Asbestose: Longaandoening door blootstelling aan asbest

Asbestose is een chronische longaandoening die zich kenmerkt door het inademen van asbestvezels waardoor littekenweefsel (fibrose) in de longen ontstaat. Hierdoor is het longweefsel niet in staat om op een normale manier uit te zetten en te krimpen. De diagnosestelling gebeurt echter veelal heel wat jaren later daar de symptomen zoals hoesten, kortademigheid enzovoort dan pas optreden. Een beschikbare behandeling is niet voorhanden, maar via diverse therapievormen zijn de symptomen wel te verlichten. In 1924 beschreef een Engelse arts voor het eerst asbestose in de medische literatuur.

• Synoniemen asbestose
• Oorzaken van de longaandoening: Blootstelling asbest
• Symptomen na blootstelling longen: Kortademigheid, hoesten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandelingen: Asbest vermijden en stoppen met roken
• Prognose: Meer risico op longkanker en mesothelioom

Synoniemen asbestose

Asbestose is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• asbestosis
• interstitiële longziekte (littekens en ontstekingen in de longen) door blootstelling aan asbest
• longfibrose (littekenvorming in longen met kortademigheid) – door blootstelling aan asbest

Oorzaken van de longaandoening: Blootstelling asbest

Asbestose is een vorm van een stoflongziekte (pneumoconiose). De blootstelling aan asbest veroorzaakt asbestose. Asbestose is gekoppeld aan chrysotielvezels. Chrysotiel is één van de zes bekende soorten asbest. Blootstelling treedt op wanneer een patiënt deze gevaarlijke vezels inademt. Langdurige blootstelling leidt tot een ophoping van de vezels in longweefsel, waarin op lange termijn fibrose (medische term voor "littekenvorming") ontstaat. Na verloop van tijd verstijft het longweefsel, waardoor het samentrekken en uitzetten niet meer lukt. Hierdoor is de ademhaling moeilijker (ademhalingsproblemen) en pijnlijker. Voorts verhoogt het roken van sigaretten het risico op het ontwikkelen van asbestgerelateerde ziekten.

Symptomen na blootstelling longen: Kortademigheid, hoesten

Symptomen van asbestose variëren van mild tot ernstig, en verschijnen meestal pas vele jaren (tien tot veertig) na voortdurende blootstelling. Hoe ernstig de ziekte is, hangt af van de duur en hoeveelheid van de blootstelling bij de patiënt. Vaak vertonen patiënten na de blootstelling aan asbest wel twintig jaar of langer geen symptomen.

Enkele veel voorkomende symptomen omvatten een beklemmend gevoel en/of pijn op de borst, een aanhoudende droge hoest (soms ook bloed ophoesten), progressieve kortademigheid die eerst enkel optreedt bij inspanning en later ook in rust, een piepende ademhaling, vermoeidheid en soms ook een zwelling in de nek of het gezicht, breder en ronder dan normale vinger- en teentoppen (clubbing), nagelafwijkingen, moeite met slikken, verlies van eetlust en gewichtsverlies.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De patiënt krijgt een uitgebreid lichamelijk onderzoek bij de arts. De arts luistert naar de borstkas met een stethoscoop (auscultatie) waarbij hij knetterende geluiden (rhonchi) of reutels hoort.

Diagnostische onderzoeken

Andere mogelijke diagnostische onderzoeken omvatten een CT-scan van de longen, een thoraxfoto (radiologisch onderzoek van de borstkas), een longbiopt en een longfunctietest. Een longbiopt is de meest betrouwbare manier om de diagnose te stellen daar een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) niet in staat is de asbestvezels te detecteren.

Differentiële diagnoses

De differentiële diagnoses omvatten:

• mijnwerkers pneumoconiosis
• dermatomyositis
• overgevoeligheidspneumonitis (longontsteking door inademen van plantaardige of dierlijke stoffen)
• idiopathische longfibrose
• sarcoïdose
• silicose

Behandelingen: Asbest vermijden en stoppen met roken

Asbestose valt niet te genezen, maar enkele ondersteunende behandelingsmethoden zijn wel beschikbaar waarbij hij de symptomen verlicht. Van essentieel belang is dat de patiënt niet meer in aanraking komt met de asbest. Ook stoppen met roken is aanbevolen. Verder komt het vocht uit de longen door drainage en borstpercussie. Aerosolgeneesmiddelen verdunnen de longvloeistoffen. Zuurstoftherapie en ademhalingstherapie zijn mogelijk eveneens nuttige therapievormen. Tot slot krijgen sommige patiënten een longtransplantatie.

Prognose: Meer risico op longkanker en mesothelioom

De prognose van asbestose is afhankelijk van de duur en hoeveelheid van de asbestblootstelling, het type asbestvezels en de bron van de blootstelling. Aangezien asbestose geen vorm van longkanker of mesothelioom is, leven heel wat patiënten tientallen jaren met de longaandoening. Patiënten hebben wel meer zorg en therapie nodig naarmate ze verouderen. Mogelijke complicaties op lange termijn omvatten een hoge bloeddruk (hypertensie), pulmonale hypertensie, cor pulmonale (rechtszijdig hartfalen), longkanker, mesothelioom, een verdikking van longmembranen (pleurabladen), de vorming van kalkaanslag (calcificatie) of plaques, en de opeenhoping (accumulatie) van vloeistoffen in de longen.

Asbestosepatiënten hebben een acht tot tien keer hoger risico op het ontwikkelen van longkanker en mesothelioom dan patiënten zonder asbestose. Patiënten met maligne mesothelioom hebben daarom veelal wel een slechte prognose. Maligne mesothelioom is een vorm van kanker van het pleura, de bekleding van de longen. Dit type kanker ontwikkelt zich na twintig tot veertig jaar na blootstelling.

Lees verder

• Blootstelling aan asbest: Ziekten aan longen en buikvlies
• Mesothelioom: Kanker in longen door blootstelling aan asbest