengen:

• Een terugkerende pneumothorax, waarbij de klaplong opnieuw optreedt, kan voorkomen bij sommige patiënten.
• Een ernstige infectie of ontsteking kan zich ontwikkelen in de ruimte rond de longen, wat kan leiden tot pleuritis of empyeem.
• De ontwikkeling van vocht in de longen, zoals pleurale effusie, kan optreden en de ademhaling bemoeilijken.
• Bij een ernstig letsel kan een shock optreden, wat onmiddellijke medische aandacht vereist.
• In zeldzame gevallen kan een uitgebreide pneumothorax leiden tot verminderde longfunctie of blijvende ademhalingsproblemen.

Preventie

Hoewel het niet altijd mogelijk is om een klaplong volledig te voorkomen, kunnen bepaalde maatregelen het risico verlagen:

• Vroegtijdige behandeling van longaandoeningen om complicaties zoals pneumothorax te voorkomen.
• Het vermijden van risicovolle activiteiten die de kans op longtrauma verhogen, zoals duiken zonder voldoende training of hoge-altitude reizen zonder voorbereiding.
• Bewustwording van de symptomen en het zoeken naar medische hulp bij het eerste teken van problemen.