CMV pneumonie (cytomegalovirus): longinfectie

Het cytomegalovirus (CMV) is een gebruikelijk virus waarvan de meeste gezonde personen met een normaal afweersysteem zich spontaan herstellen. Dit soort herpesvirus tast mogelijk echter de longen, lever, ogen, zenuwen en hersenen aan en dan met name bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Een CMV pneumonie is bijgevolg een ernstige longinfectie veroorzaakt door het cytomegalovirus, die leidt tot ontsteking in de longen. Hoesten en kortademigheid zijn enkele van de vele mogelijke symptomen. Door een snelle diagnose en behandeling stijgen de overlevingskansen.

• Synoniemen CMV pneumonie (cytomegalovirus longinfectie)
• Oorzaken: Cytomegalovirus (CMV), soort herpesvirus
• Symptomen verzwakt immuunsysteem: hoesten, kortademigheid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose en complicaties aandoening

Synoniemen CMV pneumonie (cytomegalovirus longinfectie)

CMV pneumonie is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• CMV-longinfectie
• CMV-longontsteking
• CMV pneumonitis
• Cytomegalovirus longinfectie / longontsteking
• Cytomegalievirus longinfectie / longontsteking
• Longinfectie – cytomegalovirus
• Longinfectie en Systemische Cytomegalovirus Besmetting
• Virale longinfectie als gevolg van CMV

Oorzaken: Cytomegalovirus (CMV), soort herpesvirus

Het cytomegalovirus (CMV), een herpesvirus, veroorzaakt een CMV pneumonie. Een infectie met CMV is heel gebruikelijk. De meeste patiënten zijn tijdens hun kindertijd of puberteit blootgesteld aan CMV. Gezonde patiënten dragen meestal latent het virus, waardoor ze geen symptomen vertonen (asymptomatisch). Andere patiënten met een goed afweersysteem herstellen snel van wat griepachtige symptomen. Maar patiënten met een verzwakt immuunsysteem hebben wel ziektesymptomen door een CMV-infectie.

Ernstige CMV-infecties komen voor bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem door bijvoorbeeld aids, een beenmergtransplantatie, een orgaantransplantatie, chemotherapie of andere behandelingen die het immuunsysteem onderdrukken. Bij patiënten die een orgaan- en beenmergtransplantaties hebben ondergaan, is het het risico op besmetting het grootst na vijf tot dertien weken na de transplantatie.

Symptomen verzwakt immuunsysteem: hoesten, kortademigheid

Bij gezonde personen veroorzaakt CMV meestal geen symptomen. Mogelijk heeft een relatief gezonde patiënt tijdelijke symptomen van klierkoorts (virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt) of griep. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem ontwikkelen echter soms ernstige symptomen. Symptomen omvatten een algemeen ziek gevoel (malaise), hoesten, koorts, kortademigheid (bij inspanning), spierpijn of gewrichtspijn, verlies van eetlust, vermoeidheid en (overmatig) nachtelijk zweten. Tot slot zijn mogelijk andere organen betrokken zoals de ogen (CMV retinitis), de lever, het hart, de hersenen, de nieren, de slokdarm, het beenmerg enzovoort.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De patiënt krijgt een uitgebreid lichamelijk onderzoek bij de arts. De arts hoort via de stethoscoop (auscultatie) krakende geluiden bij de longen (reutels) en hij merkt een lage zuurstoftoevoer op.

Diagnostisch onderzoek

Diagnostische onderzoeken omvatten radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto), een CT-scan van de borstkas, een volledig bloedonderzoek, een bronchoscopie met biopsie, een urineonderzoek en een sputumkweek.

Differentiële diagnose

De differentiële diagnoses omvatten een pneumocystis jiroveci-pneumonie (longontsteking veroorzaakt door een schimmel) en andere vormen van een virale longontsteking (= pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen).

Behandeling

Een snelle diagnose en een passende behandeling zijn nodig om de overlevingskans op cytomegalovirus pneumonie te verhogen. De arts tracht bij de behandeling om de virusverspreiding te remmen. De patiënt krijgt hiervoor antivirale geneesmiddelen voorgeschreven. Antivirale geneesmiddelen zorgen er voor dat het virus zichzelf niet meer verspreidt. Het virus blijft echter wel in het lichaam aanwezig. Sommige patiënten met CMV pneumonie krijgen intraveneuze (medische term voor "in een ader") medicatie toegediend. Een ziekenhuisopname met isolatiemaatregelen is dan vereist. Zuurstoftherapie en ademhalingsondersteuning via een ventilator zijn nuttig om het zuurstofgehalte in het lichaam onder controle te houden. Het meten van het zuurstofgehalte in het bloed gebeurt met een pulsoximetrie.

Prognose en complicaties aandoening

Complicaties CMV-infectie

Mogelijke complicaties van een CMV-infectie omvatten onder andere darmaandoeningen, gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur door maaginhoud die terugvloeit naar slokdarm) en ontsteking van het netvlies (CMV retinitis).

Complicaties CMV pneumonie

Het CMV onderdrukt het immuunsysteem en verhoogt het risico op andere infecties. Een patiënt met CMV pneumonie die lage zuurstofniveaus in het bloed heeft, heeft een sombere prognose. Veelal komen patiënten waarbij een beademingsmachine vereist is te overlijden. Complicaties van een CMV pneumonie omvatten een verminderde nierfunctie en een laag aantal witte bloedcellen (beide door medicatie die de longinfectie behandelt). Ook een superinfectie die niet reageert op de behandeling behoort tot de mogelijkheden. Tot slot keert een CMV-infectie mogelijk terug.

Lees verder

• Longontsteking (pneumonie): Ontsteking onderste luchtwegen
• Cytomegalie-infectie: Infectie door cytomegalovirus (CMV)
• Cytomegalovirus (CMV) Retinitis: Oogaandoening
• CMV gastro-enteritis/colitis: Virale infectie maag of darm