Asbestose: Longaandoening door blootstelling aan asbest

Asbestose is een chronische longaandoening veroorzaakt door het inademen van asbestvezels. Deze vezels leiden tot littekenweefsel (fibrose) in de longen, waardoor het longweefsel niet meer in staat is om normaal uit te zetten en samen te trekken. De diagnose wordt vaak veel later gesteld, omdat de symptomen, zoals hoesten en kortademigheid, pas na jaren optreden. Hoewel er geen genezing voor asbestose bestaat, kunnen diverse therapieën de symptomen verlichten. Asbestose werd voor het eerst beschreven door een Engelse arts in 1924.

• Synoniemen
• Oorzaken van asbestose
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose en complicaties
• Preventie

Synoniemen

Asbestose staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Asbestosis
• Interstitiële longziekte (littekens en ontstekingen in de longen door blootstelling aan asbest)
• Longfibrose (littekenvorming in de longen door blootstelling aan asbest)

Oorzaken van asbestose

Asbestose is een type stoflongziekte, ook wel pneumoconiose genoemd. De primaire oorzaak is blootstelling aan asbest, een vezelachtig mineraal dat historisch veel werd gebruikt in bouwmaterialen en industrieën vanwege zijn hittebestendigheid en duurzaamheid. De ziekte wordt vaak geassocieerd met chrysotielvezels, één van de zes bekende soorten asbest. Langdurige blootstelling aan deze vezels leidt tot ophoping in het longweefsel, waar het tot fibrose kan leiden. Na verloop van tijd verhardt het longweefsel, wat resulteert in ademhalingsproblemen en pijn. Roken kan het risico op het ontwikkelen van asbestgerelateerde ziekten verder verhogen.

Symptomen

De symptomen van asbestose ontwikkelen zich meestal pas na een lange periode van blootstelling, vaak twintig tot veertig jaar. De ernst van de symptomen hangt af van de duur en de mate van blootstelling. Veel voorkomende symptomen zijn:

• Een beklemmend gevoel op de borst en/of pijn op de borst
• Een aanhoudende droge hoest, soms met bloed
• Progressieve kortademigheid, die aanvankelijk optreedt bij inspanning en later ook in rust
• Piepende ademhaling
• Vermoeidheid
• Zwelling in de nek of het gezicht
• Veranderde vinger- en teentoppen, ook wel clubbing genoemd
• Nagelafwijkingen
• Moeite met slikken
• Verlies van eetlust en gewichtsverlies

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij de diagnose van asbestose begint de arts met een uitgebreid lichamelijk onderzoek. Hierbij luistert de arts met een stethoscoop (auscultatie) naar de borstkas, waarbij mogelijk knetterende geluiden (rhonchi) of reutels te horen zijn.

Diagnostische onderzoeken

Diagnostische onderzoeken kunnen onder andere bestaan uit:

• Een CT-scan van de longen
• Een thoraxfoto (radiologisch onderzoek van de borstkas)
• Een longbiopt, dat vaak als de meest betrouwbare methode wordt beschouwd om de diagnose te bevestigen, aangezien een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) niet altijd asbestvezels kan detecteren.
• Een longfunctietest om de ademhalingscapaciteit te evalueren

Differentiële diagnoses

Enkele aandoeningen die mogelijk vergelijkbare symptomen vertonen en waarmee rekening moet worden gehouden bij de diagnose zijn:

• Dermatomyositis
• Overgevoeligheidspneumonitis (longontsteking door inademen van plantaardige of dierlijke stoffen)
• Idiopathische longfibrose
• Sarcoïdose
• Silicose
• Mijnwerkers pneumoconiose

Behandeling

Hoewel er geen genezing voor asbestose beschikbaar is, kunnen verschillende behandelingen helpen bij het verlichten van symptomen:

• Vermijden van verdere blootstelling aan asbest: Het vermijden van contact met asbest is cruciaal.
• Stoppen met roken: Roken kan de symptomen verergeren en het risico op bijkomende complicaties verhogen.
• Ondersteunende therapieën: Dit omvat drainage en borstpercussie om het vocht uit de longen te verwijderen, en het gebruik van aerosolgeneesmiddelen om longvloeistoffen te verdunnen.
• Zuurstoftherapie en ademhalingstherapie: Deze kunnen nuttig zijn om de ademhaling te vergemakkelijken.
• Longtransplantatie: In sommige gevallen kan een longtransplantatie noodzakelijk zijn, vooral bij gevorderde ziekte.

Prognose en complicaties

De prognose voor asbestose is afhankelijk van de duur en hoeveelheid van de blootstelling, het type asbestvezels en de mate van longschade. Hoewel asbestose op zichzelf geen longkanker of mesothelioom veroorzaakt, hebben patiënten met asbestose een verhoogd risico op deze aandoeningen. De complicaties op lange termijn kunnen zijn:

• Hypertensie (hoge bloeddruk)
• Pulmonale hypertensie
• Cor pulmonale (rechtszijdig hartfalen)
• Longkanker
• Mesothelioom (kanker van het pleura, de bekleding van de longen)
• Verdikking van de longmembranen (pleurabladen)
• Vormen van kalkaanslag (calcificatie) of plaques
• Opeenhoping van vloeistoffen in de longen
• Asbestosepatiënten hebben een acht tot tien keer hoger risico op het ontwikkelen van longkanker en mesothelioom in vergelijking met mensen zonder asbestose. Maligne mesothelioom, een vorm van kanker die zich ontwikkelt op de pleura, kan zich vaak pas twintig tot veertig jaar na blootstelling manifesteren, wat een aanzienlijke impact heeft op de prognose van de patiënt.

Preventie

Preventie van asbestose richt zich voornamelijk op het vermijden van blootstelling aan asbest en het verminderen van risicofactoren. Enkele aanbevelingen zijn:

• Strikte naleving van veiligheidsrichtlijnen: In werkomgevingen waar asbest aanwezig is, dienen strikte veiligheidsmaatregelen en beschermende uitrusting te worden gebruikt om blootstelling te minimaliseren.
• Regelmatige gezondheidsscans: Voor mensen met een geschiedenis van blootstelling aan asbest kunnen periodieke medische controles helpen bij het vroegtijdig opsporen van symptomen.
• Educatie en bewustwording: Het verhogen van bewustzijn over de risico’s van asbest en de symptomen van asbestose kan bijdragen aan vroege detectie en preventie.

Lees verder

• Blootstelling aan asbest: Ziekten aan longen en buikvlies
• Mesothelioom: Kanker in longen door blootstelling aan asbest