Vliegtuigreis: Gezondheidsrisico's door reizen met vliegtuig

Vliegtuigen zijn een geweldige manier om van de ene plaats naar de andere te komen in relatief korte tijd. Mensen kunnen echter ziek worden na een vliegtuigvlucht. Er zijn namelijk verschillende mogelijke gezondheidsrisico’s verbonden aan het reizen met een vliegtuig, zoals diep veneuze trombose, infecties of jetlag. In sommige gevallen kunnen preventieve maatregelen worden genomen om deze aandoeningen te voorkomen of om het risico op deze gezondheidsproblemen te verkleinen.

• Diep veneuze trombose en vliegtuigreizen
• Infectie en reizen met vliegtuig
• Jetlag en langeafstandsvluchten met vliegtuig
• Andere mogelijke gezondheidsrisico's door een vliegtuigreis

Diep veneuze trombose en vliegtuigreizen

Een diep veneuze trombose (DVT) is de op twee na meest voorkomende vaataandoening, naast een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) en een hartaanval. Naar schatting treft een diep veneuze trombose één op de vijfduizend reizigers op lange vluchten. Het risico neemt toe bij blootstelling aan meerdere vluchten binnen een kort tijdsbestek en met een toenemende duur van de vluchten. Een diep veneuze trombose treedt op wanneer de bloedstroom vertraagd of gestopt is. De bloedstolsels van een DVT vormen zich gewoonlijk in de benen tijdens het vliegen omdat de persoon in een kleine ruimte verkrampt is en gedurende langere tijd onbeweeglijk is. Meestal verdwijnt een DVT spontaan, maar soms veroorzaakt deze aandoening pijn, zwelling van het been of een spierafbraak. Ook kunnen de bloedstolsels mogelijk naar de bloedvaten van de longen reizen, wat kan leiden tot een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen). Personen die het risico lopen op een diep veneuze trombose, bespreken dit het beste met een arts. De persoon moet mogelijk voorafgaand aan de vlucht bloedverdunners gebruiken. Het dragen van compressiekousen is een ander advies. Verder moet de persoon regelmatig opstaan en zo veel mogelijk bewegen tijdens de vlucht. Tot slot is gehydrateerd blijven (voldoende drinken) een ander advies.

Infectie en reizen met vliegtuig

In een vliegtuig zitten veel personen gedurende langere tijd in een afgesloten ruimte, waardoor het risico op de overdracht van een infectie via de lucht verhoogd is. Dit is dan ook de reden waarom luchtvaartmaatschappijen melden dat passagiers met bekende door de lucht verspreide besmettelijke ziekten geen vliegtuigreis mogen maken. Voorbeelden van deze ziekten zijn tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen) en het severe acute respiratory syndrome (SARS). Andere infecties die snel overgedragen worden via vliegtuigreizen zijn mazelen (virale infectieziekte met symptomen aan ogen en huid), parainfluenza (virale infectie met symptomen aan de luchtwegen) en influenza (griep). Vliegreizen vergroten eveneens de snelheid waarmee infecties zich wereldwijd verspreiden.

Jetlag en langeafstandsvluchten met vliegtuig

Één van de voordelen van langeafstandsvliegen is dat mensen hierdoor binnen een paar uur de wereld rond kunnen vliegen. Het lichaam heeft echter veel langer de tijd nodig om zich aan te passen aan de nieuwe omgeving. Dit onvermogen om zich aan te passen resulteert in een groot aantal symptomen die bekend staat als een jetlag. De fundamentele basis van een jetlag is de verstoring van het lichaamskloksysteem. Mensen bezitten een circadiaans kloksysteem (ritme) dat alles in het lichaam regelt. Het is een zeer geavanceerd kloksysteem dat zich in elke cel en elk orgaan bevindt en wordt aangestuurd door een besturingsklok in de hersenen. Elke cyclus van de circadiane klok duurt ongeveer 24 uur en wordt elke dag gereset door een reeks aanwijzingen, zoals licht, temperatuurcycli en voedsel. De circadiane klok regelt tal van lichaamsfuncties, waaronder slaap, alertheid, activiteitenperioden, metabole cycli en spijsvertering. Een verstoring van het circadiane ritme tast het immuunsysteem aan. Mensen met verstoorde circadiane ritmes zijn bijgevolg sneller vatbaar voor infecties. Aangezien de interne lichaamsklok zich niet meer dan één uur tot anderhalf uur per dag kan aanpassen, moeten passagiers op internationale langeafstandsvluchten meerdere dagen van circadiane ritmeverstoring doorstaan op elke reis. Het is raadzaam om het circadiane ritme voorafgaand aan geplande reizen te verschuiven. Een paar dagen voor de reis is het verstandig om de eet-, slaap- en activiteitspatronen te verschuiven in combinatie met blootstelling aan licht die overeenkomt met die van de bestemming.

Andere mogelijke gezondheidsrisico's door een vliegtuigreis

Andere mogelijke gevaren van vliegreizen zijn:

• longontsteking
• meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en stijve nek)
• reisziekte (bewegingsziekte)

Lees verder

• Jetlag: Tijdelijke slaapstoornis door reizen door tijdzones
• Diep veneuze trombose: Pijn en zwelling aan been of bekken
• Bewegingsziekte (reisziekte): Oorzaken en behandeling
• Vliegangst: Oorzaken en behandeling van angst voor vliegen