Apenpokken: behandeling, symptomen en besmetting

Apenpokken is een zeldzame aandoening die ontstaan is in Afrika. Deze ziekte wordt overgedragen van mens tot mens of van dier tot mens. De overdracht gebeurt via de lucht (ademhaling) of via fysiek contact met een besmet dier. Wanneer een persoon lijdt aan deze ziekte kan je het herkennen aan de blaasjes op zijn huid. Deze blaasjes zijn gevuld met etter. Andere symptomen zijn koorts, rugpijn, zweten, misselijkheid, hoofdpijn, … Bij de meeste mensen zijn de symptomen na 14 tot 21 dagen volledig verdwenen.

Apenpokken

Apenpokken is een zeldzame ziekte die overgedragen wordt van dier tot een mens of van mens tot mens. Voor 2000 kwam deze ziekte enkel in Afrika voor. Vanaf juli 2003 zijn er ook mensen met apenpokken buiten Afrika gesignaleerd.

Geschiedenis

Apenpokken zijn voor het eerst ontdekt in 1958 bij apen. Wetenschappers waren apen in een laboratorium aan het onderzoeken. Ze zagen dat twee apen blaasjes met etter hadden. Toen ze dit verder onderzochten, ontdekten ze de nieuwe ziekte.

De eerste apenpokken die bij een mens gesignaleerd werden waren in 1970 in de Democratische Republiek Congo. Sindsdien zijn ook in andere Afrikaanse landen apenpokken gesignaleerd. Vooral Centraal en West-Afrika krijgen te maken met deze ziekte. Tussen 1970 en 1986 zijn er meer dan 400 mensen gesignaleerd die last hadden van apenpokken.

De eerste uitbraak buiten Afrika was in 2003. Deze uitbraak vond plaats in de volgende staten van de Verenigde Staten: Illinois, Indiana en Wisconsin. De uitbraak kwam er doordat prairiehonden in contact kwamen met een besmette Gambiahamsterrat.

In september 2018 werd de eerste persoon met apenpokken in Groot-Brittannië gesignaleerd. Het slachtoffer was een man uit Nigeria. Hij zou de apenpokken hebben opgelopen voordat hij naar Groot-Brittannië reisde. Om ervoor te zorgen dat de ziekte zich niet zou verspreiden, is iedereen die in contact geweest is met de man onderzocht.

Besmetting

Apenpokken worden van apen op eekhoorns of andere knaagdieren overgedragen. Deze dieren kunnen het ook doorgeven aan mensen. Dit kan gebeuren als een persoon een besmet dier aanraakt of als hij dichtbij een besmet dier in de buur komt. Wanneer een persoon in de buurt komt van een besmet dier, ademt hij vochtdruppels van het besmette dier in. Hierdoor raakt de persoon zelf besmet. Een andere manier van overdracht is van mens tot mens. Dit gebeurt enkel via het inademen van vochtdruppels uit de neus of mond van iemand die apenpokken heeft.

Apenpokken kunnen zich verspreiden doordat mensen die onbewust lijden aan de ziekte naar andere landen reizen. Een andere manier van verspreiding is dat er besmette dieren worden getransporteerd. Deze dieren kunnen het virus doorgeven aan andere dieren of aan mensen.

Hoe krijgen dieren apenpokken?

Wanneer een dier dat besmet is in contact komt met een dier dat niet besmet is, kan er een overdracht van de ziekte ontstaan via de lucht. Op die manier worden dieren besmet.

Dieren die zeer gevoelig zijn voor deze aandoening zijn: apen, muizen, konijnen, ratten, prairiehonden en eekhoorns. Men kan voorkomen dat deze dieren besmet worden door ze een vaccinatie te geven met het vaccinia-virus. Deze inenting wordt ook gebruikt bij een pokkenvaccinatie.

Hoe herken je dieren met het virus?

Net zoals bij mensen kan je een dier met apenpokken herkennen door de blazen op hun huid. Meestal bevinden de blazen zich op het gezicht. Deze ziekte lijdt bij dieren zelden tot de dood. Bij jongere dieren is de kans op dood echter wel groot. Andere signalen dat dieren besmet zijn met het virus zijn: rode ogen, haaruitval, verminderde eetlust, opgezwollen klieren, koorts, ...

Symptomen

De symptomen van apenpokken lijken erg op de symptomen van griep. Mogelijke symptomen zijn koorts, hoofdpijn, misselijkheid, zweten en rugpijn. Deze eerste fase wordt de invasie genoemd. Deze symptomen kunnen tot vijf dagen aanhouden. Daarna volgt er de tweede fase, in het Engels spreekt men hierbij van 'skin eruption'. Letterlijk vertaald betekent het huiduitbarsting. Dit verwijst naar de huiduitslag die in deze fase optreedt. Deze huiduitslag wordt systematisch erger en er ontstaan ronde blaasjes gevuld met etter op het gezicht of borst. De blaasjes komen niet alleen voor op het gezicht of op de borst, maar ook op de andere lichaamsdelen. Tot slot drogen de blaasjes uit en komt er een korstje over.

De incubatietijd van deze ziekte is tussen de 5 tot 21 dagen. De incubatietijd is de tijd tussen de besmetting en de eerste symptomen van een ziekte. De symptomen verdwijnen meestal vanzelf na 14 tot 21 dagen.

Behandeling

Aan personen die het virus nog maar minder dan twee weken hebben, wordt er een vaccinatie tegen pokken toegediend. Wanneer de symptomen echter levensbedreigend zijn, start men met cidofovir, een antiviraal medicijn. Buiten dit medicijn en de vaccinatie is er nog geen concreet geneesmiddel voor deze aandoening (september 2018).

Progonose

De meeste mensen die lijden aan apenpokken worden genezen van deze aandoening. Dit komt omdat de meeste mensen slechts milde symptomen hebben. Bij mensen die lijden aan andere gezondheidsproblemen zoals ondervoeding is de kans groot dat er een secundaire bacteriële infectie optreedt. Dit bemoeilijkt het genezingsproces, maar met de juiste middelen is de aandoening zelfs dan goed te genezen.

Preventie

Wanneer je op reis gaat naar Centraal of West-Afrika kunnen volgende tips handig zijn om apenpokken te voorkomen.

• Vermijd contact met dieren die leven in een omgeving waar dieren besmet kunnen zijn met het virus
• Vermijd contact met materiaal zoals bijvoorbeeld beddengoed dat in contact is geweest met een ziek dier
• Blijf uit de buurt van mensen die lijden aan apenpokken
• Was altijd je handen als je in contact bent geweest met een persoon die lijdt aan het virus.