Ui (ajuin): Voordelen voor gezondheid en risico's van uien

Uien maken deel uit van de alliumfamilie, waartoe ook bieslook, knoflook, lente-uitjes en prei behoren. Uien variëren sterk in grootte, vorm, kleur en smaak. De meest voorkomende soorten zijn rode, gele en witte uien. De smaak van een ui kan variëren van zoet en sappig tot pittig en scherp, en is vaak afhankelijk van het seizoen waarin de ui wordt gekweekt en geconsumeerd. Uien passen goed bij de meeste gerechten en kunnen op verschillende manieren worden gebruikt. Ze kunnen gesneden en vers als topping op broodjes of salades worden gebruikt, of worden toegevoegd aan salsa's en dips. Bij aankoop moeten uien droog en stevig zijn en vrijwel geen geur hebben voordat ze worden gepeld. Uien bieden tal van gezondheidsvoordelen, waaronder het verlagen van het risico op bepaalde soorten kanker, het verbeteren van de stemming en het bevorderen van de gezondheid van het hart, de huid en het haar.

• Voedingsstoffen in uien
• Astma
• Bloedsuikerspiegel
• Botdichtheid bij oudere vrouwen
• Hartgezondheid
• Huid en haar
• Kankerpreventie
• Slaap en gemoedstoestand
• Mondgezondheid
• Risico’s door eten of verwerken van uien
• Allergieën
• Maagproblemen
• Interacties met medicatie
• Tranende ogen

Voedingsstoffen in uien

Uien zijn een voedzame bron van verschillende antioxidanten, mineralen en vitaminen. Ze bevatten kleine hoeveelheden calcium, ijzer, folaat, magnesium, fosfor en kalium, evenals de antioxidanten quercetine en zwavel. Kalium speelt een cruciale rol bij de celfunctie, vochtbalans, zenuwoverdracht, nierfunctie en spiercontractie. Vitamine B-complex en vitamine C zijn ook aanwezig in uien. Folaat (foliumzuur, vitamine B9) en pyridoxine (vitamine B6) zijn belangrijk voor het metabolisme, de productie van rode bloedcellen en de zenuwfunctie. Vitamine C, een krachtige antioxidant, beschermt de cellen tegen schade veroorzaakt door vrije radicalen. De voedingswaarde van uien kan variëren afhankelijk van de bereidingswijze: rauwe uien bevat andere voedingsstoffen dan gebakken uien.

Astma

Uien kunnen mogelijk antihistaminische effecten hebben dankzij de aanwezigheid van quercetine, een antioxidant die in laboratoriumstudies heeft aangetoond dat het de afgifte van histamine door immuuncellen kan remmen. Histamine is een chemische stof die allergische reacties veroorzaakt. Er wordt gespeculeerd dat quercetine en andere antioxidanten in uien allergische en ontstekingschemicaliën in het lichaam kunnen verminderen, wat zou kunnen bijdragen aan de behandeling van astma (chronische ontsteking van de luchtwegen). Echter, tot oktober 2020 zijn er geen klinische studies bij mensen die het effect van uien op astmapatiënten hebben onderzocht.

Bloedsuikerspiegel

Chroom, aanwezig in uien, speelt een rol bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Bovendien helpt zwavel in uien de bloedsuikerspiegel te verlagen door de insulineproductie te stimuleren. Onderzoek gepubliceerd in 2010 in het tijdschrift Environmental Health Insights heeft aangetoond dat dit bijzonder nuttig kan zijn voor patiënten met diabetes mellitus. Patiënten met diabetes mellitus type 1 en type 2 die rode uien consumeerden, vertoonden tot vier uur lang lagere glucosewaarden. Een meta-analyse uit 2014 in het tijdschrift Nutrition toonde aan dat patiënten met diabetes mellitus type 2 meer genormaliseerde leverenzymen en lagere glycemische niveaus hadden na het consumeren van gesneden uien.

Botdichtheid bij oudere vrouwen

Een studie uit 2009 gepubliceerd in Menopause wees uit dat dagelijkse consumptie van uien de botdichtheid kan verbeteren bij vrouwen die de menopauze doormaken of al hebben doorgemaakt. Vrouwen die regelmatig uien aten, hadden tot 20% minder kans op een gebroken heup dan degenen die geen uien consumeerden. Dit suggereert dat de botgezondheid verbetert door het eten van uien.

Hartgezondheid

Uien bevatten antioxidanten en verbindingen die ontstekingen kunnen verminderen, triglyceriden kunnen verlagen en het cholesterolgehalte kunnen verlagen, wat samen de kans op hartziekten vermindert. De krachtige ontstekingsremmende eigenschappen van uien helpen ook bij het verlagen van een hoge bloeddruk en bieden bescherming tegen bloedstolsels. Deze voordelen zijn grotendeels te danken aan quercetine, een flavonoïde antioxidant die rijkelijk aanwezig is in uien. Kortom, uien kunnen bijdragen aan een gezond hart.

Huid en haar

Uien zijn rijk aan vitamine C, een essentiële voedingsstof voor de opbouw en het onderhoud van collageen. Collageen is een belangrijk eiwit dat structuur biedt aan de huid en het haar.

Kankerpreventie

Alliumgroenten, waaronder uien, worden geassocieerd met een verminderd risico op kanker, met name maagkanker, slokdarmkanker, prostaatkanker en dikkedarmkanker. De preventieve effecten van uien worden waarschijnlijk deels toegeschreven aan hun rijke organozwavelverbindingen. Hoewel het exacte mechanisme waarmee deze verbindingen kanker kunnen remmen nog niet volledig begrepen is, omvatten hypothesen de remming van tumorgroei en mutagenese (verandering van genen), en het voorkomen van vrije radicalen. Uien zijn ook een bron van vitamine C, een krachtige antioxidant die helpt bij het bestrijden van vrije radicalen, die bekend staan om hun rol bij de ontwikkeling van kanker.

Slaap en gemoedstoestand

Folaat (foliumzuur) in uien speelt een rol bij het verminderen van symptomen van depressie. Folaat helpt de ophoping van homocysteïne te voorkomen, een chemische stof die kan voorkomen dat bloed en andere voedingsstoffen de hersenen bereiken. Overtollig homocysteïne kan ook de productie van feel-good hormonen zoals serotonine, dopamine en norepinefrine verstoren, die belangrijk zijn voor het reguleren van de stemming, slaap en eetlust.

Mondgezondheid

Hoewel rauwe uien vaak een stinkende adem veroorzaken, kunnen ze mogelijk de mondgezondheid verbeteren. Het kauwen op rauwe uien kan helpen bij het versterken van de tanden en het elimineren van bacteriën die tandbederf kunnen veroorzaken. Volgens Naturalsociety.com doodt twee tot drie minuten kauwen op een ui de meeste kiemen in de mond.

Risico’s door eten of verwerken van uien

Allergieën

Hoewel de risico’s van het eten van uien over het algemeen minimaal zijn, kunnen sommige mensen met een ui-allergie problemen ondervinden bij consumptie.

Maagproblemen

Voor sommige mensen kunnen uien maagproblemen veroorzaken. De koolhydraten in uien kunnen winderigheid en een opgeblazen gevoel veroorzaken. Rauwe uien kunnen bovendien brandend maagzuur verergeren bij mensen die lijden aan chronisch maagzuur of maagreflux.

Interacties met medicatie

Het consumeren van grote hoeveelheden groene uien of een snelle toename in de consumptie van groene uien kan de werking van bloedverdunnende medicijnen verstoren. Groene uien bevatten veel vitamine K, wat invloed kan hebben op de bloedstolling.

Tranende ogen

Bij het snijden of hakken van uien ervaren veel mensen tranende ogen. Dit komt door het gas syn-Propanethial-S-oxide, een stof die tranen kan veroorzaken. Er zijn enkele manieren om tranen tijdens het snijden van uien te verminderen:

• Snijd de ui in de buurt van stromend water of een wolk van stoom.
• Gebruik een afzuigkap of open een raam voor frisse lucht om oogirritatie te voorkomen.
• Snijd uien in een kleine plas water om te voorkomen dat de gassen in contact komen met de ogen.

Lees verder

• Vitaminen en mineralen: Functie, tekort & overmatige inname
• Antioxidanten in voeding: Belang & bronnen van antioxidanten