Maagbreuk: Aandoening met symptomen van brandend maagzuur

Een maagbreuk, ook bekend als een hiatale hernia, ontstaat wanneer een deel van de maag uitsteekt door het middenrif. Het middenrif heeft normaal gesproken een kleine opening (hiatus) die nodig is zodat de slokdarm zich kan hechten aan de maag. Wanneer de maag echter door deze opening duwt, veroorzaakt dit een maagbreuk. Dit is meestal het gevolg van verzwakte spieren rond de opening in het middenrif. In de meeste gevallen veroorzaakt een kleine maagbreuk geen problemen, maar onder andere brandend maagzuur en slikproblemen zijn mogelijke symptomen bij een grotere maagbreuk. Zelfzorgmaatregelen of medicatie verlichten meestal deze symptomen, maar bij een zeer grote of ernstige maagbreuk is een operatie soms vereist.

• Synoniemen maagbreuk
• Epidemiologie: Wie krijgt een maagbreuk?
• Mechanisme
• Oorzaken: Verzwakking van de spieren rond de opening in het middenrif
• Risicofactoren voor een maagbreuk
• Risicogroepen
• Symptomen: Brandend maagzuur en slikproblemen
• Alarmsymptomen bij een maagbreuk
• Diagnose en onderzoeken bij een maagbreuk
• Diagnostische tabel voor maagbreuk
• Behandeling van een maagbreuk: Zelfzorg, medicatie en chirurgie
• Prognose bij een maagbreuk
• Complicaties van een maagbreuk
• Preventie van een maagbreuk
• Praktische tips voor het leven met een maagbreuk
• Volg een evenwichtig voedingspatroon
• Zorg goed voor jezelf
• Volg je controleafspraken
• Slaap in een goede houding
• Beweeg regelmatig
• Misvattingen rond een maagbreuk
• Een maagbreuk is altijd ernstig en vereist een operatie
• Maagbreuken worden veroorzaakt door zwaar tillen
• Een maagbreuk veroorzaakt altijd pijn op de borst
• Een maagbreuk leidt altijd tot zuurbranden
• Bepaalde voedingsmiddelen kunnen een maagbreuk genezen
• Een maagbreuk verhoogt het risico op kanker
• Een operatie voor een maagbreuk is gevaarlijk en ingrijpend

Synoniemen maagbreuk

Een maagbreuk is bekend onder verschillende termen, zoals:

• een hiatale hernia
• een hiatus hernia

Epidemiologie: Wie krijgt een maagbreuk?

Een maagbreuk, ook wel bekend als een hernia diafragmatica, komt wereldwijd voor, maar de prevalentie varieert afhankelijk van leeftijd, geslacht en andere risicofactoren.

Incidentie en prevalentie
Naar schatting heeft ongeveer 20-30% van de volwassen bevolking in westerse landen een vorm van maagbreuk. De aandoening is vaak asymptomatisch, waardoor de werkelijke prevalentie hoger kan liggen.

Leeftijdsgebonden verschillen
De incidentie van maagbreuken neemt toe met de leeftijd. Bij ouderen is het risico significant hoger, wat waarschijnlijk verband houdt met verzwakking van het diafragma.

Geslachtsverschillen
Vrouwen lijken een iets hogere kans te hebben op het ontwikkelen van een maagbreuk, mogelijk door verschillen in hormonale en anatomische factoren.

Geografische variatie
In landen met een westers voedingspatroon en een hogere prevalentie van obesitas komen maagbreuken vaker voor dan in gebieden waar obesitas minder frequent is.

Mechanisme

Een maagbreuk ontstaat door een abnormale verplaatsing van een deel van de maag door het middenrif naar de borstholte, meestal via de hiatus oesophageus.

Rol van het diafragma
Het diafragma speelt een cruciale rol bij het scheiden van de buik- en borstholte. Een verzwakking of anatomische afwijking van de hiatus oesophageus kan leiden tot een maagbreuk.

Drukveranderingen in de buikholte
Verhoogde intra-abdominale druk, veroorzaakt door bijvoorbeeld overgewicht, zwangerschap of chronisch hoesten, kan bijdragen aan het ontstaan van een maagbreuk.

Soorten maagbreuken
De meest voorkomende vormen zijn de glijbreuk, waarbij de maag en onderste slokdarmsfincter verschuiven, en de para-oesofageale breuk, waarbij alleen een deel van de maag door het diafragma beweegt.

Oorzaken: Verzwakking van de spieren rond de opening in het middenrif

De precieze oorzaak van een maagbreuk is onbekend. Het middenrif is een grote, koepelvormige spier die de borstholte scheidt van de buik. Normaal gesproken gaat de slokdarm over naar de maag door een opening in het middenrif, gekend als de hiatus. Een maagbreuk treedt op wanneer de spieren rond deze opening verzwakken en het bovenste deel van de maag uitsteekt door het middenrif in de borstholte.

Risicofactoren voor een maagbreuk

Het risico op een maagbreuk stijgt met de leeftijd en roken. Verhoogde druk in de buik, zoals door een zwangerschap, obesitas, hoesten, braken of persen tijdens het maken van stoelgang, speelt eveneens een rol. Het probleem komt voorts vaker voor bij mensen die een letsel aan het gebied hebben opgelopen.

Een maagbreuk leidt mogelijk tot reflux (terugstroom) van maagzuur uit de maag in de slokdarm. Kinderen met een aangeboren aandoening, zoals het Edwards-syndroom, hebben soms een maagbreuk. Bovendien kan het verworven worden op latere leeftijd en komt het vaak voor in combinatie met gastro-oesofageale reflux.

Andere risicofactoren zijn anesthesie bij operaties voor overgewicht, en boulimie, een eetstoornis waarbij een patiënt chronisch braakt en gewicht verliest.

Risicogroepen

Bepaalde bevolkingsgroepen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een maagbreuk.

Ouderen
Door de natuurlijke verzwakking van het bindweefsel met de leeftijd zijn ouderen een belangrijke risicogroep.

Patiënten met overgewicht
Overgewicht en obesitas vergroten de druk op het diafragma, wat een belangrijke factor is bij het ontstaan van maagbreuken.

Zwangere vrouwen
Tijdens de zwangerschap neemt de druk in de buikholte toe, waardoor deze groep een verhoogd risico heeft.

Patiënten met refluxklachten
Mensen met chronische gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) hebben vaak een maagbreuk, wat deze groep bijzonder kwetsbaar maakt.

Symptomen: Brandend maagzuur en slikproblemen

Een maagbreuk zelf veroorzaakt zelden symptomen. De pijn en het ongemak zijn meestal het gevolg van de opwaartse stroming van maagzuur, lucht of gal.

De patiënt kan last hebben van:

• brandend maagzuur, dat verergert bij bukken, liggen of inspanning
• pijn op de borst of buik
• branderig gevoel onderin de borststreek
• slikproblemen
• vol gevoel na de maaltijd
• aanhoudend hikken
• boeren
• bloed braken
• zwarte ontlasting

Alarmsymptomen bij een maagbreuk

Het herkennen van alarmsymptomen bij een maagbreuk is cruciaal om ernstige complicaties te voorkomen.

Ernstige refluxklachten
Frequent brandend maagzuur en zuurbranden kunnen wijzen op een onderliggende maagbreuk, vooral als deze symptomen aanhouden.

Pijn op de borst
Pijn die lijkt op angina pectoris, vooral na het eten of bij liggen, kan een indicatie zijn van een para-oesofageale maagbreuk.

Braken en dysfagie
Moeite met slikken of terugvloei van voedsel kan wijzen op een ernstig geval van een maagbreuk, vooral als dit gepaard gaat met onverklaarbaar gewichtsverlies.

Tekenen van strangulatie
Bij acute pijn in de borst of bovenbuik, mogelijk gecombineerd met misselijkheid en braken, kan er sprake zijn van strangulatie van de maag, een medisch noodgeval.

Diagnose en onderzoeken bij een maagbreuk

De arts voert mogelijk een gastroscopie (inwendig kijkonderzoek van de maag) uit. Soms worden röntgenfoto’s gemaakt met behulp van een bariumsliktest. In sommige gevallen wordt ook een slokdarmmanometrie uitgevoerd, waarbij een dunne, drukgevoelige buis in de neus wordt geplaatst en via de slokdarm naar de maag wordt gebracht om de druk en beweging in de slokdarm te meten.

Diagnostische tabel voor maagbreuk

Maagbreuk, ook bekend als een hernia diafragmatica, is een aandoening waarbij een deel van de maag door het diafragma naar de borstholte verschuift. Dit kan leiden tot verschillende symptomen, zoals brandend maagzuur, pijn op de borst, en spijsverteringsproblemen. De tabel hieronder biedt een gedetailleerd overzicht van de oorzaken, symptomen, en diagnostische benaderingen voor maagbreuk.


Deze tabel biedt belangrijke informatie over de diagnostische benaderingen voor maagbreuk. De ernst varieert afhankelijk van de oorzaak, van milde symptomen zoals brandend maagzuur tot ernstige pijn en ademhalingsproblemen. Indien je vermoedt dat je een maagbreuk hebt, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor de juiste diagnose en behandeling.

Behandeling van een maagbreuk: Zelfzorg, medicatie en chirurgie

Zelfzorg
Enkele zelfzorgmaatregelen kunnen de symptomen van een maagbreuk verminderen of voorkomen:

• alcohol vermijden
• gewicht verliezen bij overgewicht
• grote of zware maaltijden vermijden
• het hoofd tien tot vijftien centimeter heffen in bed
• kleinere maaltijden gedurende de dag eten
• minstens twee tot drie uur voor het slapengaan eten
• niet direct liggen of bukken na een maaltijd
• stoppen met roken
• voedsel vermijden dat maagzuur veroorzaakt, zoals chocolade, uien, kruidig voedsel, citrusvruchten en voedingsmiddelen op basis van tomaten

Professionele medische zorg
Medicatie
De patiënt kan geneesmiddelen krijgen om maagzuur te neutraliseren (antacida). H2-blokkers en protonpompremmers kunnen worden voorgeschreven om de zuurproductie te verminderen en de slokdarm te genezen.

Operatie
Als medicijnen en levensstijlmaatregelen niet effectief zijn, kan een operatie nodig zijn om de hernia te herstellen.

Prognose bij een maagbreuk

De prognose van een maagbreuk varieert afhankelijk van de ernst en het succes van de behandeling.

Levenskwaliteit
Bij vroege diagnose en effectieve behandeling kunnen de meeste patiënten een normale levenskwaliteit behouden. Zonder behandeling kan de aandoening echter progressief verergeren.

Langetermijncomplicaties
Onbehandelde maagbreuken kunnen leiden tot complicaties zoals oesofagitis, bloedingen of strangulatie, wat een negatieve invloed heeft op de prognose.

Resultaten van chirurgische interventies
Bij patiënten die een operatie ondergaan voor een para-oesofageale breuk, zijn de uitkomsten over het algemeen gunstig, met een laag risico op recidief.

Complicaties van een maagbreuk

Volgende complicaties kunnen optreden bij een maagbreuk:

• afsluiting van de hernia
• aspiratiepneumonie (longontsteking door het inademen van vreemde stoffen)
• slokdarmontsteking (oesofagitis)
• ferriprieve anemie (bloedarmoede door ijzertekort)
• Mallory-Weiss-syndroom (bloeding in de slokdarm door zwaar hoesten of braken)
• langzame bloedingen
• pulmonale actinomycose (bacteriële infectie in de longen)

Preventie van een maagbreuk

Hoewel niet alle maagbreuken kunnen worden voorkomen, helpen enkele preventieve maatregelen om het risico te verminderen:

• een gezond gewicht behouden
• vermijden van zwaar tillen
• stoppen met roken
• het volgen van een evenwichtig voedingspatroon om constipatie te voorkomen
• regelmatige lichaamsbeweging om de spieren te versterken

Praktische tips voor het leven met een maagbreuk

Een maagbreuk kan ongemakken veroorzaken zoals brandend maagzuur, reflux en pijn op de borst. Hoewel de aandoening moeilijk te genezen is, zijn er verschillende praktische manieren om ermee om te gaan en de symptomen te verlichten. Door enkele leefstijlaanpassingen kun je de klachten verminderen en je dagelijkse activiteiten beter uitvoeren.

Volg een evenwichtig voedingspatroon

Wanneer je last hebt van een maagbreuk, is het essentieel om je voedingspatroon aan te passen. Het eten van kleinere maaltijden verspreid over de dag helpt om de druk op je maag te verminderen. Grote maaltijden kunnen de symptomen verergeren, omdat ze de maag meer vullen en de kans op reflux vergroten. Het is aan te raden om voedingsmiddelen die irritatie kunnen veroorzaken, zoals vet, pittig, zuur en gefrituurd voedsel, te vermijden. Kies in plaats daarvan voor lichtere maaltijden zoals gekookte groenten, volkorenproducten, en mager vlees of vis. Dit draagt bij aan het verminderen van de druk op de maag en het bevorderen van een gezond maagafwijking proces.

Daarnaast kunnen bepaalde dranken de klachten verergeren. Vermijd zure dranken zoals sinaasappelsap en koffie, die het maagzuur kunnen verhogen. Kies liever voor water of kruidenthee, zoals kamille of gemberthee, die een kalmerend effect op de maag kunnen hebben.

Zorg goed voor jezelf

Naast het aanpassen van je voeding is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Een van de belangrijkste aspecten is het vermijden van direct liggen na een maaltijd. Liggen vergroot de kans op reflux, omdat de maaginhoud gemakkelijker omhoog kan komen. Het is raadzaam om minstens twee uur na een maaltijd rechtop te blijven, wat helpt om reflux en ongemakken te voorkomen.

Stress kan de symptomen van een maagbreuk verergeren, dus probeer ontspanningstechnieken te integreren in je dagelijks leven. Yoga, meditatie of ademhalingsoefeningen kunnen helpen om je stressniveau te verlagen en de werking van je maag te verbeteren. Probeer daarnaast niet te snel te eten, omdat dit de druk op je maag verhoogt en het risico op verteringsproblemen vergroot.

Volg je controleafspraken

Regelmatige controleafspraken bij je arts zijn essentieel voor het monitoren van je maagbreuk en het aanpassen van je behandelingsplan. Je arts kan je helpen bij het aanpassen van je medicatie of het voorstellen van andere behandelingen als de symptomen aanhouden. Het volgen van controleafspraken voorkomt complicaties en kan helpen bij het voorkomen van maagaandoeningen, zoals zweren of ontstekingen die kunnen ontstaan door onjuiste behandeling.

Als je medicijnen gebruikt om je symptomen te verlichten, zoals protonpompremmers of maagzuurremmers, is het belangrijk om deze volgens de voorschriften in te nemen en eventuele bijwerkingen of veranderingen in je klachten met je arts te bespreken.

Slaap in een goede houding

Een van de eenvoudigste manieren om de symptomen van een maagbreuk te verlichten is door je slaaphouding aan te passen. Als je gaat slapen, zorg ervoor dat je hoofd iets verhoogd ligt. Dit voorkomt dat maagzuur omhoog komt terwijl je slaapt, wat kan helpen om refluxklachten zoals brandend maagzuur te verminderen. Een verhoging van het hoofdeinde van je bed met enkele centimeters kan hierbij al voldoende zijn.

Slaap bij voorkeur op je linkerzij, omdat dit de druk op de maag vermindert en de kans op reflux verkleint. Vermijd slapen op je rug of rechterzijde, aangezien deze posities de maaginhoud in de slokdarm kunnen laten opstijgen.

Beweeg regelmatig

Hoewel intensieve lichaamsbeweging de klachten van een maagbreuk kan verergeren, is het belangrijk om een regelmatige, milde activiteit te behouden. Lichte beweging, zoals wandelen of zwemmen, kan helpen bij het bevorderen van de spijsvertering en het verminderen van de druk op je maag. Zorg ervoor dat je na het eten minstens een uur wacht voordat je gaat bewegen, om te voorkomen dat je maaginhoud omhoogkomt.

Naast fysieke activiteiten, is het ook goed om met je arts te overleggen over specifieke oefeningen die je kunnen helpen om je symptomen te verlichten.

Door deze praktische tips toe te passen, kun je de symptomen van een maagbreuk beter beheren en je dagelijkse leven op een comfortabele manier voortzetten.

Misvattingen rond een maagbreuk

Een maagbreuk, ook wel een hiatus hernia genoemd, ontstaat wanneer een deel van de maag door het middenrif naar boven schuift, meestal in de richting van de borstholte. Dit kan leiden tot symptomen zoals brandend maagzuur, oprispingen en soms pijn op de borst. Hoewel deze aandoening veel voorkomt, bestaan er nog steeds hardnekkige misverstanden over de oorzaken, behandeling en ernst van een maagbreuk.

Een maagbreuk is altijd ernstig en vereist een operatie

Niet elke maagbreuk leidt tot ernstige klachten of complicaties. In veel gevallen kan de aandoening goed beheerst worden met aanpassingen in levensstijl, zoals het vermijden van grote maaltijden, het verminderen van vetrijke voeding en het niet liggen direct na het eten. Medicatie om maagzuur te verminderen kan ook helpen. Enkel bij ernstige klachten of wanneer andere behandelingen niet werken, wordt een operatie overwogen.

Maagbreuken worden veroorzaakt door zwaar tillen

Hoewel zwaar tillen de druk in de buikholte kan verhogen en symptomen tijdelijk kan verergeren, is het niet de enige of primaire oorzaak van een maagbreuk. Factoren zoals veroudering, een verzwakt middenrif en genetische aanleg spelen een grotere rol. Ook aandoeningen zoals overgewicht en chronisch hoesten kunnen bijdragen aan het ontstaan van een maagbreuk door verhoogde druk in de buikholte.

Een maagbreuk veroorzaakt altijd pijn op de borst

Hoewel sommige mensen met een maagbreuk pijn op de borst ervaren, is dit niet bij iedereen het geval. Vaak zijn de voornaamste klachten brandend maagzuur en oprispingen. Sommige patiënten hebben zelfs helemaal geen symptomen en ontdekken de aandoening pas bij een toevallig uitgevoerd beeldvormend onderzoek.

Een maagbreuk leidt altijd tot zuurbranden

Hoewel een maagbreuk het risico op refluxklachten verhoogt, betekent dit niet dat iedereen met een maagbreuk last heeft van zuurbranden. Sommige patiënten hebben nauwelijks klachten, terwijl anderen ernstige reflux ervaren. De ernst van de symptomen hangt af van meerdere factoren, zoals de grootte van de breuk, de werking van de onderste slokdarmsfincter en voedingsgewoonten.

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen een maagbreuk genezen

Er zijn geen voedingsmiddelen die een maagbreuk kunnen genezen, maar een gezond eetpatroon kan wel helpen bij het verminderen van klachten. Het vermijden van grote maaltijden, vetrijke voeding, cafeïne, alcohol en pittig eten kan de symptomen verminderen. Daarnaast kan het nuttigen van kleinere porties en goed kauwen helpen om ongemak te voorkomen.

Een maagbreuk verhoogt het risico op kanker

Hoewel langdurige reflux die soms voorkomt bij een maagbreuk kan leiden tot een aandoening zoals Barrett-slokdarm, wat het risico op slokdarmkanker licht verhoogt, betekent een maagbreuk op zichzelf niet dat je automatisch een verhoogd risico hebt op kanker. Regelmatige controle bij aanhoudende refluxklachten kan helpen om eventuele complicaties tijdig op te sporen.

Een operatie voor een maagbreuk is gevaarlijk en ingrijpend

Een operatie wordt alleen overwogen bij ernstige klachten die niet met medicatie of levensstijlaanpassingen kunnen worden beheerst. De meest gebruikte ingreep is een laparoscopische fundoplicatie, een minimaal invasieve procedure waarbij de maag terug op zijn plaats wordt gebracht en de opening in het middenrif wordt verstevigd. Dit is een veilige en effectieve behandeling met een relatief korte hersteltijd voor de meeste patiënten.

Lees verder

• Middenrifaandoeningen: Problemen met middenrif (diafragma)
• Gastro-oesofageale reflux: Symptomen van brandend maagzuur
• Maagpijn: Oorzaken van pijn in maag (pijnlijke maag)