Vliegtuigreis: Gezondheidsrisico's door reizen met vliegtuig

Vliegtuigreis: Gezondheidsrisico's door reizen met vliegtuig Vliegtuigen zijn een geweldige manier om van de ene plaats naar de andere te komen in relatief korte tijd. Mensen kunnen echter ziek worden na een vliegtuigvlucht. Er zijn namelijk verschillende mogelijke gezondheidsrisico’s verbonden aan het reizen met een vliegtuig, zoals diep veneuze trombose, infecties of jetlag. In sommige gevallen kunnen preventieve maatregelen worden genomen om deze aandoeningen te voorkomen of om het risico op deze gezondheidsproblemen te verkleinen.

Dehydratie en uitdroging tijdens het vliegen

Lucht in vliegtuigcabines is vaak droog, wat kan leiden tot uitdroging, zelfs zonder dat passagiers het merken. De lage luchtvochtigheid in de cabine kan de huid en slijmvliezen uitdrogen, wat ongemakken kan veroorzaken, zoals droge ogen, een droge keel en vermoeidheid. Dehydratie kan ook de concentratie verminderen en de algehele gezondheid negatief beïnvloeden, vooral tijdens lange vluchten. Passagiers kunnen uitdroging voorkomen door regelmatig water te drinken tijdens de vlucht en het vermijden van alcohol of cafeïne, die het lichaam verder kunnen uitdrogen.

Diep veneuze trombose en vliegtuigreizen

Een diep veneuze trombose (DVT) is de op twee na meest voorkomende vaataandoening, naast een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) en een hartaanval. Naar schatting treft een diep veneuze trombose één op de vijfduizend reizigers op lange vluchten. Het risico neemt toe bij blootstelling aan meerdere vluchten binnen een kort tijdsbestek en met een toenemende duur van de vluchten. Een diep veneuze trombose treedt op wanneer de bloedstroom vertraagd of gestopt is. De bloedstolsels van een DVT vormen zich gewoonlijk in de benen tijdens het vliegen omdat de persoon in een kleine ruimte verkrampt is en gedurende langere tijd onbeweeglijk is. Meestal verdwijnt een DVT spontaan, maar soms veroorzaakt deze aandoening pijn, zwelling van het been of een spierafbraak. Ook kunnen de bloedstolsels mogelijk naar de bloedvaten van de longen reizen, wat kan leiden tot een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen). Personen die het risico lopen op een diep veneuze trombose, bespreken dit het beste met een arts. De persoon moet mogelijk voorafgaand aan de vlucht bloedverdunners gebruiken. Het dragen van compressiekousen is een ander advies. Verder moet de persoon regelmatig opstaan en zo veel mogelijk bewegen tijdens de vlucht. Tot slot is gehydrateerd blijven (voldoende drinken) een ander advies.

Fysieke vermoeidheid en spierpijn door langdurig zitten

Langdurig zitten in de beperkte ruimte van een vliegtuigstoel kan leiden tot fysieke vermoeidheid, spierpijn en stijfheid. De spieren worden minder actief tijdens een lange vlucht, wat kan leiden tot spierspanning en ongemak. Dit is vooral merkbaar in de onderrug, de nek en de benen. Het uitvoeren van lichte rekoefeningen of korte wandelingen in het gangpad kan helpen om de spieren actief te houden en de bloedsomloop te verbeteren. Het is belangrijk om regelmatig te bewegen om deze klachten te voorkomen en om de vermoeidheid te verminderen.

Infectie en reizen met vliegtuig

In een vliegtuig zitten veel personen gedurende langere tijd in een afgesloten ruimte, waardoor het risico op de overdracht van een infectie via de lucht verhoogd is. Dit is dan ook de reden waarom luchtvaartmaatschappijen melden dat passagiers met bekende door de lucht verspreide besmettelijke ziekten geen vliegtuigreis mogen maken. Voorbeelden van deze ziekten zijn tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen) en het severe acute respiratory syndrome (SARS). Andere infecties die snel overgedragen worden via vliegtuigreizen zijn mazelen (virale infectieziekte met symptomen aan ogen en huid), parainfluenza (virale infectie met symptomen aan de luchtwegen) en influenza (griep). Vliegreizen vergroten eveneens de snelheid waarmee infecties zich wereldwijd verspreiden.

Jetlag en langeafstandsvluchten met vliegtuig

Één van de voordelen van langeafstandsvliegen is dat mensen hierdoor binnen een paar uur de wereld rond kunnen vliegen. Het lichaam heeft echter veel langer de tijd nodig om zich aan te passen aan de nieuwe omgeving. Dit onvermogen om zich aan te passen resulteert in een groot aantal symptomen die bekend staat als een jetlag. De fundamentele basis van een jetlag is de verstoring van het lichaamskloksysteem. Mensen bezitten een circadiaans kloksysteem (ritme) dat alles in het lichaam regelt. Het is een zeer geavanceerd kloksysteem dat zich in elke cel en elk orgaan bevindt en wordt aangestuurd door een besturingsklok in de hersenen. Elke cyclus van de circadiane klok duurt ongeveer 24 uur en wordt elke dag gereset door een reeks aanwijzingen, zoals licht, temperatuurcycli en voedsel. De circadiane klok regelt tal van lichaamsfuncties, waaronder slaap, alertheid, activiteitenperioden, metabole cycli en spijsvertering. Een verstoring van het circadiane ritme tast het immuunsysteem aan. Mensen met verstoorde circadiane ritmes zijn bijgevolg sneller vatbaar voor infecties. Aangezien de interne lichaamsklok zich niet meer dan één uur tot anderhalf uur per dag kan aanpassen, moeten passagiers op internationale langeafstandsvluchten meerdere dagen van circadiane ritmeverstoring doorstaan op elke reis. Het is raadzaam om het circadiane ritme voorafgaand aan geplande reizen te verschuiven. Een paar dagen voor de reis is het verstandig om de eet-, slaap- en activiteitspatronen te verschuiven in combinatie met blootstelling aan licht die overeenkomt met die van de bestemming.

Andere mogelijke gezondheidsrisico's door een vliegtuigreis

Andere mogelijke gevaren van vliegreizen zijn:

Preventieve maatregelen tegen gezondheidsrisico's tijdens vliegtuigreizen

Beweging en compressie

Regelmatige beweging tijdens een vlucht is essentieel om het risico op diepe veneuze trombose en spierpijn te verminderen. Het maken van korte wandelingen in het gangpad of het uitvoeren van been- en voetbewegingen kan de bloedcirculatie bevorderen en de kans op stolsels verkleinen. Het dragen van compressiekousen kan ook helpen om de bloedstroom te verbeteren en zwelling te voorkomen, vooral voor mensen die gevoelig zijn voor DVT of die lange vluchten maken.

Gezondheidsproducten gebruiken tijdens de vlucht

Er zijn verschillende producten die passagiers kunnen helpen om hun gezondheid te behouden tijdens een vlucht. Dit omvat het gebruik van luchtverfrissers of hydraterende gezichtsmaskers om de huid te beschermen tegen uitdroging, het meenemen van pijnstillers of medicijnen voor jetlag, en het gebruik van speciale oren- of oogmaskers om de slaapkwaliteit te verbeteren. Het is ook raadzaam om een persoonlijke hygiënekit mee te nemen met handdesinfecterende middelen, tissues en vochtige doekjes om de verspreiding van ziektekiemen te voorkomen.

Hydratatie en voeding

Een van de eenvoudigste en effectiefste manieren om gezondheidsrisico's tijdens een vliegtuigreis te verkleinen, is door goed gehydrateerd te blijven en gezond te eten. Vliegtuigcabines kunnen uitdrogen, dus het is belangrijk om regelmatig water te drinken en alcohol of cafeïne te vermijden, die dehydratie kunnen verergeren. Het kiezen voor lichte, evenwichtige maaltijden kan helpen om de energie op peil te houden en het risico op maagklachten te verminderen. Het meenemen van gezonde snacks zoals noten of fruit kan helpen om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden.

Slaapbegeleiding voor lange vluchten

Voor langeafstandsvluchten kan het nuttig zijn om een strategie te hebben voor het beheren van de slaap. Het dragen van comfortabele kleding, het gebruik van oogmaskers, het luisteren naar rustgevende muziek of het nemen van een kalmerend middel kan helpen om een goede nachtrust te krijgen. Het aanpassen van het slaapschema vóór de reis om zich aan de nieuwe tijdzone aan te passen, kan ook nuttig zijn om de effecten van jetlag te verminderen en de reis comfortabeler te maken.

Praktische tips voor het omgaan met een vliegtuigreis

Vliegtuigreizen kunnen voor sommige mensen zowel opwindend als stressvol zijn. Het vergt enige voorbereiding om ervoor te zorgen dat je reis zo comfortabel mogelijk verloopt, vooral als je lange vluchten maakt of specifieke gezondheidsbehoeften hebt. Hier zijn enkele praktische tips die je kunnen helpen om je vliegtuigreis soepeler te laten verlopen.

Voorbereiding voor de vlucht

Een goede voorbereiding is het halve werk. Zorg ervoor dat je alles hebt wat je nodig hebt voor de vlucht, zoals een paspoort, ticket en eventuele medicijnen. Als je medische aandoeningen hebt, zoals een psychische stoornis of slokdarmproblemen, neem dan een doktersverklaring mee die aangeeft dat je speciale zorg nodig hebt tijdens de vlucht. Het is ook handig om voldoende snacks mee te nemen die passen binnen je evenwichtig voedingspatroon, vooral als je dieetbeperkingen hebt of lange vluchten maakt waarbij maaltijden misschien niet altijd naar wens zijn.

Blijf goed gehydrateerd

De lucht in het vliegtuig is vaak droog, wat kan bijdragen aan uitdroging. Het is belangrijk om veel water te drinken voor en tijdens de vlucht om uitdroging te voorkomen. Dit helpt niet alleen om je energieniveau op peil te houden, maar zorgt er ook voor dat je huid niet uitdroogt en je je beter voelt. Vermijd overmatig gebruik van cafeïne of alcohol, aangezien deze stoffen het uitdrogen kunnen verergeren en je slaap kunnen verstoren.

Beweging tijdens de vlucht

Langdurig zitten in een vliegtuig kan leiden tot ongemakken zoals rugpijn of gezwollen benen. Het is belangrijk om tijdens de vlucht af en toe op te staan en te bewegen. Maak gebruik van de gang om een paar stappen te zetten, of doe eenvoudige oefeningen op je stoel om de bloedcirculatie te bevorderen. Als je kwetsbaar bent voor hoge bloeddruk of bloedstolsels, praat dan vooraf met je arts over eventuele voorzorgsmaatregelen die je kunt nemen, zoals het dragen van compressiekousen.

Gebruik van ontspanningstechnieken

Vliegtuigreizen kunnen soms stressvol zijn, vooral als je gevoelig bent voor vliegangst. Het kan nuttig zijn om ontspanningstechnieken te gebruiken, zoals diepe ademhaling of meditatie, om je zenuwen te kalmeren. Je kunt ook muziek of podcasts luisteren die je ontspannen, of een boek meenemen om je gedachten af te leiden. Als je een hoofdpijn hebt of gevoelig bent voor stressgerelateerde spanningen, kunnen ontspanningsoefeningen helpen om je meer op je gemak te voelen tijdens de vlucht.

Zorg voor voldoende slaap

Een goede nachtrust voor je vlucht kan het verschil maken tussen een vermoeiende reis en een energieke aankomst op je bestemming. Als je een lange vlucht hebt, probeer dan te slapen zodra het mogelijk is. Overweeg om een nekkussen, oogmasker en oordopjes mee te nemen om je slaapomgeving zo comfortabel mogelijk te maken. Als je aankomt op je bestemming, probeer dan meteen je lokale slaappatroon aan te nemen om de jetlag te verminderen.

Gezond blijven tijdens de reis

Reizen kan het makkelijker maken om je gezondheid te verwaarlozen, maar het is belangrijk om gezond te blijven, vooral als je een lange vlucht maakt. Breng gezonde snacks mee, zoals noten, fruit of groenten, en vermijd te veel bewerkte voedingsmiddelen. Daarnaast is het belangrijk om je handen regelmatig te wassen of handdesinfecterend middel te gebruiken om ziektekiemen te voorkomen. Dit is vooral belangrijk als je reist naar een gebied waar er gezondheidsrisico's zijn, zoals tropische infecties.

Gebruik van medicijnen en medische voorzieningen

Als je medicijnen nodig hebt tijdens je vlucht, zorg er dan voor dat je ze binnen handbereik hebt, bijvoorbeeld in je handbagage. Neem een doktersverklaring mee als je medicijnen gebruikt die mogelijk vragen kunnen oproepen bij de veiligheidscontrole. In geval van nood zijn er vaak medische voorzieningen aan boord van vliegtuigen, dus vraag gerust de cabinebemanning om hulp als je gezondheidsproblemen ondervindt tijdens de vlucht.

Lees verder

© 2018 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Trombose in het vliegtuig: hoe voorkom je trombose?Trombose in het vliegtuig: hoe voorkom je trombose?Trombose kan levensbedreigend zijn als het niet op tijd wordt ontdekt en behandeld. De een heeft bovendien meer kans op…
Diep-veneuze trombose (DVT)Een diep-veneuze trombose (DVT) is een aandoening waarbij een bloedstolsel (trombus of thrombus) de bloeddoorstroom door…
Jetlag: verstoring van het bioritmeJetlag: verstoring van het bioritmeOns biologisch ritme word bepaald door onze biologische klok. Wie met een vliegtuig reist en een tijdzone passeert, krij…
Tips om een jetlag te voorkomenTips om een jetlag te voorkomenHoe voorkom je een jetlag? Als je op vakantie gaat naar een land in een andere tijdzone, kun je last krijgen van een jet…

Apenpokken: behandeling, symptomen en besmettingApenpokken: behandeling, symptomen en besmettingApenpokken is een zeldzame aandoening die ontstaan is in Afrika. Deze ziekte wordt overgedragen van mens tot mens of van…
Speekselklierkanker: Kanker in speekselklier met pijnSpeekselklierkanker: Kanker in speekselklier met pijnSpeekselklieren spelen een cruciale rol in het lichaam door de mond en keel vochtig te houden met speeksel. Deze vloeist…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: WikimediaImages, Pixabay (bewerkt)
  • Geraadpleegd op 12 september 2018:
  • 10 Diseases You Could Get Just By Stepping Onto an Airplane , https://www.ranker.com/list/diseases-you-could-get-by-being-on-an-airplane/abby-heugel
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Health hazards of air travel, https://en.wikipedia.org/wiki/Health_hazards_of_air_travel
  • Infectious diseases on aircraft, https://ecdc.europa.eu/en/infectious-diseases-public-health/travellers-health/infectious-diseases-aircraft
  • The reason you get sick after a flight isn’t the dirty cabin air, https://www.businessinsider.nl/why-airplanes-make-you-sick-2017-10/?international=true&r=US
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 27-01-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.