Asbest en de longziekten asbestose en mesothelioom

Twee zeer ernstige ziekten die veroorzaakt worden door het inademen van asbeststof zijn asbestose en mesothelioom. Asbestose is een vorm van stoflong en mesothelioom is een vorm van longkanker. Tegen beide ziekten is weinig te doen. Stoflongen hoeven niet levensbedreigend te zijn maar mesothelioom is dat wel. Beiden zijn in de meeste gevallen in het verleden opgelopen tijdens het werken met asbest en horen daardoor tot de zogenaamde beroepsziekten. Sinds 1993 is asbest echter verboden om als materiaal (bijvoorbeeld in de bouw) te gebruiken.

Oorzaak longziekten behorend tot beroepsziekten

Longziekten kunnen het gevolg zijn van het verrichten van bepaalde werkzaamheden. Dat beschreef rond 1700 de Italiaanse arts Bernardo Ramazzini al in zijn boek “De Morbis Artificum Diatrib”. In 1908 schreef de Nederlandse arts het boek “Handleiding tot de Kennis der Beroepsziekten” en maakte daarin melding van de steenkoollong en de steenhouwerslong. Door nieuwe technologieën is inmiddels veel veranderd maar ziekten die met de arbeid te maken hebben komen nog steeds voor zoals ook ziekten die zijn veroorzaakt door het inademen van asbeststof.

Asbest sinds 1993 verboden

Vroeger werd asbest vaak gebruikt als isolatiemateriaal voor warmte en geluid. Zo werd het toegepast in leidingen en pijpen in gebouwen en als wandplaten en plafondplaten. Ook kwam het voor als onderlaag van tapijten en als dakbedekking en in structuurverven en haarverven. Hoewel al in 1949 door de overheid asbestose als zogenaamde beroepsziekte werd erkend en in 1965 al bekend was dat er een sterk verband was tussen asbest en longvlieskanker, is pas sinds 1993 de verwerking van asbest verboden.

Asbestose door inademen van asbeststof

Asbestose is een ziekte die wordt veroorzaakt door het inademen van asbeststof. Asbestose komt dikwijls voor bij mensen die langdurig aan asbeststof zijn blootgesteld maar ook bij degenen die in korte tijd met een zeer hoge blootstelling te maken hebben gehad. De lange dunne asbestvezels blijven in het lichaam intact. Door de blootstelling aan asbeststof kunnen de longen ontsteken waardoor beschadigingen optreden en het longweefsel abnormaal verdikt.

Asbestose pas na jaren

Asbestziekten doen zich meestal zeer onverwacht voor. Ook ligt er vaak een zeer lange periode tussen het contact met asbest en het optreden van de ziekte. Het kan zelfs twintig tot veertig jaar duren voordat asbestose zich openbaart. Mensen met asbestose hebben vaak last van pijn op de borst en kortademigheid en hoesten veel of hebben een fluitende ademhaling.

Niet alleen bij asbestwerkers

Bij asbestose neemt de capaciteit van de longen af waardoor overbelasting van het hart kan optreden. Hoewel de ziekte vooral kan voorkomen bij mensen die met asbest werken of gewerkt hebben, treedt deze soms ook op bij anderen. In het verleden werd asbest namelijk op veel plaatsen verwerkt, waardoor iedereen er mee in aanraking kon komen. Naast het verbod op het verwerken van asbest zijn de veiligheidsmaatregelen voor het verwijderen van asbest, waarbij stof kan vrijkomen, de laatste jaren zeer aangescherpt.

Mesothelioom een beroepsziekte

Soms is het moeilijk om een direct verband aan te tonen tussen een longziekte en het werk. Wel is dit het geval bij blootstelling aan asbeststof waardoor heel specifieke longafwijkingen ontstaan. Zo kan mesothelioom alleen ontstaan door blootstelling aan asbeststof en is daardoor dus een beroepsziekte.

Tumor aan de longvliezen

Mesothelioom is een zeldzame ziekte die bestaat uit een tumor aan de longvliezen of aan het buikvlies. De ziekte ontstaat door onbeschermd met asbest te werken. Mesothelioom kan al ontstaan na een korte duur van de blootstelling aan asbeststof of na een betrekkelijk lage concentratie van de asbestvezels. Naarmate de blootstelling groter is neemt de kans op mesothelioom toe. De openbaring van de ziekte voltrekt zich meestal tussen dertig en veertig jaar na de blootstelling, maar heeft ook al vaak plaatsgevonden na tien jaar of kan pas optreden na zestig jaar.

Geen genezing mogelijk bij mesothelioom

Kenmerken van mesothelioom zijn kortademigheid, pijn op de borstkas, veel hoesten, vermoeidheid en vermageren. Ook is er een kans dat het slikken moeilijker gaat wanneer de tumor op de slokdarm drukt en kan een zwelling op de borstkas ontstaan bij een tumor tussen de ribben. De klachten kunnen verminderen door een operatie of chemotherapie maar genezing bestaat niet door een behandeling. Meestal wordt daarom gekozen voor slechts bestrijding van de pijn en verlenging van het leven. Na het stellen van de diagnose overlijdt echter 80 procent van de patiënten binnen een jaar.

Lees verder

• Luchtwegaandoeningen bronchitis en longemfyseem