Apenpokken: Tropische virale infectie met koorts en uitslag

Apenpokken (Mpox) is een tropische ziekte die voornamelijk voorkomt in Midden- en West-Afrika, maar ook mensen kan infecteren die naar deze gebieden reizen. Het apenpokkenvirus kan via bepaalde knaagdieren, apen en andere dieren op mensen worden overgedragen. Symptomen van apenpokken omvatten koorts, spierpijn en een huiduitslag die evolueert naar letsels, blaren of puisten. Meestal verdwijnen de symptomen binnen twee tot drie weken, aangezien apenpokken een zelflimiterende ziekte is.

• Epidemiologie Mpox
• Oorzaken: Virus overgebracht door besmette dieren
• Symptomen: Koorts en uitslag
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van apenpokken
• Prognose van de ziekte
• Complicaties van de aandoening
• Preventie van apenpokken

Epidemiologie Mpox

Apenpokken komt vooral voor in afgelegen gebieden van Midden- en West-Afrika, in de nabijheid van tropische regenwouden. In Europa zijn gevallen uiterst zeldzaam en komen ze voornamelijk voor bij mensen die naar deze regio's hebben gereisd. Er zijn geen raciale voorkeuren voor infecties met apenpokken; de incidentie is gelijk verdeeld tussen mannen en vrouwen. Historisch gezien was 90% van de Afrikaanse patiënten jonger dan vijftien jaar.

Oorzaken: Virus overgebracht door besmette dieren

Apenpokken is verwant aan het menselijke pokkenvirus, dat in 1980 werd uitgeroeid. De ziekte is zoönotisch, wat betekent dat het voornamelijk voorkomt bij dieren maar ook op mensen kan worden overgedragen. Het virus wordt overgedragen door direct contact met bloed, lichaamsvloeistoffen, en huid- en slijmvliesletsels van geïnfecteerde dieren zoals ratten, eekhoorns, apen, slaapmuizen, gestreepte muizen, chimpansees en andere knaagdieren. Hoewel apenpokken kan worden overgedragen van persoon tot persoon, gebeurt dit zelden. Persoonlijke overdracht kan plaatsvinden via besmette druppeltjes in de lucht (druppelinfectie), huidcontact met geïnfecteerde personen of besmette materialen. Mensen zonder symptomen zijn doorgaans niet besmettelijk.

Symptomen: Koorts en uitslag

De incubatietijd voor apenpokken bedraagt gemiddeld twaalf dagen, maar kan variëren van vier tot twintig dagen. Na deze periode verschijnen de symptomen. De vroege symptomen omvatten hoge koorts, intense hoofdpijn, zwelling van de lymfeklieren, en spierpijn. Patiënten kunnen ook een algemeen gevoel van malaise ervaren gedurende de eerste vijf dagen. Een huiduitslag verschijnt doorgaans één tot drie dagen na de koorts, vaak beginnend op het gezicht en zich daarna naar andere delen van het lichaam verspreidend. Deze uitslag evolueert na ongeveer tien dagen naar letsels met een platte basis, blaren, of puisten, die vervolgens korsten vormen.

Diagnose en onderzoeken

Het klinische beeld van apenpokken kan sterk lijken op dat van waterpokken en pokken, wat de noodzaak van een definitieve diagnose onderstreept om de ziekte effectief te kunnen beheren. Een grondige medische geschiedenis (met name een geschiedenis van contact met knaagdieren of andere dieren) en lichamelijk onderzoek kunnen aanwijzingen geven voor een diagnose. Een huidbiopsie van een letsel is nodig om de diagnose van apenpokken te bevestigen.

Behandeling van apenpokken

Anno augustus 2024 zijn er geen specifieke antivirale behandelingen voor apenpokken beschikbaar. De behandeling richt zich op het verlichten van symptomen zoals koorts, pijn, en hoesten door middel van ondersteunende zorg en symptomatische medicatie. In ernstige gevallen kunnen artsen antivirale middelen en immunoglobulines overwegen.

Prognose van de ziekte

Apenpokken is over het algemeen een milde aandoening die vanzelf geneest zonder ernstige complicaties. De meeste patiënten herstellen binnen twee tot drie weken zonder blijvende gevolgen.

Complicaties van de aandoening

Mogelijke complicaties van apenpokken omvatten:

• Ademhalingsnood
• Blindheid
• Bronchopneumonie (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen en longen)
• Secundaire bacteriële infecties
• Encefalitis (ontsteking van de hersenen)
• Hoornvlieszweren
• Keratitis (hoornvliesontsteking)
• Littekens
• Septikemie (bloedvergiftiging)

Het sterftecijfer varieert van 1% tot 10%, afhankelijk van de ernst van de infectie en de aanwezigheid van complicaties.

Preventie van apenpokken

Het pokkenvaccin biedt bescherming tegen apenpokken en is effectief in het voorkomen van ernstige gevallen. De meeste sterfgevallen worden geregistreerd onder niet-gevaccineerde individuen. Het is cruciaal om bewust te zijn van de risico’s van contact met wilde dieren, met name knaagdieren, die een belangrijke risicofactor vormen voor apenpokken. Maatregelen om blootstelling te verminderen zijn onder meer:

• Het dragen van beschermende kleding en handschoenen bij contact met zieke of dode dieren.
• Het isoleren van geïnfecteerde patiënten totdat zij volledig zijn hersteld.
• Het dragen van handschoenen, gezichtsmaskers en beschermende jassen tijdens de zorg voor geïnfecteerde patiënten.
• Het vermijden van nauw lichamelijk contact met geïnfecteerde personen totdat deze volledig zijn hersteld.
• Regelmatig de handen wassen en goede handhygiëne handhaven na contact met zieke personen.
• Het snel identificeren en isoleren van nieuwe gevallen om verdere uitbraken te beperken.

Lees verder

• Pokkenvirussen: Soorten virussen die mensen infecteren