Maagbreuk: Aandoening met symptomen van brandend maagzuur

Een maagbreuk, ook bekend als een hiatale hernia, ontstaat wanneer een deel van de maag uitsteekt door het middenrif. Het middenrif heeft normaal gesproken een kleine opening (hiatus) die nodig is zodat de slokdarm zich kan hechten aan de maag. Wanneer de maag echter door deze opening duwt, veroorzaakt dit een maagbreuk. Dit is meestal het gevolg van verzwakte spieren rond de opening in het middenrif. In de meeste gevallen veroorzaakt een kleine maagbreuk geen problemen, maar onder andere brandend maagzuur en slikproblemen zijn mogelijke symptomen bij een grotere maagbreuk. Zelfzorgmaatregelen of medicatie verlichten meestal deze symptomen, maar bij een zeer grote of ernstige maagbreuk is een operatie soms vereist.

• Synoniemen maagbreuk
• Epidemiologie: Wie krijgt een maagbreuk?
• Oorzaken: Verzwakking van de spieren rond de opening in het middenrif
• Risicofactoren voor een maagbreuk
• Symptomen: Brandend maagzuur en slikproblemen
• Alarmsymptomen bij een maagbreuk
• Diagnose en onderzoeken bij een maagbreuk
• Behandeling van een maagbreuk: Zelfzorg, medicatie en chirurgie
• Prognose bij een maagbreuk
• Complicaties van een maagbreuk
• Preventie van een maagbreuk

Synoniemen maagbreuk

Een maagbreuk is bekend onder verschillende termen, zoals:

• een hiatale hernia
• een hiatus hernia

Epidemiologie: Wie krijgt een maagbreuk?

Een maagbreuk komt vaker voor bij mensen boven de vijftig jaar en treft vooral volwassenen, hoewel het ook bij kinderen kan voorkomen, met name bij aangeboren afwijkingen. Er is geen significant verschil in prevalentie tussen mannen en vrouwen.

Oorzaken: Verzwakking van de spieren rond de opening in het middenrif

De precieze oorzaak van een maagbreuk is onbekend. Het middenrif is een grote, koepelvormige spier die de borstholte scheidt van de buik. Normaal gesproken gaat de slokdarm over naar de maag door een opening in het middenrif, gekend als de hiatus. Een maagbreuk treedt op wanneer de spieren rond deze opening verzwakken en het bovenste deel van de maag uitsteekt door het middenrif in de borstholte.

Risicofactoren voor een maagbreuk

Het risico op een maagbreuk stijgt met de leeftijd en roken. Verhoogde druk in de buik, zoals door een zwangerschap, obesitas, hoesten, braken of persen tijdens het maken van stoelgang, speelt eveneens een rol. Het probleem komt voorts vaker voor bij mensen die een letsel aan het gebied hebben opgelopen.

Een maagbreuk leidt mogelijk tot reflux (terugstroom) van maagzuur uit de maag in de slokdarm. Kinderen met een aangeboren aandoening, zoals het Edwards-syndroom, hebben soms een maagbreuk. Bovendien kan het verworven worden op latere leeftijd en komt het vaak voor in combinatie met gastro-oesofageale reflux.

Andere risicofactoren zijn anesthesie bij operaties voor overgewicht, en boulimie, een eetstoornis waarbij een patiënt chronisch braakt en gewicht verliest.

Symptomen: Brandend maagzuur en slikproblemen

Een maagbreuk zelf veroorzaakt zelden symptomen. De pijn en het ongemak zijn meestal het gevolg van de opwaartse stroming van maagzuur, lucht of gal.

De patiënt kan last hebben van:

• brandend maagzuur, dat verergert bij bukken, liggen of inspanning
• pijn op de borst of buik
• branderig gevoel onderin de borststreek
• slikproblemen
• vol gevoel na de maaltijd
• aanhoudend hikken
• boeren
• bloed braken
• zwarte ontlasting

Alarmsymptomen bij een maagbreuk

Sommige symptomen vereisen onmiddellijke medische aandacht, zoals:

• aanhoudende pijn op de borst
• braken van bloed
• zwarte ontlasting
• ernstige slikproblemen

Diagnose en onderzoeken bij een maagbreuk

De arts voert mogelijk een gastroscopie (inwendig kijkonderzoek van de maag) uit. Soms worden röntgenfoto’s gemaakt met behulp van een bariumsliktest. In sommige gevallen wordt ook een slokdarmmanometrie uitgevoerd, waarbij een dunne, drukgevoelige buis in de neus wordt geplaatst en via de slokdarm naar de maag wordt gebracht om de druk en beweging in de slokdarm te meten.

Behandeling van een maagbreuk: Zelfzorg, medicatie en chirurgie

Zelfzorg

Enkele zelfzorgmaatregelen kunnen de symptomen van een maagbreuk verminderen of voorkomen:

• alcohol vermijden
• gewicht verliezen bij overgewicht
• grote of zware maaltijden vermijden
• het hoofd tien tot vijftien centimeter heffen in bed
• kleinere maaltijden gedurende de dag eten
• minstens twee tot drie uur voor het slapengaan eten
• niet direct liggen of bukken na een maaltijd
• stoppen met roken
• voedsel vermijden dat maagzuur veroorzaakt, zoals chocolade, uien, kruidig voedsel, citrusvruchten en voedingsmiddelen op basis van tomaten

Professionele medische zorg

Medicatie

De patiënt kan geneesmiddelen krijgen om maagzuur te neutraliseren (antacida). H2-blokkers en protonpompremmers kunnen worden voorgeschreven om de zuurproductie te verminderen en de slokdarm te genezen.

Operatie

Als medicijnen en levensstijlmaatregelen niet effectief zijn, kan een operatie nodig zijn om de hernia te herstellen.

Prognose bij een maagbreuk

Meestal zijn de vooruitzichten voor patiënten met een maagbreuk uitstekend, vooral bij een effectieve behandeling.

Complicaties van een maagbreuk

Volgende complicaties kunnen optreden bij een maagbreuk:

• afsluiting van de hernia
• aspiratiepneumonie (longontsteking door het inademen van vreemde stoffen)
• slokdarmontsteking (oesofagitis)
• ferriprieve anemie (bloedarmoede door ijzertekort)
• Mallory-Weiss-syndroom (bloeding in de slokdarm door zwaar hoesten of braken)
• langzame bloedingen
• pulmonale actinomycose (bacteriële infectie in de longen)

Preventie van een maagbreuk

Hoewel niet alle maagbreuken kunnen worden voorkomen, helpen enkele preventieve maatregelen om het risico te verminderen:

• een gezond gewicht behouden
• vermijden van zwaar tillen
• stoppen met roken
• het volgen van een evenwichtig voedingspatroon om constipatie te voorkomen
• regelmatige lichaamsbeweging om de spieren te versterken

Lees verder

• Middenrifaandoeningen: Problemen met middenrif (diafragma)
• Gastro-oesofageale reflux: Symptomen van brandend maagzuur
• Maagpijn: Oorzaken van pijn in maag (pijnlijke maag)