Mesothelioom: Kanker in longen door blootstelling aan asbest

Het weefsel dat de longen, de maag, het hart en andere organen bekleedt, staat bekend als het mesotheel. Mesothelioom is een agressieve en dodelijke vorm van kanker die zich ontwikkelt in het mesotheel van deze organen. Het betreft meestal de longen (pleuramesothelioom), maar ook de buik (peritoneaal mesothelioom), het hart (pericardiaal mesothelioom) en de testikels kunnen getroffen zijn. Blootstelling aan asbest is vrijwel altijd de oorzaak van mesothelioom. Kortademigheid, pijn op de borst en een aanhoudende hoest zijn typische symptomen van mesothelioom. De behandeling is voornamelijk palliatief van aard. De vooruitzichten voor deze zeldzame kanker zijn somber, omdat de diagnose vaak pas in een laat stadium wordt gesteld.

• Synoniemen mesothelioom
• Epidemiologie mesothelioom
• Oorzaken: Kanker door blootstelling aan asbest
• Symptomen: Longen en buik
• Diagnose en onderzoeken van borstkas of buik
• Behandeling kanker: Palliatieve zorgen
• Prognose mesothelioom
• Complicaties agressieve kanker
• Preventie van mesothelioom

Synoniemen mesothelioom

Mesothelioom is ook bekend als "maligne mesothelioom" en "mesothelioma".

Epidemiologie mesothelioom

De jaarlijkse incidentie van maligne mesothelioom bedraagt 0,9 per 100.000 personen. In sommige landen is de incidentie laag, zelfs al is de blootstelling aan asbest hoog. De redenen voor deze verschillen zijn niet volledig bekend. De meeste patiënten worden gediagnosticeerd tussen de vijftig en tachtig jaar oud. Mannen worden drie keer vaker getroffen dan vrouwen.

Oorzaken: Kanker door blootstelling aan asbest

Blootstelling aan asbest is bijna altijd de oorzaak van mesothelioom. Asbest kan nog worden aangetroffen in bepaalde auto-onderdelen (zoals asbestremvoering), isolatiemateriaal, keramiekmateriaal en bij bepaalde freeswerkzaamheden. Ook in de mijnbouw en scheepsbouw is nog asbest aanwezig. Daarnaast kan blootstelling aan asbest plaatsvinden bij de productie van asbestcement en bij de reparatie van treinen. Oude gebouwen bevatten vaak nog asbesthoudende materialen. Kleine asbestvezels kunnen gemakkelijk in de longen terechtkomen, waar ze zich vastzetten en na verloop van tijd de longen beschadigen. Vaak duurt het meer dan twintig jaar na blootstelling voordat de symptomen van mesothelioom zichtbaar worden. Andere, veel minder voorkomende oorzaken zijn bestraling met Thorium dioxide (Thorotrast) (dat nu niet meer wordt gebruikt), het Simian Virus 40 (SV40), blootstelling aan erioniet (natuurlijk voorkomend mineraal met eigenschappen vergelijkbaar met asbest), en koolstofnanobuisjes.

Symptomen: Longen en buik

De symptomen verschijnen meestal pas 20 tot 50 jaar na de blootstelling aan asbest. De piekincidentie van symptomen treedt op 35 tot 45 jaar na de blootstelling aan asbest. De symptomen van mesothelioom ontwikkelen zich geleidelijk, wat kan leiden tot een verkeerde diagnose van een andere, minder ernstige ziekte.

Longen

De tumorgroei van pleuramesothelioom (kanker in de longen, longvlieskanker) begint meestal aan de onderzijde van de borstkas. De tumor groeit vervolgens in het membraan en omhult het oppervlak van de longen en de interlobaire ruimtes. Naarmate de ziekte vordert, verspreidt de kanker zich naar het longparenchym (longweefsel), de borstkas en het mediastinum (de ruimte tussen de twee longen waar het hart zich bevindt). De kanker kan soms ook de slokdarm, ribben, wervels, plexus brachialis (zenuwvlecht voor de arm) en de vena cava superior (bovenste holle ader van het hart) aantasten. Wanneer de kanker zich heeft uitgezaaid naar het hart, spreken we van "pericardiaal mesothelioom".

Symptomen van mesothelioom in de bekleding van de longen omvatten:

• ademhalingspijn
• clubbing (trommelstokvingers)
• een aanhoudende hoest
• een hoge temperatuur (koorts)
• zweten (vooral 's nachts)
• een verlies van eetlust
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• extreme vermoeidheid / kankervermoeidheid
• kortademigheid
• pijn op de borst
• spierzwakte

Buik

Wanneer de bekleding van de buik is aangetast, spreken we van peritoneaal mesothelioom of buikvlieskanker. Kenmerkende symptomen hiervan zijn:

• buikpijn of zwelling van de buik (knobbels), oedeem
• diarree of constipatie
• een verlies van eetlust en onverklaarbaar gewichtsverlies
• misselijkheid of braken

Diagnose en onderzoeken van borstkas of buik

Lichamelijk onderzoek

De arts onderzoekt de patiënt en merkt zichtbare symptomen op. Hij bevraagt de patiënt over zijn beroepsverleden en verricht verdere onderzoeken om de diagnose te bevestigen. De diagnose wordt bij de meeste patiënten in een vergevorderd stadium gesteld.

Diagnostisch onderzoek: Onderzoek borstkas of buik

De arts voert enkele beeldvormende onderzoeken uit, waaronder een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) en een CT-scan van de borstkas (thoraxfoto) of buik. Daarnaast neemt de arts een monster van het vocht dat zich rond de longen of de buik bevindt via een naald door de huid (long naaldbiopsie en buik naaldbiopsie). Dit vocht wordt door het laboratorium onderzocht. Een thoracoscopie (inwendig kijkonderzoek van de borstkas) of laparoscopie (inwendig kijkonderzoek van de buikstreek) kan ook nodig zijn. Hierbij gebruikt de arts een lange, dunne buis met een camera aan het einde, die via een kleine incisie bij de patiënt wordt ingebracht. Hiermee neemt hij een weefselmonster (biopt), dat eveneens door het laboratorium wordt onderzocht. Een bloedonderzoek kan de volgende informatie opleveren: een verhoogd aantal witte bloedcellen (leukocyten), een verhoogd aantal bloedplaatjes (trombocyten), een laag hemoglobinegehalte en een lactaatdehydrogenase van meer dan 500 IU / L.

Differentiële diagnose

De symptomen van mesothelioom kunnen soms worden verward met niet-kleincellige longkanker en kleincellige longkanker.

Behandeling kanker: Palliatieve zorgen

Zelfzorg

Acupunctuur, ademhalings- en ontspanningsoefeningen, en het gebruik van een ventilator kunnen helpen om de symptomen van mesothelioom te verlichten.

Professionele medische zorg

Mesothelioom is niet te genezen, maar palliatieve zorg kan beschikbaar zijn. De arts richt zich op het stadium van de kanker en de algehele gezondheid van de patiënt. Sterke pijnstillers worden voorgeschreven om de pijn te verlichten. De patiënt kan ook chemotherapie en soms radiotherapie (stralingsbehandeling) krijgen, vooral in een vroeg stadium. Regelmatig vocht uit de borstkas draineren (thoracentese) kan de ademhaling verbeteren. Alternatief kan een buis in de borstkas worden ingebracht voor automatische drainage. In sommige gevallen kan chirurgie mogelijk zijn wanneer de kanker beperkt is tot de pleuraholte. De pleura is het medische woord voor het borstvlies, het weefsel dat de binnenzijde van de borstkas en de buitenkant van de longen bekleedt.

Prognose mesothelioom

De vooruitzichten voor mesothelioom zijn somber. Dit is te wijten aan de late diagnose, omdat de symptomen vaak pas in een vergevorderd stadium optreden. Bij een vroege diagnose overleeft de patiënt doorgaans langer dan bij een diagnose in een zeer laat stadium. Zonder behandeling overlijdt een patiënt doorgaans binnen de vier tot acht maanden na het optreden van symptomen. Ongeveer de helft van de patiënten met mesothelioom leeft minstens één jaar na de diagnose. Ongeveer één op de tien patiënten leeft ten minste vijf jaar na de diagnose. De meest voorkomende doodsoorzaken zijn infecties of ademhalingsinsufficiëntie door de progressie van de aandoening.

Complicaties agressieve kanker

Ademhalingsproblemen, slikproblemen (dysfagie), pijn door druk op zenuwen en het ruggenmerg, en vochtophoping in de borstkas (pleura-effusie) zijn mogelijke complicaties van deze ernstige aandoening.

Preventie van mesothelioom

Hoewel er geen specifieke maatregelen zijn om mesothelioom volledig te voorkomen, kunnen bepaalde strategieën helpen om het risico te verlagen:

Beperk blootstelling aan asbest

• Veiligheidsmaatregelen: Zorg ervoor dat bij werkzaamheden met asbest de juiste beschermingsmiddelen worden gebruikt en dat de asbesthoudende materialen veilig worden verwijderd volgens de geldende regelgeving.
• Asbestcontrole: Laat oudere gebouwen regelmatig inspecteren op de aanwezigheid van asbest en neem indien nodig maatregelen om de blootstelling te minimaliseren.

Gezonde levensstijl

• Voeding en beweging: Een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging kunnen de algehele gezondheid bevorderen en het risico op ziekten verminderen.
• Roken: Vermijd roken en blootstelling aan tweedehands rook, aangezien roken het risico op longziekten kan verhogen.

Regelmatige gezondheidschecks

• Medische controle: Onderga regelmatig medische controles, vooral als je in een omgeving hebt gewerkt waar je mogelijk aan asbest bent blootgesteld.
• Vroegtijdige opsporing: Vroege detectie van symptomen en regelmatige screenings kunnen helpen bij het vroegtijdig herkennen van mogelijke problemen.

Voorlichting en bewustzijn

• Opleiding: Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van de risico's van asbest en de symptomen van mesothelioom.
• Ondersteuning: Zoek informatie en ondersteuning over het omgaan met mogelijke blootstelling aan asbest en het monitoren van je gezondheid.

Lees verder

• Asbestose: Longaandoening door blootstelling aan asbest
• Blootstelling aan asbest: Ziekten aan longen en buikvlies
• Longkanker (bronchuscarcinoom): Kanker in longen
• Kankerpijn: Oorzaken & types pijn en soorten pijnmedicatie